Jerzy Misiurek
Biskup Henryk Strąkowski
(1910-1965)
Collectanea Theologica 56/2, 173-183
C o lle c ta n e a T h e o lo g ic a 56 (1986) fa s e . I I
BISKUP HENRYK STRĄKOWSKI (1910— 1965)
W śró d b is k u p ó w p o m o c n ic z y c h d ie c e z ji lu b e ls k ie j l a t o s ta tn ic h n a szcze g ó ln e w y r ó ż n ie n ie z a s łu g u je b is k u p H e n r y k S tr ą k o w s k i. W ia d o m o ść o je g o p rz e d w c z e s n e j ś m ie r c i w u ro c z y s to ś ć Z e s ła n ia D u c h a Ś w ię te g o , w d n iu
6 c z e rw c a 1965 r., w y w o ła ła w d ie c e z ji u c z u c ia b ó lu i p r z y g n ę b ie n ia . J a k k o lw ie k p o s łu g a b is k u p ia z m a r łe g o b y ła s to s u n k o w o k r ó t k a , t r w a ł a z a le d w ie 7 la t, je d n a k w św ia d o m o ś c i k a p ła n ó w i w ie r n y c h p o z o s ta ło p r z e k o n a n ie , że o d sz e d ł c z ło w ie k n ie z w y k le s z la c h e tn y i d o b ry , p e łe n g łę b o k ie j w ia r y i a p o s to ls k ie j g o rliw o śc i, a p r z y ty m b a rd z o s k r o m n y . M im o u p ły w u 20 l a t od ś m ie rc i b is k u p a H e n r y k a , je s z c z e i d ziś n a je g o g ro b ie n a c m e n ta r z u p r z y u l. L ip o w e j w L u b lin ie m o ż n a s p o tk a ć ś w ie ż e k w i a t y i p ło n ą c e la m p k i. W a rto w ię c tę w s p a n ia łą p o s ta ć o c alić od z a p o m n ie n ia .
1. W k r ę g u o d d z ia ły w a n ia r o d z in y i sz k o ły
H e n r y k S tr ą k o w s k i p rz y s z e d ł n a ś w ia t 16 s ty c z n ia 1910 r . w W o li U c h a ń s k ie j, w z ie m i h r u b ie s z o w s k ie j. B y ł ó sm y m d z ie c k ie m K a r o la i A n ie li z G a - ła n ó w . S a k r a m e n t c h r z tu św . p r z y j ą ł w k o ś c ie le p a r a f ia l n y m w U c h a n ia c h w d n iu 30 s ty c z n ia 1910 r . W ro d z in ie S tr ą k o w s k ic h d z ie c i o d n a jw c z e ś n ie j sz y c h l a t b y ły w d r a ż a n e do p r a k t y k r e lig ijn y c h . M a ły H e n io g a r n ą ł się c h ę tn i e do w s z y s tk ie g o , co m ia ło z w ią z e k z B o g ie m i K o śc io łe m . B óg te ż n ie o d m a w ia ł m u s w o je j p o m o c y . J e g o b r a c ia S ta n is ła w i W ito ld z a n o to w a li p e w ie n szczeg ó ł z l a t d z ie c ię c y c h ś w ia d c z ą c y o w y r a ź n e j B o żej o p ie c e n a d H e n ie m . O tó ż ja k o t r z y le t n ie d z ie c k o , H e n io b a w ią c się z b r a ć m i n a p o d w ó rz u , p o ś liz n ą ł s ię i w p a d ł do s t u d n i. G d y n ik o g o ze s ta r s z y c h n ie b y ło w p o b liż u , 7 - le tn i W ito ld c h w y c ił go h a c z y k ie m z a n a m o k n ię tą m a r y n a r k ę i z p o m o c ą S ta n is ła w a w y c ią g n ą ł n a p o w ie rz c h n ię . D o w ie d z ia w sz y s ię o ty m z d a rz e n iu , r o d z ic e w r a z z d z ie ć m i u d a li się do k o ś c io ła w U c h a n ia c h , b y w y ra z ić sw ą w d z ię c z n o ść B o g u , a sz c z e g ó ln ie s ły n ą c e m u ła s k a m i w ty m k o ś c ie le św . A n to n ie m u , z a o c a le n ie H e n ia.1 W d n iu 9 c z e rw c a 1919 r . H e n io p r z y j ą ł p ie r w szą K o m u n ię S w . w k o ś c ie le p a r a f ia l n y m w U c h a n ia c h .
P o p ię c iu la t a c h s z k o ły p o d s ta w o w e j w U c h a n ia c h , H e n r y k S tr ą k o w s k i zło ży ł w 1921 r . e g z a m in do I I k la s y P a ń s tw o w e g o G im n a z ju m im . S te f a n a C z a rn e c k ie g o w C h e łm ie . J a k o u c z e ń b y ł n ie z w y k le p il n y i p ra c o w ity . J a k k o lw ie k p rz y g o to w a n ie le k c j i z a b ie ra ło m u d u żo c z a su , to je d n a k w ie le czy ta ł. O d z n a c z a ł się p r z y t y m w y ją tk o w ą p a m ię c ią , m . i n . ja k o je d y n y z k la s y o p a n o w a ł k ie d y ś d o ść d łu g i w ie r s z w ję z y k u f r a n c u s k im , d z ię k i c z e m u z a s łu ż y ł so b ie n a u z n a n ie i p o c h w a łę p ro f e s o rk i, k t ó r a n a z y w a ła go o d tą d m o n p e ti t H e n r i. Z d a rz y ło s ię je d n a k , że w je d n e j z k la s g im n a z ja ln y c h S t r ą k o w s k i o tr z y m a ł z a ź le ro z w ią z a n e z a d a n ie z fiz y k i o c e n ę n ie d o s ta te c z n ą . K ie d y w ię c o d s ta rs z e g o b r a t a w y p o ż y c z y ł z b io r y z a d a ń z z a k r e s u fiz y k i, p r z e r o b ił je d o k ła d n ie w s z y s tk ie i n a n a s tę p n y o k re s o tr z y m a ł o c e n ę b a rd z o d o b rą . W a rto d o d a ć , że S tr ą k o w s k i b y ł p o w s z e c h n ie łu b i a n y p rz e z k o le g ó w , k tó r z y d a r z ą c go z a u f a n ie m , p o w ie rz y li m u f u n k c j ę o r a t o r a k la s o w e g o ; p r z e
ks. JERZY MISIUREK, LU B LIN
1 Z ob. A k t a k s . H e n r y k a S tr ą k o w s k ie g o , b is k u p a s u fr a g a n a lu b e ls k ie g o ( A rc h iw u m D ie c e z ja ln e L u b e ls k ie ).
m a w ia ł z a te m z r a c j i im ie n in d y r e k to r a , p ro f e s o ró w i w y c h o w a w c ó w . W p rz e m ó w ie n ia sw e w tr ą c a ł z a z w y c z a j ja k iś a k c e n t r e lig ijn y . K ie d y n p . s k ła d a ł ż y c z e n ia im ie n in o w e ż o n ie d y r e k to r a g im n a z ju m w o b e c p ro f e s o ró w i m ło d z ie ż y , p o w ie d z ia ł m . in .: „N a k o n ie c ż y czę P a n i D y re k to r o w e j dużo z d ro w ia , a p o ś m ie rc i ż y w o t w ie c z n y ” . D y r e k to r o w a p rz y ją w s z y k w ia ty , u c a ło w a ła go s e r d e c z n ie i p o w ie d z ia ła z u śm ie c h e m : „M ój k o c h a n y , j a ch cę żyć jeszcze, a ty m n ie w y s y ła s z d o n ie b a ” . D n ia 28 c z e rw c a 1928 r . H e n r y k S tr ą k o w s k i u z y s k a ł z o d z n a c z e n ie m ś w ia d e c tw o d o jrz a ło ś c i. W d o w ó d w y ró ż n ie n ia za n a u k ę o d k o m is ji e g z a m i n a c y jn e j o tr z y m a ł p ię k n ie z a d e d y k o w a n y to m p o e z ji J . S ło w a c k ie g o . 1 7 4 k s . J E R Z Y M I S I U R E K 2. A lu m n i k apłan
W d n iu 22 s i e r p n ia 1928 r . S tr ą k o w s k i z g ło sił się do S e m in a r iu m D u c h o w n e g o w L u b lin ie . T u w y r ó ż n ia ł s ię o g ro m n ą p r a c o w ito ś c ią , w ie le czy ta ł, z w ła sz c z a z z a k r e s u P is m a Ś w ię te g o , u c z y ł się ję z y k ó w s ta r o ż y tn y c h h e b r a js k ie g o i g re c k ie g o . J e g o k o le d z y z S e m in a r iu m D u c h o w n e g o z w ra c a li u w a g ę n a u c z y n n o ść , cich o ść, o p a n o w a n ie i p o k o rę H e n r y k a S tr ą k o w s k ie g o ; p o tr a f ił ic h ro z w e s e la ć d o w c ip a m i i d y k te r y jk a m i. B y ł p r z y ty m a lu m n e m p o b o ż n y m , w ie le c z a su s p ę d z a ł n a m o d litw ie . J a k o S o d a lis M a r ia n u s S t r ą k o w s k i p rz y g o to w y w a ł r e f e r a ty n a a k a d e m ie m a r y jn e ; n a le ż a ł ró w n ie ż do K o ła A b s ty n e n c k ie g o a lu m n ó w . Ś w ię c e n ia d ia k o n a t u p r z y j ą ł 26 m a r c a 1932 r . z r ą k k s . b is k u p a A d o lfa J e ł o w i c k i e g o , s u f r a g a n a lu b e ls k ie g o . Ś w ię c e ń k a p ła ń s k ic h u d z ie lił m u k s . b is k u p M a r ia n L e o n F u 1 m a n , o r d y n a r iu s z lu b e ls k i, w d n iu 18 c z e rw c a 1933 r . M szę św . p r y m ic y jn ą o d p ra w ił k s . S tr ą k o w s k i w k o ś c ie le p a r a f ia ln y m w U c h a n ia c h p r z e d o łta rz e m św . A n to n ie g o , g d z ie ro d z ic e d z ię k o w a li B o g u za o c a le n ie jeg o ży c ia .
