Wojciech Ry³ko (1950–2019)
Wojciech Ry³ko urodzi³ siê 13.04.1950 r. w Krakowie. W roku 1969, po ukoñczeniu nauki w Technikum Geolo-gicznym, rozpocz¹³ studia na Wydziale Geologiczno-Po-szukiwawczym Akademii Górniczo-Hutniczej. W 1974 r. uzyska³ tytu³ magistra in¿yniera geologa górniczego ze spe-cjalizacj¹ geologia z³ó¿ ropy naftowej i gazu ziemnego na podstawie pracy: Analiza objawów bitumicznych w
odwier-conym przekroju Wetlina-Zatwarnica w Bieszczadach,
napi-sanej pod kierunkiem prof. R. Ney’a. W tym samym roku zosta³ zatrudniony w Zak³adzie Geologii Strukturalnej i Bitu-minów w Oddziale Karpackim Pañstwowego Instytutu Geo-logicznego (OK PIG) jako p.o. asystent, póŸniej asystent i starszy asystent, a od 2003 r., a¿ do przejœcia na emerytu-rê, na stanowisku g³ównego specjalisty badawczo-tech-nicznego. W latach 1978–1989 kierowa³ Pracowni¹ Zdjêæ i Map Geologicznych w Zak³adzie Geologii Regionalnej Badañ Podstawowych w Oddziale Karpackim. Zaintereso-wania zawodowe Wojtka koncentrowa³y siê wokó³ kar-tografii geologicznej i problematyki poszukiwañ wêglowo-dorów w Karpatach Zachodnich, ró¿ni¹cych siê budow¹ od roponoœnych Karpat Wschodnich. Prowadzi³ samodzielne prace kartograficzne na obszarze p³aszczowiny magurskiej w dorzeczu górnej So³y, których efektem by³o m.in. wy-dzielenie w obrêbie tej jednostki bystrzyckiej strefy tekto-niczno-facjalnej (Ry³ko, 1978a, 1992, 1994). W ramach Komisji Geologicznej RWPG wspó³pracowa³ przy opraco-waniu zbiorczej charakterystyki wêglowodorów z terenu Karpat odkrytych po 1975 r. W trakcie prac zwi¹zanych z profilowaniem otworu Bystra IG-1 zosta³a zlokalizowana strefa, w której utwory fliszowe by³y nasycone wêglowo-dorami (Ry³ko, 1978b). W latach 1978–1980 zajmowa³ siê analiz¹ cech fizycznych i sk³adu chemicznego rop karpac-kich, wyró¿ni³ dwa podstawowe ich typy i dokona³ analizy rozmieszczenia w polskiej czêœci karpackiej prowincji ro-ponoœnej (Ry³ko, 1980a, b; Ry³ko, ¯ytko, 1980). Podczas realizacji programu dotycz¹cego badañ uk³adu przestrzen-nego dyslokacji w utworach fliszowych pod k¹tem ich roli w migracji wêglowodorów i wód wykona³ szczegó³owe zdjêcie geologiczne (1: 10 000 i 1: 25 000) p³aszczowiny magurskiej w po³udniowej czêœci Beskidu ¯ywieckiego. Wyniki tych badañ oraz sporz¹dzona mapa geologiczna sta³y siê podstaw¹ rozprawy doktorskiej, któr¹ obroni³ w 1984 r. W roku 1995 uzyska³ uprawnienia kategorii VIII w zakresie wykonywania prac kartografii geologicz-nej wraz z projektowaniem i dokumentowaniem tych prac. W 1997 r. otrzyma³ honorow¹ odznakê Zas³u¿ony dla Pol-skiej Geologii. W latach 1998–2001 kierowa³ Sekcj¹ Geo-logii Regionalnej Karpat i Przedgórza w OK. Wojciech Ry³ko w 1998 r. zosta³ uhonorowany przez dyrektora insty-tutu nagrod¹ specjaln¹ za udzia³ w przygotowaniu i prze-prowadzeniu Konferencji Dyrektorów Europejskich S³u¿b Geologicznych FOREGS. Dwa lata póŸniej otrzyma³ zes-po³ow¹ nagrodê specjaln¹ za wspó³pracê w opracowaniu
