Kinematyka obrabiarek z pierwszej połowy XIX wieku

(1)

(2)

130

R ecenzje

N O W E B A D A N I A W C Z E S N O Ś R E D N I O W I E C Z N Y C H W Y R O B Ó W D Z I W E R Ó W A N Y C H

M g r inż. Jerzy P ia sk o w sk i w artyk u le

Technika wczesnośredniowiecznych

wyrobów dziwerowanych w świetle nowych badań

(„P rzegląd M echaniczny”,

n r 15/1959) p rze d sta w ia w y n ik i m etaloznaw czych b a d a ń d aw n y ch w y ro b ó w dziw erow anych, znalezionych g łó w n ie na ziem iach polskich (wzgórze w a w e l skie, G dańsk). A u to r zestaw ia rów nież in form acje z d aw n y ch źródeł pisanych (C. H artm ann, P e rre t) dotyczące technologii tych w y ro b ó w .

N a p od staw ie tych bad ań i w iadom ości ze źródeł w ysn u te są w n iosk i o procesie w y tw a rz a n ia w y ro b ó w dziw ero w an y ch .

A rt y k u ł uzupełnia zestaw ienie literatury.

r.

j

.

O S I Ą G N I Ę C I A P O L S K I C H W I E R T A C Z Y R O P Y

W a ru n k i polityczne, w których zn ajd o w ały się ziemie polskie przed I w o jn ą ś w ia t o w ą ,' spraw iły , że w ie lu fac h o w có w zaró w n o spośród k a d ry inżynierskiej ja k i w y k w a lifik o w a n y c h ro b o tn ik ó w p raco w ało poza g ra n i cam i k ra ju . O siągnięcia ich są p rze w ażn ie nieznane, gdyż nie można w ym agać, ab y zagran iczni p raco d aw cy p ro p a g o w a li dzieła obcokrajow ców .

O jedn ym z takich osiągnięć polskich w ie rta czy naftow ych opow iada A n to n i P lu ty ń sk i w artyk u le

Polscy wiertacze dowiercają ropę na Trynidadzie

(„W iadom ości N a fto w e ” n r 7— 8/1959). W sp o m n ien ia autora odnoszą się do r. 1911, kiedy otrzym ał wiadom ości o w y k o n an iu przez gru p ę w iertaczy ze S try ja p ierw szego udanego w iercen ia ropy na dużych głębokościach na Trynidadzie.

J. J.

K I N E M A T Y K A O B R A B I A R E K Z P IE R W S Z E J P O Ł O W Y X I X W I E K U

W 1956 r. M uzeum Tech niki p rzejęło zespół 4 zabytkow ych o brabiare k z Z a k ła d ó w M etalo w y ch w B iałogonie pod K ielcam i. O b ra b ia r k i te w y p r o d u  k ow an e w D e rb y (A n g lia ) w latach 1826— 1827 przez firm ę Foxa, zostały następnie sprow adzone do tw orzących się za k ład ó w białogońskich, gdzie p ra  co w ały n ieprzerw an ie do rok u 1955.

Z a b y tk o w e o b ra b ia rk i (stru garkę podłużną m ałą, stru gark ę podłużną b r a  m ową, tokarkę p ociągow ą i w ie rta rk ę p rom ien iow ą) ustaw iono i zm ontowano w ośrodku m uzealnym w S ielpi pod Końskim i, który m ieści się w budynk ach d aw n ej p u d lin garn i i w alcow n i. Równocześnie w y k o n an a została in w en ta ry  zacja techniczna tych obrabiarek.

(3)

R ecen zje

131

Jeden z au to ró w inw entaryzacji, m gr inż. S. K n ap ik , w arty k u le K in e  m atyka obrabiarek białogóńskich („P rzegląd Techniczny” n r 34/1959. ru b ry k a „O d aw n ej technice”) opisuje szczegółowo u k ła d y kinem atyczne o b rab iare k i ich charakterystykę techniczną. ;

N ale ży zw rócić uw agę, że o b ra b ia rk i białogońskie m ają ja k o zabytki techniki w artość unikalną.

J. J.

R O C Z N I C A P E R R O N E T A

W końcu 1958 r. m inęło 250 lat od urodzin J ean -R o dolph e Perroneta. T en znakom ity technik z a jm o w a ł przez 30 lat stanow isko „pierw szego in żyniera” Francji, założył p ierw szą — istniejącą do dziś — św ietną uczelnię techniczną, École des Ponts et Chaussées, w y b u d o w a ł 20 m ostów, będących doskonałym i p rzy k ład am i sztuki bu d o w la n ej i b y ł uznanym w całej E u rop ie autorytetem w zakresie bu d o w n ic tw a inżynierskiego.

Postaci tej p ośw ięcił arty k u ł 250-lecie Perroneta m g r inż. B o le sła w O rło w s k i w nrze 8/1959 „Inżynierii i b u d o w n ic tw a ” . Skrót tego arty k u łu ukazał się w nrze 42/1959 „P rzegląd u Technicznego”.

E. O.

Z D Z IE J Ó W F O T O C H E M II

A rt y k u ł m g ra Stefan a Sękow skiego pod tym tytułem p u b lik u je „M łody T ech nik” (nr 8/1959). A u to r opisuje dośw iadczenia i odkrycia, które um ożli w iły pow stanie fo to g ra fii i je j dalszy rozw ój, szczególnie p od k reślając postacie eksperym entatorów i w y n alazc ów : Schultzego, N ie p c e ’a, D a g u e rre ’a, T a lb o ta i innych.

D ru g a część arty k u łu za w ie ra om ówienie i w y ja śn ien ie istoty procesów fotochemicznych.

J. J.

Z H I S T O R I I W O D O C I Ą G Ó W W P O L S C E

H istoria polskiej techniki sanitarnej nie doczekała się jeszcze żadnego obszerniejszego opracow ania. Z tej przyczyny każd y d ro bn y n aw et przyczy nek do tego tem atu zasługuje na uw agę.

W 9/1959 nu m erze „M łodego Tech nika” d r Stefan G ó rzyń sk i w artyku le Wodociągi w daw nej Polsce opisuje krótko p ierw sze znane urządzenia w o d o 