Anna Raczyńska,Maria
Świątkowska
Kasprowicz wczoraj i dziś
Biuletyn Polonistyczny 20/3 (65), 51-53
. 51
-w ie śc i m iędzy p o -w stan io -w ej" p o d a ł p rz y k ła d b a d a n ia so c jo g en ez y odm iany gatunkow ej p o w ie śc i zw anej ro m an sem , w y k a z u ją c , że był to typ l i t e r a t u r y s z c z e g ó ln ie p o żąd a n y w w a ru n k a c h tw o rz e n ia się c z y te ln ic ze g o audyto rium k o b ie c e g o . D la d o k ła d n ie jsz e g o o k r e ś le n ia p ro b lem aty k i l i t e r a t u r y rom ansow ej w y zy sk ał r e f e r e n t o s ią g n ię c ia k ry ty k i m ito g ra fic z n e j, w ykazu jąc o b e c n o ść w tym ty p ie p o w ie śc i m itu T r is ta n a i m itu n a z a r e ń s k ie g o , a w o b ra z ie m ężczy zn y - to p o su Don Ju an a, B adanie k o n s tru k c ji fa b u ły rom ansów dokonane tu z o sta ło p r z e z w prow adzenie m etody P ro p p a i w yka z a n ie , że sp o só b budow ania fab u ły w ro m a n sie j e s t schem atyczny i w y so ce sk o n w en cjo n alizo w an y .
Dwa r e f e r a t y sp o ś ró d zg ło szo n y ch n ie z o s ta ły p rz e d s ta w io n e : m g ra W ładysław a P a n a s a (K U L) "S y ste m - s tr u k tu r a - te k s t" o r a z d r ą Je rzeg o P a s z k a (U S 1 .) "D w ie c z y t r z y s ty lis ty k i? " .
R eferato m w ygłoszonym w c z a s ie o b ra d K o n feren cji to w a rz y s z y ła d y s k u s ja , d o ty c z ą c a zarów no ś c iś le t r e ś c i w y stą p ie ń , jak i w ią żący ch s ię z nim i o g ó ln ie jsz y c h problem ów te o re ty c z n y c h .
Z am ykając o b ra d y K o n fe re n c ji, d o c , d r Jan u sz S ław iń sk i zap o w ie d z iał opublikow anie za p re z en to w a n y c h n a n ie j m a te ria łó w w k się d z e r e f e r a tó w XVI K o n fe ren c ji T e o r e ty c z n o lite r a c k ie j.
M g r M a r ia Jaki to w ic z
KASPROWICZ WCZORAJ I DZIŚ SPRAWOZDANIE Z SESJI NAUKOWEJ
( 4 - 5 m 1977)
W d n ia 4 i 5 m a rc a 1977 r . odb y ła się w S łu p sk u s e s ja naukow a n t. " K a sp ro w ic z w c z o ra j i d z i ś " , zo rg a n iz o w a n a z o k a z ji 5 0 -le c ia ś m ie rc i p o e ty . O rg a n iz a c ją s e s ji zajęły się: Z akład F ilo lo g ii P o ls k ie j W yższej S z k o ły P e d a g o g ic z n e j w S łu p sk u , W ydział K u ltu ry U rz ę d u W ojew ódzkiego i T o w arz y stw o S p o łe c z n o -K u ltu ra ln e " P o b r z e ż e " . U c z e s tn ic z y li w n ie j p r z e d s ta w ic ie le ró ż n y c h o śro d k ó w akadem ickich w k r a ju o r a z p ra c o w n ic y M uzeum im . Jana K a sp ro w ic z a w In o w ro cław iu .
52
-O tw a rc ia s e s ji d o k o n ali: d z ie k a n W ydziału H um anistycznego W SP, d o c . d r E dw ard H o m a , o r a z w ojew oda słu p sk i d r Jan S t ę p i e ń . P r z e
-/
m ów ienie w stępne w y g ło sił p r o r e k to r W SP d o c . d r h a b . R y s z a rd S p i e - w a k o w s k i .
W c z a s ie dwudniow ych o b ra d zap re zen to w an o s z e ś ć re f e r a tó w . P r o f . d r M a ria D ł u s k a ("UJ) m ów iła "O w e rs y fik a c ji w tw ó rc z o ś c i J. K a s p ro w ic z a " , u k a z u ją c ew o lu cję form w ersy fik a c y jn y c h w d z ie ła c h p o ety w b e z p o śre d n im zw iązku z p rz e m ia n ą jego p o staw y tw ó rc z e j. P o d k r e ś liła ta k ż e wkład K a sp ro w ic z a w ro zw ó j gatunkow y w ie r s z a p o ls k ie g o , pow ołując s ię n a sąd y znaw ców jego p o e z ji. R e fe re n tk a w sk a z a ła te ż n a tru d n o ś c i b a d a c z y p r z y p ró b a c h jed n o zn aczn ej o cen y ra n g i K a sp ro w ic z a , w ynikające z p rz e m ie s z a n ia się u n ieg o form p ro s ty c h w ie r s z a z barokow ym i.
P r e le k c ja p r o f . d r a A r tu r a H u t n i k i e w i c z a (UMK) "K a sp ro w ic z a P rz y b y s z e w s k i" u k a z a ła w zajem ne zw iązki ty ch dw óch synów Ziem i Ku ja w s k ie j, p rz e b ie g a ją c e w p ła sz c z y ź n ie b io g ra fic z n e j i l ite r a c k ie j. P r z y w ołując e s e j p o ety ck i P rz y b y sz e w sk ie g o "Z gleby k u ja w s k ie j" , r e f e r e n t w sk a z a ł n a tr a f n o ś ć o d czu cia p r z e z a u to ra tego e s e ju is to tn o ś c i i g łę b i p o e z ji K a sp ro w ic z a , co m iędzy innymi wypływ ało ze w spólnoty re g io n a ln e j obu p is a r z y .
