Recenzja książki | Weronika Wronowska | EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA 2/2013
76
KR
Ó
TK
O
NA
UK
A
SZK
OŁA
EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA | ebis.ibe.edu.pl | ebis@ibe.edu.pl | © for the article by the Authors 2013 © for the edition by Instytut Badań Edukacyjnych 2013
Recenzja książki
Biologia
Neila A. Campbella, Jane B. Reece i wsp.
Weronika Wronowska
1. Ciężka lektura?
Kiedy zobaczyłam Biologię Campbella na półce księgarni, przestraszyłam się – 5 kg papieru, 5 kg in-formacji. Nie jest to książka, którą spakujesz do bagażu podręcznego, aby mieć co czytać w podróży. To dzieło „stacjonarne” – na półkę, noszenie go w torbie gwaran-tuje skoliozę.
2. Po co książka, kiedy wszystko jest w Wikipedii?
Campbell z pewnością nie jest tak poręczny jak tab-let, ale w przeciwieństwie do Wikipedii wskazuje zagad-nienia najistotniejsze dla zrozumienia podstaw biolo-gii, określa ramy. Jeśli jakieś zagadnienie zainteresuje cię szczególnie, znajdziesz więcej na ten temat w sieci. Dzięki podręcznikowi nie ominiesz jednak tematów, które mogłyby umknąć podczas samodzielnego eksplo-rowania Internetu.
3. Książki nie nadążają za postępami nauki
Podręcznik przestaje być aktualny zanim jeszcze wydawca zdąży go wydrukować. Takie czasy, chociaż spośród dostępnych ten jest jednym z najbardziej aktu-alnych1. Obszernie omówiono w nim główne techniki
1 Ósme wydanie jest nowością na polskim rynku, tymczasem wydawnictwo Pearson już w 2011 roku wydało kolejną, dziewiątą edycję podręcznika.
stosowane we współczesnej biotechnologii, przeanali-zowano zjawisko transpozycji, przedstawiono również podstawowe fakty związane z epigenetycznymi mecha-nizmami dziedziczenia.
4. Tylko, czy to aby książka dla Ciebie?
O tym musisz przekonać się sam. Polecałabym ją przede wszystkim:
• licealistom – chociaż książka znacznie wykracza ponad podstawę programową realizowaną w pol-skich liceach, to wszystkie treści przedstawione są w przystępny sposób; każde nowe pojęcie jest na bieżąco wyjaśniane (wytłuszczenie kluczowych terminów pomaga w ich zapamiętywaniu);
• olimpijczykom – książka ta jest jedynym podręcz-nikiem polecanym przez Komitet Główny Olim-piady Biologicznej;
• nauczycielom – skoro polecam uczniom i studen-tom, trudno nie polecić nauczycielom. Większość z nich nie będzie miała żadnych wątpliwości co do przydatności tego podręcznika w nauczaniu biolo-gii. To źródło doskonałych ilustracji do lekcji, teks-tów i ciekawostek uzupełniających zajęcia; • studentom – nie nauczysz się z tej książki do
eg-zaminu z immunologii, genetyki czy botaniki, ale jeśli po jakimś czasie nie będzie ci już tak bardzo zależeć na detalach, ten podręcznik pozwoli ci od-zyskać ogólne pojęcie o temacie.
• na koniec – wszystkim tym, którzy zajmują się po-pularyzacją nauki, tak aby widzieli, co populary-zują.
Biologia
Neil A. Campbell, Jane B. Reece i wsp. Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2012, ss. 1416
LEKKA RECENZJA
CIĘŻKIEJ KSIĄŻKI
spis treści i szczegółowe informacje na:
Recenzja książki | Weronika Wronowska | EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA 2/2013
77
KR
Ó
TK
O
NA
UK
A
SZK
OŁA
EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA | ebis.ibe.edu.pl | ebis@ibe.edu.pl | © for the article by the Authors 2013 © for the edition by Instytut Badań Edukacyjnych 2013
5. Treść czy forma?
Szczęśliwie: jedno i drugie. Pod względem edytor-skim – świetna. Solidnie zszyte 1416 stron nie powin-no wypadać nawet po wielu latach używania. Zdjęcia i schematy doskonale ilustrują prezentowane treści. Nie jest to jednak kolorowy album ze zdawkowymi opisa-mi. Książka przede wszystkim zawiera obszerny, bogaty merytorycznie tekst.
6. Campbell kontra Villee
W szkolnej bibliotece obowiązkowo powinny się znaleźć oba dzieła. Biologia Campbella zawiera nieco więcej informacji szczegółowych. Dokładniej omówio-ne zostały: wybraomówio-ne przemiany metaboliczomówio-ne, szlaki sygnalizacji komórkowej czy regulacja ekspresji genów. Zarazem ogromnym walorem Biologii Solomon, Berg i Martin (wciąż często zwanej „Villee”) jest „odwieczna” obecność tej książki na rynku.
7. Szukanie dziury w całym
Książka jest naprawdę świetna. Jeśli jednak koniecz-nie będziemy chcieli znaleźć jakieś minusy, oto moje propozycje.
• Organizacja książki – podział materiału na roz-działy dla wielu czytelników wychowanych na polskich podręcznikach może być zaskakujący. Przyzwyczailiśmy się wrzucać mitozę i mejozę do jednego worka. Tu mitozę znajdziemy w rozdziale omawiającym cykl komórkowy, zaś mejoza opisa-na jest w całkiem innym dziale – genetyka, jako przyczyna zmienności genetycznej. Również w ge-netyce trzeba szukać rozdziału o wirusach. Jeżeli zaś chcemy przestudiować anatomię człowieka,
musimy ją wyłuskać z części o budowie i funkcjach zwierząt.
• Zgodność z wymaganiami programowymi dla li-ceum – w Biologii Campbella brakuje opisu cho-rób. Profilaktyka, drogi infekcji czy metody lecze-nia są omawiane raczej zdawkowo. Nie za wiele dowiemy się też o ukochanych przez polską eduka-cję cyklach rozwojowych pasożytów.
• Nasz system klasyfikacyjny a reszta świata – sy-stem klasyfikacji organizmów w Biologii Campbel-la jest bezpośrednio tłumaczony z języka angiel-skiego. Znajdujemy tu więc podział na jednakowe taksony, czy to dla roślin, czy zwierząt (królestwo, typ, gromada, rząd, rodzina, rodzaj, gatunek). Nie-stety nasz rodzimy system klasyfikacyjny przez wiele lat rządził się nieco odmiennymi prawidłami (np. gromada u roślin odpowiada typowi u zwie-rząt). Warto o tym wiedzieć czytając rozdział „Fi-logeneza i drzewo życia”.
• Przypisy – autorzy nie podają materiałów źródło-wych, zapewne z powodu braku miejsca. Brakuje też wskazówek dla czytelników chcących pogłębić wiedze w danym temacie oraz odniesień do litera-tury szczegółowo omawiającej wybrane zagadnie-nie.
8. Bilans końcowy
Znakomity podręcznik – esencja wiedzy biologicz-nej, dobrze napisany, ładnie wydany i jeśli w ogóle my-ślisz o kupieniu książki całościowo ujmującej biologię, „Campbell” jest doskonałym wyborem.
