Tomasz Jarocki
"Wykonywanie praw własności
intelektualnej w prawie Wspólnoty
Europejskiej", L. Giliciński,
Warszawa 1997 : [recenzja]
Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 1, 188-191
w śród nich m ało je szc ze znany i badany test obejm ow ania. Ilustracją testu obejm ow ania je s t porów nanie funkcji konsum pcji DHSY z odpow iadającą jej funkcją otrzym aną z dynam icznego m odelu popytu H outhakkera - Taylora. Do zw iązanych z tym rozw ażań teoretycznych dołączony jest stylizow any w ydruk kom puterow y.
Książka kończy się zestaw em dziesięciu ćw iczeń, których rozw iązanie będzie potw ierdzeniem zrozum ienia om awianych treści, czego w szystkim czytelnikom serdecznie życzę.
Zbigniew Dulewicz
L . G i l i c i ń s k i : W y k o n y w a n i e p r a w w ł a s n o ś c i
INTELEKTUALNEJ W PRAW IE W SPÓ LN O TY EU RO PEJSKIEJ,
D
om
W y d a w n i c z yABC 1997, s. 289
Pełne członkostw o Polski we W spólnocie Europejskiej będzie w ym agało ogrom nych zm ian w dostosow aniu do standardów W spólnoty - zarów no polskiej gospodarki, ja k i ustaw odaw stw a. W ielką uwagę należy więc zw racać na w szelkie publikacje zw iązane z działalnością WE, jak też dotyczące polskiego członkostw a w tej organizacji.
O ba te warunki spełnia książka Lecha G ilicińskiego zatytułowana: W ykonywanie p ra w w łasności intelektualnej w p raw ie Wspólnoty E uropejskiej, w ydana w 1997 roku przez Dom W ydaw niczy ABC. Dotyczy ona jednej z najw ażniejszych dziedzin prawa w spólnotow ego - polityki konkurencji, bez której nie m ożna byłoby osiągnąć zam ierzonego celu - w spólnego rynku. Z ostała ona unorm ow ana w Traktacie Rzymskim w artykułach 85 - 94. W przedstaw ianym opracow aniu autor zawęził krąg sw oich badań do m ało znanego lecz niezw ykle w ażnego praw a własności intelektualnej. O m aw iana pozycja liczy 289 stron i składa się z dwóch części:
- pierw sza dotyczy ograniczeń w ykonyw ania praw własności intelektualnej w ynikających z praw a o swobodnym przepływie tow arów i reguł konkurencji EWG;
- druga - w ykonyw ania praw własności intelektualnej w świetle Układu E uropejskiego ustanaw iającego stow arzyszenie między R zeczypospolitą P olską a W spólnotą Europejską i państwami członkow skim i WE.
Re c e n z j e io m ó w i e n i a 1 8 9 Publikacja oparta je st na stanie praw nym obow iązującym w dniu 6 kw ietnia 1995 roku.
Pierw sza, bardzo obszerna część pracy składa się z trzech rozdziałów , które dotyczą ograniczenia w ykonyw ania praw własności intelektualnej w ynikającego z praw a w spólnotow ego oraz zastosow ania go przez przedsiębiorstw a na m ocy artykułów 85 i 86 Traktatu Rzymskiego. N ajw ażniejsze, a zarazem niezbędne dla zrozum ienia przedstawianego problem u są przedstaw ione w pierw szym rozdziale ogólne warunki przepływ u tow arów przez granice na terenie wspólnego rynku oraz zw iązane z tym w yjątki przepływ u praw w łasności intelektualnej. We w prow adzeniu autor przedstaw ia artykuł 34 TW E, który zakazuje nakładania na im port restrykcji ilościow ych, ja k i innych środków o podobnych skutkach. Jednakże od tej zasady ustanow iono wyjątek (artykuł 36), na m ocy którego niniejszy przepis w stosunku do ochrony własności przem ysłow ej i handlowej m oże nie mieć zastosow ania.