Mapy Geologicznej Polski bez utworów kenozoiku w skali 1: 1 000 000 (Dadlez i in., 2000). Wojtek jest
wspó³auto-rem arkuszy i objaœnieñ do Mapy Geologicznej Polski
w skali 1: 200 000 (Bielsko Bia³a, Cieszyn, Jas³o), arkuszy Szczegó³owej Mapy Geologicznej Polski w skali 1: 50 000
(wraz z objaœnieniami) – Rabka, Szczawnica, Czadca--Ujso³y, Myœlenice, Kalwaria Zebrzydowska, Lachowice, Milówka, Sucha Beskidzka, a tak¿e autorem arkusza Wadowice (2010). Uczestniczy³ przy opracowywaniu
Pol-sko-S³owacko-Czeskiego Atlasu Geologicznego Karpat Zewnêtrznych i Zapadliska Przedkarpackiego pod
redak-cj¹ D. Poprawy i J. Nemèoka wydanego w latach 1988– 1989. Wspólnie z geologami austriackimi opracowywa³ zagadnienia dotycz¹ce tektoniki p³aszczowiny magurskiej w strefie kontaktu z jednostkami grupy œredniej. Rezultaty tych badañ zosta³y zaprezentowane na warsztatach tekto-nicznych organizowanych przez Polsk¹ Akademiê Nauk przy wspó³pracy z PIG oraz w trakcie Zjazdu CBGA i PANCARDI 97. Wojciech Ry³ko jest tak¿e jednym ze wspó³autorów Atlasu Geologicznego Œciêcia Poziomego
Karpat w skali 1: 750 000 (1997), Atlasu tektonicznego Polski (1998), Mapy geologicznej Karpat Zachodnich i ob-szarów przyleg³ych w skali 1: 500 000 (2000). Wraz ze
wspó³pracownikami z Oddzia³u Karpackiego zajmowa³ siê problematyk¹ dotycz¹c¹ morfologii, budowy geologicznej i g³êbokoœci skonsolidowanego pod³o¿a Karpat na podsta-wie wyników sondowañ magnetotellurycznych oraz ocen¹ jego wp³ywu na rozk³ad mas fliszowych (Ry³ko, Tomaœ, 1995, 1999, 2001, 2005, 2010; Paul i in., 1996a, b). W 2004 r. przygotowa³ do druku rozdzia³ dotycz¹cy budowy geolo-gicznej Karpat Zewnêtrznych w I tomie (czêœæ 3a) Budowy
geologicznej Polski. Efektem kilkuletnich ekspedycji
tere-nowych organizowanych w ramach wspó³pracy s³u¿b geo-83 Przegl¹d Geologiczny, vol. 68, nr 2, 2020
logicznych Polski, S³owacji, Rumunii i Ukrainy s¹ mapy geologiczne Karpat w skali 1: 200 000, a tak¿e korelacja wydzieleñ litostratygraficznych Karpat dla obszaru Polski, S³owacji, Ukrainy i Rumunii, obejmuj¹ca obszar miêdzy rzekami Bia³¹ i Risca w Rumunii (Jankowski i in., 2001, 2004, 2007a, b, 2012a, b). W 2006 r. Wojciech Ry³ko (wraz z L. Jankowskim i R. Kopciowskim) otrzyma³ zespo³ow¹ Nagrodê Dyrektora PIG za Mapê geologiczn¹
³uku Karpat Zewnêtrznych pomiêdzy po³udnikiem rzeki Bia³ej w Polsce a równole¿nikiem rzeki Risca w Rumunii
w skali 1: 200 000. Jako wspó³autor Atlasu
geologicz-no-strukturalnego paleozoicznego pod³o¿a Karpat Zew-nêtrznych i zapadliska przedkarpackiego (Bu³a i in., 2008)
w roku 2008 ponownie otrzyma³ Nagrodê Dyrektora PIG. Do dorobku naukowego Wojciecha Ry³ki dopisaæ nale¿y opracowania dotycz¹ce tzw. ska³ek w profilu jednostek brze¿nych Karpat Zewnêtrznych Polski i Ukrainy (Olszew-ska i in., 2009), (Olszew-ska³ek andrychowskich (Olszew(Olszew-ska i in., 2008a, b), olistolitów wapiennych polskich Karpat Zew-nêtrznych (Olszewska i in., 2010), egzotyków karpackich (Paul i in., 1997), genezy okna tektonicznego Smilna (Ry³ko, Tomaœ, 2012). Zajmowa³ siê tak¿e problematyk¹ zwi¹zan¹ z mo¿liwoœciami sk³adowania CO2 na obszarze Karpat
