ISSN: 1896-382X | www.wnus.edu.pl/pl/edu/ DOI: 10.18276/epu.2016.122-34 | strony: 361-370
ANNA PIETRUSZKA-ORTYL
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie1
ZAUFANIE W BUDOWANIU .$3,7$á8632á(&=1(*2352)(6-2NALISTÓW
Streszczenie
2SUDFRZDQLH SRGHMPXMH SUREOHPDW\NĊ UROL ]DXIDQLD Z EXGRZDQLX NDSLWDáX VSo-áHF]QHJR SURIHVMRQDOLVWyZ MDNR QRZHM JHQHUDFML SUDFRZQLNyZ ZLHG]\ 3XQNW Z\MĞFLD VWDQRZLąUR]ZDĪDQLDGHG\NRZDQHLVWRFLHNDSLWDáXVSRáHF]Qego i teorii zaufania w kon-WHNĞFLH VSHFMDOLVWyZ 0HULWXP WZRU]ą SUH]HQWDFMH SR]LRPyZ ]DXIDQLD VSHFMDOLVWyZ i sposobów budowania zaufania w gronie pracowników wiedzy.
6áRZDNOXF]RZH SURIHVMRQDOLĞFL, zaufanie, NDSLWDáVSRáHF]Q\, G]LHOHQLHVLĊZLHG]ą
Wprowadzenie
-HGQ\P]]DVDGQLF]\FKZ\]ZDĔRUJDQL]DFML;;,ZLHNXMHVWRULHQWDFMDQDSR]y-VNDQLH L XWU]\PDQLH SUDFRZQLNyZ SRVLDGDMąF\FK XQLNDOQH NRPSHWHQFMH SHUIHNF\j-Q\FKZVZRLFKG]LDáDQLDFKGąĪąF\FKGRPLVWU]RVWZDRVRELVWHJRDW\PVDP\PPDMą cych zasadnLF]\ ZSá\Z QD WZRU]HQLH ZDUWRĞFL ILUP\ 7DNLH DWU\EXW\ FHFKXMą SURIe-sjonalistów – QRZąJHQHUDFMĊSUDFRZQLNyZZLHG]\Ä]áRWHNRáQLHU]\NL´
3URIHVMRQDOLĞFL D QLH RUJDQL]DFMH, Vą ZáDĞFLFLHODPL ZLHG]\ LFK SUDFD RSLHUD VLĊ QD SURZDG]HQLX UR]ZDĪDĔ UR]ZLą]\ZDQLX SUREOHPyZ WZRU]HQLX SRP\VáyZ LLQWHJURZDQLXLFKSU]\XG]LDOHOXE]DSRĞUHGQLFWZHPLQQ\FK&HFKXMHLFKZ\VRNL LQG\ZLGXDOL]PLQQRZDF\MQRĞüLVWRVXQNRZRVZRERGQHSRGHMĞFLHGRNZHVWLLORMDl-QRĞFL Z]JOĊGHP ]DWUXGQLDMąFHM LFK RUJDQL]DFML 6ą RQL QDWRPLDVW ]Z\NOH XZLNáDQL Z VLHFL SRZLą]DĔ QLHIRUPDOQ\FK RSDUW\FK QD Z]DMHPQ\P DXWRU\WHFLH ED]XMąF\P QDRVRELVW\FKNRPSHWHQFMDFK7HZáDĞQLHFKDUDNWHU\VW\NLĞZLDGF]ąRLFKZ\MąWNo-ZRĞFL 3UDFRZQLN ZLHG]\ WR RVREOLZD NDWHJRULD – to nowy profesjonalista (w
UyĪQLHQiu od wielu klas pracowników starych profesji), konkretny typ specjalisty w ramach pracowników organizacji opartych na wiedzy.