Pierw sza część pracy pośw ięcona została w yjaśnieniu podstawowych pojęć. Bardzo dokładnie zostało om ów ione prawo związane z w ykorzystaniem i w prow adzaniem do obrotu patentów, znaków tow arow ych oraz praw autorskich i pokrew nych. K ażdy z przedstawionych elem entów został w sposób bardzo szczegółow y om ów iony i poparty niezw ykle bogatym orzecznictw em Europejskiego Trybunału Spraw iedliw ości. R ozdziały II i III składają się z dwóch części. Dotyczą one odpow iednio stosow ania na obszarze w spólnego rynku artykułów 85 i 86 TW E. W pierwszej z nich autor cytuje przedstawiany artykuł. N astępnie om aw ia zaw arte w nim praw a i obow iązki, którym musi podołać przedsiębiorstw o prow adzące działalność handlow ą na obszarze W spólnoty Europejskiej. W dalszej części autor przedstaw ia przesłanki zastosow ania pow yższych przepisów do w ym ogów prawa wykonywania praw w łasności intelektualnej.
A rtykuł 85 TW E stw orzony został, by móc przeciwstaw ić się praktykom kartelow ym . A utor w rozdziale tym szczególną uwagę skierow ał na licencje patentow e i um owy know - how, znaki towarowe i licencje praw autorskich. B ardzo dokładnie w skazane zostały możliwości kolidow ania praw a w spólnotow ego z w ykonyw aniem praw własności intelektualnej. W yszczególnione zostały m.in. różnice między prawem krajow ym a w spólnotow ym , warunki otrzym ania zw olnienia od stosow ania niniejszego artykułu. Ogrom w iadom ości przedstawionych w tym rozdziale uniem ożliw ia scharakteryzow anie ich w tym miejscu w krótki i przystępny sposób.
Przedstaw iając artykuł 86, dotyczący nadużywania pozycji dom inującej, autor zw raca uw agę na zw iązane z tym problem y dotyczące
praw autorskich, w zorów przem ysłow ych i patentów oraz znaków tow arow ych. Szczególnie dużo m iejsca pośw ięcone zostało nadużyciom eksploatacyjnym . W iążą się one z narzucaniem nieuczciw ych w arunków um ów licencyjnych lub od m ow ą dostaw , ja k też odm ow ą licencji, nadużyw ania pozycji dom inującej przez stow arzyszenia praw autorskich oraz ustalanie nadm iernie w ysokich cen na produkty objęte ochroną praw własności intelektualnej. W rozdziale tym om ów iono też nadużycia antykonkurencyjne, polegające m.in. na transakcjach wiązanych lub działaniach zm ierzających do zm iany struktury rynku oraz represyjne - m ające na celu zaszkodzenie lub w yelim inow anie konkurencji za pom ocą środków praw nych. W tym przypadku autor przedstaw ił problem rejestracji przez przedsiębiorstw o posiadające pozycję dom inującą znaku tow arow ego używ anego przez innego konkurenta oraz nadużycie środków praw nych dla ochrony w łasności intelektualnej.
Część druga om awianej pracy pośw ięcona je st ochronie prawa własności intelektualnej z państw am i trzecim i. Składa się z dwóch rozdziałów (III i IV). Pierw szy z nich pośw ięcony został stowarzyszeniu Polski ze W spólnotam i Europejskim i realizow anym na podstaw ie Traktatu Europejskiego podpisanego w 1991 roku. W pracy zaw arte zostały główne założenia i cele Traktatu ze szczególnym uw zględnieniem polityki konkurencji. Przedstaw ione zostały działania, jak ie są niezbędne w celu harm onijnej w spółpracy m iędzy P olską a WE oraz rozstrzygania zaistniałych sporów. R ozdział piąty dotyczy analizy orzecznictw a dotyczącego w ykonyw ania praw w łasności intelektualnej i reguł konkurencji w aspekcie stosunków handlowych z krajami stow arzyszonym i i trzecim i. O m ów ione zostały w nim niektóre aspekty um ów, ja k ie zostały zaw arte przez państw a WE z krajami zarówno europejskim i ja k i pozaeuropejskim i. S zczególną uwagę autor poświęcił problem atyce m iędzynarodow ego w ykonyw ania praw własności intelektualnej oraz eksterytorialnego w ykonyw ania praw a konkurencji.
