Ks. MAREK CHMIELEWSKI Ks. ADAM RYBICKI
SPRAWOZDANIE Z DZIAALNOS´CI KATEDR.
PRACE DYPLOMOWE
OBRONIONE W INSTYTUCIE TEOLOGII DUCHOWOS´CI
WYDZIAU TEOLOGII KUL
I INNE FORMY AKTYWNOS´CI W ROKU 2016
DOI: http://dx.doi.org/10.18290/rt.2017.64.5-10
KATEDRA DUCHOWOS´CI SYSTEMATYCZNEJ I PRAKTYCZNEJ
I. KS. PROF. DR HAB. MAREK CHMIELEWSKI A. Rozprawy doktorskie
Mgr lic. Olga STREMBSKA, Podmiotowy aspekt mios´ci oblubien´czej w doktrynie
s´w. Jana od Krzyza, Lublin 2016, ss. 219.
Autorka prezentowanej rozprawy doktorskiej, wychodz ac ze susznego zaozenia, ze celem rozwoju duchowego jest mios´c´, bo Bóg jest mios´ci a (por. 1 J 4,8.16), podjea bardzo interesuj acy temat mios´ci oblubien´czej w doktrynie s´w. Jana od Krzyza, rozpatrywanej w aspekcie podmiotowym. Za cel postawia sobie odpowiedz´ na nastepuj ace pytania badawcze: w jaki sposób czowiek dos´wiadcza oblubien´czej relacji z Bogiem? co sie dokonuje w jego wnetrzu? jakie s a etapy i przejawy tej mios´ci?
Wprawdzie mios´c´ oblubien´cza w pismach karmelitan´skiego Doktora Kos´cioa bya i jest czestym tematem róznych studiów oraz publikacji, jednak dotychczas zarówno w literaturze s´wiatowej, a tym bardziej polskiej, nie ujmowano jej od strony podmiotu, a wiec chrzes´cijanina, który wchodz ac na wyzsze etapy zycia duchowego dos´wiadcza, ze zosta ni a obdarowany przez Boga. Przedmiotem badan´ jest wiec realny czowiek wraz z jego konkretnymi uwarunkowaniami oraz unikalnym sposo-bem przezywania wiary.
Pod tym wzgledem przedmiot badan´ w niniejszej rozprawie trzeba uznac´ za nowa-torski i oryginalny. Dodatkowym walorem jest to, ze autorka, maj ac dobr a znajomos´c´ jezyka hiszpan´skiego, korzystaa z tekstów oryginalnych, dzieki czemu moga wydo-byc´ rózne odcienie znaczeniowe symbolicznych okres´len´, za pomoc a których Mistyk Karmelu oddaje podmiotowe dos´wiadczenie Bozej mios´ci.
Dla zrealizowania autorskiego projektu badawczego mgr lic. Olga Strembska posuzya sie wypracowan a przez siebie metod a badawcz a osadzon a na ogólnie stoso-wanej w teologii metodzie teologicznej, która polega na odwoywaniu sie w pier-wszej kolejnos´ci do tzw. przesanki wiekszej, jak a w tym przypadku s a dane Obja-wienia biblijnego, Tradycji oraz nauczania Kos´cioa. Za punkt wyjs´cia autorka przy-jea zatem „system personalistyczny, który umozliwia badanie dos´wiadczenia ducho-wego rozumianego jako relacja osobowa, która w szczególny sposób uwzglednia ontologiczn a i egzystencjaln a niepowtarzalnos´c´ osoby” (s. 15). Jes´li zas´ chodzi o s´rodki naukotwórcze, to posuzya sie ona teologiczno-duchowos´ciow a analiz a z´róde, to jest pism s´w. Jana od Krzyza, zd azaj ac zarazem do syntezy, której celem byo ukazanie mios´ci oblubien´czej w jego doktrynie pod k atem oryginalnos´ci i aktu-alnos´ci. Przyjetej metodzie badawczej odpowiada struktura rozprawy. Autorka w pierwszym rozdziale wychodzi od semiotycznej analizy terminologii antropologicz-nej i oblubien´czej, charakterystyczantropologicz-nej dla poruszanego zagadnienia. Wyprowadza z tego wniosek, ze w s´wietle Objawienia i w opinii wielu mistyków, w tym równiez s´w. Jana od Krzyza, relacja mios´ci mezczyzny i kobiety jest najlepsz a analogi a dla zobrazowania mios´ci Boga do czowieka.