B is k u p lu b e ls k i M . L . F u lm a n , b io r ą c p o d u w a g ę d u ż e w a lo r y u m y s łu i s e r c a m ło d e g o k a p ł a n a H e n r y k a S trą k o w s k ie g o , s k ie r o w a ł go n a d alsze s tu d ia w z a k re s ie P is m a Ś w ię te g o N o w eg o T e s ta m e n tu n a K a to lic k im U n i w e rs y te c ie L u b e ls k im . P o d c z a s s tu d ió w k s . S tr ą k o w s k i m ie s z k a ł w k o n w ik c ie k s ię ż y s tu d e n tó w , u c z ę sz c z a ł n a w y k ła d y , s e m in a r i a i le k to r a ty . P o d w u la t a c h s tu d ió w u z y s k a ł w 1935 r . lic e n c ja t te o lo g ii z b a rd z o d o b rą o cen ą, zaś w 1936 r. a b s o lu to r iu m u k o ń c z e n ia s tu d ió w u n iw e r s y te c k ic h . J u ż p o d czas s tu d ió w ro z p o c z ą ł k s . S tr ą k o w s k i p is a n ie p r a c y d o k to r s k ie j p t. C h r y s tu s B a
r a n e k w P iś m ie Ś w i ę t y m . P is a ł ją p o c z ą tk o w o p o d k ie r u n k ie m o. p ro f . H u
b e r t a H o e m a e k e r a , k a p u c y n a , a n a s tę p n ie k s . p ro f . J ó z e f a K r u s z y ń s k i e g o . P r a c ę d o k to r s k ą o b ro n ił 24 c z e rw c a 1939 r., je d n a k ż e d y p lo m o tr z y m a ł d o p ie ro p o d z ia ła n ia c h w o je n n y c h w 1947 r. W a rto d o d ać, że w 1961 r . p r a c ę tę w y d a ło d r u k ie m T o w a rz y s tw o N a u k o w e K U L . F a k t og ło s z e n ia r o z p r a w y d r u k ie m po p rz e s z ło 20 la ta c h od je j n a p is a n ia , św ia d c z y n ie w ą tp liw ie d o b rz e o je j d u ż e j w a rto ś c i.
N a le ż y p o d k re ś lić , że p o u z y s k a n iu li c e n c ja t u k s . S tr ą k o w s k i u d z ie la ł się c h ę tn ie w p r a c y d u s z p a s te r s k ie j. I ta k o d w r z e ś n ia 1936 r. do 30 k w ie tn ia 1937 r . b y ł k a p e la n e m w D o m u S ie r o t p rz y u l. S ie ro c e j 11 w L u b lin ie , a od 1 m a j a 1937 r . do 31 s ie r p n ia 1938 r . — k a p e la n e m S z p ita la D z ie c ią tk a J e z u s w L u b lin ie , z a jm u ją c s ię je d n o c z e ś n ie d u s z p a s te r s tw e m w tw o rz ą c e j się p a r a f ii K a z im ie rz ó w k a p o d L u b lin e m . J a k o k a p e la n D o m u S ie r o t k s . S t r ą k o w s k i o k a z a ł s ię d o s k o n a ły m w y c h o w a w c ą , w y g ła s z a ł p o g a d a n k i d la dzieci, ja k te ż k o n f e r e n c je d la s ió s tr z a k o n n y c h . U m ia ł r o z m a w ia ć z d z ie ć m i i o rg a n iz o w a ć d la n ic h ró ż n e im p re z y . T a k n p . w o k re s ie Ś w ią t B ożego N a ro d z e n ia w 1936 r . k s . S tr ą k o w s k i u rz ą d z ił d la d z ie c i ja s e łk a , n a k tó r e z a p ro s ił u c z n ió w G im n a z ju m B isk u p ie g o i a lu m n ó w S e m in a r iu m D u c h o w n e g o . P r a cę w y c h o w a w c z ą w ś r ó d d z ie c i k o n ty n u o w a ł k s . S tr ą k o w s k i w K a z im ie rz ó w - ce ja k o k a p e la n w S a n a to r iu m D ziecięcy m . Z a ją ł s ię t a m ró w n ie ż o r g a n i z o w a n ie m ż y c ia p a r a f ia ln e g o .
zaś k s z t a łt y p r z y b r a ła d o p ie ro w k o ń c u 1936 r . W te d y to b o w ie m z a k u p io n o d r e w n ia n y k o śc ió ł z p a r a f i i św . M ic h a ła w L u b lin ie , g d z ie z b u d o w a n o n o w y , m u r o w a n y . D z ię k i s t a r a n io m k s . S tr ą k o w s k ie g o w m a j u 1938 r . z o s ta ł p r z e n ie s io n y d r e w n ia n y k o ś c ió ł d o K a z im ie rz ó w k i. W tr z y m ie s ią c e p ó ź n ie j k s . S tr ą k o w s k i z o rg a n iz o w a ł w n o w y m k o ś c ie le u ro c z y s to ś ć o d p u s to w ą k u czci M a tk i B ożej C z ę s to c h o w s k ie j. J e d n a k ż e w k r ó tc e p o te m b is k u p iu b e ls k i F u lm a n p o w o ła ł go n a s ta n o w is k o p r e f e k ta sz k ó ł p o d s ta w o w y c h w L u b lin ie . T u u c z y ł w s z k o ła c h n r 8 i 25, a n a d to w S e m in a r iu m W y c h o w a w c z y ń P rz e d s z k o li im . M . P a p ie w s k ie j. N ie w ą tp liw ie b y ł to d la k s. S tr ą k o w s k ie g o o k re s w y tę ż o n e j p r a c y . W d w u w s p o m n ia n y c h s z k o ła c h k s ią d z p r e f e k t m ia ł d la k a ż d e j k la s y po 2 g o d z in y n a u k i re lig ii w ty g o d n iu ; d o c h o d z iły p rz y ty m le k c je d la p rz y s z ły c h p rz e d s z k o la n e k , a p o z a ty m p rz y g o to w a n ie r o z p r a w y d o k to r s k ie j. W y c h o w a w c y sz k ó ł z a rz u c a li k s . S tr ą k o w s k ie m u , że w s z y s tk ie p r o b le m y u s iło w a ł ro z w ią z y w a ć d o b ro c ią i m iło ś c ią . Z a r z u t t a k i b y ł je d n a k jeg o w s p a n ia łą p o c h w a łą . W tr a g ic z n y c h d la n a sz e g o n a r o d u d n ia c h w r z e ś n ia 1939 r . k o n ty n u o w a ł k s. S tr ą k o w s k i n a u c z a n ie w s w y c h sz k o ła c h . Z c h w ilą je d n a k n a s ile n ia się fa li a r e s z to w a ń k a p ła n ó w i n a u c z y c ie li, w p o c z ą tk a c h lis to p a d a te g o ro k u , o p u ś c ił L u b lin i u d a ł się do W oli U c h a ń s k ie j.
B I S K U P H E N R Y K S T R Ą K O W S K I (1910— 1965) j y t j
3. A d m in is tr a to r p a r a f ii
W d n iu 17 s i e r p n ia 1940 r . o tr z y m a ł k s . S tr ą k o w s k i n o m in a c ję r.a ty m czaso w eg o a d m i n is tr a t o r a p a r a f ii T u ro w ie c w d e k a n a c ie c h e łm s k im , o d le g łe j z a le d w ie o k il k a k ilo m e tr ó w o d d o m u ro d z in n e g o . P r a c ę w p a r a f ii p ro w a d z ił r z e te ln ie i s o lid n ie , o k a z u ją c d la w s z y s tk ic h ży czliw o ść. Z je d n a ło m u to s z a c u n e k i z a u f a n ie w ie rn y c h . K ie d y je d n a k w s ty c z n iu 1941 r . K u r ia B is k u p ia z a m ie rz a ła o d w o ła ć k s . S tr ą k o w s k ie g o do L u b lin a n a s ta n o w is k o p r e f e k ta , ó w c z e sn y d z ie k a n c h e łm s k i k s . S ta n is ła w N i e d ź w i ń s k i u s iln ie p r o s ił w ik a r iu s z a g e n e ra ln e g o k s . J ó z e f a K r u s z y ń s k i e g o (w liśc ie z 24 s ty c z n ia 1941 r.) o p o z o s ta w ie n ie go w T u ro w c u . N ie o b e c n o ść k s ię d z a w T u ro w c u c h o ć b y p rz e z k il k a d n i g ro z iła — w e d łu g d z ie k a n a c h e łm s k ie go — z a g a rn ię c ie m k o ś c io ła p a ra f ia ln e g o . S a m te ż k s . S tr ą k o w s k i w liśc ie do K u r ii B is k u p ie j z d n ia 21 s ty c z n ia 1941 r . p is a ł, że p a r a f ia T u ro w ie c je s t „ b a rd z o ro z b ita p o d w z g lę d e m r e lig ijn y m , są t a m h o d u ro w c y , b a d a c z e , s o - b o tn ic y i w ie lu p r a w o s ła w n y c h ”. B y ły te ż u s iło w a n ia z a b r a n ia k o ś c io ła p a r a f ia ln e g o . N ic d z iw n e g o , że w tro s c e o d o b ro K o śc io ła B ożego p ro s ił a d m i n is tr a t o r w ła d z ę d ie c e z ja ln ą o p o z o s ta w ie n ie go w T u ro w c u („lep iej b y ło b y d la s p r a w y B o żej, g d y b y m t u t a j p o z o s ta ł” ), ch o ć d e k la r o w a ł s w o je p o s łu sz e ń s tw o . P is a ł te ż , że n a te r e n ie p a r a f ii T u ro w ie c p ro w a d z i n a u c z a n ie w c z te re c h sz k o ła c h i m a 16 g o d z in le k c y jn y c h . W a r u n k i m a t e r i a ln e w p a r a f ii T u ro w ie c p o z o s ta w ia ły w ie le do ży c z e n ia . M ło d y p ro b o s z c z u tr z y m y w a ł się z d o b ro w o ln y c h o f i a r w ie r n y c h i z p o m o c y d o m u ro d z in n e g o . W y d a je się, że p r a c a d u s z p a s te r s k a k s. S tr ą k o w s k ie g o o ra z n a u c z a n ie re lig ii w sz k o ła c h w y d a ły sw o je o w oce. W ie r n i go p o lu b ili, a n a w e t w y z n a w c y in n y c h re lig ii u c z ę sz c z a li n a n a b o ż e ń s tw a do k o śc io ła k a to lic k ie g o .