=DU]ąG]DMąF\RUJDQL]DFMDPLQDU]HF]NWyU\FKRQLG]LDáDMą, VWDMą]DWHPSU]HG problemem, MDN Z PDNV\PDOQ\ VSRVyE Z\NRU]\VWDü SRWHQFMDá SURIHVMRQDOLVWyZ LVZRERGQLHNRU]\VWDü]LFK]DVREyZ-HGQ\P]HVSRVREyZPRĪHE\üDQDOL]RZDQLH NDSLWDáX VSRáHF]QHJR SUDFRZQLNyZ LQWHOHNWXDOQ\FK L NV]WDáWRZDQLH SRĪąGDQHJR poziomu zaufania jako istotnej jego determinanty, D W\P VDP\P ZDĪQ\FK F]\QQi-NyZWZRU]ąF\FKSRUWIHONRPSHWHQFMLVSHFMDOLVWyZ
6WąG FHOHP RSUDFRZDQLD MHVW SU]HGVWDZLHQLH LVWRW\ L VSHF\ILNL NDSLWDáX VSo-áHF]QHJR QRZHJR SURIHVMRQDOLVW\ RUD] XND]DQLH UHODFML SRPLĊG]\ MHJR ZLHONRĞFLą i stopniem wykorzystania a poziomem oraz rodzajami zaufania charakterystyczny-mi dla pracowników wiedzy.
1. .DSLWDáVSRáHF]Q\SURIHVMRQDOLVWyZ
6DPWHUPLQNDSLWDáVSRáHF]Q\Z\ZRG]LVLĊ]VRFMRORJLLLSROLWRORJLLDZVSyá F]HĞQLH ]\VNDá Z\PLDU PLNUR- i makroekonomiczny. Postrzegany jest jako „klej”, „spoiwo´ áąF]ąFH OXG]L Z UDPDFK ]DOHĪQRĞFL Z\QLNDMąF\FK ] XF]HVWQLFWZDZVLHFL SRZLą]DĔ7ZRU]\NRQWHNVWLMHVWUH]XOWDWHPZ]DMHPQ\FKVWRVXQNyZ:QDMEDUG]LHM RJyOQHM GHILQLFML FKDUDNWHU\]RZDQ\ MHVW MDNR ZLĊ]L ]DXIDQLD ]DZDUWH Z VWUXNWXU]H VSRáHF]Q\FK SRZLą]DĔ =DMąF V 6 :DOXNLHZLF] GHILQLXMH NDSLWDá VSo-áHF]Q\ MDNR ZV]\VWNLH IRUPDOQH LOXE QLHIRUPDOQH UHODFMH PLĊG]\ FR QDMPQLHM GZLHPD RVREDPL WUDNWRZDQ\PL MDNR VDPRG]LHOQH LVWRW\ OXG]NLH )RUPXáĊ XĞFLĞOD FKDUDNWHU\VW\Ną LĪ NDSLWDá VSRáHF]Q\ WR GRSHáQLHQLH NDSLWDáX OXG]NLHJR Z VIHU]H ZDUWRĞFLQLHPDWHULDOQ\FK :DOXkiewicz 2012, s. 26, 85, 97).
: GHILQLFMDFK SRMDZLD VLĊ XWRĪVDPLHQLH NDSLWDáX VSRáHF]QHJR ] NRU]\ĞFLDPL SU]HFKZ\FRQ\PL ] UHODFML L VLHFL LEąGĨ ] QRUP D F]DVHP áąF]\ VLĊ JR ] VDP\PL relacjami VLHFLDPL LEąGĨ QRUPDPL 3RVWU]HJD VLĊ JR Z WU]HFK SHUVSHNW\ZDFK – NDSLWDáVSRáHF]Q\MDNRZVSyáZ\VWĊSXMąFHQRUP\LVLHFL &ROHPDQ3XWQDP NDSLWDá VSRáHF]Q\ MDNR QRUP\ )XNX\DPD RUD] NDSLWDá VSRáHF]Q\ MDNR VLHFL %RXUGLHX 'DVJXSWD/LQ àRSDFLXN-Gonczaryk 2009, s. 37). (OHPHQWDPLQDMF]ĊĞFLHMZ\VWĊSXMąF\PLZGHILQLFMDFKNDSLWDáXVSRáHF]QHJRVą zatem (Marcinkowska 2012, s. 20): XF]HVWQLFWZRZVLHFLDFKSRZLą]DĔLUHODFML VLHFLNRQWDNWyZ GRVWĊSLZ\NRU]\VWDQLH]DVREyZ ZV]F]HJyOQRĞFLQLHPDWHULDOQ\FK– wie-dzy i kompetencji), SRG]LHODQHQRUP\LZDUWRĞFL zaufanie, JHQHURZDQLHRNUHĞORQ\FKNRU]\ĞFLGRUHDOL]DFMLFHOyZ VSRáHF]Q\FKSROi-tycznych, ekonomicznych).
