KREDA W OKOLICY KBASNmA"":' ZAKBZEWA
(NA PODSTAWIE
Gf.,~BOKICROTWOBOW WIEBTNICZYCB)
W okolicy Kira.§n·l!ka i Zakrzewa wystcwujl} utwo-ry kredy przykutwo-ryrte miejscami 06&ciaml trzeciorzp-wyml i cieck1m:l czwartorzt:dow:rmi. Utwory te badal W. Pomryski (9, 10, 12), w rejonie od Kra~nika ai po Radom. Na poNdnJo-zach6d od obszaru ~cego przedmIotem badatl IWIIIork:l pmepr<JiWachill s1JCZegMo-we badania kredy w
Z'WlillzkU
z poszukiwaniem f06-foryt6w J. Samaronowlcz (14), W. PoWy8k'i (10); S. OlesUiIIlId<a,
17), J. Uberna (16), A. Makow&k:a 1 innl. Kr~ RorlJtocza oplSal B. AND.Nowe dane do poznania kred~ Zachodniego ROz-tocza wniosly prace geolog{eznO-wierinlcze prowadz'o-ne przez K. i S. Paw}owsldch (8); W okolicy Chrza-nowa, . dzlQki badaniom hydrogeologlcznym wykona-nym przez J. Mallnowskiego (5), w czterech plytlcich ot'W'Orach pod ufl\Vorami tr~iorZQdowymt nawierco-no 06ady kredy g6rnej. Wynikl tych prae pozwolily na uzupehUenle dotychczasowyeh obserwaeji. Na p61:-noco-wsch6d od omawiaoego obizaru pelny profil kredy g6rnej
VI
otworze Bystrzyca IG 1 opracowala K. Lendzion (4). W rejonie Qpole - Bycllawa ufM>-ry mastufM>-rychtu badala K. Wyr:w1cka (18). .Pod koniec lat sze~esil}.tych i oa poczl}tku sie-: demdzie&il}tych w rejonie Kra40ika - Zakrzewa
wy-o ... ... ...
...
o2
- - - " - :?:.o
o
Rye.
·
1.
Mapa geoZogtcZ11tfJ odkf1lta (bez kenoeoUcu). 1 - gtebokie otwory wiertnicze, :I - iDne otwor;; wlert-nlcze, I - Unle przekroj6w geologicznyeh. Kt· - turon, . Kcn - lI:onlak, Ks - Banton, XlI; - kampan, Km1 - ma-strYcht dolny. Km~ - maltrycht ,6rll7. nltIIy, Km}-mastr:ycht g6rn7 •. w:vbZ'1. .
UKD &61.'l63,OU,C:III2.BCI,al:Ul,ItlI,a1.3:&IIO,812.1(4I8-l1)
konano na zlecenie Insytutu Geologicznego
!iezne
przekroje sej&miczne oraz odw1ercono glQbokie otwo-ry w:ier,tnicze: Zaklrzew IG 1, Zak!rrr.erw IG2, Zalkrzew IG 3, Rudnik IG I, ChrZ8lD6w IG I, Pot:OIk IG I, Struia IG 1, Ul'ZQd6w IG 1 i Swidno IG 1 (rye. 1). Powyisze prace przyezynilysiQ
do rozpoznania bu-dowy geologicznej i strutduralne' tego obszaru, co zostalo przedstawiQlle w pracach W. PoZarysldego (IS) i A. M. 2eloicbowslclego (19). Kredf: ze wszyst-Idch tych g}~lch OotworOw wiertniJczych ora~ z otworu Dyle IG 1 i ply:tiItich otwor6w Dzwola R ·1, Chrzan6w R 2, Tarnawa R ·3, Zarajec R 4 opra-cowala autorka.WYKSZTAZ.CENIE LITOLOGICZNE
Osady kredy doloej leil} na utw:orach jury g6r-nel - kimerydu, a tylko w poIudnloW()-zachodniej czQ§Cl nIa utworach portilandu (7). NajBtalrsze. ut.wo-ry kredy dolnej wyst4pJ.jl} jedynie w otworze PotOk IG 1. .SQ one tu rl!lPrezentnwane· przez wapieoie 1 margle piaszezyste OI'ganodetrytyeme, zaliczone przez S. Marka i J. Sztejn do hoterywu - barremu oraz przez piliskowce wapniste klwarcowo-glaUkonltowe i organodetrytyczne wb\czoneprzez tyeh autor6w do barremu - &lbu dolnego. SzeJ'Qkl
zasicm
natomiast majl} osady al'bu srodkoW'ego i g6rnego. Do albu kodlrowego zaldcza . siQ piasld kWa:rcowe zgliluko-nit~, ftdnioziarniste. W aIble g6rnym' wysttlPujl}· piaSkowce wapniate, ·klwarcowe z glaukonltem, 2;.
drobnymi ftostorytami, z AueeZlina BP. Na
antykll-Fig. 1. Geologtcal map
of
CenOzofc aubC7'ops . 1 ~ deep boreholes. II - other bOreholu, 3 - llnes ofleo-IOllcal crolS-sect!ons, Kt - Turonlan. Ken - ConlaClaD, K. - Santonian. Kk' -'- C8mpanlan. ran1 - Lower Maeat-richtian. Kml - lower Upper Maestrlchtlan. Kmj - QPPer
upper Maestr1cbuan.
Wyt.rictJ +
//'---... :."
.
~..
~.,.
.;;:
,;;~'
,:,;'
.'~..