P o a r e s z to w a n iu k s ię ż y z U c h a ń , w d n iu 30 m a r c a 1943 r . k s . S tr ą k o w s k i z o s ta ł m ia n o w a n y „ ty m c z a so w o a d m i n is tr a t o r e m p a r a f i i U c h a n ie ” , o tr z y m u ją c z e z w o le n ie o d p r a w ia n ia M szy św . w ty c h m ie js c a c h p a r a f ii, g d z ie „je g o z d a n ie m z a jd z ie s łu s z n a p o tr z e b a ” . R zecz ja s n a , że n ie b y ło rz e c z ą ł a tw ą i b e z p ie c z n ą w w a r u n k a c h w o jn y n ie ś ć p o s łu g ę k a p ła ń s k ą w ie r n y m o b y d w u p a r a f ii. K s. H e n r y k S tr ą k o w s k i c z y n ił co m ó g ł, b y g o d n ie s p e łn ić w s z y s tk ie s w o je o b o w ią z k i. T rw a ło to d o c h w ili p r z e jś c ia f r o n tu . W d n iu 31 s i e r p n ia 1944 r . k s . S tr ą k o w s k i z o sta ł z w o ln io n y z f u n k c j i a d m i n is tr a t o r a p a r a f i i T u ro w ie c i U c h a n ie , i m ia n o w a n y „ p r e f e k te m w s z k o ln ic tw ie p o w s z e c h n y m w L u b lin ie o ra z w ik a riu s z e m p a r a f ii k a te d r a ln e j św . J a n a w L u b lin ie ”.
k s . J E R Z Y M I S I U R E K
4. W y c h o w a w c a d z ie c i i m ło d z ie ż y
O d 1 w r z e ś n ia 1944 r . k s . S tr ą k o w s k i n a u c z a ł r e lig ii w s z k o ła c h p o d s ta w o w y c h n r 8 i 25 o ra z w P a ń s tw o w y m L ic e u m R o ln ic z y m w L u b lin ie (gdzie u c z y ł do 1 w r z e ś n ia 1952 r.). W ty m te ż c z a sie (do 15 m a j a 1945 r.) o b ją ł w y k ła d y z le c o n e z z a k r e s u P is m a Ś w ię te g o N o w e g o T e s ta m e n tu w K a to li c k im U n iw e rs y te c ie L u b e ls k im o ra z z ję z y k a g re c k ie g o w W y ż sz y m S e m i n a r i u m D u c h o w n y m w L u b lin ie . W z w ią z k u z p r a c ą w sz k o ln ic tw ie , n ie p o d ją ł o b o w ią z k ó w w ik a r i u s z a p a r a f i i k a te d r a l n e j i z a m ie s z k a ł w D o m u D z ie c k a p r z y u l. S ie r o c e j w L u b lin ie , g d z ie k o n ty n u o w a ł p r a c ę d u s z p a s te r s k o - -w y c h o w a w c z ą . W ia d o m o te ż , że s w y c h w y c h o w a n k ó w z D o m u D z ie c k a o ta c z a ł n ie ty lk o tr o s k ą d u c h o w ą , le c z i m a t e r i a ln ą . N ie k tó r z y z n ic h z a w d z ię c z a ją k s . S tr ą k o w s k ie m u s w ó j ż y c io w y s t a r t i p o z y c ję sp o łe c z n ą . W k ró tc e p o te m , b o w p o c z ą tk a c h 1945 r . k s . d r S tr ą k o w s k i p o d ją ł się n a u c z a n ia r e lig ii w G im n a z ju m i L ic e u m S ió s tr K a n o n ic z e k p rz y u l. P o d w a le , g d z ie p r o w a d z ił z a ję c ia do k o ń c a r o k u sz k o ln e g o 1950/51. P o n a d to od 1 w r z e ś n ia 1945 r . u c z y ł r e lig ii w S e m in a r iu m W y c h o w a w c z y ń P rz e d s z k o li im . M . P a p ie w s k ie j o ra z w P a ń s tw o w y m S e m in a r iu m W y c h o w a w c z y ń P r z e d sz k o li, m ia ł ró w n ie ż le k c je re lig ii d la u c z e s tn ik ó w P a ń s tw o w y c h K u r s ó w P e d a g o g ic z n y c h w L u b lin ie , g d z ie u c z y ł do 31 s ty c z n ia 1949 r . W a rto z w ró c ić u w a g ę , że o b o k ty c h z a ję ć k s . S tr ą k o w s k i p e łn ił (od 30 p a ź d z ie r n ik a 1945 r.) o b o w ią z k i d ie c e z ja ln e g o m o d e r a to r a S o d a lic ji M a r ia ń s k ie j d la m ło d z ie ż y ż e ń s k ie j, ro z w ija ją c i n a ty m o d c in k u o ż y w io n ą d z ia ła ln o ś ć . W y g ła s z a ł ró w n ie ż w ie le k a z a ń i s łu c h a ł s p o w ie d z i. W r o k u s z k o ln y m 1949/50 u c z y ł re lig ii, ję z y k a ła c iń s k ie g o i li tu r g i k i w P a ń s tw o w e j S z k o le M u z y c z n e j w L u b lin ie . W ty m c z a sie p o d ją ł s ię r ó w n ie ż n a u c z a n ia ję z y k a h e b r a js k ie g o w W y ższy m S e m in a r iu m D u c h o w n y m , a od 1950 r . ta k ż e ję z y k a ła c iń s k ie g o . P o n a d to w l a t a c h 1950— 52 u c z y ł r e lig ii w G im n a z ju m B is k u p im w L u b lin ie , z aś w r o k u a k a d e m ic k im 1951/52 p r o w a d z ił w y k ła d y o ra z s e m in a r iu m z P is m a Ś w ię te g o N o w eg o T e s ta m e n tu w I n s ty tu c ie W y ższej K u l t u r y R e lig ijn e j p rz y K a to lic k im U n iw e rs y te c ie L u b e ls k im . W y m ie n io n e o b o w ią z k i, sz c z e g ó ln ie p r e f e k t a sz k ó ł ś r e d n ic h , w s k a z u ją n a o g ro m p r a c y k s . S tr ą k o w s k ie g o . T y g o d n io w o m ia ł p o 40 g o d z in le k c y jn y c h , a ró w n o c z e ś n ie a b s o r b o w a ła go c o ra z b a r d z ie j p r a c a n a u k o w a .
5. P ro feso r S em in a riu m D u ch o w n eg o i K a to lick ieg o U n iw e r sy te tu L u b elsk ieg o
P rz e ło m o w y m s t a ł s ię d la k s . S tr ą k o w s k ie g o r o k 1952. W ty m r o k u zo s t a ł p o w o ła n y n a p r o f e s o r a S e m in a r iu m D u c h o w n e g o i K a to lic k ie g o U n iw e r s y te tu L u b e ls k ie g o . W z w ią z k u z ty m z rz e k ł s ię n a u c z a n ia r e lig ii w G im n a z ju m B is k u p im , w P a ń s tw o w y m L ic e u m R o ln ic z y m , G im n a z ju m i L ic e u m S ió s tr K a n o n ic z e k , a ta k ż e o p ie k i d u s z p a s te r s k ie j n a d d z ie ć m i i m ło d z ie ż ą z D o m u S ie r o t (p ó ź n ie js z y D o m D z ie c k a n r 3), g d z ie d o tą d m ie s z k a ł. P o k s ię d z u b is k u p ie T o m a s z u W i l c z y ń s k i m o b ją ł k s . S tr ą k o w s k i w y k ła d y z e w s tę p u d o P is m a Ś w ię te g o i z P is m a Ś w ię te g o S ta r e g o T e s ta m e n tu , a ta k ż e z ję z y k ó w g re c k ie g o , h e b r a js k ie g o i ła c iń s k ie g o . W y k ła d y p ro w a d z ił z p r z e k o n a n ie m , ja s n o i k o m u n ik a ty w n ie . P r z y g o to w y w a ł s ię do n ic h g r u n to w n ie . C zęsto te ż z a c h ę c a ł a lu m n ó w do p iln o ś c i w n a u c e , w s k a z u ją c n a p o tr z e b ę z n a jo m o ś c i P is m a Ś w ię te g o w p r a c y k a p ła ń s k ie j . A lu m n o m s ta w ia ł d u ż e w y m a g a n ia , je d n a k ż e z a w sz e o d n o sił się d o ic h z ż y c z liw o śc ią i d o b ro c ią . N ic d z iw n e g o , że n a z y w a li go p ie s z c z o tliw ie „ W u jk ie m ” , i a b y n ie s p r a w ia ć m u p rz y k r o ś c i, d o b rz e p rz y g o to w y w a li s ię do e g z a m in u czy k o lo k w iu m . W a r to t u d o d a ć , że k s . p r o f . S tr ą k o w s k i z a c h ę c a ł do p is a n ia p r a c m a g is te r s k ic h z z a k r e s u P is m a Ś w ię te g o , s a m te ż d o ra d z a ł te m a ty i w y s z u k iw a ł li te
r a t u r ę . C e c h o w a ła go p r z y ty m ła g o d n o ść , u p rz e jm o ś ć , p o k o ra , s k ro m n o ś ć i d u c h m o d litw y . S w ą p o b o ż n o śc ią , d o b ro c ią i p e d a g o g ic z n y m ta k te m , d o b rz e o d d z ia ły w a ł n a a lu m n ó w .