3RGNUHĞODMąFZDORU\NDSLWDáXVSRáHF]QHJRMDNRF]\QQLNDLVWRWQLHVW\PXOXMąFe-JRUR]ZyMNDSLWDáXintelektualnego organizacji]ZáDV]F]DZNRQWHNĞFLHFKDUDNWHUy-VW\NLSURIHVMRQDOLVWyZG]LDáDMąF\FKQDU]HF]SU]HGVLĊELRUVWZDZDUWR]DDNFHQWRZDü inne jego zalety:
pomaga specjalistRP]QDOHĨüSUDFĊZ]ERJDFD]DVRE\SRWHQFMDOQ\FKNDn-dydatów do pracy w firmachUHGXNXMHIOXNWXDFMĊNDGU;
ZSá\ZDQDVXNFHV]DZRGRZ\RUD]SR]LRPZ\QDJURG]HQLDNLHURZQLFWZD; ZVSLHUDG]LDáDQLDLQQRZDF\MQH;
]ZLĊNV]D HIHNW\ZQRĞü IXQNFMRQRZDQLD SUDFRZQLNyZ wiedzy ]HVSRáyZ specjalistów i tym samym FDá\FKRUJDQL]DFML;
UR]ZLMDSU]HGVLĊELRUF]RĞüLSRPDJDWZRU]\üQRZHSRGPLRW\JRVSRGDUF]H ]PQLHMV]D OLF]EĊ EDQNUXFWZ SU]HGVLĊELRUVWZ ]ZLĊNV]DMąF UyZQRF]HĞQLH Ī\ZRWQRĞüLGáXJRZLHF]QRĞüRUJDQL]DFML;
poprawia stosunki z dostawcami, sprzyja stworzeniu sieci relacji partner-VNLFKRUD]XPRĪOLZLDSU]HSá\ZZLHG]\LXF]HQLHVLĊRGF]áRQNyZJUXS\;
XáDWZLDWUDQVIHUZLHG]\FRZSá\ZDQDSRSUDZĊHIHNW\ZQRĞFLG]LDáDQLDRr-ganizacji i ich wyników;
XáDWZLDZ\PLDQĊ]DVREyZPLĊG]\MHGQRVWNDPLRUD]SR]\VNLZDQLHQDMOHp-szych zasobów;
XPRĪOLZLDZ]URVWVNDOLG]LDáDOQRĞFi, wchodzenie na nowe rynki; SR]ZDOD]PQLHMV]\üNRV]W\WUDQVDNF\MQH;
SRPDJDRJUDQLF]DüEDULHU\RUJDQL]DF\MQH;
ZSá\ZDQDZLĊNV]ąVSyMQRĞüLNRPSOHNVRZRĞüG]LDáDĔ;
XáDWZLD ]DU]ąG]DQLH U\]\NLHP L SRZRGXMH ZLĊNV]ą VWDELOQRĞü IXQNFMRQo-wania organizacji.