W ystąpienie d o c . d r a h a b . Jana T u c z y ń s k i e g o (W S P S łu p sk ) p o św ięcone było "K sięd ze u b o g ic h ". P r e le g e n t podjął p ró b ę w y ja śn ie n ia r o dowodu lite r a c k ie g o i filo zo ficzn eg o tego u tw o ru w w a rstw ie problem ow ej i k o m p ozycyjnej, w sk a zu ją c na rom antyzm p o lsk i (S ło w a c k i) o r a z k u ltu rę in d y jsk ą (R a b in d ra n a th T a g o r e ) . W nikliwa in te r p r e ta c ja cyklu p o zw o liła p re le g e n to w i w sk a zać ten d en cje f o lk lo ry z u ją c e , z w ła s z c z a w w a rstw ie ję zykow o- s ty lis ty c z n e j.
D r Jan K a c z y ń s k i (W S P O lsz ty n ) w y g ło sił r e f e r a t n t. "F o lk lo ru w PM a rc h o łc ie ^ J. K a s p ro w ic z a " . A utor z a ją ł s ię zagadnieniem ró ż n o ro d n o śc i s ty liz a c y jn e j " M a r c h o łta " . O k r e ś lił te ż zw iązki u tw o ru z regionem ku jaw sk im , w sk azu jąc n a rodow ód b ib lijn y i ludow y.
D r Z bigniew C h r o m i k (W S P S łu p sk ) w r e f e r a c ie "N azew nictw o w u tw o ra c h J. K a sp ro w ic z a " p rz e p ro w a d z ił k la sy fik a c ję nazw w y stęp u ją cy ch w d z ie ła c h p o ety o r a z o k r e ś lił ic h funkcję i ź ró d ła (etym ologia i
53
-M g r W ładysław W i t e k mówił o "J. K a sp ro w iczu jako b ib lio filu " , p o k a z u ją c p o e tę jako m iło śn ik a , z b ie r a c z a i znaw cę lit e r a t u r y .
W ygłoszone r e f e r a t y s ta ły s ię p rzedm iotem d y s k u s ji, w k tó re j p o s z e rz o n y z o s ta ł k rą g problem ow y zw iązany z p o s ta c ią p o e ty i jego tw ó rc z o ś c ią . D y sk u tan ci w y su n ęli s z e r e g p o stu la tó w badaw czych - zarów no s z c z e gółow ych, jak i g e n e ra ln y c h .
D okonując zam k n ięcia s e s ji g o sp o d a rz e w y ra z ili n a d z ie ję , że sp o tk a n ie s ta ło s ię je s z c z e jednym dowodem p o trz e b y k o n ty n u acji k o n fro n to w an ia m yśli naukow ej w z a k r e s ie b ad ań h is to r y c z n o lite r a c k ic h .
M gr Anna R a c z y ń sk a M gr M a ria Ś w iątk o w sk a
PRZESTRZEŃ W DZIELE LITERACKIM
KONFERENCJA NAUKOWA INSTYTUTU BADAŃ LITERACKICH
(21-23 III 1977)
Z in ic ja ty w y P ra c o w n i P o e ty k i H is to ry c z n e j Instytutu B adań L i t e r a c k ic h odbyła s ię w W arszaw ie w d n iach 21-2 3 III 1977 r . k o n fe re n c ja nau k o w a n a tem at " P r z e s t r z e n i w d z ie le lite ra c k im " . W ygłoszono p ię t n a ś c ie r e f e r a tó w , z k tó ry c h c z ę ś ć p o św ięco n a b y ła problem om ś c iś le te o re ty c z n y m , inne n a to m ia st m iały c h a r a k te r in te r p r e ta c y jn y .
K o n fe re n c ję z apoczątkow ało w p ro w a d zen ie, zatytułow ane " P r z e s t r z e ń w l i t e r a t u r z e : e le m e n ta rn e r o z r ó ż n ie n ia " , k tó re w y g ło sił d o c . d r h a b . Jan u sz S ł a w i ń s k i , w ym ieniając siedem sposobów w y o d rę b n ian ia k a te g o r i i p r z e s t r z e n i jako p rzed m io tu uw agi b a d a c z a l i t e r a t u r y . R e fe re n t wym ie n ił i k o lejn o om ów ił: 1) p la n m orfologii d z ie ła (p o e ty k a o p is o w a ), 2) to p ik ę p r z e s tr z e n n ą w sch em atach kom pozycyjnych (p o ety k a h i s t o r y c z n a ) , 3) w y o b ra ż e n ia p r z e s tr z e n n e w sy stem ie znaczeniow ym ję z y k a , 4) k u ltu ro w e w z o ry m odelow ania p r z e s tr z e n i (n p . s tr a ty f ik a c ja s p o łe c z n a ) , 5) w z o ry a rc h e ty p ic z n e (n p . wg Ju n g a ), 6) języ k i filo z o fic z n o -fiz y c z n e ( c ią g ło ś ć , k s z ta łty , ro z m ia ry ) o r a z 7) d z ie ło jako p r z e s tr z e ń (w m odelu s te re o m e try c z n y m ) ,