O w o cem n a u k o w y c h d o c ie k a ń k s . p ro f. S tr ą k o w s k ie g o b y ło sz e re g a r t y k u łó w i r e c e n z ji, k tó r e o d 1953 r . z aczęły się u k a z y w a ć w „ R o c z n ik a c h T e o - lo g ic z n o -K a n o n ic z n y c h ”, w „ R u c h u B ib lijn y m i L itu r g ic z n y m ” i w d z ie ła c h z b io ro w y c h ; w c z e ś n ie j o p u b lik o w a ł ró w n ie ż k a z a n i a o m ę c e P a ń s k ie j w e „W sp ó łc z e sn e j A m b o n ie ” (1949). Z a in te r e s o w a n ia n a u k o w e k s . p ro f . S t r ą k o w sk ie g o s k u p ia ły s ię w o k ó ł o d k ry ty c h tu ż po w o jn ie m a n u s k r y p tó w z Q u m r a n i ic h e w e n tu a ln y m z w ią z k o m z c h rz e ś c ija ń s tw e m ; in te r e s o w a ł się r ó w n ie ż g e o g ra f ią P a le s ty n y o ra z h is to r ią I z r a e la m . in . d z ie ja m i J e ro z o lim y o ra z J e r y c h a . P o n a d to w r a m a c h p r a c y p o p u la r n o n a u k o w e j o g ła s z a ł a r t y k u ły o c h a r a k te r z e d u s z p a s te rs k im . W P o d r ę c z n e j E n c y k lo p e d ii B ib lijn e j (t. I— II, P o z n a ń 1959) z a m ie ś c ił k s . S tr ą k o w s k i aż 246 h a s e ł; do d r u k u p rz y g o to w a ł ta k ż e 60 h a s e ł b ib lijn y c h , a ob o k teg o p rz e k ła d K się g i Jo z u e g o do z b io ro w e g o w y d a n ia k s ią g P is m a Ś w ię te g o (zob. B ib lia T y sią c le c ia ). W a rto p o d k re ś lić , że h a s ła o p ra c o w a n e p rz e z k s. p ro f. S tr ą k o w s k ie g o o d z n a c z a ją się n a u k o w ą ścisło ścią, u d o k u m e n to w a n ie m i u s y s te m a ty z o w a n ie m . D o P o d r ę c z
n e j E n c y k lo p e d ii B ib l ij n e j d o łą c z y ł k s. S tr ą k o w s k i k ilk a n a ś c ie m a p , k tó r e
o p ra c o w a ł n a p o d s ta w ie A tla n te sto rico d e lla B ib b ia P. L e m a i r e ’ a i D. В a 1 d i г g o (R o m a 1955). K s. S tr ą k o w s k i w s p ó łp r a c o w a ł ta k ż e z p r o je k to w a n ą w ó w c z a s p rz e z K a to lic k i U n iw e r s y te t L u b e ls k i E n c y k lo p e d ią K a
to lic k ą . D o e n c y k lo p e d ii te j o p ra c o w a ł i z re d a g o w a ł w ie le h a se ł, k tó r e w e
sz ły do I to m u (L u b lin 1973). D o d a ć tu tr z e b a , że k s. p ro f . S tr ą k o w s k i p r z y g o to w a ł r o z p r a w ę h a b ilita c y jn ą n a t e m a t w y k o p a lis k p o tw ie r d z a ją c y c h a u te n ty c z n o ś ć i h is to ry c z n o ś ć K się g i Jo z u e g o . N ie s te ty d łu g o tr w a ła c h o ro b a i śm ie rć p rz e s z k o d z iły m u w r e a liz a c ji teg o z a m ia ru .
Z p r a c n a u k o w o -b a d a w c z y c h — ob o k r o z p r a w y d o k to r s k ie j — n a u w a g ę z a s łu g u ją m . in . a r t y k u ły : M is tr z S p r a w ie d liw o ś c i i g m in a N o w e g o P r z y m ie
rz a n a p o d s ta w ie m a n u s k r y p tó w o d n a le z io n y c h n a d M o r z e m M a r tw y m , W ia
d o m o ści D ie c e z ja ln e L u b e ls k ie 31 (1957) 91—96, 117— 127; K o m e n ta r z H a b a -
k u k a , R u c h B ib lijn y i L itu rg ic z n y 10(1957) 394— 416; M a n u s k r y p ty z Q u m r a n a P ism o Ś w ię te N o w e g o T e s ta m e n tu , R o c z n ik i T e o lo g ic z n o -K a n o n ic z n e
4(1957) z. 2, 177—205; P a le s ty n a , w : S tu d ia b ib lijn e , L u b lin 1959, 127— 142;
P r o b le m h is to r y c z n o - lite r a c k i K s ię g i J o zu e g o , R u c h B ib lijn y i L itu rg ic z n y
14(1961) 82— 95 i P r o b le m p ie ś n i S ł u g i J a h w e , w : P a s to r i e t M a g istro , L u b lin 1966, 103— 122. D z ia ła ln o ść p iś m ie n n ic z a k s. p ro f. S tr ą k o w s k ie g o z a s łu g u je n a o d rę b n e , s z e rsz e o m ó w ie n ie .
W d o w ó d u z n a n ia z a s łu g w o b e c d ie c e z ji b is k u p lu b e ls k i p ro f . P io tr K a ł w a m ia n o w a ł k s . p ro f . S tr ą k o w s k ie g o k a n o n ik ie m rz e c z y w is ty m k a p i t u ł y lu b e ls k ie j. Z u w a g i n a to, że k a n o n ia t a (po b is k u p ie T o m a sz u W ilc z y ń sk im ) b y ła z m o c y k a n o n u z a re z e r w o w a n a S to lic y A p o s to ls k ie j, w p ro ś b ie do O jc a św . z d n ia 11 p a ź d z ie r n ik a 1952 r. b is k u p K a łw a p o d k r e ś lił p r a c e k s. S tr ą k o w s k ie g o o ra z je g o w y so k ie w a lo ry m o r a ln e . N a to m ia s t p o w y r a ż e n iu zgody p rz e z S to lic ę A p o sto lsk ą , b is k u p lu b e ls k i w s k ie r o w a n y m do n o w eg o k s ię d z a k a n o n ik a liś c ie z d n ia 13 lis to p a d a 1952 r . p is a ł m . in .; „D u ch jeg o k a p ła ń s k i p e łe n rz e te ln o ś c i, p ra w o ś ć jeg o o b y c z a jó w i jeg o d o ty c h c z a - c za so w e p r a c e d u s z p a s te r s k ie i n a u c z y c ie ls k ie p e łn io n e z b u d u ją c ą p ro s to tą , j e d n a ją K się d z u D o k to ro w i o g ó ln e u z n a n ie ”. N ie w ą tp liw ie , z te g o w y ró ż n ie n ia c ie sz y li się n a jb a r d z ie j a lu m n i S e m in a r iu m D u c h o w n e g o . M im o o g ro m u z a ję ć k s. k a n o n ik S tr ą k o w s k i z n a jd o w a ł czas n a u d z ia ł w z ja z d a c h te o lo g ic z n y c h i s y m p o z ja c h n a u k o w y c h , n a g ło s z e n ie k o n f e r e n c ji a s c e ty c z n y c h d la s ió s tr z a k o n n y c h i p r e le k c ji o te m a ty c e b ib lijn e j w r a m a c h T y g o d n i B i b lijn y c h u r z ą d z a n y c h w k o ś c io ła c h lu b e ls k ic h , a ta k ż e n a p rz e p r o w a d z e n ie r e k o le k c ji w ie lk o p o s tn y c h d la m ło d zieży , in te lig e n c ji i lu d u w ie js k ie g o o ra z n a o d w ie d z in y dziec i w d o m u p r z y u l. S ie ro c e j.
k s . J E R Z Y M I S I U R E K 6. S u f r a g a n lu b e ls k i R o k 1958 p rz y n ió s ł k s . k a n . S tr ą k o w s k ie m u n o w ą g o d n o ść i n o w e o b o w ią z k i. O to 8 m a j a te g o ż r o k u O jc ie c św . P i u s X I I m ia n o w a ł go b is k u p e m ty t u l a r n y m G irb y i s u f r a g a n e m lu b e ls k im . S te f a n k a r d . W y s z y ń s k i , p r y m a s P o ls k i, po k a n o n ic z n y m w y r a ż e n iu z g o d y p rz e z b is k u p a n o m in a ta p r z y s ła ł m u p is m o tr e ś c i n a s tę p u ją c e j: „ W a rs z a w a , d n ia 4 c z e rw c a R .P . 1958, N r 3223/58/P. P r z e w ie le b n y K s. K a n o n ik D r H e n r y k S tr ą k o w s k i, P ro f e s o r S e m in a r iu m D u c h o w n e g o w L u b lin ie . N in ie js z y m d o n o szę, że O jc ie c św . w y n ió s ł C zcig o d n eg o K s ię d z a K a n o n ik a do g o d n o śc i b is k u p ie j, m i a n u ją c Go r ó w n o c z e ś n ie B is k u p e m S u f r a g a n e m J e g o E k s c e le n c ji N a jp rz e w ie le b n ie js z e g o K s ię d z a B is k u p a P io t r a K a łw y , O rd y n a r iu s z a L u b e ls k ie g o . W asz e j E k s c e le n c ji z o s ta ła p rz y d z ie lo n a s to lic a b is k u p ia t y t u l a r n a G irb y . P o w ia d a m ia ją c Vvaszą L k s c e ie n e ję o te j n o m in a c ji, je a n o c z e s n ie p o d a ję , że S to lic a A p o sto l s k a — p is m e m S e k r e t a r i a t u S ta n u J e g o Ś w ią to b liw o ś c i z d n ia 8 m a j a b r. N 3752/58 — u p o w a ż n iła W a sz ą E k s c e le n c ję do p r z y ję c ia s a k r y b is k u p ie j i do p rz y ję c ia o b o w ią z k ó w B is k u p a S u f r a g a n a w y m ie n io n e g o O rd y n a riu s z a L u b e ls k ie g o — b ez o b o w ią z k u c z e k a n ia n a B u llę p a p ie s k ą . Z ra d o ś c ią s p ie szę złożyć W asz e j E k s c e le n c ji n a jle p s z e ż y c z e n ia , b y N ie p o k a la n a D ziew ica, K ró lo w a P o ls k i, o to c z y ła W aszą E k s c e le n c ję sz c z e g ó ln ą o p ie k ą i u p ro s iła u S y n a B ożego h o jn e b ło g o s ła w ie ń s tw a n a d ro g ę p r a c a p o s to ls k ic h . (—) S te f a n K a rd . W y s z y ń s k i”. W ia d o m o ść tę p r z y ję li z ra d o ś c ią n ie ty lk o a lu m n i S e m in a r iu m D u c h o w n e g o , a le i c a ła d ie c e z ja . S