ReasumXMąFGRJáyZQ\FKF]\QQLNyZNDSLWDáXVSRáHF]QHJR]DOLF]DVLĊ]DXIa-QLH SRF]XFLH ZVSyOQRW\ L SU]\QDOHĪQRĞFL QLHRJUDQLF]RQą NRPXQLNDFMĊ GHPRNUa-W\F]QH SRGHMPRZDQLH GHF\]ML SRF]XFLH ZVSyOQHM RGSRZLHG]LDOQRĞFL QRUP\ VSo-áHF]QH %XJGRO V 6WąG Z\GDMH VLĊ LĪ NRQFHQWUDFMD QD GHWHUPLQDQWDFK NV]WDáWRZDQLD]DXIDQLDZĞUyGSURIHVMRQDOLVWyZSRZLQQDVWDüVLĊMHGQ\P]NOXF]o-Z\FK]DGDĔ]DU]ąG]DMąF\FKRUJDQL]DFMDPLZJRVSRGDUFHRSDUWHMQDZLHG]\ 2. Teoria zaufania 7HRULD]DXIDQLDUR]ZDĪDWRSRMĊFLHZUyĪQRUDNLFKXMĊFLDFK))XNX\DPD]a- XIDQLHRNUHĞODMDNRPHFKDQL]PRSDUW\QD]DáRĪHQLXĪHLQQ\FKF]áRQNyZGDQHMVSo- áHF]QRĞFLFHFKXMHXF]FLZHLNRRSHUDW\ZQH]DFKRZDQLHRSDUWHQDZVSyOQLHZ\]Qa-F]RQ\FKQRUPDFK$UJXPHQWXMHLĪZV]HURNLP]QDF]HQLX]DXIDQLHPRĪQDWUDNWRZDü MDNR FHFKĊ NXOWXURZą RGG]LDáXMąFą QD ]ZLą]NL HNRQRPLF]QH SU]HGVLĊELRUVWZ L ]DFKRZDQLD LFK PHQHGĪHUyZ, D WDNĪH SUDFRZQLNyZ 'ODWHJR WHĪ SDUDPHWU\]XMH
]DXIDQLH MDNR NDWHJRULĊ HNRQRPLF]Qą NWyUD PD VZRMą Z\PLHUQą ZDUWRĞü Z SRVWĊ powaniu PHQHGĪHUyZJUXSVSRáHF]Q\FKLSUDFRZQLNyZ )XNX\DPD V–40).
,VWRWą]DXIDQLDMHVWzatem SR]\W\ZQHRF]HNLZDQLHĪHQLNW– VáRZHPF]\QHP OXE GHF\]Mą QLH EĊG]LH G]LDáDá SU]HFLZNR QDP =DXIDQLH WR VWRVXQHN ]DFKRG]ąF\ SRPLĊG]\WU]HPDHOHPHQWDPL REGDU]RQ\P]DXIDQLHP=REGDU]DMąF\P]DXIDQLHP 8RUD]SU]HVWU]HQLąZNWyUHMWDUHODFMD]DFKRG]L4 6NU]\SHNV
Zdaniem D. Harrisona, L.L. Cummingsa i N.L. Chervany’ego zaufanie jest Z\SDGNRZą RGG]LDá\ZDQLD SLĊFLX VLá NWyUH PRĪQD WUDNWRZDü MDNR MHgo kategorie. :\PLDU\ WH WR MHVW ]DXIDQLH RVRERZRĞFLRZH NDONXODF\MQH LQVW\WXFMRQDOQH SHr-FHSF\MQH RUD] RSDUWH QD ZLHG]\ SR XZ]JOĊGQLHQLX HOHPHQWX F]DVX WZRU]ą FDáo- ĞFLRZ\SURFHVEXGRZDQLD]DXIDQLDZRUJDQL]DFML%DGDF]HZ\UyĪQLOLLVFKDUDNWHUy-zowali nasWĊSXMąFHIRUP\]DXIDQLD 3DOLV]NLHZLF]V
zaufanie kalkulacyjne (calculative-based trust) definiowane jako element ZVSyOQ\ SURVWHM NDONXODFML NRV]WyZ L NRU]\ĞFL Sá\QąF\FK ] GDQHM UHODFML RSLHUDMąFH VLĊ JáyZQLH QD UDFMRQDOQ\P SU]HNRQDQLX R RSáDFDOQRĞFL GDQHM relacji;
