AKADEMIA GÓRNICZO – HUTNICZA
im. Stanisława Staszica
WYDZIAŁ ENERGETYKI I PALIW
KATEDRA CHEMII WĘGLA W ENERGETYCE I PRZEMYŚLE
ROZPRAWA DOKTORSKA
Badania sorpcji wybranych węglowodorów
na węglu kamiennym
Agnieszka Orzechowska - Zięba
Promotor
dr hab. Adam NODZEŃSKI, prof. AGH
Składam serdeczne podziękowania
Promotorowi niniejszej rozprawy,
Panu Profesorowi dr hab. Adamowi Nodzeńskiemu
za poświęcony mi czas, wielką życzliwość
oraz nieocenioną pomoc podczas
pisania tej pracy
Dziekanowi i Radzie Wydziału Energetyki i Paliw
za umożliwienie jej realizacji
Spis treści
SPIS TREŚCI
Wykaz najważniejszych oznaczeń
III
1. Wprowadzenie i cel pracy
1
2. Wybrane pojęcia adsorpcji gazów i par na ciałach stałych
5
2.1. Adsorpcja, absorpcja, sorpcja
5
2.2. Izotermy i izostery adsorpcji
11
2.3. Równania izoterm adsorpcji
12
3. Termodynamika adsorpcji par
19
3.1. Podstawowe funkcje termodynamiczne
20
3.2.
Energetyka
adsorpcji
22
3.3. Ciepło adsorpcji. Rodzaje ciepła adsorpcji
23
3.4. Metody wyznaczania ciepła adsorpcji
26
4. Węgiel kamienny jako sorbent naturalny – budowa i właściwości
38
4.1. Geneza
węgla kamiennego
39
4.2. Wybrane modele budowy węgla kamiennego
43
4.2.1.
Chemiczna struktura węgla
44
4.2.2.
Fizyczna struktura węgla
48
4.3. Sorpcyjne
właściwości węgla kamiennego
55
5.
Sorpcja par węglowodorów na sorbentach węglowych – aktualny stan badań 63
5.1. Sorpcja
węglowodorów na węglu kamiennym
63
5.2. Adsorpcja
węglowodorów na węglu aktywnym
76
6.
Badania eksperymentalne
85
6.1. Metodyka
badań doświadczalnych
85
6.1.1.
Wyznaczanie izoterm sorpcji
85
6.1.2. Badania
porowatości
93
6.1.3.
Badania powierzchniowych grup funkcyjnych
102
6.1.4.
Badania
kalorymetryczne
106
7.
Charakterystyka sorbatów i sorbentów
108
7.1. Charakterystyka
wybranych
węglowodorów
108
7.2. Charakterystyka
węgla kamiennego i węgla aktywnego
111
Spis treści
8.1. Izotermy sorpcji w układzie węgiel kamienny – węglowodory
123
8.2. Izotermy adsorpcji w układzie węgiel aktywny – węglowodory
128
8.3. Wyniki
badań
kalorymetrycznych
130
9.
Opracowanie i analiza wyników badań
134
10.
Podsumowanie
i
wnioski
150
Wprowadzenie i cel pracy
1. Wprowadzenie i cel pracy
W pokładach węgla kamiennego występuje szereg gazów, w których dominującym
węglowodorem jest metan, lecz zawartość wyższych od metanu węglowodorów gazowych
(C
2– C
8), powstających podczas generowania gazu z substancji organicznej, dochodzi
w partiach utworów węglonośnych do kilkunastu procent [Kotarba i in. 1995 oraz Kowalski,
Kotarba, Semyrka, 1995].
Węgiel kamienny jest mikroporowatym ciałem stałym posiadającym rozwiniętą
powierzchnię wewnętrzną, zdolnym do sorbowania gazów, jest materiałem o złożonej
i niejednorodnej strukturze fizykochemicznej.
Badania sorpcji gazów i par na węglu kamiennym, a szczególnie analiza i interpretacja
stanu równowag sorpcyjnych przy stałej temperaturze prowadzone szeroko w latach
pięćdziesiątych i sześćdziesiątych minionego stulecia, ponownie budzą zainteresowanie.
Ożywienie na tym polu badawczym wynika nie tylko ze względów technologicznych. Postęp
w pracach teoretycznych nad zagadnieniami deponowania substancji małocząsteczkowych
w strukturze modelowej sorbentu, który uważa się za porowaty materiał polimeropodobny
o heterogenicznej budowie, były głównym powodem uznania badań równowag sorpcyjnych
za nadal atrakcyjne, dostarczające cennych informacji o węglu kamiennym.
Literatura dostarcza szeregu informacji dotyczących właściwości sorpcyjnych węgla,
jego struktury porów i modeli budowy fizycznej i chemicznej. Procesy deponowania
cząsteczek gazów (par) w węglu są uzależnione zarówno od warunków ich prowadzenia, jak
i od budowy cząsteczek sorbatu, chemicznego charakteru powierzchni węgla, natury sorbatu
i sorbentu.
Oddziaływania sorbat – sorbent odgrywają istotną rolę w zagadnieniach dotyczących
opisu procesów wyrzutowości gazów z pokładów węgla.
W Akademii Górniczo – Hutniczej, wpierw w Instytucie EWiFS a następnie na WPiE
(obecnie WEiP) od lat prowadzone są badania układu węgieł – gaz (para). Szereg tych prac
poświęcone jest zagadnieniom sorpcji metanu na węglu kamiennym oraz czynnikom, które
wpływają na ten proces. Można tutaj wymienić prace Czaplińskiego [Czapliński i Hołda 1974
b, c; Czapliński i Ceglarska – Stefańska 1994], Nodzeńskiego [Nodzeński 1990; 1998; 2000;
Milewska – Duda i in. 2000, Nodzeński i Hołda 2000; 2001a, b, c; Nodzeński i in. 2004a],
Ceglarskiej – Stefańskiej [Ceglarska – Stefańska 1990; 2000; Milewska – Duda, Ceglarska –
Stefańska oraz Duda 1994; Ceglarska – Stefańska oraz Zarębska 2001; 2006; Ceglarska –
Wprowadzenie i cel pracy
Stefańska, Zarębska i Hołda 2000; Ceglarska i in. 2007a, b] oraz Żyły i współautorów [Żyła,
Ceglarska – Stefańska i Buczek 1993]. Również, w literaturze zagranicznej od wielu lat
podejmowano próby określenia chłonności sorpcyjnej węgli względem metanu i czynników
na nią wpływających [Ettinger i in.1965; Ettinger 1984; 1990; Ruppel i in. 1974; Yang oraz
Sanders 1985; Krooss i in 2002; Fitzgerald i in. 2005; Busch i in. 2006; Chalmers i Bustin
2007].
Proces desorpcji gazów zawartych w pokładach węgli kamiennych ma istotne
znaczenie dla bezpiecznej eksploatacji węgla [Janko i in. 1993] pozyskiwania metanu z węgla
a także ochrony środowiska (warstwa ozonowa, ocieplenie atmosfery itp.) [Gawlik, Suwała,
Grzybek 1994; Gawlik i Grzybek 1995]. Zagrożenia naturalne dla bezpiecznej eksploatacji
węgli wiążą się z warunkami geologiczno – złożowymi oraz z niektórymi właściwościami
konkretnego układu węgiel – gaz. Gaz zasorbowany w pokładach węgla stanowi istotną część
gazu zgromadzonego w pokładzie a ilość gazu w węglu zależy od jego temperatury i ciśnienia
oraz od rodzaju węgla.
Jak wyżej wspomniano dominującym węglowodorem występującym w złożach węgla
kamiennego jest metan, a towarzyszą mu inne węglowodory gazowe, powstające podczas
generowania gazu z substancji organicznej. Węglowodory te mogą stymulować takie zjawiska
zachodzące podczas eksploatacji jak wyrzuty gazów i skał czy wybuchy metanu, wskutek
niewyjaśnionej, jak dotąd natury ich oddziaływania z substancją węglową. O możliwości
zaistnienia wyrzutów decydują również własności węgla takie jak: jego porowatość,
zwięzłość i stopień zniszczenia struktury, skład macerałów, zawartość wilgoci i części
mineralnych oraz zdolność do sorpcji i desorpcji gazów występujących w pokładach węgla.
Węgiel kamienny jest materiałem, którego struktura jest niestabilna, elastyczna a skład
jego jest zmienny. Adsorbentem o sztywnym szkielecie i stabilnej strukturze porów, jest
węgiel aktywny, przy czym chemiczny charakter jego powierzchni jest podobny do
charakteru chemicznego powierzchni węgla kamiennego. Uzasadnia to stosowanie
w badaniach węgla aktywnego jako sorbentu modelowego przydatnego do porównań.
Wśród badań sorpcyjnych węglowodorów lekkich w literaturze krajowej jak
i zagranicznej dominują prace badawcze na węglach aktywnych oraz zeolitach.
W pracy Al.-Muhtaseba [Al.-Muhtaseb i wsp. 2001] przedstawiono opis równowag
adsorpcyjnych pierwszych siedmiu alkanów na węglu aktywnym. Przy zastosowaniu techniki
TEOM badano sorpcję metanu, etanu, propanu, n-butanu i i-butanu na żelach
krzemionkowych [Zhu i wsp. 2000]. Natomiast znikoma jest ilość prac omawiających badania
Wprowadzenie i cel pracy
sorpcji tychże węglowodorów na próbkach węgla kamiennego co wynika z faktu, że badania
na węglu kamiennym są żmudne i wymagają stosowania nietypowej aparatury oraz
prowadzenia szeregu badań pomocniczych. Jednak dla wyjaśnienia przebiegu procesów
pochłaniania i wydzielania się takich gazów jak CO
2i CH
4z węgla kamiennego, niezbędnym
jest wykonanie następnego kroku, jest nim zbadanie roli innych węglowodorów w tych
procesach. Ma to istotne znaczenie również w zagadnieniach związanych z emisją gazów
cieplarnianych do atmosfery. Wśród prac, które poruszają zagadnienia sorpcji węglowodorów
alifatycznych o łańcuchach dłuższych niż metan, (zwanych dalej wyższymi) można wymienić
grupę prac Żyły, Kreiner, Krzyżanowskiego i Wójcik [Żyła 1963; Kreiner 1988; Żyła
i Kreiner 1993; Żyła (red.) 2000, Żyła i Krzyżanowski 2000a i 2000b; Wójcik i Żyła 2002;
Krzyżanowski i Żyła 2007; Krzyżanowski i Zarębska 2007] oraz pracę Reucrofta i Patela
[1983].