P~~,U R A :O~, __________ ~~ ________ ~2~ Struia IG1'
GB
2R2Ic.2. Przekr6; geolagiczntl wzdluZ Unii NieBioZowiCe' IG 1 - Stnda IG 1 - Chrza~6w. IG' 1 (przekr6; 1). 1 - opoki, 2 - wapienle, 3 - waplenle marJl1Ste, • -margle Kc
+
III - cenOPlllD+
alb g6rny. Kt· - turOD, Ken· ... Konlalt,. KI - santon, Kk - ltampan, Kml' -'ma-strycht dolny.
me. KrMnika,w otworze StruZa Iq 1,' stWierdzono ma.r8&to-p1aszczyste osady albu g6mego,. mi~ZIizo~ci
okollo 1 m z eienkfm. zlepieflcem fOsforytowym w ~" Natomiast w obwtlrach wiertnlczycll,.
znaJdu-jllcy~b s~ na zb0c2ach antl1din, milliszoSci albu
~!odk:owegO i g6mego wynoszll od 2 do 9 m. Kreda g6ma reprezeI).4nwan,a jest przez wszy-stkie pi~tra' (ch-ociat mastrycht wysttUmje tylko w' p6btocno-'Wschodniej CZf:Sci' tego obszatu). Jej. naj-wit:ksza mi,,?sz~ wynosi w otworze Zaikrzew IQ 1 -:' 1140" m, najmniejsza ...:. '147 m w otworze
PQ.t<.*.
IQ'1;
grdzie profU byl ogt'a'Illiezany tylko do u1lwoi6w'cenGtllanu i tU'1'Onu. Podzia! kr~y' g6rnej na' pi~a
na pOdsta'Wie atwornie przeprowadzilaE. Witwiclta' (16); . nie1iCZlUl makrofa~ oPraeowa} A; BlilBzkie-wicz (1). Przywy,izielaniu pt~r, szczegofnie nit-szycb, korzystano z danych ldstoiLogicznyeh oraz
!la-nyeb z profi1owania ·geof.izyemego. Na rye~ 2-5 przedst8lWi0llo przelkroje geoiLogdczne, na kt6ryeh zo-braZlOwano wyksztalcenie poszczegOJnych pi~r kre-dy z wy~iem albugameco
i dolhegocentom8ll.U, ze W7«l~u na ieh male mdllisztoki.W osadach cenomanu pQ'WSzeehnie Wystta>Ul/il wa-pienie inoceramowe, jasnoszare, zwi~zle, twarde, w kt6'1'ych . zawal'itlo6cS CaCO. wynosi okoJo ~', a w wyiszej c~§Ci - w&pienie . margllste. Z fauny prze-wodniej znaleziaoo w ~eniach inoceramo.wycb kil-ka okil-kazO'w InoceramuB cf. crippri M ant e 1, w otwo-rze zaS Zakrzew IG 2 rOwndez lnoceramus etheridgei W oo'Cis. W ~ 0I!eid6IW tego Pi~ra m-adduj/il si~ ma1'1gle piaszczyste lub wapienie marglisto-piaszczy-ste z glaulkomtem 1 z drobnyml konlkrecjaml
fosto-r~1;6w z AuceUinasp. G~ osad6w cenomanu wy-'
nosi okolo 20-25 m.
'l"'ru:rVn buduj~ ~ienie bWe, ~e, twarde
.ea-wieraj/ilee okolo 91-93~ caCO., kJt6re ku g6rze prze-ehod'Lll w wa,piende marglis.te 0 zawartG§Ci caCOa
z:rnien:nej, od 70 do
85".
W calym. profilu tycb wa- .pieni wyst~ujll czerty. liezne l~y i wkladki cle-mnoszarego marglu, s.tylouty oraz slady rozpuszcza-rJa wapieni. Autorka nie stwderdZila obecnoeci opok w turonie
w
opracowanym matel"iale, zwyj/iltkiem otworu Potok IG 1. MoZna' wi~c przypuszczacS, ze opoki w ~ron:i.e sll rozpowszechnione dopiero na po-ludnio-zachOd ooom.aJWianego obszaru (9, 11, 2, 15). W otworze Potok IG 1, w g6rnej c . i osad6w tu-1'oo.u, nad wap'ieniami, leZy opoka koflCZllca osady.kredy. Jako eieka'w06t~ m'oZna zaZJnaczycS, ze w tym oIlworze w strqxie' opaki w:vstflpuje komora krasowa wypeIniona mul!:ami p1aszezy&tymi i
pias-kami glaUllroniltowym! trzeai'Ol"Z~owym.i.
Faun~ ~ dla t.egle> pi~a 7JD.aleZiooo gJ6w-nie w otIWorze Chrzan6w IG 1 i Zakrzew IG 2. A. BIas1Jk!iewicz stwierdzil'tu lnoceramu8.cf. Ulm4rcki P a '1' kin son, eharakterysticzny- dla wy7.inej CZf;l§ci Wroou dokteglO. oraZ' lnoceramus of. in'constans Wo'O d s i I. cf, costeUatUBW 0 ~ d s, re.preztmtuj~ee
ESE ChrzanDw IG 1 lIDO on,. 200
.
..
t· 1DOO.Fig. 2. GeoZogical cross-section' along the line
trom:
'
NieSitXowice IG ·1 - Stnda lG - Ch1'zati6w IG· l'. . (cross-section 1). . .
1 - opokas, 2 - limestones, 3 - marly limestones, .' -marIs, Kc+a.· - . CenomaD1an and Upper Alblan,; Kt - TU-ronlaD, Ken - Conlac1an, Ks - Santonlan; Elt·...;.· Camp.a.·
nian, Kml - Lower MaestrichUan. .
turon g6i-ny. : MiJ:l:1.szo§C . oSQd6w turonu wynosi' W
otworze Rudndk IG 1 okOlo 140
in;
w otw"orze ' SWid-no IG'1 ' - olrolo '150 . m. a w otwrirze Chnan6w IG 1·_. 19'f m. ' .