Przyjmuj ac oczywisty fakt, ze mios´c´ oblubien´cza to wzajemne odniesienie osób, w drugim rozdziale autorka poddaa analizie z´róda sanjuanistyczne pod k atem Boga jako Oblubien´ca. Godne podkres´lenia jest to, ze opisuj ac oblubien´cz a mios´c´ ze strony Boga, rozwaza j a z punktu widzenia poszczególnych Osób Boskich. Kazda z Nich bowiem dziaa wzgledem czowieka jako Oblubieniec jego duszy. Zwrócenie uwagi na trynitarny charakter mios´ci oblubien´czej w doktrynie hiszpan´skiego Dokto-ra Kos´cioa jest cennym i zaDokto-razem oryginalnym wkadem doktoDokto-rantki w studia sanju-anistyczne.
Rozstrzygnieciem postawionej tezy doktorskiej jest rozdzia trzeci, w którym mgr Strembska opisuje dos´wiadczenie mios´ci oblubien´czej poszczególnych Osób Trójcy Przenajs´wietszej, jakie aktualizuje sie w podmiocie. Opis ten przeprowadza w trzech aspektach, nierzadko ujmowanych takze jako trzy etapy duchowego rozwoju, a mia-nowicie: oczyszczenia, os´wiecenia i zjednoczenia. W tym ostatnim aspekcie, posugu-j ac sie terminologi a S´wietego z Fontiveros, autorka analizuje charakterystyczny dla duchowos´ci karmelitan´skiej stan zareczyn i zas´lubin mistycznych.
Z przeprowadzonych badan´ doktorantka wyprowadzia szereg wniosków, spos´ród których na uwage zasuguje przede wszystkim to, ze zarówno na gruncie filozoficz-nym, jak i teologiczfilozoficz-nym, s´w. Jan od Krzyza mocno podkres´la niepowtarzaln a wartos´c´ osoby ludzkiej oraz ostateczne jej powoanie do miosnego zjednoczenia z Bogiem. Jego doktryna ma wyraz´nie charakter trynitarny, co nie zmienia faktu, ze uosobie-niem oblubien´czej mios´ci, dos´wiadczanej przez czowieka, jest Jezus Chrystus. O us´wiecaj acej i zbawiaj acej mios´ci oblubien´czej nalezy zatem mówic´ w kluczu trynitarno-chrystologiczno-personalistycznym.
Próba aktualizacji sanjuanistycznej doktryny na temat mios´ci oblubien´czej prowa-dzi doktorantke do stwierdzenia, ze jest ona odpowieprowa-dzi a na „powszechn a potrzebe duchowos´ci”, o której pisa s´w. Jan Pawe II w lis´cie apostolskim Novo millennio
ineunte (nr 33). St ad zapewne niesabn aca popularnos´c´ duchowos´ci karmelitan´skiej, zwaszcza ws´ród modych.
Warto jeszcze nadmienic´, ze rozprawa zostaa przygotowana z wielk a starannos´-ci a, jes´li chodzi o szate graficzn a. Ponadto nie stwierdzono powazniejszych uchybien´ w opisie bibliograficznym. Podsumowuj ac, autorka rozprawy wykazuje sie odpowied-nimi kwalifikacjami intelektualnymi i metodologiczno-warsztatowymi do uzyskania stopnia doktora nauk teologicznych w zakresie teologii duchowos´ci.