W badaniach sorpcyjnych szczególnie interesujące są badania energetyki sorpcji, które
stanowią jedną z efektywnych metod badań strukturalnych właściwości sorbentu oraz
umożliwiają ilościową i jakościową charakterystykę sił wzajemnego oddziaływania między
węglem i gazem. Szczególnie interesujące są badania entalpii sorpcji od stopnia zapełnienia,
które dostarczają informacji o energii oddziaływań cząsteczek sorbatu z powierzchnią ciała
stałego. Badania energetyki sorpcji węglowodorów mogą być pomocne przy wyjaśnianiu
mechanizmu procesów deponowania i uwalniania się ditlenku węgla i metanu ze złóż węgla.
Celem pracy jest analiza równowag sorpcyjnych z uwzględnieniem zależności
izosterycznej entalpii sorpcji węglowodorów alifatycznych nasyconych i nienasyconych od
stopnia zapełnienia pojemności sorpcyjnej, dla węgla kamiennego nisko- i średnio-
uwęglonego.
Analiza ta, oparta na badaniach eksperymentalnych ma posłużyć udowodnieniu
następujących tez pracy:
• prowadzenie badań na próbkach o relatywnie dużym uziarnieniu, które umożliwia
zachowanie pierwotnej struktury porowatej, pozwala na poznanie specyficznych
właściwości węgla kamiennego,
• wiązanie podwójne w cząsteczce węglowodoru ma wpływ zarówno na przebieg
izoterm jak i na wartość sorpcji,
• wzrost temperatury układu generuje zmienne przebiegi izoterm sorpcji dla próbek
węgla o różnym stopniu metamorfizmu.
Wprowadzenie i cel pracy
W dążeniu do realizacji zamierzonego celu przeprowadzono badania izoterm sorpcji
i desorpcji węglowodorów alifatycznych nasyconych w szeregu homologicznym C
6– C
8oraz
nienasyconych (C
6, C
7) na wybranych próbkach węgla kamiennego o różnym stopniu
metamorfizmu oraz na próbce węgla aktywnego.
Ponadto przeprowadzono następujące badania pomocnicze:
• charakterystykę struktury porowatej,
• określenie chemicznego charakteru powierzchni.
Realizację założonego celu osiągnięto poprzez następujące etapy:
• analizę aktualnego stanu badań,
• dobór i modyfikację metodyki badawczej,
• adaptację aparatury,
• wykonanie zasadniczych badań eksperymentalnych (badań sorpcyjnych),
• wykonanie badań pomocniczych,
• opracowanie wyników badań.
Wyniki prowadzonych badań zostały częściowo opublikowane oraz przedstawione na
konferencjach krajowych i zagranicznych [Nodzeński i in. 2002; 2003a i b; 2004a i b; Baran
i in. 2004; 2005; Orzechowska – Zięba i in. 2006; 2007; Orzechowska – Zięba i Nodzeński
2008].
Podsumowanie i wnioski
10. Podsumowanie i wnioski
Przedmiotem pracy były badania układu węgiel kamienny – wybrane węglowodory
w celu udowodnienia następujących tez pracy:
• prowadzenie badań na próbkach o relatywnie dużym uziarnieniu, które umożliwia
zachowanie pierwotnej struktury porowatej, pozwala na poznanie specyficznych
właściwości węgla kamiennego,
• wiązanie podwójne w cząsteczce węglowodoru ma wpływ zarówno na przebieg
izoterm jak i na wartość sorpcji,
• wzrost temperatury układu generuje zmienne przebiegi izoterm sorpcji dla próbek
węgla o różnym stopniu metamorfizmu.
Ze względu na nieidealność układu prowadzenie badań wymagało zastosowania specyficznej
metodyki pomiarowej jak i wielokrotnego powtarzania eksperymentów.
Materiał badawczy stanowiły próbki węgla kamiennego o różnym stopniu
metamorfizmu i węgiel aktywny otrzymywany na bazie węgla kamiennego. Badania
sorpcyjne przeprowadzone zostały w sumie na trzech próbkach węgla kamiennego i dla jednej
węgla aktywnego, co jest odzwierciedlone w cytowanych publikacjach i materiałach
konferencyjnych.
Niewątpliwie węgiel kamienny można nazwać specyficznym sorbentem. Wymagają
one specjalnych zabiegów przed poddaniem ich właściwym eksperymentom sorpcyjnym.
Doświadczenia sorpcyjne na węglu kamiennym jako sorbencie naturalnym, który
zdecydowanie różni się od typowych adsorbentów (węgla aktywnego bądź silikażeli) czy
absorbentów (polimery), charakteryzuje pewna specyfika związana z przygotowaniem próbek
do pomiaru i czasochłonnością eksperymentów.
Właściwości sorpcyjne węgla związane są z jego porowatością i chemicznym
charakterem powierzchni. W strukturze kapilarnej węgla wyróżnia się submikropory,
mikropory, mezopory i makropory. Dwa pierwsze rodzaje porów stanowią podstawowy układ
chłonący, natomiast pozostałe pory odpowiedzialne są za zjawiska transportu par i gazów
w węglu. Należy nadmienić, że ważnym parametrem jest energia oddziaływań powierzchni
węgla z cząsteczkami sorbowanych par.
Różnice właściwości sorpcyjnych badanych węgli względem wybranych
węglowodorów oceniono na podstawie doświadczalnych izoterm sorpcji wyznaczonych
w temperaturze 298, 303 i 308 K w pełnym zakresie ciśnień względnych.
Podsumowanie i wnioski
Z porównania przebiegów izoterm przedstawionych na rysunkach w rozdziale 8
wyraźnie widać jak różnice w budowie fizykochemicznej węgla kamiennego, będące
konsekwencją różnic w stopniu ich metamorfizmu wpływają na zmiany pojemności
sorpcyjnej węgla wyznaczone względem tych samych węglowodorów.
W układzie próbka B – węglowodory nienasycone, izotermy sorpcji praktycznie
w całym zakresie lotności względnej pokrywają się, przy czym ilość zasorbowanych par dla
f
a/f
s= 0,35 utrzymuje się w zakresie 0,05 mmol/g. Analizując izotermy sorpcji tych samych
węglowodorów na próbie Vi obserwujemy że sorpcja 1-heksenu jest prawie dwukrotnie
większa niż 1-heptenu. Próbka Vi jak i B charakteryzują się podobną chłonnością sorpcyjną
względem 1-heptenu dla początkowych wartości lotności względnej. Dla wyższych ciśnień
równowagowych izoterma 1-heptenu na próbie Vi przebiega powyżej izotermy na próbie B.
Nietypowe zachowanie się próbki węgla o wyższym stopniu uwęglenia i mniejszej
porowatości spowodowane może być m.in. tym iż sumarycznie węgiel Vi zawiera więcej
reaktywnych grup funkcyjnych niż próbka węgla B, a także charakteryzuje się większą
objętością makroporów.
Uprzywilejowana sorpcja węglowodorów polarnych na badanych próbkach
prawdopodobnie związana jest z oddziaływaniem wiązania podwójnego (elektronów π)
z polarnymi grupami na powierzchni węgla. Chłonność sorpcyjna par substancji apolarnych
jest relatywnie niska. Jest to prawdopodobnie spowodowane adsorpcyjnym mechanizmem
pochłaniania tych sorbatów przez węgiel kamienny.
Porównanie wartości sorpcji pozwala sądzić, że porowata struktura badanych próbek
węgla kamiennego wykazuje właściwości sita molekularnego. Próbka W o wysokim stopniu
metamorfizmu wykazywała względem badanych sorbatów praktycznie niemierzalną
adsorpcję, przypuszczalnie zachodzi w tym przypadku adsorpcja na zewnętrznej powierzchni
ziaren węgla.
W toku badań stwierdzono, że izotermy sorpcji par węglowodorów na węglu
kamiennym w badanym zakresie ciśnień i temperatury są nieodwracalne, wyraźnie zaznacza
się otwarta pętla histerezy.
Wykorzystując termodynamiczne równanie sorpcji w postaci wirialnej opracowano
dane doświadczalne i wykreślono najbardziej prawdopodobny przebieg izoterm
eksperymentalnych. Przedstawione odcinki izoterm pozwoliły jedynie na wyciągnięcie
jakościowych wniosków. Izotermy dla węgla B przebiegają w miarę regularnie a wzrost
temperatury powoduje zmniejszenie wartości sorpcji. W nietypowy sposób przebiegają
Podsumowanie i wnioski
izotermy dla węgla Vi. Wzrost temperatury powoduje zwiększenie się ilości zasorbowanej
pary, co dla adsorbentów o sztywnej strukturze jest nieprawdopodobne. Ponadto przy
wzroście długości łańcucha węglowodorowego izotermy zmieniają swój kształt. W strukturze
porowatej próbki Vi dominujący jest udział mezoporów o promieniach w zakresie 100-2500
nm (por. tab. 7.8), a zatem podwyższenie temperatury powodujące wzrost energii kinetycznej
cząsteczek oraz rozszerzenie średnic porów, może spowodować zwiększenie penetracji
sorbatu w układ porów a co za tym idzie wzrost wartości sorpcji. Należy też brać pod uwagę
relatywnie duże średnice ziaren węgla (1 – 1,5 mm), w których mogą być zawarte pory
zamknięte „otwierające się” przy wzroście temperatury. Wzrost długości łańcucha zmniejsza
ten efekt do tego stopnia, że w przypadku oktanu izotermy są w początkowym zakresie
praktycznie nierozróżnialne. Wzrost sorpcji oktanu w temperaturze 298 K obserwuje się
dopiero przy ciśnieniach odpowiadających początkowi kondensacji kapilarnej w mezoporach.