]DXIDQLHRVRERZRĞFLRZH(personality-based trust) Z\QLNDMąFH]HVWUXNWXU\ RVRERZRĞFLF]áRZLHNDLVNXSLRQHZRNyáFHFKZURG]RQ\FKRUD]QDE\W\FK ZSRVWDFL]GROQRĞFLGRZF]XZDQLDVLĊZV\WXDFMĊLQQ\FKZUDĪOLZRĞFLRd-SRZLHG]LDOQRĞFLRUD] HPRFMRQDOQHMSRZĞFLąJOLZRĞFL;
zaufanie instytucjonalne (institution-based trust) Z\ZRG]ąFHVLĊ]IRUPDl-Q\FK UHJXODFML Z\ZRáXMąF\FK SRF]XFLH EH]SLHF]HĔVWZD Z\QLNDMąFH ] ]a-EH]SLHF]HĔ IRUPDOQ\FK NWyUH ] NROHL NV]WDáWXMą SU]HMU]\VWRĞü L VWDELOQRĞü V\WXDF\MQą;
zaufanie percepcyjne (cognition-based trust) RSLVXMąFH SR]QDZF]H FHFK\ MHGQRVWHN NWyUH GHF\GXMą R VSRVRELH REVHUZDFML Z]DMHPQ\FK ]DFKRZDĔ UHDNFMLVSRVREyZSRVWĊSRZDQLD;
zaufanie oparte na wiedzy (knowledge-based trust), które jest najtrwalsze, bo rozwLMD VLĊ QD SRGVWDZLH ]GRE\ZDQ\FK L JURPDG]RQ\FK GRĞZLDGF]HĔ DMHJRPHFKDQL]PSRZVWDZDQLDMHVWMHGQR]QDF]Q\]SURFHVDPLXF]HQLDVLĊ
3. Specyfika zaufania specjalistów
=DXIDQLH Z SHUVSHNW\ZLH MHJR EXGRZDQLD L NV]WDáWRZDQLD Z ĞURGRZLVNX SUa-cowników wiedzy tUDNWXMHVLĊGZXELHJXQRZRMDNR +ROVWH i Fields 2010, s. 129):
]DXIDQLH RSDUWH QD Ī\F]OLZRĞFL NWyUHJR SRGVWDZą MHVW Z]DMHPQD WURVND RUD]RERSyOQ\LQWHUHVZVSyáWZRU]HQLDZLHG]\PLĊG]\SURIHVMRQDOLVWDPL; ]DXIDQLHRSDUWHQDNRPSHWHQFMDFK]DVDG]DMąFHVLĊ
=DXIDQLH RSDUWH QD Ī\F]OLZRĞFL R]QDF]D ĪH MHGQRVWNa nie skrzywdzi innej jednostki ZV\WXDFMLJG\SRMDZLVLĊWDNDPRĪOLZRĞü'ODMHJREXGRZDQLDZDĪQHVą F]\QQLNL Z SRVWDFL ZUDĪOLZRĞFL L VLOQ\FK ZLĊ]yZ 1DWRPLDVW ]DXIDQLH RSDUWH QD NRPSHWHQFMDFK RSLVXMH UHODFMĊ Z NWyUHM MHGQRVWND ZLHU]\ ĪH LQQL Vą QRĞQLNDPL LVWRWQHMZLHG]\ZGDQ\PREV]DU]H(OHPHQWDPLZVSyáWZRU]ąF\PLWHQURG]DM]DXIa-QLDVą ZVSyOQ\MĊ]\NZVSyOQDZL]MDLG\VNUHFMD2E\GZDURG]Dje zaufania w nie-NWyU\FK V\WXDFMDFK PRJą E\ü FDáNRZLFLH QLH]DOHĪQH RG VLHELH (Grudzewski i in. 2008, s. 55).