a k r y b is k u p ie j w u ro c z y s to ś ć S w . A p o sto łó w P io t r a i P a w ła 29 c z e rw c a 1958 r . u d z ie lił n o m in a to w i k s . b is k u p p ro f . P io t r K a ł w a , o r d y n a r iu s z lu b e ls k i; w s p ó łk o n s e k r a to r a m i b y li k s . b is k u p d r Z d z i s ła w G o l i ń s k i , o r d y n a r iu s z c z ę sto c h o w s k i i k s . b is k u p d r T o m a sz W i l c z y ń s k i z O ls z ty n a . W u ro c z y s to ś c i te j w z ię li u d z ia ł k a p ła n i d ie c e z ja ln i i z a k o n n i, d e le g a c ja K a to lic k ie g o U n iw e r s y te tu L u b e ls k ie g o , w ie le s ió s tr z a k o n n y c h i lic z n a rz e s z a w ie r n y c h sz c z e ln ie w y p e łn ia ją c a k a te d r ę i p rz y le g ły p la c . O b o k w ie r n y c h ro d z in n e j p a r a f ii U c h a n ie s ta w ili s ię ró w n ie ż w d u ż e j części p rz e d s ta w ic ie le p a r a f ii T u ro w ie c , a ta k ż e g r u p a b y ły c h w y c h o w a n e k z D o m u D z ie c k a n r 3 w L u b lin ie . N a p a m ią tk o w y c h o b ra z k a c h K s ią d z B i s k u p u m ie śc ił h e r b z n a p is e m : „Cor M a ria e sp e s m e a — S e rc e M a r y i n a d z ie ja m o ja ” o ra z „«M iłość C h ry s tu s o w a p r z y n a g la n a s» 2 K o r 5,14. P a m ią tk a k o n s e k r a c ji b is k u p ie j k s . H e n r y k a S tr ą k o w s k ie g o B is k u p a G irb ita ń s k ie g o , S u f r a g a n a L u b e ls k ie g o w k a te d r z e lu b e ls k ie j, w u ro c z y s to ś ć Sw . A p o sto łó w P io t r a i P a w ła 29 c z e rw c a 1958 r . p rz e z J . E. B is k u p a L u b e ls k ie g o P io t r a K a łw ę . M ó d lc ie s ię z a m n ą , a b y m b y ł z aw sze g o d n y m z je d n o c z e n ia z J e z u s e m C h r y s tu s e m ”. W czasie p o s iłk u w S e m in a r iu m D u c h o w n y m po u ro c z y s to ś c i k o n s e k r a - c y jn e j, n o w e m u k s ię d z u b is k u p o w i se rd e c z n e ż y c z e n ia s k ła d a li k s ię ż a b is k u p i. J a k o p ie r w s z y p r z e m a w ia ł g o sp o d a rz d ie c e z ji b is k u p p ro f . P io t r K a łw a , a n a s tę p n ie w s p ó łk o n s e k ra to r z y . W szy scy p o d k r e ś la li p o k o rę , p o s łu sz e ń stw o , p ra c o w ito ś ć i d o b ro ć n o w e g o b is k u p a . P rz e m ó w ie n ia w y g ło s ili ró w n ie ż p r z e d s ta w ic ie le k a p itu ł, K a to lic k ie g o U n iw e r s y te tu L u b e ls k ie g o , k s ię ż y d z ie k a n ó w , p ro b o sz c z ó w , w ik a r iu s z y , k o le g ó w k u rs o w y c h , z g ro m a d z e ń z a k o n n y c h i a lu m n ó w . D z ię k u ją c za te p r z e ja w y se rd e c z n o śc i, b is k u p S tr ą k o w s k i p rz y r z e k ł s w e m u o r d y n a r iu s z o w i sz c zeg ó ln e p o s łu s z e ń s tw o i w ie rn o ś ć , b ę d ą c e w e d łu g n ie g o f u n d a m e n te m i z n a k ie m w ię z i z K o śc io łe m . P rz e m ó w ie n ie sw e z a k o ń c z y ł m o c n y m a k c e n te m c a łk o w ite g o o d d a n ia gię M a tc e B o żej w m y ś l o b r a n e j d e w iz y C o r M a ria e s p e s m e a .
Z w o li b is k u p a lu b e ls k ie g o n o w y b is k u p s u f r a g a n o tr z y m a ł w d n iu 18 w r z e ś n ia 1958 r . n o m in a c ję n a p rz e w o d n ic z ą c e g o W y d z ia łu D u s z p a s te r s tw a K u r ii B is k u p ie j o ra z n a w iz y ta to r a d ie c e z ja ln e g o z a k o n ó w i z g ro m a d z e ń z a k o n n y c h . W d n iu 10 lis to p a d a te g o ż r o k u z o s ta ł o fic ja łe m S ą d u B i s k u p ie g o w L u b li n iî . N a k a ż d y m z ty c h s ta n o w is k s t a r a ł się g o rliw ie i s y
s te m a ty c z n ie w y p e łn ia ć n a k r e ś lo n e z a d a n ia . D o ty c h o b o w ią z k ó w do szły n o rm a ln e z a ję c ia z w ią z a n e z w iz y to w a n ie m p a r a f ii o ra z u d z ie la n ie in n y c h p o s łu g w r a m a c h ż y c ia d ie c e z ji. P ro w a d z ił n a d to ja k o a d iu n k t w y k ła d y ze w s tę p u do P is m a Ś w ię te g o o ra z ze S ta r e g o T e s ta m e n tu , ja k ró w n ie ż s e m i n a r i u m n a k u r s ie z w y c z a jn y m K U L . W r a m a c h w y k ła d u m o n o g ra fic z n e g o p o ru s z a ł w y b r a n e z a g a d n ie n ia z d z ie jó w Iz r a e la i g e o g ra fii b ib lijn e j, ź ró d ła p o z a b ib lijn e do o k re s u S ę d z ió w i Jo z u e g o o ra z p r o b le m S łu g i J a h w e . S w ą p o s ta w ą n a c e c h o w a n ą ż y c z liw o śc ią w o b e c k a p ła n ó w z je d n a ł so b ie ic h se rc a . J a k k o lw ie k s a m n ie z a w sz e b y ł o r y g in a ln y w p r z e d s ta w ia n iu p r o je k tó w p r a cy d u s z p a s te rs k ie j, to je d n a k p r o je k ty te p o tr a f ił z re a liz o w a ć . W z w ią z k u ze sw y m i o b o w ią z k a m i b is k u p S tr ą k o w s k i c o d z ie n n ie s t a w i a ł się w K u r ii B i s k u p ie j, w y s łu c h iw a ł in t e r e s a n tó w i w y d a w a ł p o le c e n ia , p r z e m a w ia ł w c z a sie k o n f e r e n c ji k s ię ż y d z ie k a n ó w lu b te ż n a z e b r a n ia c h d e k a n a ln y c h i k u r s a c h d u s z p a s te r s k ic h 2. D o k ła d n ie i s y s te m a ty c z n ie w iz y to w a ł k s ią d z b is k u p w s z y s tk ie d o m y z a k o n n e n a te r e n ie d ie c e z ji. W iz y tu ją c je, s p o ty k a ł się n ie ty lk o z p rz e ło ż o n y m i, a le i w s z y s tk im i o so b a m i z a k o n n y m i. W a rto p o d k r e ślić, że p r o to k o ły ty c h w iz y ta c ji s p o r z ą d z a n e p rz e z b is k u p a S trą k o w s k ie g o m o g ą s ta n o w ić p e w ie n p rz y c z y n e k do h is to rii z a k o n ó w i z g ro m a d z e ń z a k o n n y c h w d ie c e z ji. W c z a sie w iz y ta c ji b is k u p s u f r a g a n ła g o d z ił n ie p o r o z u m ie n ia , w y d a w a ł p o le c e n ia , a n ie k ie d y su ro w o s tro fo w a ł. W S ą d z ie B is k u p im n o w y s u f r a g a n p r z e p r o w a d z a ł k o n tr o le , p rz y s p ie s z a ł b ie g s p r a w , a p rz e d e w s z y s tk im d ą ż y ł do z o rg a n iz o w a n ia ży c z liw e j w s p ó łp r a c y .
W a ż n y m p rz e ż y c ie m b y ła d la k s. b is k u p a S tr ą k o w s k ie g o p o d ró ż do R z y m u i u d z ia ł w p r a c a c h I se s ji S o b o ru W a ty k a ń s k ie g o II. W y d a rz e n ie to u p a m ię tn ił n a s p e c ja ln ie p r z y g o to w a n y c h o b ra z k a c h , n a k tó r y c h u m ie śc ił sw ó j h e r b b is k u p i i n a p is : „N a p a m ia tk ę m eg o u d z ia łu w S o b o rz e W a ty k a ń s k im I I ro z n o c z ę ty m 11 p a ź d z ie r n ik a 1962 r. z p o d z ię k o w a n ie m za m o d litw y i z b ło g o s ła w ie ń s tw e m p a s te r s k im o f ia r u je H e n r y k S tr ą k o w s k i B is k u p S u f r a g a n L u b e ls k i” . W d n iu 18 s ty c z n ia 1963 r. w y g ło sił w r a d i u w a ty k a ń s k im p r z e m ó w ie n ie n a te m a t: „ P is m o S w ie te w o b r a d a c h s o b o r u ” . W ty m te ż r o k u o d b y ł w r a z ze s w y m o rd y n a r iu s z e m p ie lg rz y m k ę do Z ie m i ś w ię te j.
D n ia 12 p a ź d z ie r n ik a 1964 r. b is k u p H e n r y k S tr ą k o w s k i u c z e stn ic z y ł w S o b o ro w y m D n iu M o d litw y D ie c e z ji L u b e ls k ie j n a J a s n e j G órze. W ty m d n iu c e le b ro w a ł p o n tv f ik a ln ą s u m ę p rz e d c u d o w n y m o b ra z e m M a tk i B o sk ie j i p o p ro w a d z ił p ro c e s ie z N a jś w ię ts z y m S a k r a m e n te m po W a ła c h J a s n o g ó r sk ic h . W g o d z in a c h w ie c z o rn y c h w czasie ś p ie w u p ie ś n i P r z e d o c z y T w o je
P a n ie, n a czele lu d u o b c h o d z ił n a k o la n a c h o łta r z J a s n o g ó rs k i, a w czasie
a p e lu o godz. 21 w y g ło s ił d łu ższe p rz e m ó w ie n ie : p r z e m a w ia ł ró w n ie ż p o d czas M szy św . o p ó łn o c y n a p o ż e g n a n ie s a n k t u a r iu m m a r y jn e g o . W jeg o s ło w a c h u z e w n ę tr z n iła się tk liw a p o b o żn o ść m a r y jn a , a je d n o c z e śn ie d o jr z a ła r e lig iin ie o sobow ość*.