Podobne efekty wywołuje obecność wiązania podwójnego aż do przywrócenia zwykle
obserwowanych zależności w przypadku 1-heptenu. Wynika to najprawdopodobniej
z oddziaływań wiązania podwójnego z grupami funkcyjnymi na powierzchni makroporów a
co za tym idzie z blokowania dostępu cząsteczkom do wnętrza układu kapilar.
Reasumując można stwierdzić, że przebieg izoterm sorpcji zależy zarówno od rodzaju
par jak i od rodzaju węgla kamiennego:
• Można powiedzieć, że w przypadku badanych układów sorpcja zachodzi głównie na
powierzchni makroporów węgla kamiennego;
• Na próbkach Vi i B wyraźnie wyższa jest sorpcja sorbatu polarnego. Ponieważ
rozmiary cząsteczek (w grupie węglowodór nasycony, nienasycony) są praktycznie
jednakowe, różnice wynikają najprawdopodobniej z możliwości asocjacji cząsteczek
węglowodorów nienasyconych na powierzchni makroporów;
• Można przypuszczać, iż w przypadku węglowodorów nienasyconych oddziaływania
poziome adsorbat–adsorbat odgrywają większą rolę niż oddziaływania adsorbat–adsorbent.
Można to wyjaśnić silniejszym oddziaływaniem węglowodorów nienasyconych
z powierzchniowymi grupami polarnymi węgli kamiennych Vi i B.
Badania energetyki sorpcji umożliwiły ilościową i jakościową charakterystykę sił
wiązania węglowodorów z powierzchnią węgla. Istotną rolę w rozważaniach nad energetyką
procesu adsorpcji odgrywa izosteryczne ciepło adsorpcji. Znajomość parametrów termicznego
równania adsorpcji pozwoliło na numeryczne obliczenie wartości izosterycznego ciepła
sorpcji w funkcji zapełnienia. W układzie węgiel/heksan zaobserwowano dużą wartość
Podsumowanie i wnioski
granicznej entalpii adsorpcji, która może wskazywać na penetrację tego węglowodoru
w strukturę mikroporowatą. Dla pozostałych sorbatów zaznaczają się wyraźnie mniejsze
wartości granicznej entalpii adsorpcji co świadczy iż nie wnikają one w głąb mikroporów.
W odniesieniu do planowanych celów niniejszej rozprawy można stwierdzić, że
zrealizowano je w następującym zakresie:
Przeprowadzono analizę równowag sorpcyjnych węglowodorów alifatycznych
nasyconych i nienasyconych dla węgla kamiennego nisko- i średniouwęglonego oraz węgla
aktywnego.
Wyznaczono zależności izosterycznej entalpii sorpcji od stopnia zapełnienia
pojemności sorpcyjnej dla węgla kamiennego niskouwęglonego i dla porównania dla węgla
aktywnego.
Stwierdzono istotną rolę pierwotnego układu porów zachowanego w ziarnach węgla
w przebiegu procesu sorpcji a w szczególności w występowaniu anomalii temperaturowych.
Heksan, odmiennie niż węglowodory o dłuższych łańcuchach, wykazuje zdolność penetracji
w głąb mikroporów. Obecność wiązania podwójnego w cząsteczce związku utrudnia
wnikanie węglowodoru w strukturę porowatą węgla.
Bibliografia
Bibliografia
Aittomäki A., Viita I., Välimäki A., 1992, Isothermal Calorimeter for Measuring Heat of Adsorption, Experimental Thermal and Fluid Science, 5, 570 - 573
Al.-Muhtaseb S.A., Holland Ch., Ritter J., 2001, Adsorption of C1-C7 Normal Alkanes on BAX-
Activated Carbon, Ind. Eng. Chem. Res. 40, 319-337, 338-346
Anielski J., Kreiner K., Lasoń M., 1978, Investigation on adsorption thermodynamics in the region of small fillings. Part I Determination of adsorption isotherms by the method of liquid microburettes, Pol. J. Chem., 52, 2197 – 2202,
ASAP’2400, Accelerated surface area and porosimetry, Micromeritics®
Avgul N.N., Kisielew A.W., 1965, W. Chemistry and Physics of Carbon, vol.5 (Walker P.L., (red.)), Marcel Dekker New York, 1
Avgul N.N., Kisielew A.W., Poszkus D.P., 1975, Adsorpcija gazow i porow na odnorodnych powierchnostjach, Moskwa Izdatielstwa Chimia
Bałys M.R., Czepirski L., 2004, Charakteryzowanie struktury porowatej adsorbentów węglowych na podstawie wysokociśnieniowych izoterm adsorpcji metanu, Konferencja Naukowo – Techniczna: Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle pod red. Dębowskiego Z., Wyd. Politechniki Częstochowskiej, 34 – 42
Bangham D.H., 1944, Some physical aspects of coal and coke structure, Proceedings of the Conference on Ultrafine Structure of Coals and Cokes, BCURA, London
Bangham D.H., Franklin R.E., Hirst W., Maggs F.A.P., 1949, A structural model for coal substance, Fuel, 28, 10, 231-238
Bansal R.Ch., Goyal M., 2005, Activated Carbon Adsorption, Taylor & Francis Group, LLC, Boca Raton
Baran P., Hołda S., Nodzeński A., Orzechowska – Zięba A., 2004, Izosteryczne entalpie sorpcji heptanu i heptenu-1 na węglach kamiennych, XLVII Zjazd PTChem i SITPChem: Wrocław 12–17 wrzesień., T. 3, 1312.
Baran P., Hołda S., Nodzeński A., Orzechowska-Zięba A., 2005, „Badania izoterm sorpcji heptanu i 1-heptenu na węglu kamiennym”, XLVIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Chemicznego i Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego: Poznań, S5–K3.
Barker-Read G.R., i współ. 1989, The relationship between the pore structure of coal and gas-dynamic behavior of coal seams, Mining Science and Technology, 8, 109 – 131
Barrer R.M., 1966, Specificity in physical sorption, J. Colloid Interface Sci., 21, 5, 415 – 434,
Berkowitz N., 1985, The Chemistry of Coals, Coal Science and technology 7, Elsevier Science Publishing Company INC, New York,
Bertrand i wsp. , 1986, Org. Geochem., vol. 10
Bhatia S.K., 1987, Modeling the Pore Structure of Coal, AIChE J., 33, 10, 1707 – 1718
Biełkow W., Buczek B., 1987, Piezoelektryczna metoda pomiaru izoterm adsorpcji, PAK, 5, 116 – 118
Biełkow W., Buczek B., Klinik J., 1986, Wyznaczanie wysokociśnieniowych izoterm adsorpcji metodą piezoelektryczną, XII Ogólnopolska Konferencja Inżynierii Chemicznej i Procesowej, Poznań 40 – 43
Biering B.P., Dubinin M.M., Sierpinskij V.V., 1966, Theory of volume filling for vapor adsorption, J. Colloid Interface Sci. 21, 5, 378 – 393,
Bibliografia
Bloom L., Edelhausen L., van Krevelen D.W.,1957, Chemical structure and properties of coal, Fuel, 36, 135
Boedecker C., 1895, J. Lanolw 7, 48 Boehm H.P., 1966, Advan. Catal., 16, 179
Boehm H.P., 1994, Some aspects of the surface chemistry of carbon blacks and other carbons, Carbon 32, 759-769
Boehm H.P., 2002, Surface oxides on carbon and their analysis: a critical assessment, Carbon 40, 145-149
Boehm H.P., Diehl E., Heck W., Sappok R., 1964, Advan. Catal, 76, 742 Bond R.L., 1956, Capillary structure of coals, Nature, 178, 104
Brunauer S., Emmett P.H., Teller E.J., 1938, Adsorption of gases in multimolecular leyers, J. Am. Chem. Soc., 60,309 – 319
Brzóska K., 2003, Gęstość węgla kamiennego, Wybrane zagadnienia z fizykochemii węgla kamiennego pod redakcją G. Ceglarskiej – Stefańskiej, Uczelniane wydawnictwo Naukowo – Dydaktyczne, Kraków, 53 – 70
Buchowski H., Ufnalski W., 1998, Fizykochemia gazów i cieczy, WNT, Warszawa,
Buczek B., 1989, Zmiany własności w obrębie ziaren węgli aktywnych powstające w reakcji substancji węglowej z parą wodną, Zeszyty Naukowe AGH, z. 12, Kraków
Buczek B., 1991, Substancja mineralna i jej własności wewnątrz ziaren przemysłowego węgla aktywnego, Zeszyty Naukowe, AGH, z.18, s. 43 – 53, Kraków
Buford D. Smith, 1986, Physical sciences data 25, Thermodynamic data for pure compounds, Part A, Hydrocarbons and ketones, Amsterdam-Oxford-New York-Tokyo;
Bukin I.V., Pasheva M.A., 1971, Geol. i Geofiz.,12
Busch A., Gensterblum Y., Krooss B.M., Littke R., 2004, Methane and carbon dioxide adsorption – diffusion experiments on coal: upscaling and modeling, International Journal of Coal Geology 60, 151 – 168
Busch A., Gensterblum Y., Krooss B.M., Siemons N., 2006, Investigation of High – pressure selective adsorption/ desorption behavior of CO2 and CH4 on coals; An experimental study, International Journal of Coal Geology 66, 53 – 68
Buss E., 1995, Gravimetric measurement of binary gas adsorption equilibria of methane – carbon dioxide mixtures on activated carbon, Gas. Sep. Purif., vol.9, no.3, 189 - 197
