Kazimierz Biskupi, woj. konińskie

Zygmunt Świechowski,Jadwiga

Chudziakowa,Jerzy Dubikajtis

Kazimierz Biskupi, woj. konińskie

Informator Archeologiczny : badania 20, 131-132

n ia * * o b r ę b ie o p is y w a n e j w a rstw y n a t r a f i a n o początkowo na sko ru py t naczyń w cz e sn o śre d n io ­ w ie c z n y c h i k u lt u r y ł u ż y c k i e j , zaś p o n iż e j poziomu o k o ło 60 cm w y łą c z n ie na frag m en ty c e ra m i­ k i k u lt u r y ł u ż y c k i e j , a t a k i e n i e l ic z n e w ę g i e lk i drzewne o ra z m ałe g ru d k i p o le p y . Na g łę b o k o ś ­ c i 60 cm z n a le z io n o ż e la z n y , t u le jk o w a t y g r o c lk s t r z a ł y z z a d z io ra m i o ra z n ajp raw d o p o d o b n iej fra g m e n ty ż e la z n e g o k a b łą k a w ia d r a i d a ls z e , m ało c h a r a k t e r y s t y c z n e o kruchy s i l n i e skorodowa­ nego ż e la z a .

* 1 o p isy w a n ą w a rstw ą ł ą c z ą s i ę dwa o b ie k t y / 1 , 3 / , k t ó r e z a ry s o w a ły s i ę w p o s t a c i w y ra ź ­ n e j k o n c e n t r a c ji ś r e d n ie j L m a łe j w i e l k o ś c i k a m ie n i w apienn ych ze ś la d a m i p r z e p a le n ia . Omawia­ ne s k u p is k a k a m ie n i p o s ia d a ły w p r z y b liż e n iu k s z t a ł t k o l i s t y o ś r e d n ic y o k o ło 3 m; znajdowano t u ro z p ro sz o n e sko ru py w c z e s n o ś re d n io w ie c z n e i k u lt u r y ł u ż y c k i e j , a ta k ż e k o ś c i z w ie rz ę ce / m .in . j e l e n i a / , g r u d k i p o le p y i w ę g ie lk i drzewne / j o d ła , b u k , ja w o r / .

B a g łę b o k o ś c i od 60 do 00 cm w ro z m a ity c h c z ę ś c ia c h wykopów z a c z ą ł s i ę p o ja w ia ć p ia s k o ­ w y, ż ó łt y c a l e c , m ie js c a m i z d om ieszką w p o s t a c i w trę tó w ż ó ł t e j lu b pom arańczow ej, z b i t e j g l i ­ n y* II je g o o b r ę b ie z a ry s o w y w a ły s i ę n i e w i e l k i e z a c ie m n ie n ia k s z t a ł t u p rze w aż n ie k o lis t e g o /w p r o f i l a c h k s z t a ł t u z az w y cz a j k lin o w a t e g o / , barwy b r u n a tn e j lu b c z a r n o - b r u n a tn e j, w p rz e w a ż a ją ­ c e j c z ę ś c i b ęd ące ś la d a m i po s łu p a c h / o b ie k t y 2 , 4-21/. Z n a le z is k a r e k r u t u ją c a s i ę ze wspo­ m nianych o b ie k tó w s t a n o w iły n i e l i c z n e t drobne u ła m k i nacz yń k u lt u r y ł u ż y c k i e j , m ałe g ru d k i p o le p y o r a z drobne w ę g i e lk i drzew ne /w p r z e w a ż a ją c e j c z ę ś c i pochodzą one s j o d ł y lu b b uk a/.