Recenzenci:
O. prof. dr hab. Jerzy W. Gogola OCD, UPJPII, Kraków Ks. dr hab. Adam Rybicki, prof. KUL
Publiczna obrona 22 IX 2016 r.
Daniela CHWAEK CFS, „Malen´ka droga mios´ci” jako styl zycia
chrzes´cijan´-skiego wedug s. Konsolaty Betrone (1903-1946), Lublin 2016, ss. 379.
Posoborowa teologia duchowos´ci uprawiana jest przede wszystkim jako teologicz-na refleksja teologicz-nad dos´wiadczeniem duchowym, które obejmuje takze przezycia mistycz-ne oraz wynikaj ace z tego postawy wzgledem Boga, Kos´cioa, bliz´niego, s´wiata i sa-mego siebie, jak równiez towarzysz ace temu fenomeny.
W tej perspektywie prezentowana rozprawa doktorska s. mgr. lic. Jadwigi Danieli Chwaek CFS cakowicie wpisuje sie w zakres teologii duchowos´ci, jako penopraw-nej dyscypliny teologiczpenopraw-nej. Przedmiotem bowiem materialnym rozprawy jest „ma-len´ka droga mios´ci”, która jest oryginalnym stylem zycia chrzes´cijan´skiego, jaki znamionowa przede wszystkim osobiste dos´wiadczenie duchowe woskiej kapucynki s. Konsolaty Betrone (1903-1946). Zawarte w jej pismach autobiograficznych (dzien-nik duchowy, listy i inne z´róda) opisy tej „drogi” oraz praktyczne wskazania stano-wi a podstawe do wypracowania koncepcji zycia duchowego, która wpisuje sie w dos´c´ powszechn a i usankcjonowan a przez Magisterium Ecclesiae forme, jak a jest „droga duchowego dzieciectwa” s´w. Teresy od Dzieci atka Jezus, Doktor Kos´cioa. Z tej racji Doktorantka opisuje i bada „malen´k a droge mios´ci” nie tylko jako przejaw osobiste-go dos´wiadczenia duchoweosobiste-go s. Konsolaty, ale przede wszystkim jako w miare caos´ciowy program d azenia do chrzes´cijan´skiej doskonaos´ci.
Posuguj ac sie jezykiem nauk technicznych, mozna powiedziec´, ze pod tym wzgledem rozprawa s. Chwaek ma charakter innowacyjno-wdrozeniowy. Nie jest wiec czyst a teori a, lecz wykazaniem implikacji, jakie pyn a z osobistego dos´wiadcze-nia duchowego woskiej mniszki dla praktyki zycia duchowego wspóczesnego chrze-s´cijanina. Jak bardzo interesuj acy jest ten nowy styl zycia duchowego, s´wiadczy fakt, ze takze w Polsce (na Warmii) powstao stowarzyszenie czcicieli i nas´ladowców s. Betrone, zas´ sam kult woskiej kapucynki zatacza coraz szersze kregi.
Z punktu widzenia merytorycznej wartos´ci rozprawy na podkres´lenie zasuguje fakt, ze jest to bez w atpienia pierwsza w Polsce i w ogóle w s´wiecie rozprawa nau-kowa takich rozmiarów i rangi, pos´wiecona postaci s. Konsolaty Betrone. A poza tym w caos´ci oparta jest ona na oryginalnych, woskojezycznych tekstach z´ródo-wych, co uzasadnia mnogos´c´ cytowan´, zwaszcza w odnos´nikach, jak równiez dro-biazgowos´c´ przeprowadzonych analiz. Dzieki temu czytelnik ma dos´c´ wnikliwy i szczegóowy wgl ad w osobiste dos´wiadczenie duchowe s. Betrone, a tym samym skuteczne s´wiadectwo wspópracy z ask a Boz a.
Dodatkowym walorem omawianej rozprawy pod wzgledem merytorycznym jest to, ze Autorka prezentowany przez s. Konsolate styl zycia duchowego skonfrontowaa z duchowos´ci a franciszkan´sk a, badaj ac, czy i na ile „malen´ka droga mios´ci” jest emanacj a pierwotnego ducha franciszkanizmu, zwaszcza w wydaniu klarian´skim.