Ceglarska – Stefańska G., 1990, Współzależność procesów sorpcyjnych i dylatometrycznych zachodzących w układach: węgle kamienne – para wodna, dwutlenek węgla, metan, Zeszyty Naukowe AGH – Chemia, z.16, Kraków
Ceglarska – Stefańska G., 1993, Wpływ ograniczenia swobody rozszerzania węgla kamiennego na jego chłonność sorpcyjną względem pary wodnej, Zeszyty Naukowe AGH, Chemia z. 21.95
Ceglarska – Stefańska G., 2000, Fizykochemiczne czynniki wpływające na proces sorpcji/desorpcji CH4 z węgli kamiennych, W.: Układ Węgiel Kamienny – Metan w aspekcie desorpcji i
oddziaływania metanu z gazów kopalnianych, Wydawnictwo AGH, Kraków, 179 – 200
Ceglarska – Stefańska G., 2003, Tlenowe grupy funkcyjne, W.; Wybrane zagadnienia z fizykochemii węgla kamiennego pod redakcją G. Ceglarskiej – Stefańskiej, Uczelniane wydawnictwo Naukowo – Dydaktyczne, Kraków, 26 – 38
Ceglarska – Stefańska G., Brzóska K., 1993a, Sorpcja pary wodnej na koncentratach witrynitu Zeszyty Naukowe, Chemia z.25, 191
Bibliografia
Ceglarska – Stefańska G., Brzóska K., 1993b, Interaction Between Water Vapour and Hard Coal of Low Degree of Metamorphism, Archives of Mining Sciences, 38, 375
Ceglarska – Stefańska G., Czapliński A., 1975, Działanie par metanolu na węgle kamienne, Archiwum Górnictwa, tom XX, z. 2
Ceglarska – Stefańska G., Czapliński A., 1993, Correlation Between Sorption and Dilatometric Process In Hard Coals, Fuel 72, 413
Ceglarska – Stefańska G., Czapliński A., Fudalej P., Hołda S., 1975, Polimeryczny model węgla kamiennego w świetle wysokociśnieniowych badań sorpcyjnych i dylatometrycznych, Archiwum Górnictwa, 20, 299
Ceglarska – Stefańska G., Grzybek T., Kreiner K., Żyła M., 2002, Ocena zmian chemicznego charakteru powierzchni węgli kamiennych po procesie utleniania w fazie gazowej, Materiały XLV Zjazdu PTChem, Kraków, S12, t. III, 903
Ceglarska – Stefańska G., Hołda S., 1994, Wpływ sorpcji par, gazów i cieczy na własności węgli kamiennych, W.: Węgiel kamienny, pod redakcją A. Czaplińskiego, Wydawnictwo AGH, Kraków 183 – 202
Ceglarska – Stefańska G., Kozub A., Michalec K., 1997, Niskociśnieniowa sorpcja substancji na koncentratach egzynitu i witrynitu, Karbo – Energochemia – Ekologia, 109
Ceglarska – Stefańska G., Krzyżanowski A., Czerski G., 2001, Structure and Sorption Capacity of Hard Coals of Low Degree of Metamorphism, Annals of The Polish Chemical Society Katowice, 89
Ceglarska – Stefańska G., Nodzeński A., Hołda S., 2007a, Badania układu węgiel-gaz w aspekcie pozyskiwania metanu i sekwestracji CO2, t.23 z.3 s.51–59, Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków,
Ceglarska – Stefańska G., Majewska Z., Majewski S., Ziętek J., Katarzyna Czerw K., 2007b, Rozwój odkształceń węgla kamiennego w procesach sorpcyjno-desorpcyjnych, Gospodarka Surowcami Mineralnymi t. 23 z.3 s. 41–50, Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków,
Ceglarska – Stefańska G., Stachurski J., Vogt E., 1995, Porosity of the Polish hard coals, Archives Of Mining Sciences, vol. 40, is. 3, 303
Ceglarska – Stefańska G., Zarębska K., 2001, Competitive sorption of CO2 and CH4 on hard coal W:
Proceedings of the 11th international conference on Coal science: exploring the horizons of coal, September 30 – October 5, San Francisco
Ceglarska – Stefańska G., Zarębska K., 2005, Sorption of carbon dioxide-methane mixtures, Int. Journal of Coal Geology, 62, 211-222.
Ceglarska Stefańska G., Zarębska K., 2006, Sorpcja CO2 i CH4 na niskouwęglonych węglach z KWK
Brzeszcze, Karbo 1, 31 – 34
Ceglarska – Stefańska G., Zarębska K., Hołda S., 2000, Expansion and contraction of coal at various metamorphism under influence of CH4 and mixture CO2 and CH4 sorption/desorption process, W:
Theoretical and experimental studies of interfacial phenomena and their technological applications : V Ukrainian–Polish symposium ; 4–9 September, Odessa, 25–26
Chalmers G.R.L., Bustin R.M, 2007, On the effects of petrographic composition on coalbed methane sorption, International Journal of Coal Geology 69, 288 – 304
Chen D., Dronvold A., Rebo H.P., Moljord K., Holmen A., 1996, Catalyst Deactivation Studied by Conventional and Oscillating Microbalance Reactors, Appl. Catal A, 137, L1 – L8
Chudzik W., Hołda S., Nodzeński A., 1993, Zastosowanie wysokociśnieniowej mikrowagi sorpcyjnej do badań kinetyki sorpcji metanu na węglu kamiennym, Zeszyty Naukowe AGH, Chemia, z.25, 171, Kraków
Bibliografia
Chudzik w., Klinik J., Lasoń M., Nessler A., Nodzeński A., 1984, Zmiany temperatury układu węgiel kamienny – CO2 podczas sorpcji i desorpcji dwutlenku węgla, Zeszyty Naukowe AGH, Górnictwo,
z.1, 5
Ciembroniewicz A., 1993, Kinetyka adsorpcji gazów w zeolitach i sitach cząsteczkowych typu A, ZN AGH, z. 22, Kraków
Ciembroniewicz A., Lasoń M., 1972, Roczniki Chemii Ann. Soc. Chim. Polonorum, 46, 703
Ciembroniewicz A., Lasoń M., Żółcińska-Jezierska J. Żyła M., 1972a, Adsorpcja n – alkanów na sicie cząsteczkowym 13X. Termodynamiczne własności układu, Roczniki Chemiczne, 46, 929
Ciembroniewicz A., Marecka A., 1992, Energetics and Kinetics of CO2 Sorption on Hard Coals,
Archives of Mining Sciences, 37, 99
Clarkson C.R., Bustin R.M., 2000, Binary gas adsorption/desorption ishoterms: effect of moisture and coal Composition upon carbon dioxide selectivity over methane, International Journal of coal Geology 42, 241 – 271
Clarkson C.R., Bustin R.M., Lexy J.H., 1997, Application of the Mono / Multilayer and Adsorption Potential Theories to Coal Methane Adsorption Ishoterms at Elevated Temperature and Pressure, Carbon 35, 1689
Conder J.R., Young C.L., 1979, Physicochemical Measurements by Gas Chromatography, John Wiley & Sons, New York
Crank J., Park G.S., 1968, Diffusion in Polymers, Academic Press, London and New York
Cygankiewicz J., 2000, Badanie skłonności polskich węgli do samozapalenia metodą testu adiabatycznego, Mezinárodní kongres: Větrání a bezpečnost dolů”, OstravaVŠb – TU, řijen
Czapliński A., 1966, Badanie nad zjawiskiem między sorpcją CO przy wysokich ciśnieniach a objętościowymi zmianami węgli kamiennych, Zeszyty Naukowe AGH, Rozprawy z. 80 2
Czapliński A., 1988, Wpływ sorpcji par i gazów na zmiany wymiarów węgli kamiennych, Zeszyty Naukowe AGH, Chemia z. 9, 39 – 72
Czapliński A., (red.), 1994, Węgiel Kamienny, Wydawnictwo AGH, Kraków
Czapliński A., 1994, Powstawanie złóż węgla kamiennego, W.: Węgiel Kamienny, Wydawnictwo AGH, Kraków, 7 – 16
Czapliński A., Ceglarska – Stefańska G., 1994, Sorpcja par i gazów na węglu kamiennym, W.: Węgiel Kamienny, Wydawnictwo AGH, Kraków, 161 – 182
Czapliński A., Hołda S., 1974a, Adsorpcja par i gazów przy wysokich ciśnieniach, Wiadomości Chemiczne, 28, 21 – 35
Czapliński A., Hołda S., 1974b, Sorpcja metanu na węglach kamiennych przy wysokich ciśnieniach, Archiwum Górnictwa, 19, 43
Czapliński A., Hołda S., 1974c, Niektóre teoretyczne zagadnienia wysokociśnieniowej sorpcji gazów, Wiadomości Chemiczne, 28, 543
Czapliński A., Lasoń M., 1965, Sorpcja dwutlenku węgla przy wysokich ciśnieniach na węglach kamiennych o różnym stopniu metamorfizmu, Archiwum Górnictwa , vol. 10, 53
Czepirski L., 1989, Analiza możliwości zastosowania węgli aktywnych w adsorpcyjnych układach magazynowania paliw gazowych, Zeszyty Naukowe AGH, Chemia, z. 14, Kraków
Czepirski L., Buczek B., 2004a, Adsorpcja wodoru na materiałach węglowych, Konferencja Naukowo – Techniczna: Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle pod red. Dębowskiego Z., Wyd. Politechniki Częstochowskiej, 338 – 343
Bibliografia
Czepirski L., Kochel M., 2004b, Zastosowanie węgla aktywnego w formie monolitu do adsorpcyjnego magazynowania metanu, Konferencja Naukowo – Techniczna: Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle pod red. Dębowskiego Z., Wyd. Politechniki Częstochowskiej, 344 – 349 Czuchajowski L., Lasoń M., Żyła M., 1960a, Tlenowe grupy reaktywne węgla kamiennego w świetle
badań sorpcji par polarnych, Chemia Stosowana 1, 3