= SXQNWX ZLG]HQLD F\UNXODFML ZLHG]\ ZLRGąFą UROĊ RGJU\ZD ]DXIDQLH RSDUWH na kompetencjach, jednak w perspektywie pracowników wiedzy obydwie formy ]DXIDQLD RGJU\ZDMą UyZQLH LVWRWQą UROĊ ']LHOHQLH VLĊ ZLHG]ą ZĞUyG VSHFMDOLVWyZ MHVW PRĪOLZH MHG\QLH ZyZF]DV JG\ RGELRUFD ZLHG]\ SRVWU]HJD MHGQRVWNĊ EĊGąFą ĨUyGáHPZLHG]\MDNRĪ\F]OLZąLMHGQRF]HĞQLHNRPSHWHQWQą*ZDUDQWXMHWRX]\VNa-QLH VSU]ĊĪHQLD ]ZURWQHJR NWyUHJR ]DLVWQLHĨUyGáHPZLHG]\MDNRĪ\F]OLZąLMHGQRF]HĞQLHNRPSHWHQWQą*ZDUDQWXMHWRX]\VNa-QLH PRW\ZXMH GR RWZDUWRĞFL NRPXQLNa-F\MQHMSURIHVMRQDOLVWĊ
W grupach wirtualnychZNWyU\FKQDMF]ĊĞFLHMG]LDáDMąSURIHVMRQDOLĞFL proces budowy zaufania interpersonalnego przebiega odmiennie (rysunek 1). Jego uczest-QLF\ SR]EDZLHQL Vą Sodstawowego instrumentarium budowy zaufania w drodze NRQWDNWyZEH]SRĞUHGQLFK.
Rys. 1. 6SRVRE\EXGRZDQLD]DXIDQLDZĞURGRZLVNXZLUWXDOQ\P ħUyGáR opUDFRZDQLHZáDVQHQDSRGVWDZLH %HQGNRZVNLV .
:VSyáSUDFDZSU]HVWU]HQLZLUWXDOQHM]RVWDMHQDZLą]DQLDG]LĊNLW]ZV]\ENLe-PX]DXIDQLXSRZVWDMąFHPXQDJOHZUD]]UR]SRF]ĊFLHPUHDOL]DFML]DGDQLDDPDMą FHPX ĨUyGáD Z UHSXWDFML HNVSHUFNLHM NWyUą F]áRQNRZLH ]HVSRáX FLHV]ą VLĊ RG So-F]ąWNXZVSyáSUDF\RUD]ZQDWXUDOQ\FKVNáRQQRĞFLDFKF]áRZLHNDLFKĊFLGRXIDQLD 6SRVRE\EXGRZDQLD]DXIDQLDZĞURGRZLVNXZLUWXDOQ\P F]áRQNRZLHORNDOQHMZVSyl- QRW\UR]V]HU]DMąVZRMHNRn- WDNW\QDĞURGRZLVNRZLUWXDl-ne F]áRQNRZLHZVSyOQRW\ZLUWXDl-QHMQDZLą]XMąEH]SRĞUHGQLH relacje F]áRQNRZLHZVSyOQRW\ XWU]\PXMąZ\áąF]QLHUHODFMH wirtualne
– zaufanie powstaáe na pod-VWDZLH EH]SRĞUHGQLFK NRQWDk-tów zostaje przeniesione do ĞURGRZLVNDZLUWXDOQHJR – spoiwo grupy stanowi zaufanie na poziomie identy-fikacji
– zaufanie RSLHUDVLĊQDV]\ENLP zaufaniu oraz na zaufaniu opartym na wiedzy – SR SRJáĊELRQ\FK L LQWHQV\w-Q\FKLQWHUDNFMDFKEH]SRĞUHGQLFK PRĪH Z\NV]WDáFLü VLĊ ]DXIDQLH na poziomie identyfikacji – podstawowe znaczenie ma zaufanie szybkie, które ZUD] ] SRVWĊSXMąF\m SURFHVHP SR]QDZDQLD VLĊ F]áRQNyZ ZVSyOQRW\ PRĪH SU]HNV]WDáFLü VLĊ SR SHw-nym czasie w zaufanie oparte na wiedzy
