Grażyna Kompel
"Krytyka teatralna XX wieku"
Biuletyn Polonistyczny 23/4 (78), 54-56 1980
- 5 4 -„ K R Y T Y K A T E A T R A L N A X X W IE K U ”
Sprawozdanie z konferencji naukowej
W d n i a c h od 22 do 24 l i s t o p a d a 1979 r . odbywała s i ę w U s t r o n i u - J a s z o w c u k o n f e r e n c j a naukowa n t . "Krytyka t e a t r a l n a XX w iek u" , zorganizowana p r z e z Zakład Wiedzy o T e a t r z e I n s t y t u
t u L i t e r a t u r y i K u l t u r y P o l s k i e j U n i w e r s y t e t u ś l ą s k i e g o .
K o n f e re n c ja zg r om adz ił a 30 u c z e s t n i k ó w , r e p r e z e n t u j ą c y c h różne o ś r o d k i u n i w e r s y t e c k i e , a t a k ż e Państwową Wyższą Szk ołę T e a t r a l n ą w Warszawie o r az I n s t y t u t S z t u k i PAN. W o br ada ch w z i ą ł u d z i a ł p r e z e s Klubu K r y t y k i T e a t r a l n e j Sto w ar zy sz en ia D z i e n n i k a r z y P o l s k i c h , Roman Szy d ło w sk i; p r z y s ł u c h i w a l i s i ę im - s t u d e n c i p o l o n i s t y k i i ku lt uro zna wst wa uni wer syt et ów w Łodzi i Katowicach.
Otwarcia obrad do ko nał a i n s p i r a t o r k a s p o t k a n i a , E. U d a 1- s к a , k i e r o w n i k Zakładu Wiedzy o T e a t r z e U n i w e r s y t e t u ś l ą s k i e g o , z w r ac aj ąc uwagę, że w z a ł o ż e n i u o r g a n i z a t o ró w obecna k o n f e r e n c j a j e s t k o n t y n u a c j ą badań nad p o l s k ą k r y t y k ą t e a t r a l n ą , p o d j ę t y c h p r z e d dwoma l a t y na podobnym s p o t k a n i u ("Krytyka t e a t r a l n a . Problemy m et o d o l o g i c z n e " , Zakopane 19 7 7 ) .
Goście j a s z o w i e c k i c h obrad w y s ł u c h a l i i p r z e d y s k u t o w a l i 16 r e f e r a t ó w , ułożonych w t r z y k r ę g i te m a ty c z n e . P i er w sz y o b e j
mował wypowiedzi na tem aty o g ó ln e . R e f e r a t wprowadzający wygło s i ł t u J . A d a m s k i (PAST w War szawie), p r e c y z u j ą c p r z e d miot i c e l e k r y t y k i t e a t r a l n e j . R. T a b o r s k i (uw) pokazał, w j a k i sposób p o l s k a kr yty ka t e a t r a l n a op isy w ała i o c e n i a ł a
s z t u k ę i n s c e n i z a c j i w d w u d z i e s t o l e c i u międzywojennym. Aktorstwu w p i ś m i e n n i c t w i e k r y t y c z n o t e a t r a l n y m poświęcone by ły r e f e r a t y : L. K u c h t ó w n y ( i S PAN) - o r e c e n z j a c h d o t y c z ą c y c h s z t u k i a k t o r s k i e j I r e n y S o l s k i e j , o r az G. К o m p e 1 (UŚ1.) - o
d o k u m e n t a c j i f u n k c j i wypowiedzi opublikowanych t u ż po ś m i e r c i Ja c k a Woszczerowicza. K r y t y k i n i e p r o f e s j o n a l n e j d o t y c z y ł r e f e r a t H. H a n n o w e j ( T e a t r P o l s k i we Wrocławiu), k t ó r a a n a l i z o w a ł a młodzieżowe wypowiedzi o p r z e d s t a w i e n i a c h te g o t e a t r u . Swoistym punktem o d n i e s i e n i a do wspomnianych za gad nie ń b y ł a wypowiedź A. H e 1 m a n
(uśl.),
z at y t u ł o w a n a "0 s t r a t e g i a c h k r y t y k i f i l m o w e j " .Drugą n a j o b s z e r n i e j s z ą gr up ę s t a n o w i ł y r e f e r a t y , k t ó r y c h a u t o r z y b a d a l i p o e t y k ę wypowiedzi recenzentów t e a t r a l n y c h . £ . U d a 1 s к a
(uśl.)