i zapadliska, czego rezultatem by³o wyznaczenie poten-cjalnych ska³ zbiornikowych i rejonów ich wystêpowania (Chowaniec i in., 2012). Nie sposób wymieniæ ca³ego dorobku naukowego naszego Kolegi, na który sk³adaj¹ siê nie tylko liczne artyku³y (ponad 50 publikacji), arkusze map geologicznych i objaœnienia do tych¿e arkuszy. Woj-ciech Ry³ko bra³ czynny udzia³, jako organizator, wspó³-organizator oraz jako uczestnik, w kongresach (Polski Kongres Geologiczny), konferencjach naukowych (CBGA, Krym – 2001; Oil nad Gas of Ukraine – 2004), zjazdach (Zjazdy PTG), sympozjach, warsztatach (VI Karpackie Warsztaty Tektoniczne), sesjach naukowych (Analiza
basenu trzeciorzêdowego przedkarpacia, 1998)
organizo-wanych w Polsce i poza jej granicami, m.in. na Krymie, w Salonikach, Wiedniu, Jaremczu, Belgradzie. Jest auto-rem i wspó³autoauto-rem przewodników kongresowych, konfe-rencyjnych, zjazdowych oraz wycieczek terenowych. W dorobku Wojtka Ry³ko znajduj¹ siê tak¿e liczne opraco-wania archiwalne (ponad 26 opracowañ), w tym: projekty i opracowania projektów badawczych, dokumentacje wy-nikowe, opinie do dokumentacji geologiczno-in¿ynierskich czy opinie geologiczne.
W gor¹cy czerwcowy dzieñ po¿egnaliœmy na cmenta-rzu Batowickim wspania³ego kolegê, niezrównanego ga-wêdziarza, wybitnego geologa kartografa, który potrafi³ znad mapy dostrzegaæ uroki otaczaj¹cego go œwiata. Bez-poœredni, otwarty, mia³ dar ³atwego nawi¹zywania kont-aktów z ludŸmi. Nie istnia³y dla niego bariery jêzykowe i kulturowe, bardzo szybko potrafi³ nawi¹zywaæ kontakty z tzw. miejscow¹ ludnoœci¹, bez wzglêdu na kraj i miejsce, w którym przebywa³. Zawsze doskonale wiedzia³ jak nazy-waj¹ siê mijane góry, szczyty czy miejscowoœci, posiada³ znaczn¹ kolekcjê map. Mia³ swoje hobby i pasje, np. znajo-moœæ ¿ywotów œwiêtych czy historie lokalnych œwi¹tyñ. By³ kolekcjonerem m.in. strojów ludowych, czapek, kub-raków… Choæ z urodzenia krakus zawsze podkreœla³ silny zwi¹zek z ¿ywieckimi góralami i interesowa³ siê folklorem nie tylko ¯ywiecczyzny, ale niemal ca³ych Karpat, zw³asz-cza tych kresowych. Sam Beskid ¯ywiecki i okolice
Raj-czy by³y tymi miejscami, do których Wojtek ze wzglêdów rodzinnych z ochot¹ wraca³ i z sentymentem wspomina³. Chêtnie dzieli³ siê z nami wra¿eniami ze swoich podró¿y i wypraw geologicznych. Robi³ to w swoim stylu, barwnie, ciekawie, z humorem, podpieraj¹c swoje opowieœci zdjê-ciami, które zawsze mia³ pod rêk¹. Uprzejmy i szarmancki w stosunku do kobiet, z uœmiechem i nieod³¹czn¹ gazet¹ w rêce przekracza³ codziennie progi budynku. Lubi³ nasze spotkania rocznicowe, noworoczne z emerytowanymi pra-cownikami oddzia³u. Zawsze mia³ w zanadrzu jak¹œ cie-kaw¹ historiê do opowiedzenia. Te historie czêsto prze-kazywane z przymru¿eniem oka sprawia³y, ¿e Wojtek zaw-sze by³ dusz¹ towarzystwa. I takiego Ciê Wojtku bêdziemy pamiêtaæ, choæ nie sposób wyobraziæ sobie spotkañ bez Twoich opowieœci i bez Ciebie.