Czuchajowski L., Lasoń M., Żyła M., 1960b, Sorpcja par metanolu i wody na węglach poddanych działaniu alkoholowego roztworu KOH, Chemia Stosowana, 4, 15
Dafay R., Prigogine I. 1951, Tension Superficielle et Adsorption, Dunod, Paris
De Boer J.H., 1968, The Dynamical Character of Adsorption. Oxford, Clarendon Press
Dreisbach F., Standt R., Keller J.U., 1999, High Pressure Adsorption Data of Methane, Nitrogen, Carbon Dioxide and Their Binary and Ternary Mixtures on Activated Carbon, Adsorption, 5, 215 – 227
Dubinin M.M., 1979, Adsorption Equations for Active Carbons with Inhomogeneous Microporous Structures, Carbon, 17, 505 – 506
Durie R.A., 1982, Coal properties and their importance in the production of liquid fuels – an overview, Fuel 61, 10, 883,
Dyrga L., Żółcińska J., 1995, Wpływ struktury porów węgla na jego pęcznienie w oddziaływaniu z różnymi płynami, Materiały Zjazdu Naukowego PTChem i SITPChem Lublin, S2, P11
Emmett P.H., Brunauer S., 1934, J.Am. Chem. Soc., 56, 36
Ettinger J.L., 1984, Solutions of Methane in Coal Beds, Chimia Twerdogo Topliwa 18, 4, 28
Ettinger J.L., 1990, Solubility of Methane Contained in Coal Deposits, Archives of Mining Sciences, 35, 10
Ettinger J.L., Czapliński A., Lamba E., Adamov V., 1965, Srawnitelnaja sorpcjonalnaja iskopajennych uglej po odnoszeniu k ugliekisłomu gazu i metanu pri dawleniach do 40 at., Geochimia 161,214 Ettinger J.L., Jeremin K.W., 1973, Diffuzionno-genetyczeskaja kłasyfikacja pustot w iskopajernych
ugljach, Chim. Twierd. Topl 1, 57
Everett D.H., 1950, Transactions of the Faraday Soc., 46/6/, 453, 942, 957
Everett D.H., 1972, Manual of Symbols Terminology for Physicochemical Quantities And Units, Pure Appl. Chem , 31, 4, 579 – 638
Filipow L.K., 1986, Sorbcyjonnoje razdielienije pirodnych gazow, MING, Moskwa 53 – 86
Fitzgerald J.E., Pan Z., Sudibandriyo R.L., Robinson Jr., Gasem K.A.M., Reeves S., 2005, Adsorption of methane, nitrogen, carbon dioxide and their mixtures on wet Tiffany coal, Fuel 84, 2351 – 2363 Flory P.J., 1953, Principles of Polymer Chemistry, Cornell University Press, Ithaca – New York Fowler R.H., Guggenheim E.A., 1939, Statistical Thermodynamics, Cambridge University Press,
Cambridge
Franklin R., E., 1949, Helium Density of Coals, Trans. Faraday Soc., 45, 274 Freundlich H., 1926, Colloid and Capillary Chemistry, Methuen, London
Gabzdyl W., 1987, Petrografia węgla, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice
Gan H., Nandi S. P, Walker P.L. Jr., 1972, Nature of the porosity in American Coals, Fuel, 51, 272 Garbacz J.K., Rychlicki G., 1984a, Wybrane zagadnienia teorii i metod pomiarowych adsorpcji
gazów, rozdział 3 i 4, skrypt Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń
Garbacz J.K., Rychlicki G., 1984b, Wybrane zagadnienia teorii i metod pomiarowych adsorpcji gazów, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń
Bibliografia
Garbacz J.K., Rychlicki G., 1986, Zarys termodynamiki i kalorymetrii procesu adsorpcyjnego, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń
Gawlik L., Grzybek I., 1995, Metodyka oszacowania emisji metanu związanego z eksploatacją węgla w Polsce, W.: Gospodarka Surowcami Mineralnymi, t.11, z.3, 371 – 393, Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków
Gawlik L., Suwała W., Grzybek T., 1994, Emisja metanu z polskich kopalń węgla, Materiały konferencyjne, Międzynarodowa konferencja pt.: „Wykorzystanie metanu z pokładów węgla”, Katowice
Gawor M., 1992, Sorpcja i dyfuzja gazów w węglu kamiennym, Rozprawa doktorska, Instytut Mechaniki Górotworu Polskiej Akademii Nauk, Kraków
Gibbs J.W., 1877, Collected Works, London Green and Co., New York
Godula A., Wójcik M., Żyła M., 1994, Sorpcja par wody, metanolu i benzenu na kilku metamorficznych odmianach węgla kamiennego, Archives of Mining. Sciences, vol. 39, 4, 553 – 559
Goodman A.L., Busch A., Bustin R.M., Chikatamarla L., Day S., Duffy G.J., Fitzgerald J.F., Gasem K. A. M., Gensterblum Y., Hartman C., Jing C., Krooss B.M., Mohammed S., Pratt T., Robinson Jr. R.L., Romanov V., Sakurovs R., Schroeder K., White C.M., 2007, Inter-laboratory comparison II: CO2 isotherms measured on mixture-equilibrated Argone premium coals at 55 °C and up to 15
Mpa, International Journal of Coal Geology, 72, 153 – 164
Grant R.J., Manes M., 1966, Adsorption of binary hydrocarbon gas mixtures on activated carbon, I&EC Fundamentals, 5 (4), 490 – 498
Green T.K., Selby t.d., 1994, Pyridine Sorption Isotherms of Argonne Premium Coals: Dual – Mode Sorption and Coal Microporosity, Energy & Fuels, 8, 213
Gregg S.J., Sing K.S.W., 1982, Adsorption, Surface Area and Porosity, London, Academic Press Grzybek T., Jodłowski G.S., Kreiner K., Żyła M., 1997, Textural and Surface Characterization of
Modifiable Coals by Sorption and XPS Method, Proceedings ICCS’97, 9 th International Conference on Coal Science, vol. I, 333 - 336, Essen, Germany
Grzybek T., Jodłowski G.S., Kreiner K., Milewska – Duda J., Wójcik M., Żyła M., 1996a, Charakterystyka powierzchniowa węgli kamiennych utlenionych w niskich temperaturach, Materiału Zjazdu Naukowego PTChem i SITPChem, Poznań
Grzybek T., Jodłowski G.S., Kreiner K., Milewska – Duda J., Wójcik M., Żyła M., 1996b, The Investigation of Texture and Surface Structure of Coals, European Carbon Conference, Newcastle upon Tyne
Grzybek T., Kreiner K., Wójcik M., Żyła M., 1996c, Surface Functional Groups of Oxidized Coals as Studied by XPS, IR and Adsorption, Third International Symposium “Coal Structure ’96 - Zakopane
Grzybek T., Kreiner K., Żyła M., 2001, Spektroskopowe i sorpcyjne badania węgli kamiennych utlenionych w fazie gazowej, Paliwa i Energia dziś i jutro - 2001, Kraków, IGSMiE PAN, 281 – 285
Grzybowska – Świerkosz B., 1993, Elementy katalizy heterogenicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Guggenheim E.A. 1933, Modern Thermodynamics by the Methods of J.W. Gibbs, Methuen, London Guggenheim E.A. 1940, Trans. Faraday Soc. 36, 397
Günter L., 1963, Geneze a výskyt zemnich plynů v jižnich oblastech OKR,Uhli, 9, 307 – 309,
Bibliografia
Haenel M.W., 1992, Recent Progress in Coal Structure Research, Fuel, 71, 1211
Helle S., Gordon A., Alfaro G., Garcia X., Ulloa C., 2003, Coal Blend combustion: link between unburnt carbon in fly ashes and maceral Composition, Fuel Processing Technology, 80, 209 – 223 Hill T.L., 1947, J. Chemical Physics, 15, 767
Hill T.L., 1949, J. Chemical Physics, 17, 772
Hill T.L., 1950, Statistical Mechanics of Adsorption. IX. Adsorption Thermodynamics and Solution Thermodynamics, J. Chemical Physics, 18, 3, 246 – 256,
Hill T.L., 1951, Thermodynamics of adsorption, Trans. Faraday Soc. 47, 376 – 380, Hill T.L., 1952, J. Advan. Catalysis, 4, 212
Hirsch P.B., 1954, X-ray scattering from coal, Proc. Roy. Soc., vol. A 226, s.143-169
Hirst W., 1944, The colloidal structure of coals, Proceedings of the Conference on Ultrafine Structure of coals and Cokes, BCURA, London
Hombach H. – P., 1980, General Aspects of Coal Solubility, Fuel 59,465
Horsfield i wsp. 1988, Determining the petroleum – generating potential of using organic geochemistry and organic petrology, Org. Geochem, vol. 13
Hu X., Do D.D., 1994, Effect of Surface Heterogeneity on the Adsorption Kinetics of Gases in Activated Carbon: Pore Size Distribution vs Energy Distributin, Langmuir, 10, 3296 – 3302
IGA Sorp., Gravimetric analyzers for the characterization of the sorption properties of materials, HIDDEN Analytical,
Ihnatowicz A., Lasoń., Żyła M., 1962, Effect of Treatment with Pyridine and Alcoholic Caustic Potash Solution on Chemical and Sorption Properties of Coal, Fuel 61, 313
International Committee for Coal Petrology, (ICCP), 1963, International Handbook of Coal Petrology, 2nd ed., CNRS, Paris
International Committee for Coal Petrology, (ICCP), 1971, International Handbook of Coal Petrology, 2nd ed., Suppl. CNRS, Paris
