ROPA NAFTOWA l GAZ ZIEMNY

P ALI W A C l E K

Ł

E

PA WEL KAIR!NIIKOWSKl HENiRYK KOZIKOWISKI F'ELIKS MITURA ZBIGNIEW OBUCHOWJCZ JULIAN OBTULOWICZ ADAM TOKARSKI STAtNISLA W WDOWIARZ .

ROPA NAFTOWA l·

GAZ ZIEMNY

· IX Plenum KC IWYSunęło do szerokiej dyskusji tezy

na LI Zjazd IP~PR. .

W ll:ezaiO'h tych ~i~zy iooymi · podklreślono, że dalszy rc.zw&j bazy IPaliwówo-enellgetycz.nej stanowi nie2l'będny czymlllk rozwoju goapoda.r.ki narodowej .. ROZ\VIój bazy pSiliwowo-anergetycznej IPOMnien odbywać się między innymi przez "zwiększenie wydobycia i przerobu ropy

na!rowej".

SŁu2Jbie goologic:I'Jllej przemysłu naditow~o postaw io-ne zostały więc 'konkrętne zadania na lata 1954-5~, jak również na lata ;nastwne.

Złoża paliw fPlyn,n.ych i gazowyd} wystwu:ją łącznie z wodą pakładową i solanką. w porowatych warstwach skallnych, :tam gdzie &ą one podniesione twomąc tak

-zm.

stru'kltury. qbec.ność i-rolaqji- od powierzchni decy-duje o :ZaChowaniu 7!l(YŻa., o aego warto6ci. przemysłowlej. Ropa, gaz d. woda wypełniając warstwę roponośną u'kła­ dają się

w

niej stosownie do ciężaru gatunkowego. · Przebieg struktur ustala .geolog w .czą.sie . zdjęcia geologicznego, zapoznając się jednocześnie z następ­

s:twem waimw i dch podłożem, tj. ze s'llr&tnrafią i Hto -lpogią. Tam gdzie cwa.rstwy podiłoża nie są d()6ff;ępne bez -pośrednim obserwaejom, korzysta geolog z pomocy ge~ fizyki. Po ustaleniu ogólnych wiadomości o !budowie

geologiczn.ej o.bsmru wyznacza geolog region, w którym mają być przeprowadzone .badania szczegółowe. Na .ich. podsta"Wie wytbiera ,pllllikty na\iba·rdZi~ lkorzy~ne i za-~ada w nich wiercenia IPOS~iwawcze, f!J;Jy ~awdzić

ist.nięnie zlórż. i ich wartość przemysłową. · .. ~· . . W śwlieł:le wa:rlllllkÓw prac geol<)gie7Jńo.-.poo2:ukiwaw~ ozych widać, że wykrycie 'złóż ropy· i ,gaz(1W

wymaga

od-powiednio przygootow.ame;t i .spręr.Zystej ~by ,geol0f51~-, nej. Dla uzyskalilia najszer-szej Skali porówtnaąiia i 1Ptze-· widywań sl'll2lba geologic21na must.i obejmCliWać swymi

badaniami ·możliwie sreroki ~ian., wYkottiYf$ŁUjąc je-· dnocześnie w8zys1ki.e materiały

'

i

wiel"'Oń· ·okolicznyoh; W gQS'P(ldarce kapiotailisty!OOilej UZyLSka!!lie materiałowe

dą s-zemzydh opracowań ~eolo.gi=ych rbyło niemoożl~w~-. z ·powqdu sprzec7!I1yc.h ilhteresów. pos2X!zeg6:lnyc,Ji właśCi.:,, ci~t

w.

g~podarce ·~,polecz.nionęj · jest : ~n,ecl~r:

słwba geologtczna korzy,s,ta z, calości ·mater1ałóW ·g~r logi<:.iny.ch, '~ą:c)'cll rv.t .pl>śiad:ańiu.

jeidrlooliek

<Xtgaitiiza·-·

36

.

cyjnych. Na tę d·rogę w~łpracy i wymiany wiadomoś­ ci Wi<roczyla trównież naftowa sł.u2ł:la geologiczna.