W konia1m. m~Zszo§C .
olroJO
40:-60 m, . dominujll wapienie. margliste biale i jRSll.a.are, sredIJliej' twar-dosci 0 zawa.rrtOOci CaCO., wahajllcej' s1~ . mltNzy 70 a 7SC1b. Wapienie te Sll przewa:i:nie smugOlWariewapie.;; niem szarym i za'Wlie<raj/il czer:ty. leez jut mniej licz-ne niz w tI.lronde. W osadach zaliczonych do tego p!qtra, wotworze Cbrzan6w IG 1, znaleziono Ino-CeTamus cf.' fasctcu1.atus H e in e, ktOry moze wyst~
powacS zar6iwno w osadach kooiaku, jak i santonu dolnego.
W prOfilu osad6w santoou dolnego wy&t~El wa-pienie marglmte i margle biale lu~ szare,. miejsca-mi smugo.wane zdelonym marglem, ~rednlej twardo-§Cl. W samonie gornyin poj8lWiia si~ na tym tere-nie od polWinio-zachodu litClifacja wapienno-krze-mion!kbwa wyra:i:ona opokamt, OIbejmu-j"c dbszail' mniej wi~cej do synklfuy Urzf;ldowa, ktOra prze-ehodrm. w litofaej~ wapiennll reprezenlowan/il przez wapienie margnste.· Taki, u.kJad litofacjd obserwuje
si~ wl~ciwie a:i: do mastryc~ dolnego. Opoka opi-sana w santonie g6rnym jest bfal1oszara, zbita, sred-niej twardo~i, miejscami' cif;lZka, z licznymi zielo-nymi marglistymi plamami. Zawiera ana od 65 do 70%. CaCO., . MiIlZszosc osad6w santonu wynosi od .okolo 150 m w otworze struia . IG 1 do okolo. 210 m
w otworze Chrzano.w IG 1.
W kampanie UISi~ lrtofacj"i uklada si~ pocioo1me ja'k w santonie g6rnym, tylko litofaeja wapienno-..Jk,rIzemdonkOlWa . pr'Ze&UfWQ sd~ . coraz
bao:d'z;lE!d
ku wschodow!. Na OOsza~ze wys.tQpowania tej l1tofacji stwierdzono dlwa 'rodzaje opok - porowatll i zbitq. Opaka porowata, stanow'il\Ca dutll CZf;l~c promlu kam-panu w otworze Chrzan6w IG '1, jest biablzara, do§C lek>ka. tiwarda, a zawarboS6· CaCO. waha sif;l od 44 do 65%, W cienlkiej plytce widoezne Sll liczne pr6:i:-nie po iglach g~be.k:. Opoka zbita . jest nalcz~ciejszara. twa'1'da, ci~zka, za,wart'O§cS CaCd, wynom 40--50%. Wyst~uje ooa gl6wnie w otworach DzW'Ola R 1 i RudnJk IG 1. W obu rodzajaeh ~ok cz~te
S(l cienkie przeroezty opoki szarej, zbi.tej, zw'i~zlej,
baordzo twardej i bardzo ei~Wej, w ktOrej zawar-tOOlS CaCO. wyn06i 64--6~, a
.w
·otworze Rudni'k IG 1 spotyka si~ rowniet cien1cie przerosty wapieni . margIistyeh,W strefie litofacji wapiennej w,&1tQpuj~ wapie-nie margl.'iste. Zostaly one szczegObwo opisane w otworze U~OW IG 1. Sq to wapienie margliste jasnOszare, aredlniej twardoSci, jednollite; wnitszej
cZf:~ei ~ledzi si~ w nich slatbe smugowanie ma· terda-lem ciemmejszym. Zawartosc. CaOO •.. wy.nosl. wwa-.
pieniaeh g dolnej . czf;lki . ltampanu 81%, po czym slx>pniowo ku g6rze :mnniejsza' sif;l i· w natwYZszej
ssw
NNE. SSE t4NW Hginico /)Pz_IOI&mJnolO I
LiinlkRyc. 3. Przekro;e geologtcZne-: wzdhr.Z Unit
LUnik--Swtdno
IG 1.Obja§nlenla jak. na rye. 2 oraz Km. - mastryeht g6rny. Fig. 3. Geological cross-sections along· the line from
LUnik to SwidllO IQ 1.
Explana'tlons as In Fig. 2. plus Km! - Upper Maes1:rlchtlon.
eZf:~i tego pd.f:trawyn~si tyliko 68%. MiIlZ:s7JoSc5
oea-d6w kampanu osi~ga w' otworze UrZQd60w IG 1 -180 m; RudIrlk IG 1 okolo 260 ID, a w otworze Chrzan6.w IG 1 - 430 m.
W mastrychcie. dolnyan Ittofacja wapienno"'krze-mionkowa wyramie przesuwala sif: jeszcze dalej . ku w$chodowi. (rye. 3, 4). Op!oka wyst~uj~ca w tym podpif:irz'e je6t szarObiala lub Z6ltOOiala,' porowata, .lekka, twarda, jednolita, a zawartoSti CaCO. wynosi w niej przewatnie od 55 do 64"'. Wapienle margli-:ste :;;nane z rejonu Za/krzewa Sll jasnoszare, Sredniej
twardosei 0 IlIiskiej zawarto§ci CaCO •. Z fauny zna-leziono jedynie liczne Bacutites sp. Ma&trycht dolny wydzielono na podsta-wie obecnosci .AngulogaveUneZla. gracilis (M
a
r's son). Gruoosti oaadaw tego podpi~traw. otworze Urzf:d6w IG 1 oblicz(}no na 120 m,. a w otwOl'ze Rudnik IG 1 - , 190 m. . .
