Grażyna Borkowska
Zespół Historii Literatury Okresu
Pozytywizmu
Biuletyn Polonistyczny 31/5 (111), 16-19
wiedzy tajemnej w krajowej prozie romantycznej";
- M. Piasecka: "Manifestacje zła w literaturze polskiego romantyzmu";
- R. Przybylski: "Obraz artysty romantycznego na podsta wie korespondencji Szopena";
- 0. Trznadel: "Studia Mickiewiczowskie";
- 0. Trznadel: "Z problemów funkcjonowania tradycji roman tycznej w literaturze współczesnej";
- M. Zielińska: "Osobliwości polskiego romantyzmu" - ty tuł roboczy tomu studiów, podejmujących przede wszystkim pro blematykę polskiej prozy romantycznej - jej "czarnego charakte ru", niewyzyskanych przez nię możliwości, jej "zmarnowanych ge niuszy" (Zmichowska, Sztyrmer';
- M. Żmigrodzka: "Studia z estetyki romantyzmu". Prace edytorskie (wybory tekstów, wstępy, komentarze)
- A. Witkowska: "Idylla polska" BN).
1 zob. BP 1986 z. 3-4. 2 Zob. s. 118.
Maria Żmigrodzka
ma rzec 1988
ZESPÓŁ HISTORII LITERATURY OKRESU POZYTYWIZMU
Zęspół powstał z inicjatywy dwóch osób: doc. dra hab. Ja nusza Maciejewskiego, związanego z Pracownię Literatury Oświece nia, oraz dra Mariana Płacheckiego, działajęcego w Pracowni Poe tyki Historycznej. W marcu 1981 r. odbyło się zebranie inau gurujące działalność Zespołu. Dyrekcja IBL wyraziła
"pożyty-wistom" gotowość pomocy obiecujęc wygospodarowanie etatów, które zapewniłyby dopływ młodej kadry.
Na razie zalążkowy Zespół szukał współpracowników w inny sposób, tj. zwraca jęc się do różnych środowisk naukowych w kraju. Oo prac włęczono też grupę doktorantów IBL, zdradzają cych zainteresowanie epokę popowstaniowę 1 deklarujących chęć prowadzenia dalszych badań. Nawięzano współpracę z historykami, filozofami, teatrologami, znawcami dziejów prasy, socjologami. Ich dorobek prezentowano na comiesięcznych spotkaniach. Zsspół zabiegał również o kontakt z badaczami literatury pozytywisty cznej, działającymi w różnych ośrodkach akademickich - w War szawie« Gdańsku, Krakowie, Lublinie i Katowicach. Na ogół za proszeniu do udziału we wepólnych zamierzeniach badawczych to warzyszył żywy oddźwięk. W ten sposób Zeepół zyskał prelegentów I autorów, takich Jak: Danina Kulczycka-Saloni, Henryk Markie wicz, Anna Martuszewska, Oózef Bachórz, Tadeusz Bujnlcki.
W latach 1983-87 przyjęto nowych pracowników: Grażynę Bor kowską i Oana Tomkowskiego, którzy w 1985 r. obronili prace doktorskie, oraz Andrzeja Notkowskisgo, uprzsdnio pracownika Pracowni Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego w IBL, który w 1986 r. uzyskał tytuł doktora habilitowanego. Ostatnim "nabyt kiem* jest dr Agata Tuszyńska, zajmujęca się kulturę teatralnę II połowy XIX wieku.
Tak więc w cięgu ostatnich lat Zespół wyraźnie okrzepł. Oego członkowie prowadzę bardzo różnorodne badania w wielu dziedzinach szczegółowych - obok ściśle literaturoznawczych i interpretacyjnych, przedmiotem refleksji staje się szeroko po jęta kultura II połowy ubiegłego stulecia, obejmujęca z Jednej strony sferę MwysokęH (filozofię, etykę, historię sztuki), z drugiej zaś - zachowania społeczne o charakterze masowym, rzecz
jasna takie, które znajduję artykulacją w ówczesnej literatu rze, prasie, publicystyce.