O b o k o b o w ią z k ó w w d ie c e z ji b is k u p S tr ą k o w s k i u d z ie la ł się w p ra c a c h K o ścio ła P o lsc e . B v ł p rz e d e w s z y s tk im c z ło n k ie m K o m is ji T rz e ź w o śc i E p i s k o p a tu P o ls k i, w r a m a c h k tó r p j w ie le zd z ia ła ł. L is t E p is k o p a tu P o ls k i d o - tv c z a c v trz e ź w o ś c i, c z y ta n v n a p o c z ą tk u 1965 r., w sw v m z a s a d n ic z v m z rę b ie b v ł d z ie łe m b is k u p a S trą k o w s k ie g o . W ia d o m o te ż . że n ie m a l w k a ż d v m k a z a n iu , k tó r e w y g ła s z a ł do lu d u w cza sie w iz y ta c ji p a s te r s k ic h , n ie p o m ija ł n ig d v o k azii. b v p r z e s tr z e g a ć p rz e d a lk o h o liz m e m i n a w o ły w a ć do trzeź-w o- ści. N ie w ą tp liw ie te n a p e l b is k u p a ilu s tr o w a n y p r z y k ła d a m i z życia, n a b ie r a ł sz c zeg ó ln ej m ocy.
W a rto ró w n ie ż z w ró c ić u w a g ę n a z a słu g i k s. b is k u p a S tr ą k o w s k ie g o w o b e c K a to lic k ie g o U n iw e r s y te tu L u b e lsk ie g o . O d 1945 r. b y ł c z ło n k ie m T o w a
-B I S K U P H E N R Y K S T R Ą K O W S K I (1910— 1965) J 7 9
2 P o r. S. M ł y n а г с z V k, W s p o m n ie n ia p o ś m ie r tn e , W ia d o m o śc i D ie c e z ja ln e L u b e ls k ie 49(1975) z . ' 10— 12, 88— 110.
r z y s tw a P r z y ja c ió ł K U L . C ele teg o T o w a r z y s tw a p ro p a g o w a ł w ś ró d k a p ła n ó w , a lu m n ó w i w ie r n y c h św ie c k ic h ja k o p r o f e s o r S e m in a r iu m D u c h o w n e go. Z c h w ilą je d n a k w y n ie s ie n ia do g o d n o śc i b is k u p ie j, p o d c z a s w iz y ta c ji p a r a f ii w z y w a ł w szc z e g ó ln y sp o só b w ie r n y c h do w s p ie r a n ia m o d litw ą i o f ia r ą K a to lic k ie j U c z e ln i w L u b lin ie . P rz e z d łu g ie l a t a b is k u p S tr ą k o w s k i b y ł s e k r e ta r z e m Z a r z ą d u G łó w n e g o T o w a r z y s tw a P r z y ja c ió ł K U L , a n a s t ę p n ie w ic e p re z e s e m R a d y N a c z e ln e j T o w a r z y s tw a P r z y ja c ió ł K U L . W d o w ó d u z n a n ia jeg o z a s łu g w p r o p a g o w a n iu id e i te g o T o w a r z y s tw a , n a d a n o m u g o d n o ść c z ło n k a z a ło ż y c ie la . J a k o c z ło n e k T o w a r z y s tw a N a u k o w e g o K U L b is k u p S tr ą k o w s k i p rz y g o to w y w a ł o d c z y ty , u c z ę sz c z a ł n a z e b r a n ia i in t e r e s o w a ł się n a u k o w y m i z d o b y c z a m i in n y c h p ro fe s o ró w . C h ę tn ie te ż u c z e s tn i czy ł w u ro c z y s to ś c ia c h u n iw e rs y te c k ic h , b r a ł u d z ia ł w in a u g u r a c ja c h n o w e go r o k u a k a d e m ic k ie g o i k u r s a c h d u s z p a s te rs k ic h , p rz e w o d n ic z y ł ta k ż e n a s p o tk a n ia c h p o ls k ic h b ib lis tó w . 7. U s c h y łk u ży cia
J a k k o lw ie k k s ią d z b is k u p S tr ą k o w s k i b y ł je szcze w sile w ie k u , je d n a k u p o rc z y w a c h o ro b a w y n is z c z a ła jeg o o rg a n iz m . P o p ie r w s z y c h o b ja w a c h c h o ro b y w 1963 r., k r ó tk o p rz e b y w a ł w s z p ita lu , g d z ie p o d d a w a ł się o p e ra c ji n e r k i, b y p o te m z n ó w e n e rg ic z n ie z a b ra ć się do p r a c y . M ilc z e n ie m p o m ija ł p y ta n i a o sw e z d ro w ie . W o k re s ie A d w e n tu i ś w ią t B ożego N a ro d z e n ia 1964 r . z a m ie rz a ł z re a liz o w a ć w ie le p rz e d s ię w z ię ć , m . in . w y z n a c z y ł s p o tk a n ie p ra c o w n ik ó w S ą d u B isk u p ie g o i p rz y g o to w y w a ł z e b r a n ie K a p itu ły K a te d r a ln e j. W s ty c z n iu 1965 r . u d a ł się n a d n i s k u p ie n ia d u s z p a s te rz y do Z a k o p a n e g o . J e d n a k ż e p o d c z a s p o s ie d z e n ia w „ K się ż ó w c e ” w d n iu 20 s ty c z n ia p o c z u ł się źle, o p u ś c ił s a lę o b ra d , lecz w d ro d z e do sw eg o m ie s z k a n ia s t r a c ił p rz y to m n o ś ć . W e z w a n o k a r e t k ę p o g o to w ia r a tu n k o w e g o , k tó r a p rz e w io z ła go do s z p ita la , s k ą d po o d z y s k a n iu p rz y to m n o ś c i p o w ró c ił do „ K się - ż ó w k i” . Z d a n ie m le k a r z y z a k o p ia ń s k ic h b y ła to je d n a k p o w a ż n ie js z a c h o ro b a . Do „ K się ż ó w k i” p r z y b y ł k s. p ro f . P a w e ł P a ł k a , r e k t o r S e m in a r iu m D u c h o w n e g o w L u b lin ie , k tó r y z a o p ie k o w a ł s ię c h o ry m b is k u p e m . P o p r z y b y c iu w ic e r e k to r a S e m in a r iu m D u c h o w n e g o k s . p ro f. B o le sła w a P y 1 а к a, w jeg o to w a r z y s tw ie k s . b is k u p S tr ą k o w s k i p o w ró c ił p o c ią g ie m do L u b lin a . T u c h w ilo w o p e łn ił s w o je o b o w ią z k i, je d n a k ż e p o k ilk u d n ia c h , w s k u te k p o g o rs z e n ia s t a n u z d ro w ia , u d a ł się do s z p ita la . N a Ś w ię ta W ie lk a n o c n e p o w ró c ił b is k u p S tr ą k o w s k i do d o m u . N ie s te ty ju ż w N ie d z ie lę P rz e w o d n ią p o c z u ł się z n a c z n ie g o rz e j i z n ó w z n a la z ł się w s z p ita lu . C h o ro b a n o w o tw o ro w a c z y n iła p o s tę p y . P r z e d ś w ię ta m i Z e s ła n ia D u c h a Ś w ię te g o k s ią d z b is k u p S tr ą k o w s k i p rz y g o to w y w a ł się do zg o n u . O s ta tn ie d y sp o z y c je w y d a ł k s ię d z u b is k u p o w i J a n o w i M a z u r o w i , k s ię d z u r e k to r o w i P a w ło w i P a ł c e , k s ię d zu k a n . F ra n c is z k o w i K a p a l s k i e m u i k s. d r. J a n o w i S k o w r o n k o - w i. B o g a ty k s ię g o z b ió r p rz e k a z a ł S e m in a r iu m D u c h o w n e m u . W p rz e d e d n iu Z ie lo n y c h Ś w ią t p r z y j ą ł s a k r a m e n t c h o ry c h , św ia d o m ie m o d lił się z k a p ł a n e m i p rz y r z e k a ł, że b ę d z ie p a m ię ta ł p rz e d P a n e m o k a p ła n a c h i k le r y k a c h , o O jc u ś w ię ty m i c a ły m K o śc ie le p o w sz e c h n y m . W ie c z o re m teg o d n ia s t r a c ił p rz y to m n o ś ć , a w u ro c z y s to ś ć Z e s ła n ia D u c h a Ś w ię te g o 6 c z e rw c a 1965 r. 0 godz. 9 r a n o z a k o ń c z y ł życie.
8. U ro c z y sto śc i p o g rz e b o w e
C iało śp. b is k u p a H e n r y k a S tr ą k o w s k ie g o p rz e w ie z io n o do jeg o d o m o w e j k a p lic y . D ie c e z ja lu b e ls k a o k r y ła się ż a ło b ą . J u ż o d g o d z in p o łu d n io w y c h w u ro c z y s to ść Z e s ła n ia D u c h a Ś w ię te g o tłu m y m ie s z k a ń c ó w L u b lin a 1 o k o lic p r z y b y w a ły , b y o d d a ć h o łd z m a rłe m u . N a p o le c e n ie b is k u p a lu b e l sk ie g o P io tr a K a łw y p rz y g o to w a n ie m p o g rz e b u z a ję li się c z ło n k o w ie K a p itu ły
K a te d r a ln e j L u b e ls k ie j i K o le g ia ty Z a m o js k ie j, a ta k ż e p r z e d s ta w ic ie le d u c h o w ie ń s tw a . S m u tn ą w ia d o m o ś ć o ś m ie rc i i p o g rz e b ie b is k u p a S tr ą k o w sk ie g o g ło siły k le p s y d r y , k tó r e w d ru g i d z ie ń Z ie lo n y c h Ś w ią t 7 c z e rw c a ro z w ie s z o n o n a k o ś c io ła c h m ia s ta . P rz e z k a p lic ę d o m u b is k u p ie g o p rz e c h o d z ił tłu m n ie w ie r n y lu d , b y o d d a ć m o d lite w n ą p o słu g ę s w e m u u k o c h a n e m u b is k u p o w i s u f r a g a n o w i. W e w to r e k 8 c z e rw c a w g o d z in a c h w ie c z o rn y c h o r d y n a r iu s z lu b e ls k i p rz e w o d n ic z y ł u ro c z y s te j e k s p o r ta c ji c ia ła z m a rłe g o do ś w ią ty n i k a te d r a ln e j. W e k s p o r ta c ji u c z e stn ic z y ło k il k u b is k u p ó w , w ie lu k a p ła n ó w i o g ro m n e rz e s z e w ie r n y c h w y p e łn ia ją c y c h k a t e d r ę i p rz y le g a ją c y p la c . P rz e m ó w ie n ie ż a ło b n e w k a te d r z e w y g ło sił s u f r a g a n lu b e ls k i k s . b is k u p d r J a n M a z u r .