International Committee for Coal Petrology, (ICCP), 1976, International Handbook of Coal Petrology, 2nd ed., 2nd Suppl. CNRS, Paris
International Committee for Coal Petrology, (ICCP), 1998, The new Vitrynite classification (ICCP System 1994), Fuel, 77, 5, 349 – 358
Iyengar M.S., Lahiri A., 1959, Die Benetzungswärmen vonn Kohlen, Brennstoff-Chemie, Bd., 40, 45 – 50
Jagiełło J., Lasoń M., Nodzeński A., 1992, Thermodynamic Description of the Process of Gas Liberation from a Coal Bed, Fuel 71, 431
Janko S.W., Wasjuczkow J.F., Sinolickij W.W., 1993, Metan w porach ugli, Ugol Ukrainy 7, 28 Jankowska H., Świątkowski A., Choma J., 1985, Węgiel aktywny, WNT, Warszawa
Jaroniec M., Madey R., 1988, Physical Adsorption on Heterogeneous Solids, Elsevier, Amsterdam Jasieńko S., (red.), 1995, Chemia i Fizyka Węgla, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Wrocław,
Jasieńko S., Biegańska C., Matuszewska A., 1995a, Modele budowy węgla, W.: Chemia i Fizyka Węgla, pod red. S. Jasieńki, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 244 – 292 Jasieńko S., Gerus – Piasecka I., 1995b, Węgiel jako układ koloidalny, W.: Chemia i Fizyka Węgla,
Bibliografia
Jasieńko S., Kidawa, 1985, Własności i struktura składników petrograficznych węgli kamiennych, Chemia Stosowana cz. I, 29, 315
Jasieńko S., Kidawa, 1986, Własności i struktura składników petrograficznych węgli kamiennych, Chemia Stosowana cz. II, 30, 27
Jennrich R.I., Sampson P.F., 1968, Application of stepwise regression to nonlinear estimation, Technometrics, 10, 63
Jodłowski G.S., 1999, Modele matematyczne sorpcji w węglu kamiennym, Rozprawa doktorska, AGH Kraków
Jüntgen H., Knoblauch K., Hander K., 1981, Fuel, 60, 817
Jüntgen H., Van Heek K.-H., Feistel P.P., Wingerning W., Zündorf D., 1971, Physikalisch-chemische Untersuchungen an Naturkoks und Rückschlüsse auf die Temperatur/Zeit-Bedingungen bei seiner Entstehung, Geologische Mitteilungen, Band 12, Helf3, 3001 – 3018,
Kalies G., Brauer P., Messow U., 1999, Binary and Ternary Adsorption of n-Alkane Mixture on Activated Carbon, Journal of Colloid and Interface Science 214, 344 – 352
Karacan C.O., Mitchell G.D., 2003, Behavior and effect of different coal microlithotypes during gas transport for carbon dioxide sequestration into coal scams, International Journal of Coal Geology, 53, 201 – 217
Kawasaki N., Kinoshita H., Oue T., Nakamura T., Tanada S., 2004, Study on adsorption kinetic of aromatic hydrocarbons onto activated carbon in gaseous flow method, Journal of Colloid and Interface Science 275, 40–43
Kawęcka J., 1988a, Struktura porowata węgli kamiennych, W.: Sorpcja gazów i par a własności polskich węgli kamiennych jako układów dyspersyjnych, cz. I, Kraków, ZN AGH, Chemia, z. 8, 69 – 88
Kawęcka J., 1988b, Kinetyka sorpcji i dyfuzji, W.: Sorpcja gazów i par a własności polskich węgli kamiennych jako układów dyspersyjnych, cz. I, Kraków, ZN AGH, Chemia, z. 8, 115 – 141 Kawęcka J., 1994, Kinetyka sorpcji i dyfuzji par i gazów w węglach kamiennych, W.; Węgiel
kamienny, pod red. A. Czaplińskiego, wydawnictwa AGH, Kraków, 149 – 160
Kawęcka J., Lasoń M., 1967, Badania dyfuzji pary wodnej na ziarnach węgli kamiennych o różnym stopniu metamorfizmu, Chemia Stosowana, 11, 3 A, 291
Kawęcka J., Lasoń M., 1968, Kinetyka sorpcji par substancji polarnych i apolarnych na węglach kamiennych, Roczniki Chemii, 42, 685
Keller J.U., Dreisbach F., Rave H., Staudt R., Tomalla M., 1999, Measurement of Gas Mixture Adsorption Equilibria of Natural Gas Compounds on Microporous Sorbents, Adsorption 5, 199 – 214
Kielcew N.W., 1980, Podstawy techniki adsorpcyjnej, Wydawnictwo Naukowo – Techniczne, Warszawa
Kierzyk K., Gryglewicz G., Machnikowski J., 2004, Preparatyka wysokoporowatych adsorbentów węglowych do magazynowania metanu w procesie aktywacji wodorotlenkiem potasu, Konferencja Naukowo – Techniczna: Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle pod red. Dębowskiego Z., Wyd. Politechniki Częstochowskiej, 175 – 186
Kini K.A., Nandi S.P., Sharma J.N., Iyengar M.S., Lahiri A., 1956, Surface area of coal, Fuel 55, 71 -76
Kisielew A.W., 1945, Dokł. Akad. Nauk SSSR, 49, 516 Kisielew A.W., 1946a, Ż. fiz. chim., 20, 239
Bibliografia
Klinik J., 2000, Tekstura porowatych ciał stałych, Akademia Górniczo – Hutnicza w Krakowie im. Stanisława Staszica, Wydział Paliw i Energii. Kraków: AGH Ośrodek Edukacji Niestacjonarnej, 4. Kłosińska J., Lasoń M., 1965, Badania nad związkami między własnościami sorpcyjnymi węgli
kamiennych, a kinetyką ich utleniania roztworami nadtlenku wodoru, Zeszyty Problemowe, Górnictwo, 3, z. 2, 223
Knies H. 1966, Entwicklung und Erprobung von Verfahren zu Untersuchung des Methangehaltes der Steinkohle, Berlin
Kochel M., Bałys M.R., Czepirski L., 2008, Teoria potencjałowa jako narzędzie analizy danych równowagowych adsorpcji par organicznych na adsorbentach węglowych, Konferencja Naukowo – Techniczna: Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle pod red. Dębowskiego Z., Wyd. Politechniki Częstochowskiej, 13 – 20,
Korta A., 1971, Powierzchnia właściwa węgli aktywnych i zagadnienie jej wyznaczania, Chemia Stosowana XV, I, 3 – 27
Korta A., Laskowski T., Lasoń M., Żyła M., 1962, Sorpcja par metanolu i wody na petrograficznych odmianach węgli kamiennych, Koks, Smoła, Gaz 1, 1
Korta A., Laskowski T., Lasoń M., Żyła M., 1963, Sorpcja par metanolu i wody na węglach kamiennych o różnej ziarnistości, Archiwum Górnictwa, 8, 79
Kotarba M., 1979, Rozprawa doktorska, Geochemiczne kryteria genezy gazów w utworach górnego karbonu południowo – zachodniej części GZW, (niepublikowane)
Kotarba M., Pękała Z, Daniel J., Więcław D., Smolarski L., 1995 w „Opracowanie modeli oraz bilansu generowania i akumulacji gazów w serii węglonośnej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego.” red. R. Ney i M. Kotarba. Wyd. Centrum PPGSMiE PAN Kraków, 61,
Kowalski A., Kotarba M. Semyrka G., 1995, Model i bilans generowania gazów z pokładów węgla utworów górnego karbonu GZW, PPGSMiE PAN, Kraków
Kreiner K., 1976, Termodynamiczne własności układu: węgle aktywne o różnej teksturze – pary węglowodorów nasyconych, Rozprawa Doktorska, AGH, Kraków
Kreiner K., 1988a, Równowagi sorpcyjne gazów i par na węglach kamiennych, W.: Sorpcja gazów i par a własności polskich węgli kamiennych jako układów dyspersyjnych, Zeszyty Naukowe z. 8, cz. I, AGH Kraków, 143 – 182
Kreiner K., 1988b, Struktura węgli kamiennych w powiązaniu z ich właściwościami sorpcyjnymi, W.: Sorpcja gazów i par a własności polskich węgli kamiennych jako układów dyspersyjnych, Zeszyty Naukowe z. 8, cz. I, AGH Kraków, 37 – 67
Kreiner K., 1991a, Struktura porowata i własności sorpcyjne węgli kamiennych, Zeszyty Naukowe AGH, z. 18, Kraków, 55 – 72
Kreiner K. 1994a, Modele chemicznej struktury węgla kamiennego, W.; Węgiel kamienny, pod redakcją A. Czaplińskiego, Wydawnictwo AGH, Kraków, 56 – 71
Kreiner K. 1994b, Chemizm procesu uwęglenia, W.; Węgiel kamienny, pod redakcją A. Czaplińskiego, Wydawnictwo AGH, Kraków, 30 – 40
Kreiner K., Lasoń M., Nodzeński A., 1991b, Oddziaływania adsorbat – adsorbat w układzie n – heptan, n – oktan – węgle aktywne, ZN AGH, Kraków, Chemia, z. 19, 121 – 128
Kreiner K., Lasoń M., Żółcińska – Jezierska J., 1974, Ann. Soc. Chim. Polonorum, 48, 95
Kreiner K., Żyła M., 2006, Binarny charakter powierzchni węgla kamiennego, Kwartalnik Górnictwo i Geoinżynieria, z. 2, AGH Kraków, Rok 30, 19 - 34
Kreiner K., Żyła M., Baran P., 2007, Zmiany właściwości węgli kamiennych w procesie wygrzewania w atmosferze powietrza i azotu, Gospodarka Surowcami Mineralnymi, tom 23, zeszyt specjalny 3, 167 – 174
Bibliografia
Kreiner K., Żyła M., Grzybek T., Jodłowski G.S., 2004, Zmiana chemicznego charakteru powierzchni węgla kamiennego pod wpływem procesów utleniania, Paliwa i Energia XXI Wieku, Wydawnictwo AGH, Kraków, 255 – 259.