O c e n ia ją c r e z u l t a t y b adań w 1986 r . można s t w ie r d z i ć , t e n i e s p e ł n i ł y one w p e ł n i z a k ła ­ d anych o c z e k iw a ń . W praw dzie o becno ść w a rstw y g ru z o w isk o w ej p o t w ie r d z iła w c z e ś n ie js z e obserw a­ c j e o s p a le n iu 1 d e s t r u k c j i w a łu , je d n a k w o b r ę b ie przebadanego o d c in k a n i e u d a ło s i ę uchwy­ c i ć w y r a ź n ie js z y c h ś la d ó w zabudowy w e w n ę trz n e j z o k re s u wczesnego ś r e d n io w ie c z a . B ra k tak ż e p r z e s ła n e k p o z w a la ją c y c h d o sz u k iw ać e l ę w t e j c z ę ś c i g r o d z is k a i s t n i e n i a c ią g u ko m u n ik acyjn e­ g o. - P o t w ie r d z iły s i ę n a to m ia s t w c z e ś n ie js z e o b s e rw a c je mówiące p o b e c n o ś c i osady k u lt u r y ł u ­ ż y c k i e j z o k re s u h a ls z t a c k ie g o .

Po z ysk an e m a t e r i a ł y i doku m entację z ło ż o n o w D z ia le A r c h e o l o g ii Muzeum Ś lą s k ie g o w Ka­ t o w ic a c h . P la n u j e s i ę k o n ty n u a c ję b adań. Ш Т И Т Ш BZSKDFX U n iw e r s y t e t M ik o ła ja K o p ern ik a w o j* k o n iń s k ie ż e z p ó ł do Badań Ś re d n io w ie c z n e j A r c h i t e k t u r y Kujaw 1 w sch o d n ie j W ie lk o p o ls k i w T o ru n iu

B a d a n ia prowadzone p rze z z e s p ó ł UKK w T o ru n iu . K ie ro w ­ n ik Z e s p o łu p r o f * d r Zygmunt S w ie c h o w a ł1, k ie r o w n ik ba­ dań d o c .d r h ab . Ja d w ig a C h ud zlako w a. w s p ó łu d z ia ł w ba­ d a n ia c h mgr J e r z y D u b l k a j t l ? / a u to r s p ra w o z d a n ia / . P r a ­ c e fin a n so w a n e p rze z K K iS Ośrodek D o kum en tacji Zabytków w W a rsz a w ie w ram ach problem u m ię d z y re s o rto w e g o . D rug i sezo n b adań. Rom ański k o ś c i ó ł pw. św .M a rc in a w K a z im ie ­ rz u B is k u p im .

B a d a n ia w d alszym c ią g u k o n c e n tro w a ły s i ę na p ro b le m a ty c e n a jd a w n ie js z y c h d z ie jó w o b ie k t u , a s z c z e g ó ln ie na z a g a d n ie n ia c h d o ty c z ą c y c h je g o c h r o n o l o g i i i p ie rw o tn e g o uk ładu p r z e s tr z e n n e g o . Kontynuowano p r a c e u m o ż liw ia ją c e ro z p o z n an ie s y t u a c j i s t r a t y g r a f i c z n e j w c e n t r a l n e j c z ę ś c i k o ś c i o ł a *

Wykop n r 3 z lo k a liz o w a n o po p ó łn o c n e j s t r o n i e b u d o w li, na zachód od z n a jd u ją c e j a tę tu z a k r y s t i i * O m t l i v i l on а * 1 л. o b s e r w a c ję Fundamentu p ó łn o c n e j ś c ia n y rom ańskiego k o ś c io ­ ł a . Fundam ent t e n , podobnie Ja k w in n y c h c z ę ś c ia c h o b ie k t u , posadowiono 0 ,9 S m p o n iż e j obec­ nego poziomu użytkow ego i wykonano z su row ca kam iennego w iązan eg o g l i n ą . N ie u ż y to n a to m ia s t - s to s o w a n e j w in n y c h p a r t ia c h fundam entow ania - zapraw y w a p ie n n e j.