Komentowane publikacje
BU£A Z. i in. 2008 – Atlas geologiczno-strukturalny paleozoicznego pod³o¿a Karpat zewnêtrznych i zapadliska przedkarpackiego 1 : 300 000. Pañstw. Inst. Geol., Warszawa.
CHOWANIEC J., BU£A Z., HABRYN R., RY£KO W., TOMAŒ A. 2012 – Perspektywiczne kompleksy do sk³adowania CO2w pod³o¿u
Kar-pat Zewnêtrznych i zapadliska przedkarpackiego pomiêdzy Krakowem a Rzeszowem. Biul. Pañstw. Inst. Geol., 448: 57–70.
DADLEZ R. i in. (red.) 2000 – Mapa Geologiczna Polski bez utworów kenozoiku 1 : 1 000 000. Pañstw. Inst. Geol., Warszawa.
JANKOWSKI L., KOPCIOWSKI R., RY£KO W. 2001 – Wstêpne wyni-ki badañ na terenie Ukraiñswyni-kich Karpat Fliszowych i problemy z tego wynikaj¹ce dla korelacji z polskim obszarem Karpat. Pos. Nauk. Pañstw. Inst. Geol., 57: 71–72.
JANKOWSKI L., KOPCIOWSKI R., RY£KO W. (red.) 2004 – Geologi-cal Map of the Outer Carpathians; borderlands of Poland, Ukraine and Slovakia in scale 1 : 200 000. Pañstw. Inst. Geol., Warszawa.
JANKOWSKI L., KOPCIOWSKI R., RY£KO W. (red.) 2007 – Geologi-cal Map of the Outer Carpathians; borderland of Ukraine and Romania, 1 : 200 000. Pañstw. Inst. Geol., Warszawa.
JANKOWSKI L., KOPCIOWSKI R., RY£KO W. 2012 – Stan wiedzy o budowie geologicznej Karpat miêdzy rzekami Bia³¹ a Risca – dyskusja. Biul. Pañstw. Inst. Geol., 449: 203–216.
JANKOWSKI L., KOPCIOWSKI R., RY£KO W., DANYSH V., TSARNENKOM P.N., HNYLKO O. 2012 – Lithostratigraphic correla-tion of the Outer Carpathian borderland of Poland, Ukraine, Slovakia and Romania. Biul. Pañstw. Inst. Geol., 449: 87–98.
LEXA J. i in. 2000 – Geological Map of Western Carpathians and adja-cent areas 1 : 500 000. Bratislava.
OLSZEWSKA B., PAUL Z., RY£KO W. 2008 – Pod³o¿e ska³ek andry-chowskich w œwietle nowych badañ. [W:] Haczewski G. (red.), Pierwszy Polski Kongres Geologiczny, 26–28 czerwiec 2008, Kraków. Abstrakty: 85.
OLSZEWSKA B., PAUL Z., RY£KO W. 2008 – Wiek ska³ek andry-chowskich i melan¿owanych utworów brzegu Karpat. [W:] Kompleksy chaotyczne Karpat Polskich. Kraków-Polañczyk, 24.09–27.09.2008, 8–9.
OLSZEWSKA B., PAUL Z., RY£KO W. 2009 – Pozycja tzw. ska³ek w profilu jednostek brze¿nych Karpat Zewnêtrznych. Geologia, 35: 93–95. OLSZEWSKA B., PAUL Z., RY£KO W., GARECKA M. 2010 – New data on the position of so called “Klippen” in succession of the marginal units of the Outer Carpathians. Geol. Balcanica, 39: 23–26.