Krooss B.M., van Bergen F., Gensterblum Y., Siemons N., Pagnier H.J.M., David P., 2002, High-pressure methane and carbon dioxide adsorption on dry and moisture-equilibrated Pennsylvanian coals, International Journal of coal Geology 51, 69 – 92
Kröger C., Bakenecker J., 1957, Die Physikalischen und chemischen Eigenschafen der Steinkohlen-gefügebestandtrile (Macerale), II Wchite und Benetzungswärmen, Brennstoff-Chemie, Bd., 38, 8 – 87
Krzyżanowski A., Ceglarska – Stefańska G., Czerski G., 2001a, Budowa i pojemność sorpcyjna węgli kamiennych o niskim stopniu metamorfizmu, Materiały Zjazdu Naukowego PTChem i SITPChem Katowice, S7, P15
Krzyżanowski A., Ceglarska – Stefańska G., Czerski G., 2001b, Structure and Sorption Capacity of Hard Coals of Low Degree of Metamorphism, Annals of The Polish Chemical Society, Preliminary Reports Presented During Annual Meeting of the Polish Chemical Society, Katowice
Krzyżanowski A., Zarębska K., 2007, Sorpcja par cieczy apolarnych na węglu kamiennym o różnym składzie petrograficznym, Gospodarka Surowcami Mineralnymi t. 23 z.3 s. 175–182, Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków.
Krzyżanowski A., Żyła M., 2007, Characteristics of water, methanol and benzene vapors sorption proporties of selected metamorphic types of hard coal, Gospodarka Surowcami Mineralnymi, tom 23, z. 4, 139 – 147
Kural O., (red.), 1994, Coal Resources, Properties, Utilization, Pollution, Türkiye
Kuropka J., 1988, Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych: procesy podstawowe, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław,
Kwiatkowska – Wójcik W., 2006, Badanie adsorpcji par organicznych na wybranych węglach
aktywnych, Konferencja Naukowo – Techniczna: Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle pod red. Dębowskiego Z., Wyd. Politechniki Częstochowskiej, 317 – 327,
Lahiri A., 1951, Colloidal structure of coal and mechanism of coke formation, Fuel vol.30, s.241 Lalik E., Mirek R., Rakoczy J., Groszek A., 2006, Microcalorimetric study sorption of water and
ethanol in zeolites 3A and 5A, Catalysis Today 114, 242 – 247 Langmuir I., 1916, J. Am. Chem. Soc., 38, 2221
Larsen J.W., Kovec J., 1978, Polymer structure of bituminous coals in “Organic Chemistry of Coal”, Am.Chem Soc. Symp. Ser., 71, 36
Larsen J.W., Green T.K., Kovac J., 1985, The Nature of Macromolecular Network Structure of Bituminous Coals, J. Org. Chem., 50, 4729
Lasoń M., (red.) 1988, Sorpcja gazów i par a własności polskich węgli kamiennych jako układów dyspersyjnych, cz. I, II, Kraków, ZN AGH, Chemia, z. 8, 9
Lasoń M. 1988, Eksperymentalne metody badań, W.: Sorpcja gazów i par a własności polskich węgli kamiennych jako układów dyspersyjnych, cz. I, Kraków, ZN AGH, Chemia, z. 8, 11 – 35
Lasoń M., Czuchajowski L., Żyła M., 1960a, A Note on the Sorption of Methanol and Water Vapours on Vitrains, Fuel 39, 365
Lasoń M., Czuchajowski L., Żyła M., 1960b, Tlenowe grupy reaktywne węgla kamiennego w świetle badań sorpcji par substancji polarnych, Chemia Stosowana, 1, 3
Lasoń M., Żyła M., 1963, Aparatura do wyznaczania izoterm sorpcji i desorpcji par metodą mikrobiuretek cieczowych, Chemia Analityczna, 8, 283
Bibliografia
Lasoń M., Żyła M., 1973, Wielokrotna sorpcja i desorpcja pary wodnej i alkoholu metylowego na węglach kamiennych, Zeszyty Naukowe AGH, Górnictwo z. 46, 21
Levy J.H., Stuart J.D., Killingley J.S., 1997, Methane Capacities of Bowen Basin Coals Related to Coal Properties, Fuel 76, 813
Lucht L.M., Peppas N.A., 1981, Cross linked structures in coal: Models and preliminary experimental data AIP Conf. Proc, 70, 43
Łaciak B., 1999, Metodologiczne aspekty badań równowag i kinetyk adsorpcji gazów pod wysokimi ciśnieniami, Rozprawa doktorska, AGH Kraków
Łunarzewski L.,1994, Prediction of Gas from Active Gas Resources for Coalbed Methane Utilisation, Proc. of the Silesian International Conference on Coal-bed Methane Utilization, Katowice
MacDonald J.A.F., 1991, The adsorption of water vapor by porous carbon, Carbon 29, 8 Mahajan O.P., Walker P.L.Jr., 1971, Water Adsorption on Coals, Fuel, 50,117
Majewska Z., Ziętek J., 2007, Changes of acustic emission and strain in hard coal during gas sorption – desorption cycles, Int. Journal of Coal Geology, 70, 305 – 312
Marecka A. Mianowski A., 2001, O zbieżności i rozbieżności parametrów kinetycznych wynikających z badań sorpcji w układzie węgiel kamienny – gazy proste, II międzynarodowa konferencja, Nowe materiały węglowe i polimerowe 2001, Ustroń – zawodzie 27 – 30 maj
Marecka A., 1993, Niskociśnieniowa sorpcja metanu na węglach kamiennych, Zeszyty Naukowe AGH, Chemia, z.25, 163
Marecka A., 1995, Kinetyka sorpcji metanu na węglach kamiennych, Materiały Zjazdu Naukowego PTChem i SITPChem Lublin, S2, K6
Marecka A., 1999, Wpływ stopnia uwęglenia i składników petrograficznych węgli kamiennych na kinetykę sorpcji ditlenku węgla i metanu, Rozprawa doktorska, Biblioteka Główna AGH , Kraków Marecka A., 2003, Modele budowy węgla kamiennego, W.: Wybrane zagadnienia z fizykochemii
węgla kamiennego, Uczelniane Wydawnictwo Naukowo – Dydaktyczne, AGH, Kraków, 11 – 25 Marsh H., 1987, Adsorption methods to Study Microporosity in Coal and Carbons – Critique, Carbon
25, 49
Marzec A., 1979, Fizykochemia węgla a jego struktura chemiczna, Koks, Smoła i Gaz, nr 24, 42 Marzec A., 1981, Molecular Structure of Coal, Chemia Stosowana, 25, 381
Marzec A., 1983, Swelling of Coal in Relation to Solvent Electron – Doner Numbers, Fuel, 62, 1229 Marzec A., 1985, Macromolecular and molecular structure of coal and the possible role of
pyrolysis-field desorption mass spectrometry in its elucidation, Analitytica and Applied Pyrolysis, 8, 241 Marzec A., 1986, Macromolecular and molecular model of coal structure Fuel Process. Techn., vol.14,
39-46
Marzec A., Kisielew W., 1983, Mechanism of Swelling and Extraction and Coal Structure, Fuel, 62, 977
Matsumura Y., Hagiwara S., Takasahashi H., 1976, Automatic potentiometric titration of surface acidity of carbon black, Carbon 14, 163 – 167
Mavor M.J., Owen L.B., Pratt T.J., 1990, Measurement and evolution of coal sorption isotherm data, SPE 20728, SPE 65th Annual Technical Conference and Exhibition, New Orleans, Louisiana,
September 23 -26
Mayers R.A., (red.) 1982, Coal Structure, Academic Press, INC, New York
Mazumdar B.K., Bhangale B.H., Lahiri A., 1957, Heat of wetting and moisture of acetylated coal, Fuel, vol. 36, 254 – 256
Bibliografia
McBain J.W., 1909, Phil. Mag., 18, 916.
McKinney P.V., 1933, Measurement of the rate of adsorption at constant pressure, J. Chemical Physics., 37, 381 – 387,
Menon P.G., 1968, Adsorption at high pressures, Chem. Rev. 68, 277
Milewska-Duda J., 1988, Model matematyczny stanów równowagowych procesu sorpcji substancji małocząsteczkowych w węglu kamiennym, ZN AGH, Chemia z. 11, Kraków
Milewska-Duda J., 1989, Węgiel kamienny jako heterogeniczny kopolimer w procesie sorpcji, ZN AGH, Chemia, z. 13, 9, Kraków
Milewska – Duda J., 1993a, Coal-sorbate Systems In the Ligot of the Theory of Polimer Solutions, Fuel 72, 419
Milewska – Duda J., 1993b, Zależności energetyczne w procesie sorpcji substancji małocząsteczkowych w węglu kamiennym, ZN AGH, Chemia z. 25, s. 49, Kraków
Milewska – Duda J., 1993c, Ilościowa ocena rozszerzalności węgla kamiennego na podstawie modelu sorpcji dualnej, Przemysł Chemiczny, 72, 4, 152 – 154
Milewska – Duda J., 1994, Modele fizyczne struktury węgla kamiennego, W.: Węgiel kamienny, pod redakcją A. Czaplińskiego, Wydawnictwo AGH, Kraków, 72 – 83
Milewska – Duda J., Ceglarska - Stefańska G., Duda J., 1994, A Comparison of Theoretical and Empirical Expansion of Coals in the High Pressure Sorption of Methane, Fuel , vol 71, 975-979 Milewska – Duda J., Duda J., 1993d, Mathematical Modeling of Sorption Process in Porous – Elastic
Materials, Langmiur, 9, 3558
Milewska – Duda J., Duda J., 1997, Hard Coal Surface Heterogeneity in the Sorption Process, Langmuir 13, 1286
Milewska – Duda J., Duda J., Marecka A., 1993e, Układ węgiel kamienny-metan w świetle adsorpcyjno-absorpcyjnych modeli sorpcji, ZN AGH, Chemia z. 25, s. 179, Kraków
Milewska – Duda J., Duda J., Nodzeński A., Lakatos J., 2000, Absorption and adsorption of methane and carbon dioxide in hard coal and active carbon, Langmuir, vol. 16, no. 12, 5458 – 5466
Milewska – Duda J., Żyła M., 1993f , Zjawiska adsorpcyjno-absorpcyjne w węglach kamiennych o różnym stopniu metamorfizmu, Materiały Dorocznego Polsko – Francuskiego Seminarium Organizowanego w ramach Międzynarodowego Programu Współpracy Naukowej, Polska-Francja-Ukraina „Materiały węglowe – ochrona środowiska, Serock, 70
Morin L., 1925, Du grisou et des dégagements instantanés, Ann. de la Soc. Géool. du Nord déc
Mota J.P.B., Rodriques A.E. Saatdjian E., Tondeur D., 1997, Charge Dynamics of a Methane Adsorption Strage System: Intraparticle Diffusional effects, Adsorption 3, 117
Murata K., Kaneko K., 2000, Nano – range interfacial layer upon high – pressure adsorption of supercritical gases, Chem. Phys. Letters, 321, 342 – 348
Myers A.L., 2002, Thermodynamics of Adsorption in Porous Materials, Thermodynamics, AIChE Journal, 48, 1, 145 – 160
Ndaji F.H., Butterfield I.M., Thomas K.M., 1997, Changes in the Macromolecular Structure of Coals with Pyrolysis Temperature, Fuel, 76, 169
Neffe S., 1987, Evaluation of the pH-metric method for the determination of acidic groups on the surface of oxidized carbons, Carbon 25, 441 – 443
Nelson J.R., 1983, Determination of Molecular Wight Between Crosslinks of Coals from Solvent – Swelling Studies, Fuel, 62, 112
Bibliografia
Nesterienko L.L., 1970, Važnejšie napravlienie v razzviti nekotorych teoretičeskich položenij chimii kamiennych uglej, Chimija Tverdogo Topliva, No. 2, s.7-21
Nikolskij B.P., (red.), 1962, Sparowoćnik chimika, Moskwa, wyd. II.