132

-z a w ie r a ją c a n ie w ie lk ą i l o ś ć gru-zu ce g la n e g o « k a m ie n i i -z a p ra w y , a ta k ż e l ic -z n e lu ź n e k o ś c i lu d z k ie . N a t r a f io n o w n i e j na 8 fr a g m e n ta r y c z n ie zachowanych pochówków s z k ie le t o w y c h , z a le g a ­ ją c y c h aż w s z e ś c iu p oziom ach. W s z y s tk ie s z k i e l e t y u ί ο to n e b y ł y w k ie ru n k u « sc h ó d - z a c h ó d , a czaszk am i sk ie ro w a n e w s t r o n ę z a c h o d n ia . Na p o d s ta w ie w y s tę p u ją c e g o m a t e r i a ł u , g łó w n ie H ła s ­ ków c e r a m ik i, groby t e datow-ić » o tn a na o k re s późnego ś r e d n io w ie c z a i c z a s y now ożytne.

К w a r s t w ie z a w ie r a j ą c e j pochówki o d s ło n ię t o ponadto fundam ent kam ienny wraz z fragm en­ tem o p i e r a j ą c e j s i e na nim ś c ia n y c e g la n e j· Ja k w y k a z a ły o b s e rw a c je przeprow adzone w sonda­ żach 6 1 7 , o d k r y t y s u r d o s ta w io n y z o s t a ł do z a c h o d n ie j Ś c ia n y z a k r y s t i i o ra z do je d n e j z p rz y p ó r p rz y p ó łn o c n e j ś c i a n i e k o ś c i o ł a , o g r a n ic z a ją c czw oroboczne p o m ie s z cz e n ie o w ym iarach 5,4 x 2 ,5 m- zastosow any b u d u le c - a n a lo g ic z n y do o a t e r i a ł u u t y t e g o p r z y w znoszeniu późnogo* t y c k i e j c z ę ś c i nawy - s u g e r u je , t e o d k r y t e r e l i k t y są p o z o s t a ło ś c ią x v i- w ie c z n e j przybudów ki f u n k c jo n a ln ie z w ią z a n e j z z a k r y s t i ą . łł c z a s a c h n o w o iy tn y ch w j e j w n ę trz u wykonano r o z le g ły wkop grobow y, w któ rym z tożono lu ź n e k o ś c i lu d z k ie , p ochodzące z k i l k u s e t osobników«

Wykopy 4 1 5 usytuow ano we w n ę trz u k o ś c i o ł a ś w ,H a r c In a , w m ie js c u h ip o te ty c z n e g o p r z e ­ b ie g u n i e i s t n i e j ą c e j d z i ś z a c h o d n ie j ś c ia n y o b ie k t u ro m ań sk ieg o . P o d o b n ie ja k w w yko p ie n r Э- i w ty ch p unk tach badawczych n i e z acho w ał s i ę p ie r w o t n y u k ła d n a w a r s tw ie ń k u ltu ro w y c h * Powy­ ż e j c a lc a z a le g a ł p ia s z c z y s t y humus z ułam kam i c e g i e ł 1 p ły t e k posadzkow ych, k a m ie n ia m i, z a ­ prawą o r a z znaczną i l o ś c i ą lu ź n y c h k o ś c i lu d z k ic h , W y s t ą p ił p rze m ie sz an y m a t e r ia ł zab ytko w y - ś r e d n io w ie c z n y i n o w o ż ytn y, g łó w n ie fra g m e n ty c e r a m ik i n a c z y n io w e j t s z k ła o k ie n n e g o . S t w i e r ­ dzono t a k i e p o z o s t a ło ś c i 5 pochówków s z k ie le t o w y c h zw róconych głow am i w k ie r u n k u zachodnim .