Bardzo ciekaw ym rozw iązaniem zastosow anym przez autora jest um ieszczenie pod koniec każdego rozdziału podsum ow ania, w którym w krótki i przystępny sposób przedstaw ione zostały zaw arte w książce treści.
P odsum ow ując książkę należy stw ierdzić, iż je s t to niewątpliwie pozycja, która przedstaw ia nieznane szerokiem u kręgu odbiorców rozw iązania prawne dotyczące niew ielkiej części praw a konkurencji - praw a w łasności intelektualnej. O m aw iana praca bazuje przede wszystkim na orzeczeniach Europejskiego Trybunału Spraw iedliw ości, który poprzez sw oje wyroki w ogrom ny sposób przyczynił się i przyczynia do tworzenia, funkcjonow ania i przestrzegania w spólnotow ego praw a konkurencji, dotyczącego praw a własności intelektualnej. P om agają one czytelnikowi w
Re c e n z j e io m ó w i e n i a 191 sposób bardziej w iarygodny i rzeczyw isty dostrzec prawo tw orzące się we W spólnocie Europejskiej oraz reguły n ią rządzące. O m aw iana pozycja pow inna być pom ocną lekturą dla osób zaw odow o zw iązanych z tem atem opracow ania, a także dla w szystkich, którzy interesują się prawem W spólnoty Europejskiej, szczególnie w kontekście przystąpienia Polski do tej organizacji. N ie należy jej jed n ak polecać osobom , które dotychczas nie spotkały się z prawem wspólnotow ym . O m aw iana problem atyka wym aga bowiem w cześniejszego zapoznania się z ogólnym i zasadami obow iązującym i na obszarze w spólnego rynku oraz kom petencjami zarządzających je organów. D uża ilość przykładów i orzecznictw a na które pow ołuje się autor w ym aga od czytelnika ogrom nej uwagi, gdyż niektóre z nich są w ykorzystyw ane w ielokrotnie w różnych kontekstach.
Tom asz Jarocki
W . L . J a w o r s k i : P o l s k i e b a n k i w d r o d z e d o U n i i
E u r o p e j s k i e j, W y d a w n i c t w o P o l t e x t , W a r s z a w a
1997, s. 286
Początek obecnej dekady zaow ocow ał radykalną zm ianą koncepcji rozw oju polskiej gospodarki. Zerw ano z w izją systemu socjalistycznego na rzecz św iadom ego kreow ania podwalin gospodarki rynkow ej. Jednym z najistotniejszych filarów transform acji gospodarczej je st rekonstrukcja efektyw nego sektora bankow ego. Stanowi on bowiem bardzo w ażny kom ponent struktury instytucjonalnej oraz sposobu funkcjonow ania gospodarki pieniężno-kredytow ej.
Przełom ustrojow y stał się stym ulatorem głębokiej zm iany pozycji i roli rodzim ych banków . N iem al z rocznym w yprzedzeniem w stosunku do reszty gospodarki zainicjow any został proces adaptacji aparatu bankow ego do reguł i w ym ogów stanow iących „kręgosłup” gospodarki rynkow ej.
O czyw iście, z pow odu negatyw nego socjalistycznego dziedzictw a, banki napotykały na rozm aite perturbacje np. w postaci drastycznego osłabienia kondycji finansow ej, barier infrastrukturalnych, braków w yposażenia, czy też egzystow ania w praktyce bankowej specyficznych naw yków , w ygenerow anych przez poprzedni system.
Tym niem niej, m imo tych m ankam entów , w relatywnie szybkim tem pie nastąpiła transform acja banków z niesam odzielnych jednostek