Nodzeński A., 1990, Wysokociśnieniowa desorpcja dwutlenku węgla z węgli kamiennych w aspekcie procesu uwalniania gazu z pokładu węglowego, ZN AGH nr. 1383, Chemia z 17
Nodzeński A., 1993, Wysokociśnieniowe desorpcje nieizotermicznej w układzie węgiel kamienny – CO2 w aspekcie procesu uwalniania gazu z pokładu węglowego, Wydawnictwo Uniwersyteckie M.
Curie-Skłodowskiej, Lublin
Nodzeński A.,1996, Nonisothermal Desorption of Carbon Dioxide. Desorption from Coal in the Elevated Presure Range, Adsorption Science and Technology, 13, 2, 71
Nodzeński A., 1998, Sorption and Desorption of Gases (CH4, CO2) on Hard Coals and Active Carbon
at Elevated Pressures, Fuel, 77, 11, 1243
Nodzeński A., 2000, Wysoko ciśnieniowa desorpcja ditlenku węgla i metanu z węgla Kamiennego Zagłębia Dolnośląskiego, Rozprawy i Monografie 95, Uczelniane Wydawnictwo Naukowo – Techniczne AGH, Kraków
Nodzeński A., Hołda S., 1996, Carbon Dioxide Sorption on Hard Coals over Wide Range of Pressure Values, Archives of Mining Scences, 41, 1, 93
Nodzeński A., Hołda S., 2000, Sorpcja i desorpcja metanu z węgli kamiennych w zakresie podwyższonych ciśnień, W.: Układ Węgiel Kamienny – Metan w aspekcie desorpcji i oddziaływania metanu z gazów kopalnianych, Wydawnictwo AGH, Kraków, 153 – 178
Nodzeński A., Hołda S., 2001a, Węgle kamienne o różnym stopniu metamorfizmu w procesach sorpcja/desorpcja CO2 + CH4, Materiały Zjazdu Naukowego PTChem i SITPChem Katowice, S7,
P23
Nodzeński A., Hołda S., 2001b, Hard Coals of Diferent Ranks in Sorption/Desorption CO2 + CH4
Processes, Annals of The Polish Chemical Society, Preliminary Reports Presented During Annual Meeting of the Polish Chemical Society, Katowice
Nodzeński A., Hołda S., 2001c, Isosteric Heats of Methane Sorption on Hard Coals Different Ranks at Elevated Pressures, Archives of Mining Sciences 46, 4, 481 – 490
Nodzeński A., Hołda S., 2003d, Badania sorpcji i desorpcji ditlenku węgla na węglu kamiennym metodą izosteryczną, Materiały 46 Zjazdu Naukowego PTChem I SITPChem, tom II, 739
Nodzeński A., Hołda S., Orzechowska – Zięba A., 2003a, Adsorbate – adsorbate interactions in a hard coal – heptane, heptene – 1 system, ANNALS of the Polish Chemical Society, vol. 2, part III, 1140 - 1143
Nodzeński A., Hołda S., Orzechowska – Zięba A., 2004a, Badania sorpcji CO2 oraz wybranych
węglowodorów na węglach kamiennych, W.: Paliwa i Energia XXI wieku, Kraków, 269 – 272 Nodzeński A., Hołda S., Orzechowska – Zięba A., 2004b, Badania entalpii sorpcji wybranych
węglowodorów na węglach kamiennych metodą izosteryczną, W.: Paliwa i Energia XXI wieku, Kraków, 273 – 275
Nodzeński A., Hołda S., Zięba A., 2003b, Oddziaływania adsorbat-adsorbat w układzie węgiel kamienny – heptan, hepten-1, Materiały 46 Zjazdu Naukowego PTChem I SITPChem, tom II, 710 Nodzeński A., Hołda S., Zięba A., Węgrzyn P., 2002, Sorpcja wybranych węglowodorów na węglu
kamiennym, XLV Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Chemicznego, Kraków 9–13 września, 896
Olivier M.G., Bougard J., Jadot R., 1996, Adsorption of propane propylene and propadiene on activated carbon, Applied Therma Engineering, vol.6, no.5, 383 – 387
Bibliografia
Orzechowska – Zięba A., Nodzeński A., 2008, Chłonność sorpcyjna węgla kamiennego względem węglowodorów C6 – C8, III Krakowska Konferencja Młodych Uczonych Kraków, 25 – 27 września,
W Gospodarka Surowcami Mineralnymi, Wydawnictwo IGSMiE PAN, t.24, z. 3/3, 245 – 254, Orzechowska-Zięba A., Nodzeński A., Baran P., 2007, Investigations of Heptane and Hepten-1
adsorption on hard and activated carbon Theoretical and Experimental Studies of Interfacial Phenomena ad Their Technologica Applications, 22 – 26 August, Krasnobród, Zamość
Orzechowska – Zięba A., Nodzeński A., Baran P., Krzyżanowski A, Lalik E., 2006 „Ciepła sorpcji heptanu i 1-heptenu na węglach kamiennych i węglu aktywnym”, XLIX Zjazd PTChem i SITPChem, Gdańsk, S14-P1
Ościk J., 1983, Adsorpcja, PWN, Warszawa
Ozdemir E., Morsi B.I., Schroeder K., 2004, CO2 adsorption capacity of Argone Premium coals, Fuel
83,1085 – 1094
Quinn D.F., Ragan S., 2000, Carbon Suitable for Medium Pressure (6,9 MPa) Methane Storage, Adsorption Science & Technology, vol. 18, no. 6
Pace E.L., 1970, Mieżfazowaja granica: gaz-twierdoje tieło, Izol. „Mir”, Moskwa, 98-114, /tłumaczenie z języka angielskiego/.
Paderewski M.L., 1982, Adsorpcja i adsorbery, Wyd. Polit. Szczecińskiej, Szczecin, Paderewski M.L., 1999, Procesy adsorpcyjne w inżynierii chemicznej, WNT, Warszawa, Pająk J., Marzec A., 1983, Influence of Por – swelling on Extraction of Coal, Fuel 62, 979
Pampuch R., 1954, Pęcznienie węgla a jego struktura; rola wiązań wodorowych, Prace GIG, Kom. nr 153
Pan Z., Connell L.D., 2007, A theoretical model for gas adsorption – induced coal swelling, International Jurnal of Coal Geology, 69, 243 – 252
Paryjczak T., 1986, Chromatografia gazowa w badaniach adsorpcji i katalizy, PWN, Warszawa
Patching T.M., Mikhal M.W., 1986, Studies of gas sorption and Emission on Canadian coals, Canadian Mining nad Metallurgicall (CIM) Bulletin, v.79, s. 104 – 109
Peppas N.A., 1997, Swelling and dissolution of tht macromolecular structure of bituminous coals, Polymer, vol.38, no.13, 3425 – 3427
Pierotti R.A., Thomas H.E., 1971, Physical Adsorption: The Interaction of Gases with Solids, New York, Wiley
PN-ISO 11760: 2007, Klasyfikacja węgla, Polska Norma, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa Ponec V., Knorr Z., Cerny S., 1974, Adsorption on Solids. London, Butterworths
Prausnitz R., Hill McGrow S., 1972, This database is coped from “The Properties of Gases and Liquids, 3rd edition”
Pyka M., 1993, Biuletyn Fundacji Metan Pokładów Węgla, 4, 3 –5
Reporting Physisorption Data for Gas/Solid Systems, 1985, [the standard of The International Union of Pure and Applied Chemistry], Journal of Pure and Applied Chemistry, 57, 603
Reucroft P.J., Patel K.B., 1983, Surface Area and Swellability of Coal, Fuel, 62, 179
Reucroft P.J., Sethuraman A.R., 1987, Effect of Pressure on Carbon Dioxide Indeced Coal Swelling, Energy and Fuels, 1, 72
Reucroft PJ., Patel M., 1986, Gas – Induced Sweelling in Coal, Fuel, 65, 816 Roga B., 1954, Węgiel kamienny, przeróbka i użytkowanie, Katowice PWT