O d w c z e sn y c h g o d z in p o r a n n y c h w ś ro d ę 9 c z e rw c a k a p ła n i o d p ra w ia li M sze św . ż a ło b n e p r z y w s z y s tk ic h b o c z n y c h o łta r z a c h k a te d r y . N a u ro c z y sto śc i p o g rz e b o w e p rz y b y ło 23 b is k u p ó w n ie m a l ze w s z y s tk ic h d ie c e z ji w n a szej O jc z y ź n ie , ta k ż e p rz e d s ta w ic ie le k a p it u ł k a te d r a ln y c h i k o le g ia c k ic h , p rz e ło ż e n i g e n e r a ln i z a k o n ó w m ę s k ic h i ż e ń s k ic h o ra z w ie r n i z L u b lin a i o k o lic. M ie jsc a w s t a lla c h z a ję li k s ię ż a b is k u p i, zaś w p r e z b ite r iu m i w ś ro d k o w e j n a w ie S e n a t A k a d e m ic k i K U L . liczn i k a p ła n i d ie c e z ja ln i i z a k o n n i (p o n a d 1000). Ż a ło b n ą m szę św . c e le b ro w a ł k s. b is k u p d r T o m asz W i l c z y ń s k i , b is k u p w a rm iń s k i z O ls z ty n a i b r ł y s u f r a g a n lu b e lsk i, n a to m ia s t ż a ło b n e p rz e m ó w ie n ie w y g ło sił k s. b is k u p d r J ó z e f D r z a z g a , s u f r a g a n w a r m iń s k i. M ó w ił o n m . in .: „W ż y c iu śp . k s ię d z a b is k u p a S tr ą k o w s k ie go ja ś n ia ł c a ły zesp ó ł s p r a w n o ś c i m o r a ln y c h , n a d a ją c y c h je g o p o s tę p o w a n iu c e c h y je d n o lito ś c i i s ta ło śc i. B y ły je d n a k p e w n e c n o ty , k tó r e ja ś n ia ły szcze g ó ln y m b la s k ie m w jeg o ż y c iu k a p ła ń s k im i b is k u p im , n a d a ją c c h a r a k t e r y s ty c z n e r y s y jeg o o so b o w o ści. P r z e d e w s z y s tk im u d e r z a ła r a d o s n a d o b ro ć, k tó r a d la k a ż d e g o c z ło w ie k a , czy b y ł n im k a p ła n , czy b is k u p , c zło w ie k d o jrz a ły , czy d ziec k o , m ia ła ra d o s n y , p ły n ą c y z g łę b o k ie j k u l t u r y u ś m ie c h , d o b re słow o, w y ro z u m ia łe s p o jrz e n ie . Z t ą w ie lk ą d o b ro c ią łą c z y ł się d u c h p o je d n a n ia , k tó r y m ro z ła d o w a ł w sz e lk ie n ie p o r o z u m ie n ia , w n o sz ą c w sz ę d z ie a tm o s f e r ę z g o d y i p o k o ju . S tą d p ły n ę ła w ie lk a d e lik a tn o ś ć i u le g ło ść w o b e c sw o ic h p rz e ło ż o n y c h , czy b y ł n im d y r e k t o r g im n a z ja ln y , czy r e k t o r s e m in a r iu m . czy b is k u p d iece zji... T a r a d o s n a d o b ro ć w y p ły w a ła z n a d p rz y r o d z o n e j m iło ści B oga i m iło ś c i c z ło w ie k a . D a ł te m u w y r a z w d n iu s w e j k o n s e k r a c ji w sło w a c h w y p is a n y c h n a o b ra z k a c h p a m ią tk o w y c h , g d z ie p o w ie d z ia ł: C a ri
ta s C h r is ti u r g e t m e ! —■ M iło ść C h ry s tu s a p r z y n a g la m n ie . T a m iło ść C h r y
s tu s o w a b y ła ja k im ś is to tn y m , m o że n a jg łę b s z y m m o to re m jeg o ż y c ia k a p ła ń s k ie g o i jeg o ży cia b is k u p ie g o . T a m iło ść p r z y n a g la ła go do p o ś w ię c a n ia się, do tego, że p r a c o w a ł w D o m u D z ie c k a , w ś ró d s ie ro t, do teg o , że o d d a w a ł się z c a łv m p o ś w ie c e n ie m p r a c y p ro f e s o rs k ie j, w y c h o w a w c z e j, do teg o , że z t a k ą g o rliw o ś c ią s łu ż y ł L u d o w i B o ż e m u ja k o b is k u p p o m o c n ic z y te j d ie c e z ji. T a m iło ść k a z a ła m u sp a lić sw e s iły w g ło s z e n iu sło w a Bożego, w s łu ż b ie K o ścio ło w i, w s łu ż b ie L u d o w i B o żem u . P ły n ę ła o n a z g łęb o k ieg o ży cia w e w n ę trz n e g o , z ż y w e j w ia ry , z d u c h a m o d litw y . P ły n ę ła z s e rd e c z n e j m iło śc i do M a tk i B ożej, k tó r ą t a k g o rą c o u k o c h a ł, że n a sw y m h e rb ie b i s k u p im w y p is a ł sło w a : C o r M a ria e sp es m e a — S e rc e M a r y i n a d z ie ią m o ją . I z ta m iło ś c ią M a r y i sz e d ł p rz e z sw o je k a p ła ń s k ie i b is k u p ie ż y c ie ” 4.
M o d ły p r z y tr u m n i e z m a rłe g o z w a n e C a s tr u m d o lo r is o d p ra w ili: k s. b i s k u p d r Z y g m u n t C h o r o m a ń s k i z W a rs z a w y , k s. b is k u p d r J a n J a - r o s z e w i c z z K ie lc , k s. b is k u p d r W ła d y s ła w J ę d r u s z u k z D ro h ic z y n a n a d B u g ie m i k s. b is k u p d r T o m a sz W i l c z y ń s k i z O lsz ty n a . K o n d u k t p o g rz e b o w y p rz e z u lic e m ia s ta n a c m e n ta r z p r z y u l. L ip o w e j p o p ro w a
B I S K U P I I E N R Y K S T R Ą K O W S K I (1010—1965) j g j
4 P r z e m ó w ie n ie ż a ło b n e w y g ło s z o n e p r z e z J.E .K s . B is k u p a D ra J ó z e fa
D rza zg ę p o d c za s u r o c z y s to ś c i p o g r z e b o w y c h śp. K s. B is k u p a H e n r y k a S tr ą k o w s k ie g o , S u fr a g a n a L u b e ls k ie g o , W ia d o m o śc i D ie c e z ja ln e L u b e ls k ie 39 (1965) z. 8— 12, 267 n.
к ' T E R Z Y M I S I U R E K d z ił k s. b is k u p J a r o s z e w ic z z K ie lc . W z ro z u m ie n iu p o w a g i s y t u a c ji w ła d z e m ia s ta z e zw o liły n a p rz e jś c ie k o n d u k tu p o g rz e b o w e g o „ c e le m o d p ro w a d z e n ia z w ło k b is k u p a H e n r y k a S tr ą k o w s k ie g o ” . W s trz y m a n o r u c h k o ło w y n a u li ca c h , k tó r y m i z m ie rz a ł k o n d u k t; m im o g o d z in p r a c y lu d z ie tłu m n ie w y le g li n a u lic e , b y p o ż e g n a ć sw e g o b is k u p a . W t e n sp o só b , w p o w a d z e c z e rn i i ż a ło b y , o d b y ł sw ą o s ta tn ią d ro g ę s k r o m n y i p e łe n ży c z liw o śc i d la k a ż d e g o z m a r ły k s ią d z b is k u p H e n r y k S tr ą k o w s k i. L itu r g ic z n e o b rz ę d y n a c m e n ta rz u z a k o ń c z y ły p o ż e g n a ln e sło w a o r d y n a r iu s z a lu b e ls k ie g o k s . b is k u p a P io t r a K a ł w y , k tó r y je d n o c z e ś n ie w y ra z ił w d z ię c z n o ść b is k u p o m , k a p ła n o m , z a k o n o m i z g ro m a d z e n io m z a k o n n y m , a ta k ż e lic z n y m w ie r n y m z a m o d li tw y i u d z ia ł w p o g rz e b ie n ie o d ż a ło w a n e j p a m ię c i b is k u p a s u f r a g a n a H e n ry k a .