p r z y j r z a ł a s i ę z a g a d n i e n i u dr amatu i akto r a w t e k s t a c h k r y t y c z n y c h J a n a L o r e n t o w i c z a . D. R a t a ί ο z а к(ü/м)
z a j ę ł a s i ę a n a l i z ą f e l i e t o n ó w t e a t r a l n y c h Wit ol da Noskowskiego. E. R z e w u s k a (UMCS) z w r ó c i ł a uwagę na e k s p r e s j o n i z m w k r y t y c e t e a t r e l n e j Wilama Horzycy, za ś A. K r a j e w s k a (UAM) p r z e d s t a w i ł a metody k r y ty c z n e c z o ł o wego f e l i e t o n i s t y "Wiadomości L i t e r a c k i c h " , Antoniego Słonim s k i e g o . Recenzje Tadeusza B o ya- Ż ele ńsk ieg o b y ł y przedmiotem r e f e r a t u E. K a l e m b y - K a s p r z a k (UAM). J . Μ Ι ο h a 1 i к(u j)
p o d j ą ł ponownie sprawę u s t a l e n i a a u t o r s t w a t ek st ó w k r y t y c z n o t e a t r a l n y c h przypisywanych Tadeuszowi P aw li kowskiemu, a sygnowanych trzema gwiazdkami.O s t a t n i a grupa wypowiedzi obejmowała r e f e r a t y poświęcone r e f l e k s j o m dramaturgów o t e a t r z e o r az komentarzowi twórcy
p r z e d s t a w i e ń . Tę d r u g ą sprawę p o d j ą ł K. P l e ś n a r o w i c z ( U j ) , t r a k t u j ą c m a n i f e s t y i wypowiedzi programowe Tadeusza Kan to ra jak o p r z y k ł a d " k r y t y k i i d e a l n e j " . Uwagi o t e a t r z e S t e f a n a Żeromskiego zawarte w jego "Dz ien nik ach " i l i s t a c h s t a ł y s i ę przedmiotem wypowiedzi A. W a r z e c h y (u ł) . D z i a ł a l n o
ś c i ą k r y t y c z n ą a u t o r a " N i e s p o d z ia n k i " , Karole Huberta Rostwo r ow ski ego , z a j ą ł s i ę J . P o p i e l ( u j ) . Przeglądu wypowiedzi
-wybranych autorów o t e a t r z e - od. C e r v a n te s a do fióżewicza - do k o n a ł S . Ś w i o n t e k f u ł ) w r e f e r a c i e zatytułow anym "Dra
m aturg jak o k r y t y k " .
W d y s k u s j i , obok z a g a d n ie ń ś c i ś l e w ią ż ą c y c h s i ę z z a p r e zentowanymi r e f e r a t a m i , poruszono ta k ż e sprawy o g ó l n i e j s z e , f o rm u łu ją c k i l k a k o n k re tn y c h wniosków. S tw ierd z o n o m ianow icie k o n ie c z n o ś ć p o d j ę c i a s y ste m a ty c z n y c h badań nad p o l s k ą k r y ty k ą t e a t r a l n ą , k t ó r e z czasem p o s łu ż ą za podstaw ę do opracow ania j e j h i s t o r i i . Ze w zględu na r o z l e g ł o ś ć p r o b le m a ty k i i w y stępu j ą c e d o ty c h c z a s d o tk liw e b r a k i w l i t e r a t u r z e t e a t r o l o g i c z n e j postulow ano u w z g lę d n ie n ie owych badań w p ro b le m ie węzłowym. S tw ierd z o n o b e z s p rz e c z n ą p o t r z e b ę p o d j ę c i a wysiłków z m i e r z a j ą
cych do przygotow ania e d y c j i wielotomowej a n t o l o g i i p o l s k i e j k r y t y k i t e a t r a l n e j . Zwrócono rów nież uwagę, i ż p r a c e t e powinny z n a le ź ć p o w iązanie z międzynarodowymi, a p rz e d e w szystkim
e u r o p e j s k i m i , b adaniam i nad k r y t y k ą t e a t r a l n ą , za ś dogodnym t e renem d l a p o d j ę c i a w stępnych rozmów i u s t a l e ń pow inien s t a ć s i ę Międzynarodowy I n s t y t u t T e a t r a l n y (i t i) . U c z e s tn ic y j a s z o w i e c - kiego s p o tk a n i a p o d k r e ś l i l i celowość o rg an izo w an ia s t a ł y c h , s y s tem aty czn y ch s p o tk a ń pośw ięconych tym zag ad n ien io m , w k tó r y c h w in n i u c z e s t n i c z y ć n i e t y l k o naukowcy - badacze s z t u k i t e a t r a l n e j , a l e rów nież p r o f e s j o n a l n i k r y t y c y .
M a t e r i a ł y k o n f e r e n c j i - p o d o b n ie , j a k s t a ł o s i ę t o w p r z y padku z a k o p i a ń s k i e j s e s j i , k t ó r e j owoc s ta n o w i k s ią ż k a "Wokół t e o r i i i h i s t o r i i k r y t y k i " - ukażą s i ę drukiem w o f i c y n i e Wy dawnictwa U n iw e rs y te tu Ś l ą s k i e g o .
Mgr Grażyna Kompel