Pra-·cUjąc uczyła się jednocześnie nowego stylu pracy. · · J"ÓCzą<llkowo 1brak by'.lo ~ednalitej organizacji

geolo-gicznej słurż!by

w

przemyśle ~Daftowym, co spowodowa-ło dwuto;rocwość ;,Prac geologicznych. Na Ndżu Polskim. i w zachodln:iCh Ka11Patach praeowała poszukiwawcza

slu2!ba geologiczna, natomiast

w

Karpatach środko­

wym

ma starych 1pO!aoh n~h i w 'ich sąsiedztwie praoowa!i·

osobno

geologowie •kopailn:ictw rn~ftowych.

W okresie tym odwiercono llliewie1kie pozostałooci

te-

.

·

.

ren.Qw rozpoznall'IIYch tpOprZJe'd!n.io, . · ·

.

'ren

,łlp019Ób rpracy SJ)OWOdował,

a:e

WykOIIlattlO Wpraw-dzie rnależycię . .zadania prodUkcyjne Pl8100 3-Ietruego,

ilioe ~eczano · jednalk zasobami kategorii przemy-S·łowej {A i B) IWYdObycia ropy wymagaonej. Pl~mem. 6.,letndm ... - .. .. ... · .. · · ·

Geoilogowie inlscy przy· wapól!pracy z

geolog~

ra-dzieckimi zmienili więc kierunek prac, przenosząc

wszystlkie wiercenia p()Szukiwacze w· Katpaty środko­ we,·

a

w

szczególności na teren tak zwanej dePI'esji cen-trafnej ·i jej majbliższe sąsiedztwo. Decyzję

-wprowadza-jącą jednotorowość w praee naftowej służby geologi

c7.-r.ej powzięto jednaJk do;piero w r. 1951, co spowodowa~ lo opóźnienie w realizacji planu produkcyjnego. Opóź­ menia tego słuŻiba geologicz.na !Pl'Zemyslu nie zdołała d<J dzisiaj w calości nadrObić.

· Poza Karpatami nie odkryto wprawdzie złóż ropy, chociaż IWieree!!lia prczytni.Ofiły gospodan:e rn!!irodowej n~ we ~·008· soli port;asawyCJb ,nra· IKug.awach

maz

gazu nad doiliną WislOką · i ona śląSkim brzegu Karpat. Geologo .. . wie doszli do wrn.iosku, :Ze dB!lsze prace

geologiczno-po-seukiwawcze ropy i gazu na Niżu muszą być ltioprzedzo-· ile licznymi i dokładnymi badaniami. Badania te

po-winny obejtnOIWać 7J(idęl'lia geofizY=e, a przede :

wszyst-kim sejsmikę, która może WY21rJ.aczyć Zlł'TY\SY głębokich strulkt'li.r. Nast«mie nail.eży daltornać wierceń geologicz-nych w oelu dokładniejszego scooralcteryzowania struk- . tur, na iktóryoh IW na·j<korzy~niejszych purik.tacl!. wyzna-czone :zostaną odwierty poszukiwawcre.

W Kalrpatach P'I'ZY wSii)ólpracy ·geologóW radzi~dch przystąpiono do zbąoaiJlia wierceniami:

l) głębokich części niekt.óTych struldątr,

2) rwarsllw klrośn!eń51k.ich we wschodniej ~ęści· depre-sji cen.tral•nej.,

3) głębszych warstw kredy ~rnej i dolnej) w zacbod-.

niej części d~resji centra!Lnej i na: jeJ obrzeżeniu,

4) skornp.likowanych struktur typu Folusza,

5) warstw góvnej i dolinej klredy na szerokich i wiellkich strukturach Kat-pat brze~nych, gdzie należy ~zie­

wać się znacznych zasobów ropy lub gazów. ·

Wyniki dotyclhczasowyCh prac są następujące: l) W strefie pierwszej !Prowadzane są 'końcCIW'e prace

łpOSZtJkilwa.wcze. .