Zeepół podejmuje także badania wspólne, związane z okreś lonymi zjawiskami kulturowymi, wymagającymi wszechstronnego oświetlenia. Zbiorowego wysiłku (pomnożonego o udział wielu za proszonych gości) wymagało konwersatorium "Sytuacja polityczna a kultura literacka II połowy XIX wieku". Plon wielomiesięcz nych spotkań zebrano w tomie MZ domu niewoli" (książka pod red. 0. Maciejewskiego czeka na druk). Obecnie Zespół przystąpił do opracowywania tomu zbiorowsgo "Pozytywizm".
Comiesięczny rytm zebrań przeplatają konferencje naukowe. Zespół wielokrotnie Je organizował, kilkakroć był także zapra szany do udziału w sympozjach przygotowywanych przez inne pra cownie i instytuty. W marcu 1983 r. Zespół Pozytywizmu IBL PAN zorganizował razem z Uniwersytetem śląskim sesję naukową po święconą przełomowi antypozytywistycznemu w literaturze pol skiej. Przedstawione w Katowicach materiały zebrano w pracy "Przełom antypozytywistyczny w polskiej świadomości kulturowej końca XIX wieku" Cpod red. T. Bujnickiego i □ . Maciejewskiego, Wrocław 1987).
W rok później, w marcu 1984 r., odbyła się w Warszawie konferencja pt. "Literatura południa wieku. Twórczość lat 60-ych ubiegłego stulecia wobec romantyzmu i pozytywizmu". W ten sposób Zespół włączył się w obchody 120 rocznicy powstania styczniowego. Ponieważ materiały z tej konferencji czekają na publikację, warto przypomnieć - choćby z tytułu - niektóre re feraty. Michał Głowiński mówił o 0. Miniszewskim w referacie "Pismak 1863"; Józef Bachórz omawiał źródła myśli pozytywisty- cznej w referacie "Fantazyjne objawy zmysłowe. Geneza i anty- geneza scjentyzmu pozytywistów"; Anna Martuszewska badała "Mo
tywy patriotyczne we wczesnopozytywistycznej powieści tenden cyjnej"; Oan Prokop dokonał rozbioru dziełka Kraszewskiego w referacie "Próba lektury powieści Kraszewskiego » My 1 oni«".
W grudniu 1986 r. Zespół Pozytywizmu (przy udziale Insty
tutu Historii PAN) zorganizował sesję pt. "Przemiany formuły Polaka w II połowie XIX wieku", poświęconą przeobrażeniom men talnym i kulturowym, jakie zachodziły na ziemiach polskich w epoce popowstaniowej. Materiały konferencji znajdują się w
re-i
dekcyjnym opracowaniu ,
Obecnie Zespół jest w trakcie przygotowań do kolejnej kon ferencji naukowej planowanej na rok 1988, Ma ona służyć rozpo znaniu sfery prywatnej i publicznej w kulturze II połowy XIX
2
wieku .W bieżącym roku terrainaż imprez naukowych jest bardzo bogaty, m.in. przewidywany jest udział pracowników Zespołu w sesji gdańskiej, poświęconej poetyce powieści realistycznej3, i w sesji krakowskiej, teoretycznoliteracklej (maj i wrzesień 1988 r.). 1 Zob. BP 1987 z. 3-4. 2 Zob. s. 134. 3 Zob. s. 145. Grażyna Borkowska styczeń 1988
PRACOWNIA HISTORII LITERATURY OKRESU MŁODEJ POLSKI
Pracownia działa w składzie następującym: doc. dr hab. Ro
man Loth (kierownik), doc. dr hab. Roman Zimand, dr dr An
drzej Werner, Bożena Wojnowska, Oan Zieliński (od marca 1987 - na urlopie naukowym za granicą), mgr Mirosława Puchalska. W okresie dzielącym nas od ostatniej informacji o Pracowni1 ze