OLSZEWSKA B., PAUL Z., RY£KO W., GARECKA M. 2011 – Biostra-tygrafia olistolitów wapiennych zewnêtrznego Pasa Ska³kowego Karpat i ska³ otaczaj¹cych. PIG-PIB OK, MSiSW: 5–93.
PAUL Z., RY£KO W. 1984 – Szczegó³owa Mapa Geologiczna Polski 1 : 50 000, ark. Rabka (1042). Pañstw. Inst. Geol., Warszawa. PAUL Z., RY£KO W. 1995 – Problem jednostek grupy œredniej na po³udniowym zapleczu Beskidu Ma³ego. Pos. Nauk. Pañstw. Inst. Geol., 51: 86–87.
PAUL Z., RY£KO W. 2008 – Szczegó³owa Mapa Geologiczna Polski 1 : 50 000, ark. Kalwaria Zebrzydowska. Pañstw. Inst. Geol., Warszawa. PAUL Z., RY£KO W., TOMAŒ A. 1996 – Influence of tectonic of the consolidated basement of the Carpathians on distribution of flysch mola-sie in the Polish part of the Western Carpathians. Geol. Quart., 40: 487–500.
PAUL Z., RY£KO W., TOMAŒ A. 1996 – Geological structure of the western part of the Polish Carpathians. Geol. Quart., 40: 501–520. 84
PAUL Z., RY£KO W., TOMAŒ A. 1996 – Wp³yw tektoniki skonsolido-wanego pod³o¿a Karpat na rozk³ad mas fliszowych w polskiej czêœci Karpat Zachodnich. Prz. Geol., 44: 489–494.
PAUL Z., RY£KO W., WIESER T. 1997 – Egzotyki ska³ magmowych i metamorficznych warstw kroœnieñskich rejonu Domaczki i Gilowic. Pos. Nauk. Pañstw. Inst. Geol., 53: 72–74.
POPRAWA D., NEMÈOK J. (red.) 1988–1989 – Geological Atlas of the Outer Carpathians and their Foreland. Wyd. Geol. Warszawa.
RY£KO W. 1978a – Analiza stratygraficzna p³aszczowiny magurskiej w przekroju doliny Smerkówka Wielka w Beskidzie ¯ywieckim. Kwart. Geol., 1: 107–118.
RY£KO W. 1978b – Wyniki prac z³o¿owych w otworze Bystra IG-1 (Karpaty Zewnêtrzne). Kwart. Geol., 22: 949–951.
RY£KO W. 1980a – Analiza statystyczna wybranych parametrów fizycz-no-chemicznych rop karpackich. Prz. Geol., 28: 677–680.
RY£KO W. 1980b – Ropy naftowe fliszu karpackiego – analiza staty-styczna. Biul. Inst. Geol., 326: 25–57.
RY£KO W. 1992 – Litostratygrafia osadów p³aszczowiny magurskiej w po³udniowo-wschodniej czêœci Beskidu ¯ywieckiego (Karpaty Zew-nêtrzne). Biul. Pañstw. Inst. Geol., 368: 37–63.
RY£KO W. 1994 – The tectonics of the Magura unit in the south-eastern part of Beskid ¯ywiecki (the Outer Carpathians). Biul. Pañstw. Inst. Geol., 369: 31–48.
RY£KO W. 2004 – Karpaty. [W:] Peryt T., Piwocki M. (red.), Budowa geologiczna Polski, tom I. Stratygrafia, cz. 3a, Kenozoik, Paleogen, Neo-gen. Pañstw. Inst. Geol., Warszawa: 271–338.
RY£KO W. 2015 – Szczegó³owa Mapa Geologiczna Polski 1 : 50 000, ark. Wadowice (994). Pañstw. Inst. Geol., Warszawa.
RY£KO W., PAUL Z. 1994 – Mapa Geologiczna Polski 1 : 200 000, ark. Cieszyn (B – mapa bez utworów czwartorzêdowych). Pañstw. Inst. Geol., Warszawa.