2) W strefie dr~iej uzy&kano częściowo- produkcyjne sulk.cesy, nie· uzysklllilo natomia:st. j~e paw1a:żmego IPI"ZYrOS'W. zasobów z ;po~~ niekorzy5tnyoh wla.ści-.

Wiercenie· naftowe (fot.'

CAF)

W

OŚCi

(.l.isk~

poJ;Owat-ość

i

IPi'zętlUS;,;;xamQŚć)

·

.

warst.ir

. •rqponośnych, . . . . . . · , . ·

·

3l

Rozwiercanie serii gót'no-

i

dolno-kredowych . jelit w toku. U:?}"S!kano tu duży .. sukceS .~bezpieczają~

· 11>lanowaną produkcję'. ga1JI.f.'i · iPOdl;losząc· wY~bitnie je-·

·go

żasdby ·· · · · · · · · ·

4) W

strefie.

skompl~9Waii:Ych ~

rt>l~

struktJUir

uzy-s'k.aho ;i, iLIZ~ się inadal'!pOzytywne w.yniki;

. 5) iBadalpia rea'liZOIWaJ!le są glębdkimi wiereenianu;. r h:tali7l8. powYższego, stanu .upowa0.nlła do jpodwy,ższe,­ nia

plam

·prac geologiC7DlÓ~awczych·

na

rok 1954. Fafkt ten zob()Wiilzu,je naftową służbę geO'l()giczną

dó dalszej mobHizacji. Spełnienie· tych · za'dań !będzie

realizacją tez zja2Xiowych o da·Iszym irozwoju bazy

[(lll!lł-. wowo-energetyczn(lj. . ·: .' .; · '

r.Zadamia te będą na&tępujące:

W Kai"Patach plyoflkimi wierceniami z jednej stl'OIDY

będzńe 'badana ob\ldQWB poszczególnyoh slir:u!kflur, Z

c}t'U-Wieże wiertmcze (fot. CAF)

giej zaś - wyjaśniarne !będzie ra1gadni.enie 1ply1:1k[ch zló:t rapy, Wiercenia głębOkie będą t'021Wiązy.wać

zagadnie-. nde 'l"OipO- i gaZOJ19ŚllOlŚci piaSkowtów eiężkowicklch,

L~tehniańskich i dolno-kredowych

w

głębokich częściach

st~tur.

•Pomyślne owYII'liki t~h wierceń mogą wpłynąć

zdecy-dOfWanie na powię'kszende •nasz~h zasdbórw oropy, tak

jak wpłYII'lęły na :zWiększenie zaso;bów gazu.

Ponadto osobną :gi'UIPę czagadtnień stanowi podloże tzw. jednost-ki m~r.skiej. ·

oNiez8!le'ŻJilie Od a.'9ZWdązywan:ia 1Pt"Oblemów !ka;roackich

część rnaszych prac geologimno-poszuik:iwawczych skie-·

rowSIIl8 zostanie D'lB' tereny Po'lski pćlnoo:noej 1p0 uprzed-nim opracowam:u materialów geologicznych przez In-stytut Geologiic2lny. Sci&ła wspótpraca. .g.eologiC7ll'J.ej służ­

by rnaftowej z l'llstytutem Geologicznym będzie ~.,va<ran­

cją Slylbki~o "..Z)'Ska.niao.wymi'ków :na !tym odcilnku.

Wsfim2ouje na to doświadczenie óbeCI!lej ·WSIPÓ'ł

₁

pracy na

terenie przedgórza Karnpat. l

Waga stojącyclh Pt:J~ed słu-żlbą geologiCZJną zadań zm

u-sza ~o :p~alizowania d®rych i zl}'oh stron na.szej eodz1enneJ pracy, 'której wymikiem są setki kilometrów ~wadratowych szczegółowych zdjęć geologicznych,· wi

e-· Fragment nowej rafinerii (fot.