H w yk o p ie n r 5, b e z p o ś re d n io p rz y p o łu d n io w e j ś c i a n i e badanego o b ie k t u , n a t r a f i o n o na frag m en t fundam entu z a c h o d n ie j ś c ia n y k o ś c io ła rom ańskiego- Z o s t a ł oci wykonany z k i l k u w a rstw k am ie n i g ra n ito w y c h łą c z o n y c h g l i n ą , a m ie js c a m i ró w n ie ż zapraw ą w a p ie n ń ą . Je g o s to p ę o p a rto w p ia s z c z y s ty m c a lc u na id e n t y c z n e j g łę b o k o ś c i j a k fundam ent p ó łn o c n e j ś c ia n y k o ś c io ła * D a l­ s z a , b ie g n ą c a w k ie r u n k u północnym c z ę ś ć fundam entu z o s t a ła z n is z c z o n a nowożytnym i wkopami g robow ym i, Uchwycono ró w n ie ż n i e w i e l k i frag m e n t s i l n i e z n isz cz o n e g o fund am entu, p r z e b ie g a ją ­ ceg o w k ie ru n k u w schód-zachód. Je g o u s y tu o w a n ie o ra z t e c h n ik a w yko nania s u g e r u ją , że j e s t on p o z o s t a ło ś c ią w ie ż y k o ś c i o ł a rom ańskiego· P r z y p u s z c z e n ie to wymaga je d n a k p o tw ie r d z e n ia w t o ­ ku d a ls z y c h p r a c w y k o p a lis k o w y c h .

Przep row ad zon e b a d a n ia p r z y c z y n iły s i ę do u z y s k a n ia nowych - ch o ć je s z c z e n i e w p e ł n i p o tw ie rd z o n y c h * d a n y ch , d o ty c z ą c y c h p ie rw o tn e g o ro z p la n o w a n ia z a c h o d n ie j p a r t i i k o ś c io ła św. M a rcin a * P r z y n i o s ł y ró w n ie ż d a ls z e In f o r m a c je na te m a t s to so w a n e j tu t e c h n i k i b u d o w la n e j. N ie * ' s t e t y , d o tych cz aso w e p r a c e n i e p o z w o liły na b li ż s z e s p re c y z o w a n ie c h r o n o l o g i i badanego z a b y t ­ k u . W yn ika t o g łó w n ie ze z n is z c z e n ia p ie rw o tn e g o u k ła d u s t r a t y g r a f i c z n e g o , a ta k ż e z f a k t u , i ż n a js t a r s z y u zyskany na s ta n o w is k u m a t e r i a ł j e s t n i e l i c z n y i mote b yć datow any je d y n ie w s z e r o k ic h ramach c h r o n o lo g ic z n y c h X IZ i X I I I w.

D okum entacja i m a t e r i a ł y z n a jd u ją s i ę w I n s t y t u c i e A r c h e o l o g ii i E t n o g r a f i i UKR w T o ru ­ n i u .

kCz e w o-m l y n e k, gm.Przodkowo Muzeum A rc h e o lo g ic z n e

w o j. g d a ń s k ie w Gdańsku

S ta n o w is k o 2

B a d a n ia p r o w a d z ił mgr Я е п гук P a n e r / a u t o r sp raw o z d an ia/ i mgr K r z y s z t o f Godon p rz y w s p ó łu d z ia le M a r ii L i p i ń s k i e j . K o n s u lto w a ł d o c .d r hab· L e sz e k K a j z e r . F in a n s o w a ło MA w G dańsku. P ie r w s z y sezo n badań* G ro d z is k o w c z e s n o ś re d n io ­ w ie cz n a /1 X - X I w , / .

G ro d z is k o usytuow ane j e s t na ro z le g ły m c y p lu nad r z e c z k ą M ała S łu p im a , na g ru n ta c h n a ­ le ż ą c y c h do A lb e r t a C z e r w iń s k ie g o , o k o ło 200 m na p o łu d n io w y wschód od m łyna wodnego 1 o k o ło 2 km na p o łu d n io w y wschód od Przodk ow a.

B a d a n ia m ia ły na c e l u u z y s k a n ie w stęp n ych in f o r m a c ji o o b i e k c i e . W tym c e l u z ało ż o n o 9 wykopów usytu ow an ych na l i n i i N-S 1 p r z e c in a ją c y c h g r o d z is k o na o d c in k u d łu g o ś c i 45 m. O d k ry­