Mastrycht g6rny - ~a (}tworariii Zakrzew IG 1, Zakrzew IG 2, Zakrzew IG 3 i Ru9nik IG 1, w ·kt6rych osillga ,r;i\1Ze millZBzoSCi - E. Witwicka udo-kumentowala. :.mikrOfaunistycznie· .r6wniez. w otwo-racn.· Urz~d6w . IG 1 . .<oltolo 5 m) i Tarnawa R 3 (okol() 3 m).· W tych otworach wystl}puje opoka bia-la :o ~ ~ci'en.iu. .Z6ltym, p(}rowata, lekka, sredniej twardOOci, 0 zawartosci CaCO. wynosZllcej '51~5'lb,
z przerostami ~ki zwif:z1ej, bardziej twardej, ci~z kiej. W rejome Zakrzewa, jak wida6 nil ryc. 5,
lito-fac:jaw~pjennO--lkrz~miookowa przesuwa slf: na,dalPO~()}i ku ... wsehodowi .. Opisanotu w/1.pienle margli-ste, ,.p()l'owate, j8SQos~I:e,9redniej twardoscio doM:, niskieL zawarto~i <::aCa,. ·.W ,.WyZszej cz~~d.
Wy
-stlWu3~ opoki . POrowate, . jasnoszare; doS.c.. lekkie, s~~nlej twardoocl. Mi~Zszosti 'tego
podPif:tra.
·
w
ot\Vorze R:udnik .. IG 1 wyrrosi ok91P 230 !Jl •.. Nie zrialeziono makrofauny przewodniej dla santonu, kalDPimu i , mastrychtu . (z Powodu malej Uo~ci ma-t~ialu skalnego). Na. pofudnio":wscb6d 'Qd tego. o1;lszaru '; oP(}ki . wystlWujl:l juz tyllro·.w najwYZszejcz:~s.ci ma.strych~. gfunego. ' . .
MORFOLOaICZNA MAPA SP:.\GU KREDY"
Nil. .
pod~{l:iwie
"
przekroj6w'sejsmi~ych ~Yk(}na-'
nyqh prz~~ .. Przedsi~bior.st.w(}. Poszukiwafl Geofizycz-nyqh, .pod, kieJ;'unldem W. Stasiaka i T. Pelca, (}raz danycp z glf:bokich ot-wor6w wiertnlczych autorka wylqmala VI, .1972.:r. ma~ SPl:lgu kredY' (rye., 6). Na mapie. tej .zazpaczajl:l· si~ wyrazne . struktury anty-klin.aIl'lle :i llYlllklinalne. JedIl'OStid te. opdsali A .. M. Zelichowski (19). i W.. POZa!l'y9ld (18). Na antyklinach najjply'~ ,wY&~lPierii.a ~ -Ikredy odnOltowano na gl.~bokoScia-ch powyzej: ~(lO m, np.. wWyinicy w (}kolic:y Kraanil~a, a I,l,a. mniej wyniesionychaiity-kllinacb . powyt~j, -;300 lub. --400 m.' W. .syclalinalChnatomitl~· S$>llg kredy .lezyna gl~cialCh --{jOO--'800 m.
,
NSN NEAM" J&viGIfJt u.-/U
flWli
.----~
.
.
~---~..
Ryc. 4. Przek,,6j geQlogiczny wzdhr.Z Unit Potok· IG 1
- 'StTuZa IG .1' - Zakrzew IG 3 (rzut).
ob,atnienla jak na rYe. I oraz Kl - ckreda dolna - neoltOm. Fig. 4. Geological crosB-section along the
line
Potok IG 1 - St'l'UZa IG 1 - Zakrzew IG 3 (project(on). Explanations Cis in Fig. 2 plus KI - LowerCreta-ssc . ceQUS - Neocomian. NIII/ ~IO' £,*-/81 llff (Nut) 'rzuil
...
Rye., 5. P"zekr6j geotogicznywzdlUt Iinii ChnanOtv· IG 1 - Zakr2'ew IG 2.· Objainten4.a jak na ryc. 2. Fig. 5. Geological eroSB-sectton along the' line Chrza-n6w IG 1 -,. Zakrzew IG 2. Explanattons all in
. . Fig.2. · · .
Na mapie &P/lgu kred'y wyodr~bniono struktury antyklinall1e: Wrzelowca, Swidna, Kra!ini~ (najwi~k s;;:a), WilkOlaz-Zakrz6w, Modliborzyc i pohchna. Mi~ dzy .. nimi widoczne sll synklfuy: Urzf:dowa, Limika, DIlbr6wki (rye. 6). Nazwytyeh jednostek Sll zgodne z nomenklaturll wprowadzonll' przez W. Pozarys- . kiego w pracy, dOtyczllcej tektoniki kimeryjslro-lara-m~'skiej Vi synklinorium bibelskim (13). Wyr6Zn.ione-. strulkturY ci~l:l sif:z ,p6Jai~1Odu ku
poludnio--wschodowi, s~ db,lgie i w~kie~ ,
Najwi~kszl:l i naj-ciekawsZll jedQostkll jest
antikIi-na Kramika, kt6rej najbardzie:i wynae&iony '. ~bie~
zJ>.ajduj~ si~ w Okolicy Wytnicy. struktura
ta
200-stala zarejestrowana bardzo · wyraznie na przeltro-. jacb. sejsmicznyeh. Jej potwierdzeniem' jest r6.wniez, stwierdmny' na malej 'gl~bokoSei - 198 m, sp~ kJ;'e .. · dy w profilu otW()I'U StruZa: IG .1. Dl\lg~ti tej an~yklip.y wynosi ok .. ~ km, szel'9koS{! Qk..l k1l;l, a a1l;lpli •. tuda ,.-..' ok ... 400 m (lrye .. 2, 3, 4, 6). jej paludni9W'(}--zachodnie zbQcze. ,jest bardziej strome .. nit 2<bocze p6lnocno-wscp;odnie. . Brak r(!jestracn fal sejsmicz-nych, . stwierdzony po poludnioW(}-'ZQchoQnlej strooie antykliny, moze sugerowac iStnienie w tej. s~ie us!toku, kt6ry w kredzie przejawj.lby sif:.