Obszerna rozprawa skada sie z czterech rozdziaów.
Pierwszy z nich stanowi to historyczne i spoeczne zycia i dziea s. Betrone. W rozdziale tym Autorka uwzglednia równiez charyzmat klarian´ski, w jakim zya woska zakonnica z racji przynaleznos´ci do zakonu sióstr kapucynek.
Pozostae trzy rozdziay s a wiernym zastosowaniem wspóczesnej koncepcji du-chowos´ci, zgodnie z któr a przejawia sie ona w zespole postaw osobowych, maj acych do przedmiotu dos´wiadczenia duchowego odniesienie poznawcze, afektywno-aksjolo-giczne i praktyczne. Odpowiednio do tego rozdzia drugi ukazuje teoloafektywno-aksjolo-giczne podsta-wy „malen´kiej drogi mios´ci”, rozdzia trzeci jej motywacyjno-przezyciopodsta-wy aspekt, zas´ ostatni rozdzia praktyczn a odpowiedz´ bohaterki rozprawy na otrzymane poznanie Boga.
Doskonaej znajomos´ci postaci i pism s. Konsolaty Betrone, co nadaje rozprawie wysoki walor poznawczy i praktyczny, odpowiada staranna szata graficzna, popraw-nos´c´ opisu bibliograficznego, jak równiez nie budz acy zastrzezen´ jezyk rozprawy. Mozna powiedziec´, ze dzieo to w pewnym sensie jest modelowe i zasuguje na to, aby zostao wydane drukiem.
To wszystko pokazuje zarówno bardzo dobre przygotowanie merytoryczne Dokto-rantki w zakresie teologii duchowos´ci, jak równiez jej zdolnos´c´ s´wiadomego posugi-wania sie odpowiedni a metodologi a badan´. Wobec tego rozprawa s. Chwaek jest kompetentnym i nowoczesnym studium teologiczno-duchowos´ciowym, dalekim od tradycyjnych opisowo-poboznos´ciowych rozwazan´ na temat zycia s´wietych i ich doktryny.
Recenzenci:
Ks. dr hab. Stanisaw Suwin´ski, UMK, Torun´ Dr hab. Stanisaw T. Zarzycki SAC, prof. KUL Publiczna obrona 15 XII 2016 r.
B. Prace magisterskie
BOROVSKA Antonina CDC (Lwów), Elementy duchowos´ci ignacjan´skiej w
Zgro-madzeniu Sióstr Bozego Serca Jezusa; obrona: 28 VI 2016.
DUDZIN´ SKA Róza (Poznan´), S´wiadomos´c´ eklezjalna modziezy Liceum
Ogólno-ksztac acego im. I. Paderewskiego w Lublinie w s´wietle przeprowadzonych badan´;
WAZ NIEJSZE FORMY AKTYWNOS´CI NAUKOWEJ KS. MARKA CHMIELEWSKIEGO
27 I 2016 odczyt pt. Miosierdzie w nauczaniu papieza Franciszka podczas XXV Sympozjum Ksiezy Rekolekcjonistów, Ojców Duchownych i Spowiedników Kapan´skich nt. „Nowe zycie w Chrystusie. S´wiatowe Dni Modziezy. Rok Miosier-dzia”, zorganizowanego na Jasnej Górze;
23 II 2016 odebranie z r ak Prezydenta RP Andrzeja Dudy tytuu profesora nauk teologicznych;
12-17 III 2016 rekolekcje wielkopostne w polonijnej parafii Matki Bozej Czes-tochowskiej w Londynie (Ealing);
8-10 IV 2016 referat pt. Macierzyn´skie królowanie Maryi a zycie duchowe podczas sympozjum z okazji 360-lecia s´lubów króla Jana Kazimierza, zorganizowa-nego przez Archidiecezje Lwowsk a Obrz adku Rzymskokatolickiego we Lwowie;