9. P o u ro c z y s to ś c ia c h p o g rz e b o w y c h
W z w ią z k u ze ś m ie r c ią k s. b is k u p a S tr ą k o w s k ie g o , n a r ę c e o r d y n a r iu s z a d ie c e z ji n a p ły n ę ły lic z n e k o n d o le n c je , z k tó r y c h p r z y n a j m n i e j k ilk a w a r to tu p rz y to c z y ć . N a u w a g ę z a s łu g u je d e p e sz a k o n d o le n c y jn a n a d e s ła n a w im ie n iu O jc a św . P a w ł a V I p rz e z k a r d . A m le to G io v a n n i C i c o g n a n i , s e k r e t a r z a s t a n u S to lic y A p o s to ls k ie j. P is z e w n ie j, że O jc ie c św . „ d o w ie d z ia w s z y się o b o le s n e j ś m ie rc i b is k u p a p o m o c n ic z e g o H e n r y k a S tr ą k o w s k ie g o u c z e s tn ic z y w d o tk liw y m s m u tk u d ie c e z ji lu b e ls k ie j, je j zaś P a s te rz o w i z s e r c a b ło g o s ła w i” . R ó w n ie ż p r y m a s P o ls k i k a r d . S te f a n W y s z y ń s k i n a d e s ła ł n a s tę p u ją c ą d e p e sz ę : „Z p o w o d u z g o n u śp . k s ię d z a B is k u p a S u f r a g a n a H e n r y k a S tr ą k o w s k ie g o , z a s y ła m n a rę c e W a sz e j E k s c e le n c ji w y r a z y s e r d ec z n e g o w s p ó łc z u c ia o ra z w s p ó ln o ty w m o d litw ie ” . A rc y b is k u p p o z n a ń s k i A n to n i B a r a n i a k p is a ł w s w o je j d e p e sz y : „ B o le ją c n a d s t r a t ą , ja k ą p o n io s ła d ie c e z ja lu b e ls k a p rz e z ś m ie rć n ie o d ż a ło w a n e j p a m ię c i b is k u p a S t r ą k o w sk ie g o . n rz e s v la m w im ie n iu w ła s n y m i a rc h id ie c e z ji p o z n a ń s k ie j J e g o E k s c e le n c ji i p o d le g łe m u m u d u c h o w ie ń s tw u w y r a z y n a jg łę b s z e g o w s p ó łc z u c ia z z a p e w n ie n ie m o sz c z e re j łą c z n o śc i m o d lite w n e j. N ie m o g ą c o so b iście p rz y b y ć n a p o g rz e b , w y s y ła m p rz e d s ta w ic ie li K a p itu ł y M e tro p o lita ln e j i A rc y p is k u p ie g o S e m in a r iu m D u c h o w n e g o ” . T a k ż e b is k u p w ło c ła w s k i A n to n i P a w ł o w s k i d o n o sił: „ S e rd e c z n ie w sp ó łc z u ję w b o le s n e j s tra c ie , j a k ą p o n io s ła d ie c e z ja lu b e ls k a p rz e z z g o n k s ię d z a b is k u p a S tr ą k o w s k ie g o . J e g o d u sz e p o le c a m d o b ro c i B o ż e j” . S ło w a g łę b o k ie g o w sp ó łc z u c ia n a d e s ła ł r ó w n ie ż b is k u p g d a ń s k i E d m u n d N o w i c k i . P is a ł o n w te n sp o só b : „Z b ó le m c z y ta łe m o tr z y m a n y d z iś p ó ź n y m w ie c z o re m te le g r a m o z g o n ie śp . K s. B i s k u p a H e n r y k a S tr ą k o w s k ie g o , k tó r e g o u r z e k a ją c ą p o s ta ć s ta le m ia łe m p rz e d o czy m a , ja k o w z ó r e w a n g e lic z n e j p r o s to ty s e r c a i d z iec ięceg o o d d a n ia B ogu o ra z w y n ik a ją c e j s tą d n ie z w y k łe j d o b ro ci, s ta łe j p o g o d y i w e s e la d u ch a... Z w y ra z a m i sz czereg o w sp ó łc z u c ia z W asz a E k s c e le n c ją łą c z ę z a p e w n ie n ia , że o ś w ię te j d u sz y k o c h a n e g o zg asłeg o K s ię d z a B is k u p a n ie z a p o m n ę ” . W d e p e sz v k o n d o le n c y jn e j b is k u p a c h e łm iń s k ie g o K a z im ie rz a K o w a l s k i e - g o c z y ta m y : „S p iesze te d y , b y n a re c e W a sz e j E k s c e le n c ji złożyć n a j s e r d e c z n ie jsz e w y r a z y w sp ó łc z u c ia . D ie c e z ja lu b e ls k a tr a c i w D ro g im Z m a rły m w ie lk ie j m i a r v u czo n eg o , g o rliw e g o a p o s to ła K r a jo w e j A k c ji T rzeźw o ści, a n a d e w s z y s tk o z n a n e g o , i z acn eg o P a s te r z a i B is k u p a . B io rą c u d z ia ł w ż a ło b ie D ie c e z ji p r z y r z e k a m p a m ię ta ć o m o d litw ie za d u sz ę D ro g ie g o Z m a r łe go. k tó r y za ż y c ia sw eg o z ie m sk ie g o d a rz y ł m n ie sz c z e rą p r z y ja ź n ią i ż y czli w o ś c ią ” . P e łn e b ó lu są ró w n ie ż sło w a b is k u p a L u c ia n a B e r n a c k i e g o z G n ie z n a : . O so b iście d o tk n ię ty g łę b o k o z g o n e m śp. B is k u p a H e n r y k a S t r ą - k o w s k ie e o s k ła d a m W a s z e j E k s c e le n c ji o ra z D ie c e z ji L u b e ls k ie j se rd e c z n e w sp ó łc z u c ie . W Z m a r lv m t r a c e d ro g ie g o p rz y ja c ie la . D iecezją u m iło w a n e g o S u f r a e a n a . n a u k a c e n io n e g o z n a w c ę z a g a d n ie ń b ib lijn y c h . Ż a łu je , że n ie m o g ę b v ć n a p o g rz e b ie z a tr z y m a n y w iz y ta c ia m i. Z a jeg o ś w ie tla n ą d u sz ę o d p ra w iłe m M szę św . i p a m ię ta ć b ę d ę w m o d litw a c h ” . I w re s z c ie k o n d o le n
-c je b is k u p a W a -c ła w a W y -c i s k a , s u f r a g a n a z O p o la, k tó r y p is a ł: „ W ia d o m o ść o zg o n ie śp . K s ię d z a B is k u p a S u f r a g a n a H e n r y k a S tr ą k o w s k ie g o w y w o ła ła i u n a s w ie lk i s m u te k , b o Z m a r ły b y ł i u n a s b a rd z o c e n io n y i ł u b ia n y d la d o b ro c i s e r c a sw o je g o . N ie c h D u c h Ś w ię ty p o c ie sz y w sz y stk ic h , k tó r y c h ś m ie rć J e g o E k s c e le n c ji b o le ś n ie d o tk n ę ła ”. P o w y ż sz e w y p o w ie d z i ś w ia d c z ą o d u ż y m a u to r y te c ie i s z a c u n k u , ja k i m c ie s z y ł s ię Z m a r ły w ś ró d p o ls k ie g o e p is k o p a tu . B lisk o z w ią z a n y ze z m a r ły m b is k u p e m , r e k t o r S e m i n a r i u m D u c h o w n e g o k s. p ro f . P a w e ł P a łk a w s p o m in a : „ J e d n ą z z a sa d n ic z y c h c e c h z m a rłe g o b y ła d u ż a p ra c o w ito ś ć p rz y n ie z w y k le p o g o d n y m u s p o s o b ie n iu ... S w o ją b e z p o ś re d n io ś c ią , p o g o d ą d u c h a , a n ie r z a d k o h u m o r e m z je d n y w a ł so b ie ła tw o s łu c h a c z y z a ró w n o w c zasie w y k ła d ó w u n iw e r s y te c k ic h , ja k i p rz y in n y c h o k a z ja c h , g d y w y p a d ło m u p rz e m a w ia ć p u b lic z n ie lu b p r o w a dzić ro z m o w ę z o s o b a m i p rz y g o d n ie s p o tk a n y m i”. W liś c ie do b is k u p a l u b e ls k ie g o P . K a łw y z d n ia 18 c z e rw c a 1965 r . n a p is a ła s. Z o fia W i ę c k o w s k a o k s . b is k u p ie S tr ą k o w s k im : „ B y ł n ie ty lk o u c z y n n y i o fia rn y , a le n ie s ły c h a n ie g o rliw y ” . C h a r a k te r y z u ją c s y lw e tk ę k s . b is k u p a H e n r y k a S tr ą k o w s k ie g o , o b ecn y o r d y n a r iu s z d ie c e z ji k s . b is k u p p ro f . B o le sła w P y l a k z a z n a c z a : „ P o d s u m o w u ją c cało ść d o r o b k u ż y c ia z m a rłe g o tr u d n o n a m d o p ra w d y ro z s trz y g n ą ć , czy b y ł b a r d z ie j d u s z p a s te rz e m , czy n a u k o w c e m . J e d n o j e s t p e w n e , że n a ja k im k o lw ie k p o s te r u n k u s t a w ia ła go O p a trz n o ś ć , z a w sz e s t a r a ł się d a w a ć z sie b ie m a k s im u m w y s iłk u ; w k ła d a ł c a łe g o s ie b ie w to , co m ó w ił i czynił. S łu c h a ją c jeg o p rz e m ó w ie ń , k a z a ń c z u liśm y , że w ie rz y w to, co m ó w i, a to co m ó w i, p ły n ie z m iłu ją c e g o p o B o żem u se rc a . O d z n a c z a ł s ię n ie z w y k łą sz la c h e tn o ś c ią w o b c o w a n iu z lu d ź m i, b y ł z a w sz e g o tó w n a w s z e lk ą p o słu g ę b liź n ie m u , ła tw o n a w ią z y w a ł k o n ta k t z d r u g im c z ło w ie k ie m , p ro m ie n io w a ł n a o to c z e n ie p o g o d ą d u c h a i z d ro w y m h u m o r e m ” 5. B y ł w ie r n y sło w o m , ja k i e s k ie ro w a ł do O jc a św . P i u s a X I I p o o tr z y m a n iu n o m in a c ji n a b i s k u p a s u f r a g a n a : „ P rz y r z e k a m złożyć w o fie rz e c a łe m o je ż y c ie n a w ię k sz ą c h w a łę B oga i w s łu ż b ie m e m u O rd y n a riu s z o w i L u b e ls k ie m u ” . C h c ą c je d n y m z d a n ie m o k re ś lić p o s ta ć b is k u p a H e n r y k a S tr ą k o w s k ie g o w y d a je się, że n a jb a r d z ie j s to s o w n e b y ły b y s ło w a św . A u g u s t y n a , ja k ie z m a r ły o d n ió sł n ie g d y ś do p a p ie ż a J a n a X X I I I , w y g ła s z a ją c m o w ę ż a ło b n ą w k a t e d rz e lu b e ls k ie j w d n iu 12 c z e rw c a 1963 r .: „ V e re m a g n u s e st, q u i m a g n a m h a b e t c a r ita te m — P r a w d z iw ie w ie lk im je s t te n , k to p o s ia d a w ie lk ą m iło ś ć ”. P a m ię ć w ie lk ie g o b is k u p a s u f r a g a n a d ie c e z ji lu b e ls k ie j u w ie c z n ia m a r m u r o w a p ły t a w m u r o w a n a w k o ś c ie le p a r a f ia l n y m w U c h a n ia c h : „ K siąd z B isk u p S u f r a g a n L u b e ls k i H e n r y k S tr ą k o w s k i, u r . 16 s ty c z n ia 1910 r . w W oli U c h a ń s k ie j, w y ś w ię c o n y w 1933 r „ k o n s e k r o w a n y w 1958 r., z m a r ł w L u b li n ie w d n iu 6 c z e rw c a 1965 r . W ie lk i K a p ła n c a łą d u s z ą o d d a n y B o g u i K o ścio ło w i, W y c h o w a w c a m ło d z ie ż y , tr o s k liw y o p ie k u n p a r a f ii U c h a n ie , czci ciel św . A n to n ie g o ” .
B I S K U P H E N R Y K S T R Ą K O W S K I (1910—1965) J g g
5 S p . K s ią d z b is k u p d r H e n r y k S tr ą k o w s k i, R o c z n ik i T e o lo g ic z n o -K a n o - n ic z n e 13 (1966) z. 1, 9.