C

AF

}

' "

le przebadanych rkilomebrć<w bieżących rd~ł wiertni-czych oraz setki tysięcy pr8bek z wievceń .udarowych,

co

wraz

z

rezultatami opracowań naszych działów ła­ baratoryjnych powal!nie posunęło znajomość wnętrza

n&SIZ~h gćxr,

W pracach swych lnie unikiDęła sluż:ba geolo~c:tJla bł·ędów. Brak jarl wyC'Zel'pllÓącego ujęcia dotych(!za.so-wych wyników. co ·powa.żnie t.rtrudnia rwyjaśnienie ge-. nezy ~yoh złóż. Zasadnicza dokumentacja• i

inter-,pręta.oja me Ilfidąża za rwy:nikazni wierceń. Błędem jest równiEri: 21byrt powoiale włączanie wyników badań

la.bo-ratoryjalych do prac ełu:źiby ;geologicznej. Powodem

t~h zamiedlbań jest. między hmlymi fakt obsadzenia

placówki geologiemej w CZ Przemysłu Naftowego

je-dynie głównym geologiem ·bez pomocniczego

perso-nelu fadhowego. Błęd·em 'W["Ef);Zcie jeSJt odrywanie się

niektórych pr~Zeds1:awicieB.i służby geologicznej nafty od

zagadnień swego przemysłu. .

W codziennej pracy

napotykają

. .geoiogowie

llla,:f.towi

na flrudności wynikające z cledocenienia rwainości iCh procy pl'2m.: przedst&wticieli :innych służb, co utrudnia

pracę geologom i może działać na nich demobilizująco.

Działałmość sh.rżby geologicznej · powin!lla .być ocEm~OO'la prZ:ede W~Szyst!kdm pr.zez czyliinik facltowy. · . . ·

Sh.riJba techni<:zna wspólpra~jąc ze słurżbą geologicz·

ną musi pamiętać, że w dążeniu do uzyskania jak

naj-większ~h postępów wa:lme •jest jakościowe wY\kOJtywa.

nie metrów. PoiWdnna ona dołożyć W$zelkich starań do uspi'a'Wlnienia technie<Znycb prob i zabiegów wykonyrwa"

~ tna otworach .wier<tmiczydh. iPopell.nione błędy OIPÓź·

ni·aJą odk·rycie złóż i .podwyrilsza~ą 'kol!lzty własne. Służ· . ba admim:istracyjna przemys.lu powinna pamiętać, że

jej iadan.iem jest ułaltwi.ać !Pl'acę ~lu2lbom

produ;kcyj-nym (geologil' i technice). Zagadnienie to zostało wy

-r~e ujęte i. postawiooe w te<Lach ui:hwalcmycll opl'Zel'l

IX ·Plenum IKC na II Zjazd PZPR.

Z przedst..atviiOl!lyah pok.rótce_ ~gadndeń IWyttlika·, że

du:żo pracy jeszcze stoi przed słutl;bą geologiczną

prze-mys'łu naftowego. Do pokonania trudlllości, przy wyko-nywaniu zadań po:stawio!llych przez tezy

przedzjazdo-we,

shl~a ~eo~ogiczna pr:zemyslu .naftotwego musi

przystąpić całym zespołem złożonym ze starej i mlodej

kadry - pracowników · fa:chowych i adminis1:ra<;jl.

'l'rudności -te ,przerDWycięży przez podniesienie na wyż­

!?IZY !pol'liom pracy IPoJ,ittycznej, przez zwiększenie

oi>era-tywności zes.pdł&w i pos?Xzegómych jednootek orga~­

zacY!Jn~h. przez podniesienie dyscypliny pracy, obri~­

żenie iko.sztów własnych o:raz rytmicme wykonywanie