w
posta-ci fleksury. W otworze. Struza IG 1,. w dolnej cz~Sei profilu kredy,. do sanOOnu dolnego. obserwuje si~ cz~sto strzaskania, p~kni~cia pod k~tem 10-900 oraz
plaszczyzny slizg6w pod kl:ltem 45°. Obecna wi~' budowa tej antykliny jest prawd(}podobnie bardzieJ sk9mplikowana, a p~lmi~ias~ mlode ~ subhereyD-:-skie _ l\lb laramijskie; natomiast w utworach k,i'edy w ~ Ul'ZI}dbw IG 1 na zboczu8llJty.k1lJnyni.~
o~wtlwano Spf:ka:(I. '
-t
S 1--100- 2
---a
Rt/C. 6. Jlapa apqQU krelill.
1 - otwory wiertDlcze. IPII' utwor6w w m DODUei podo-.
mu morza. 2 - lzohipQ' aplllU kredy. W m, S -- l1D1e
prze-. krOj6w ,eolOl1cZri7ch.
AntyldinQ Wrzelowca (rye. 8) zarejestrowano na przekroju se;lamicznym. dotyChczas jedDak brale jej potwf.erd2enia w pracach wieriniczYch. Jej zbocza
Sll ~agodn.ie nachrlone, dlugo§C wynosi ponad 2 km,
szerOk~c ponit.ej 1 km, a ~a ok. 200
m.
Mak-.SImUDl wynieSoienla znajduje sit: w oIrollcy
Wrzelow-ca. Na wsch6d od antykllny Wrzelowca, w jej. prze-ciluZeniu, znajduje sit: mala antY'kUna Swddna,
dhl-go§ai okofu 1 km, szerolro4ei kilkuset metr6w i ampll- .
tudzie ok. 200 m. Na niej odw1er.cono otw6r Swidno IG 1, W kt6rym w utworach kl'edy obserwuje sit: liczne sPt:kania. Antykldny Wnelowca i Swidna Sll e1emeritaml dlugiej· _yl!diny CiE!Pie16.w -
Wnelo-wdec
<W.
N:astwnle na przek::rOju. sejs.micznym rejestruje
si~ ~ rozlegla, plas'ka antyklina WilkOlaz -
Za-krzew,
°
dlugIodc1 okoIo 3 km, szerokoSci poniZej1 km i· amplltudzie okoJo 100 m. Na jej zboczu 0
Ia-godnym spadku zlokaJdzowano otw6r Zakrzew IQ 8. Przekr6j przez antyklint: przed&tawia rye.
4-AntykI!alQ ModliboI'Zyc stwierdzono tylko pracami wierfmiczymi (otw6r Potok IQ 1). Przypuszcza siQ,
Ze
kierunek jejprzebiegu jest zbliZony . do k1erunku innych stru'ldur.Dlugo§6 Jej przekracza zapewne 2 km; szeroko§c wyn06i ok. 0,5 km, a ainplituda ok. 200· m; Nle wyklueza sit: jednak istnieniatu
fleksury, ze wqlQdu na silne zab\ilozenia tektoniczne W oko," liey otworu Potok IQ 1.MiQdzy· antykllnll Kramika 1 Modl!iIborzye
wysU:-puje prawdopodobnie aotykllna Polichna,. liie po-twierdzily.
18go
jednak wiercenia.DNgo§C jeJ pne-kracza z pewno§clIl 2 km, Bzerok~ · wyn08i. ok. 0,5 km, a amp1itucia - ok. 100 m (rye. 4). Przekr6j podhlZny (rye. 2) przecina wzdlut antyk.1in~El'aSm-ka w jej najwyiszym· punkcie w Wy1.nicy. Jest to obszar
°
wyr6wnanyeh millZszo6eiach poszezeg61nychpi~ter kredy. Dalej jednalk ku SE, w przedluieniu
\
.
~
FCg. 6. JIIapof
the baseof
theCt'etaceoua.
1 - boreholes, base of creta~ ID m below aea level.
:I - iIIohiPR8 of base of Cretaceoul ID m. I - JlIUIII 0:1
. . geoloJlcal crO • ...ectloDL
tego przekroju; zaznaeza si~ na p6!nocno-zaehodnlm. zboczu synkllny Narola w)'l'dne obni!eJile morfo-logiczne, IJOhlc2bne ze
wzrostem
lDiq!szoki pi~: turonu, koniaku, santOJiU I klllDiPaDu. Przekroje (rye. 3. 4) przecinajll w poprzek wydzlelone ,ednostkl strukturame. .IlAPA· GEOLOGICZNA ODKRYTA KBEDY
Na maple kredy (!l'ye. 1) przedatawiono strUktury antyklj!Dalne, zarejestrowane na maple morfol~eIcz nel spllgU kredy, i ich odzw1ercledlenie w dzlsiej-Bzym obrazie geologicznym powierzchn1kredy. TQ· orientacyjnll ID8Ilf: BPOrzilthono na tie mapy geo1o-glcmej PolSlkd (1972), wykorzystujlle ~ sAgo
kredy oraz itOll8·truujlle przekroje· geologkzne kredy wl0-k:wlnym .przewiQkszeoiu~ . . .