RY£KO W., PAUL Z. 2014 – Szczegó³owa Mapa Geologiczna Polski 1 : 50 000, ark. Lachowice (1013). Pañstw. Inst. Geol., Warszawa. RY£KO W., PAUL Z. 2014 – Szczegó³owa Mapa Geologiczna Polski 1 : 50 000, ark. Kalwaria Zebrzydowska (995). Pañstw. Inst. Geol., War-szawa.
RY£KO W., PAUL Z. 2013 – Objaœnienia do Szczegó³owej Mapy Geolo-gicznej Polski 1 : 50 000, ark. Kalwaria Zebrzydowska. Pañstw. Inst. Geol., Warszawa.
RY£KO W., PAUL Z. 2013 – Objaœnienia do Szczegó³owej Mapy Geolo-gicznej Polski 1 : 50 000 ark. Lachowice (1013). Pañstw. Inst. Geol., Warszawa.
RY£KO W., PAUL Z., WÓJCIK A. 2016 – Szczegó³owa Mapa Geolo-giczna Polski 1 : 50 00, ark. Myœlenice (996). Pañstw. Inst. Geol., War-szawa.
RY£KO W., TOMAŒ A. 1995 – Morphology of the consolidated base-ment of the Polish Carpathians in the light of magnetotelluric data. Geol. Quart., 39: 1–16.
RY£KO W., TOMAŒ A. 1998 – Tectonics of the basement of the Polish Carpathians. Prz. Geol., 46: 758–762.
RY£KO W., TOMAŒ A. 1999 – Obraz skonsolidowanego pod³o¿a Kar-pat polskich w œwietle badañ magnetotellurycznych. Pr. Pañstw. Inst. Geol., 168: 195–208.
RY£KO W., TOMAŒ A. 1999 – Skonsolidowane pod³o¿e Karpat-morfo-logia i tektonika, reperkusje dla neogeñskiej przebudowy Karpat. [W:] Baran U. (red.), Mat. Karpackiej Konf. Nauk. Przemys³ naftowy i nauka razem w XXI wiek. 19–21 maja Raba Ni¿na. Geonafta, Kraków: 57–66. RY£KO W., TOMAŒ A. 2001 – Neogeñska przebudowa pod³o¿a pol-skich Karpat i jej reperkusje. Biul. Pañstw. Inst. Geol., 395: 1–60. RY£KO W., TOMAŒ A. 2005 – Basement structure below the West Car-pathian-East Carpathian orogen junction (eastern Poland, North-eastern Slovakia and western Ukraine). Geol. Carpath., 56: 29–40.
RY£KO W., TOMAŒ A. 2010 – Skonsolidowane pod³o¿e regionu kra-kowskiego w œwietle badañ magnetotellurycznych – g³ówne rysy tekto-niczne. Biul. Pañstw. Inst. Geol., 443: 81–94.
RY£KO W., TOMAŒ A. 2012 – The tectonic setting and the origin of the Smilno tectonic window (eastern Slovakia). Biul. Pañstw. Inst. Geol., 449: 185–194.
RY£KO W., ¯YTKO K. 1980 – Kierunki poszukiwañ wêglowodorów we fliszu Karpat Zachodnich na podstawie wyników dotychczasowych badañ. Prz. Geol., 28: 547–552.
RY£KO W., ¯YTKO K., R¥CZKOWSKI W., WÓJCIK A. 1990 – Szczegó³owa Mapa Geologiczna Polski 1 : 50 000, ark. Czadca-Ujso³y. Pañstw. Inst. Geol., Warszawa.
RY£KO W., ¯YTKO K., R¥CZKOWSKI W. 1992 – Objaœnienia do Szczegó³owej Mapy Geologicznej Polski 1 : 50 000, ark. Czadca (1045), ark. Ujso³y (1046). Pañstw. Inst. Geol., Warszawa.
ZNOSKO J. (red.) 1998 – Atlas tektoniczny Polski . Pañstw. Inst. Geol., Warszawa.
Ma³gorzata Garecka, Antoni Wójcik, Leszek Jankowski, Robert Kopciowski Pañstwowy Instytut Geologiczny, Oddzia³ Karpacki
85 Przegl¹d Geologiczny, vol. 68, nr 2, 2020