19 IV 2016 wykad w Wyzszej Szkole Ekonomii i Innowacji w Lublinie pt.
Jana Pawa II ucieles´nienie duchowos´ci w ramach ogólnopolskiej konferencji
nauko-wej nt. „Ciao – psychika – duchowos´c´ w teorii i badaniach naukowych”;
28 IV 2016 wykad na KUL pt. S´w. Jana Pawa II „Totus Tuus” podczas sesji naukowej z okazji 300-lecia s´mierci s´w. Ludwika Grignion de Montfort;
4 VI 2016 odczyt w Kotuszowie-Chan´czy pt. Modos´c´ a duchowos´c´ w ramach sympozjum ku czci s´w. Jakuba Apostoa nt. „Modzi na drogach Europy do Miosier-nego Ojca”;
22 VI 2016 na UKSW udzia w charakterze recenzenta w rozprawie doktorskiej s. Anny Dudy pt. Teologia i kult Serca Maryi w tradycji i zyciu Zgromadzenia
Ma-ych Sióstr Niepokalanego Serca Maryi.
6-11 IX 2016 udzia w 24. Miedzynarodowym Kongresie Mariologiczno-Maryj-nym w Fatimie (Portugalia) nt. „Wydarzenie z Fatimy sto lat póz´niej. Historia, prze-sanie i aktualnos´c´” i wygoszenie referatu w Sekcji Polskiej pt. Oredzie fatimskie
lekarstwem na europejsk a chorobe horyzontalizmu;
5-6 X 2016 wykad na Jasnej Górze pt. Pastoralno-duchowe implikacje
macie-rzyn´skiego królowania Maryi w ramach sympozjum zorganizowanego przez Polskie
Towarzystwo Mariologiczne nt. „«Z dawna Polski Tys´ Królow a, Maryjo». 300 lat koronacji obrazu Matki Bozej Czestochowskiej (1717-2017)”;
15 XI 2016 referat pt. „Wyobraz´nia” i „balsam” miosierdzia podczas sympo-zjum parafialnych pracowników Caritas nt. „Miosierni czynem”, zorganizowanego przez Sanktuarium Ostrobramskie w Skarzysku Kamiennej.
Ponadto ks. M. Chmielewski:
od 2003 roku w Radio Maryja i TV Trwam prowadzi cykl czwartkowych audy-cji pt. „Duc in altum” (727 odcinków);
publikuje felietony z cyklu „ABC duchowos´ci” w miesieczniku „Egzorcysta”. Ukazay sie 52 odcinki, z czego 33 zostay wydane w postaci ksi azki pt. ABC
bierze udzia w pracach Zespou do spraw Ruchów Intronizacyjnych, powoane-go przez Konferencje Episkopatu Polski. W zwi azku z tym opracowa modlitewnik czcicieli Chrystusa Króla pt. Króluj nam, Chryste! (Opole 2016);
jest czonkiem Zespou Ekspertów HS1 Narodowego Centrum Nauki w Krako-wie;
zosta powoany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyzszego Jarosawa Gowi-na Gowi-na czonka Zespou Specjalistycznego do spraw pierwszego etapu konkursu Naro-dowego Programu Rozwoju Humanistyki „Uniwersalia”;
w roku akademickim 2016/2017 przebywa na rocznym urlopie naukowym.
II. KS. DR HAB. ADAM RYBICKI, PROF. KUL A. Rozprawy doktorskie
Ks. Dawid WASILEWSKI, Formacja duchowa na Drodze Neokatechumenalnej jako proces wtajemniczenia chrzes´cijan´skiego, Lublin 2016, ss. 250; obrona publicz-na: 23 IX 2016.
Jolanta KRAS´NIEWSKA, Duchowos´c´ serca wedug Tomasa Špidlika, Lublin 2016, ss. 407; obrona publiczna: 22 X 2016.