W tym artykule Die rozpatrywano przebieg6w
bi-potetycznyeh utlmk6w, poniewaz zagadnienie to
Jest
jeszcze .. dySlkutorwane i wymaga dalazej anallzyma:"
tertaJu. Na podstawle llJldizy powierzchni morfologi-emej sPIlgu kredy moma SIldzi~, Ze na mapieod-krytejkredy bet utwor6w kenozoLku powiDny siQ zaznaczyc wyratnie antykliny KraSnika oraz
Wrze-10WlCa i..-Swidna. .
Na ooszarze amy'ldiny KraSnika, wzcDui jej osl, w§r6d utworaw kampanu na powierzclmiQ
wycho-ciul
prawdopodobnie utwory san'tonu, aw
:leJ
jqdrzew okollcy · WytDd,cy - byeS
maZe
utwory ~u, otoczoneosadami koniaIru. W obszernej e1ewacjf antykliny Wrzelowca na porwierzcbni kredy naleiy si~ spodziewac utwor6w k.ampanu wn6ci. utwor6w mastryehtu dolnego, kt6re z k.Olei na przedhdeniu tejze antykliny wyehocizllwzdruz
osi antyddlny SWi<l-na, tutaj . w otoczeniu osad6w maatrychtu g6meco. Obecno§C antykliny WilkoJaz - Zakn6w powinoa si,uwidocmt~ wys~powaniem utwor6.w mastlrychtu
Antyklfllla Modliborzyc na m8cPIe geolo&f,cznej
,prawdopodobnie sif: nie zaznacza. Moimajednak
przy!puszczaC , Ze utworzy ona na mapie jlldro
zbudo-wane z osad6w turonu otoczone osadami koniaku.
Alnt:ykldoa Polichna chYlba na mapie si~ nie
zama-czy, z pawtidu ~ malej jej aIqplltudy. Istnieje
pr:QIPuszczenie, ze w syn'k1d.nie LiSn1ka zachowal
si~ jeszcze wsr6d osadOw kampanu plat utwor6w
maatrychtu do1:nego.
PODSUMOW~ WYNIKOW
Xreda dolna na oma~ym obszarze zaezyna si~
cienkimi osadami albu srodlkowego lub g6rnego, z
wyjl:l'bkiem profi:lu w otworze Potdk IG 1, w ld6rym
rozpoczyoa sd~ ona utworami hoterywu. Analiza
pa-leombrfol~czna wakazuje, Ze podloze podkr~owe
tego obezaru bym podInie6ione w stosunkJu do
obsza-ru letJicego na po}udn'io-wsch6d (syn.k.1i.n.y Narobl).
W podJ.oZtt kredy wys~powaly garby (12); taki garb
jest znany r6wn.iez w okolicy lU'aSnika.
Cenoman, turon, kon1&k i
san:ton
doJnyna
calymomawianym obszarze s~ wybztalcone jednakowo
-W,' :Po6~~ waipieni, a podrz~dnie margli. Nie stwier:'
dmno
,tutad
obecnoSci QPIOIk. W sanNoIJ4e g6mymna-tomiast, jako, echo faz sulbhercyill!<kicli,.. pojawila s1~
od proludnio-zacbodiu facja wapienno ... .k'l'zemionkowa.
W santonde g6rnym, kampanie i ma&trychcie na tym
obszarze obserwuje si~ wyram'ie zaz~ie s~ dw6ch
litofacji - wap!enno-krzemionkawej od
porudn1o--zachodu i wapiennej od wschodu. W tym czasie
litofacja wapie'nno-krzemionkawa przesuwala' s~
po-woll ku WBc~wi. '
Rejon XraSnd.ka byl przez ca~ ~~ obszarem
o zmniejszonej swbsydencji w
stCI6unku
do obsoZa.r6w'le~cych oa p6Jnoco-iZac'bc'id I na piOkJ.dInio~h6d,
czyll obeCOEij synkl'iny Narola. Wakazuje .lia to In. in.
por6wnaoie sumarycznych mi~f.szoSci osad6!W od aRlu
g6rneglO do kBmiPanu wbicznle, wynoBZI\cych w
otwo-rze Blikowa IG 1 - 647 m (3), w
rejooieX'l'un:lika-450 m,
w
otworze Chrzan6w IG 1 ... 933 m.Naj-w!~zy wzrost subsydencji osad6w, przypada na
ka~an. Wszystko przetnawUt ,wi~ za tym, Ze przez
caly okre6 kredy rejon Xrasnilka byl obszarem
naj-bardzllj ata!bll:nym lu!b wyniesionym. '
" Om8IWiany obszar odznacza si, urozmadcoru\
bu-dowll geologi~ wyraioIUl Wl'stQpowaniem
wyraz:-nych form antyikJlinalwyraz:-nych, synklinalwyraz:-nych i
fieksu-ralnych. Ich gene7,Q naleZy wqzac z fazami
lar,amij-skim!, ale lllialy one prawdiopodobnie wczemiejsze
zaJozenia niz 8IIltytkiline Xra8nika (19). Szczeg6lowa
buc:k)wa geo1ogdczna tego obszaru jest z pewn08ci~
,banhiej slmmptikowana
riiz
to
zostaloprzedstawio-ne',
w
niniejszym artykule.Wydaje si~,' ie bez wzg~u .oa
bardzozr6Znico-W&ID\ morfolog~ kredy na t)'llri obszarze, przy
opra-OOwa'niu szczeg6lOwydl map' Oidkrytycb be1: kenozoifki.t
JK)'Wdnny zarysowac si~ doS<l wyl'ainie elementy
nie-kt6rych jednostek strukturahlych. Celoiwe byloby,
za-inta-esowanie si~ omOwiooymi formam!.
struktural-nymi, zWlaszcza antyklim& XraSnika pod
la&tem
moz-liwoSc.!...~tQPOwania fosfory:t6w:. '
Sldadam po,dz1d1:owan1e J. MaUnOW8kiemu ora K. 1 S.
PawlOWBldm za udostlU)n1enle m1 materlal6w wlertnlczyeh B kredy oraB A. BlallZldewtcmwl, S. C1emAllkiemu 1 E.
W11;-wlcJdej za opracowanle makl'ofauny 1 m1kro1auny.
LITERAT.URA
1. B I a s z k i e w i c z A. - Qpracowande
makrofau-ttlistycrJne pr6b z otworow Ch'l'zaIi6w IG 1,
Ul'ZQ-d6w IG 1~ Swldno IG 1, Zalkrzew IG 2.
RdtO-'pisy. Mad; • .Arch. Wderc. Inst. Geol. Wa!"Ha.wa,
1968-1973.
2. Cl e § I i fl ski S. - AJ;b i
cenoman
p6mocnegoobrzeZenia G6r Sw,i~zy.ldch (straygrafia na'
~.le glQwtonogOw). Pr. Ionst. Ge'Ol., 1959, 'to 28.
3. Krassowska A. - Alb g6my'1 klreda g6ma. ,
00:
Profile ~ch oWlor6W wiertwiczych IG,Bllkowa IG ... ; 1. W8ll's~a, 1975, z. 26 .
4. Le n d z ion X. - Kreda. [W:1 W)'Il'iki
wferce-aia Byos.trzyca IG 1. Biu!. Inst. GeoL, 1969,
m:
228.5. M a li:n ow ski J. - Cha'l'ak1terystytka
hydrogeo-log,iczna ',irOdel RoBtocza zach.odn!ego. Ibidem,
1973,
nr
277. ' ,6. MapS geologiozna Pol&lci (bell utwor6w
kenOzoi-cznych) 1: 500 000., Praca zbiorowa pod red.R.
Osild, W. PoZaryskiego, E. Rn~ego i J. ,.ZnOllko.
I116t. Geol., 1972. ' '
7. Niemczycka T: ~ Jura g6lrna, na' obszarze
lIllipy, Wisbi a Bugiem. Pr. In&t. Geol., 1976,
t.
77.' ' ,8. Paw 10 W sit i S. -KJredowy i jurajsk4 r6w
lu-ihE!leki. Xwarl. geol., 1961, nr 4.
, 9. ,p 0 i a r y ski W. - straygrafia senonu w prze.;
I'om:ie W.isly mi~zy Rachowem i Pulawami. Diul.
PIG" 1938, nr 6. '
10; P 0 z'a r y
s
k.l W. - Zloza fosforytOw nap6lnoc-n'O-wschodnim obrzet.end.u G6r Swif:.1okrzyskich.
:tbidem, 1947, nr 27. '
11. -P 0 ia r y s ~ i W. - :Jura il?'~ mit:dzY Rado- ,
" miem, Za'W'lcboetem 1 XruDl'klem. Ibidem, 1~
nr 46.
12. ,Pozuyski W. -:- Jura. K'l'eda,. TektOnlka. £W:1
Reg;ionalna GeoJ:ogla ,PolSki. T. 2. Region
lu-, 'beJski. Pol. Tow. Geol.Xrak6wlu-, 1956. '
13. Po z ; If y s 'k i W. - ' stniIdury e,POkli
·tektontcz-nej alpejs\ldej. Obszar §wdtlf;okrzysko-lubelski.
[W:1 Budowa geoWgiczna Polskd.
T. IV -
Tek-!lIoniika, ez. 1., Wyd. Geol., 1974.
14. Samsollowicz J. - Sddc geologlczny akIolic,
Raehowa nadWisbi OTaz transgresje albu i
'ce-nomanu, w bruZdzie p6J:nocno-europejsld.ej.
SPraw.
PIG, 1926,
t.
3,z.
112.
15. U b ern a J. - Rorm6j ser!i fosforylllonoSnej p61-,
nQcnegO obrzeZe'Ilia' G6'l' SWif:tIokrzyskdch na tie
zagadnieii. sedymentologicznych allbu i cenomanu.
Z padail geol. reg. Swit:tokrzyskiego. BiuL Inst.
Geol., 1967, or 206.
16. W
i't
w'ic
ka
E. - StratYl'1'atiamikropaleon'tolo-giczna g6r.oej kredy., otw6r Chrza:n6w IG I,
Po-tok IG
1,
Rudnilk: IG1,
Urzt:d6w IG1, Strum
IG 1. RQkopis,Y Mat. Arch. Wierc. Ioat. Geol.
Wa:rszawa, 1970--1973.
,17. Witwicka E., Ci·esUflski S. - Korelacja
zasi~w ~tratygraf4cznych mikro- i makrofauny Ik!redy g6rIiej w wiercellliach na p6lnOcnym
obrze-zeniu Q6r Swi~ch. Biut Inst. Geo!., 1962,
Illr 174. '
18. Wy r w i c k a X. - WykI!IZItalcenie litologfezne
i .problemy surowc6w skalnych mastrychUt lu ..
beJs1dego.
Z badafl surowe6w &kalnych. Ibidem(w druku).
19. Zelichowski' A. M. - Rozw6j budo'Wy
geo-klgicznej obszaru m1~dzy G6rami
Swd~yskl-, mi i Bug.iem. Ibidem; 1972, nr 263. ' "
SUMMARY
The ,paper ,presen'tlS .'the main lI.'esultB of BtudiesOXl
Cretaceous deposits from the Xraanik: - Z&krzew
~ea (soutb-eastern Poland). Th~ studies were cartied
0UIt 0111, oore ma.rena!J. from deep bOireh'01.es. 'In • this
area the basal pari, of the Lower Cretaceous is
re-presented by thin series of, the Miiddle OT Upper
Al-bian, except for the tiorebole:
Potaik:
,10-1 where Itis 'represented by the Hauterivian deposits. The
pa-leomor!poological aIia[ysis has shown that the
base-ment of the Cret8ICeouslWas here uplifted in relation
to the areas siltuated BOUIth-east of the area. Some
swells were mar!k:ed in the Cret8ICeous basement.
The Cenomanian,
Turonian,
OolUacian and LowerSanifxllldalll
are
Uiliformly deveJ.qped;they 8i1'erepre-sented by MInes-tones and some wl60rdin8lte marls
througbout the area. No opokas were found.
In
theLate Santonian a llmestone...siliceous' faClies, being
a response to SUbhercynian, phases, came from the
sou'th-wes~ A marked tnterfinging of two
lithofa-cies, limesMne-siJd.ceous from
the
south4'est Bn::llimestone from the east, is found in the Upper
tontaIi., Cam,panianand Maestrlcntian. In those times the limeSltone-silicous Uthofacies was slowly but steadily shiftl.rig eastwards.
,Dur.ing
1he Cl'etaceoUs, ' the KiaSnlk area , hed a elower rate .of sub6idence than tile areas 'siltuatedlI1O!1h~est or S<l,udlh-east of lit, where tile sub;Jidence was fJhe most in'te!nse. The ma:xlilmum dncrease':In SIUIb-.sidence tOOlkPIace in t,he campa.n!an.
T!be
KtaAnlkar~ was 8Ilso 1ll()6.t
srtalMe
or' e'\evateki during t!he:wilde
Cret:a.ceous'.'F!gure 2, presents the map of the base of the Cretaeeous made on the' bal!!is of seismic data' from deep boreholes. The area studied is , characterized by diversified, geological structure, which is connect-ed with the OCC'llrrence of anticlinal, 5yncUnBll and flexural forms.
PE3lOME
B CTane npeACT86l!P1eHhI C8Mble Ba:1KHhle, pe3YJIh-TaThI HCCJIe;l\OBaHHA IreJlOBhIX O'l'JIOZeHIDi: B I02KHO--BOCTO'IH~R IIOJIhme B OB:pE!'C'I'H0CT8X KpaCHHKa-3aK-:-mesa. HCCJJe~oB8BMnt: 'IIo~epraJrHCh MaTep~JIhI Ms rJIyfiolDlx CKB82KHH. HmIaudi: )JeJI B STOM: p8jf0He Ha-'1HHaeTCB '1'OHKHMH oca~ cpep;He!'O HJIK BOPXHel'O
OB Ha'lHHae'1'C8 OTJIOlKeOH8MH rorepHBa. IIaJIeOMOPcIlo-JIorH'JecJDdt "aHaJIH3 nOKa3hIBae'l', 'ITO,' nO~!ireJIOBOe
OCHODaHHe sroro, paAooa '~HHyTO ahlllIe 'Ieltf paAo-Ha' JIeE~ Ba IOro-3aOB,lt. B OCHOBaiIliH Mena,
BDI-CTyIIalOT rop6bI. '
CeaOJ48H, ''l'YPOH, K'OHh8E. H 'HHJEH~ 'caHTOH:eo BceM' oUHchmaHHoM pajioHe, npe;U;CTaBJIeli B Q:)QPMt!' ~;.. BeCTHHK'OB, pe:ate lI4apreJIeA. B BepXHeM CaIrr6Jie, K8K O'I'Kmut cy6rep~CKHX !Pa3, II08BJIHeTCH CI01'O;'3a-na.zta H3BeC'l'HJlKOBO-KpeMHHCTaH <p~.B ,:sepxHeM caH'l'Oae, KaM:IIaa~ ,Sf MaCTPHX're B 9':rOM -paROHe Ha6mo-;u;ae'l'C8 COnpHKOCH900RHe ~x ,JIJrro<PaI{KA: H3BeC'rH8-KOB(),.KpeMHHcroR C ,lOrO-3ana;u;a H, ,H'3Be,C'l'H8KOBOR C'
BOC'l'OKa.'
PaRoH KpaCHHKa' B MeJ'IoB6R CHC'reMe XapaKTepH30-'BaJIC8 MeHbweli'cy'6CHp;eiiqiEli tieM" prutOHhI JIe1B:a~ire Ha 'oeBepo-3ana~ -H IOro-BOCTOK; rp;e Ha:6mo~aeTC8 ca-Mas: l5om;mas: cy6cH,ite~.' ¥aKCHMitJIhROe "
noBLlIrie-iure
.
cy6ciQeHJ:l)m Oca.$:OB Ha6m<>;n;aeTC8 'B' iCaimaae.'"Ba' BCeIi MeJIOBO:t.i; Cm:Te!ire' paAOH' KpaCHlma';'6hl)x' ' oaH-60Jree cTa6Hm.HbIMHJIJf' B03m.riIIeHiudM; " ," " , ", 'Ha
'
CPHr.
.2 npeACTaBJIeHa' it8ll'ta 'no~uIBbt" lI4eJIa ~COCTQ9JIeHa Ha" ()CliOBalrHH ce:aCMMKH'" H 'pe3YJIh1'8TOB no,ny'lell'Hhixit3
'rny60K'Hx>cima:aoili;"' "" OimChiBaBHiJAP~' :i:8parrepM.!3ye~Ca .,pa3H~3H:&1M ',