ZWĊZLHG]Ċ6]\ENLH]DXIDQLHXZDĪDVLĊ]DMHGHQ]QDMZDĪQLHMV]\FKURG]DMyZ]a-XIDQLDEH]NWyUHJRMHGQRVWNLQLHE\á\E\ZVWDQLHQDZLą]\ZDü skutecznie nowych relacji (Bendkowski 2011, s. 84–85). Stanowi ono SRFKRGQąSURFHVXWZRU]HQLDVLĊ VWUDW\ILNDFML JUXSRZHM Z NWyUHM JáyZQą UROĊ RGJU\ZD SR]LRP RF]HNLZDĔ FR GR NRPSHWHQFML MHGQRVWNL L MHM ZNáDGX Z UR]ZLą]DQLH ]DGDQLD JUXSRZHJR =DXIDQLH szybkLH MHVW EDUG]R QLHWUZDáH L dlatego jego budowanie Z\PDJD SRMDZLHQLD VLĊ RNUHĞORQ\FKF]\QQLNyZV\WXDF\MQ\FKZDUXQNRZDQ\FKSU]HVáDQNDPLZZ\PLDUDFK organizacyjnym, wspólnotowym i technologicznym (tabela 1).
Tabela 1 Wymiary sytuacyjnych czynników szybkiegR]DXIDQLDZZLUWXDOQHMZVSyOQRFLHG]LDáDĔ
Wymiar Czynniki :Sá\ZQDSR]LRP]DXIDQLD
or gan iz ac yj n y
– domena – ]DXIDQLH URĞQLH V]\EFLHM JG\ GRPHQD VWDQRZL RNUHĞORQą ZDUWRĞüGODF]áRQNyZZVSyOQRW\
– sposób powstania – Z\ĪV]\ SR]LRP ]DXIDQLD SRZVWDQLH Z spontanicznie SRZVWDá\FK ZVSyOQRWDFK OXE Z V\WXDFML JG\ NOXF]RZL F]áRQNRZLH]DMPXMąFHQWUDOQHSR]\FMHZVLHFL]DXIDQLD – ĞURGRZLVNR – wymiar ekonomiczny, kultura organizacyjna oraz styl
NLHURZDQLDRGG]LDáXMąQDVLHELHWZRU]ąFĞURGRZLVNRNWyUH PRĪH E\ü ZVSLHUDMąFH QHXWUDOQH OXE QLHVSU]\MDMąFH SURFe-som tworzenia i rozwoju szybkiego zaufania
– przywództwo – w sytuacji stale negocjowanego przywództwa odpowie-G]LDOQRĞü L UROH SRGOHJDMą FLąJá\P QHJRFMDFMRP L Vą URz-dzieODQHZ]DOHĪQRĞFLRGSRWU]HEFRSRFLąJD]DVREąZ]URVW zaufania w sp ó ln ot ow y
– ZLHONRĞü – GXĪD ZVSyOQRWD WR Z\WZRU]HQLH VLĊ QLHWUZDá\FK ZLĊ]L VSRáHF]Q\FKLVSDGHNSR]LRPX]DXIDQLD
– F]áRQNRVWZR – RWZDUWH F]áRQNRVWZR L SU]\PXVRZD UHNUXWDFMD QRZ\FK F]áRQNyZ ZLąĪą VLĊ ] SUREOHPHP RVyE NRU]\VWDMąF\FK z wiedzy wspólnoty, DQLHZQRV]ąF\FKZáDVQHJRXG]LDáX – sposób rekrutacji QRZ\FKF]áRQNyZ – ELHJáRĞüZSRVáu- JLZDQLXVLĊWHFKQo-ORJLą
– MHM EUDN PRĪH ]DRZRFRZDü Z\NOXF]HQLHP QLHNWyU\FK F]áRQNyZ]SUDFZVSyOQRW\OXE]QDF]QLHXWUXGQLüQDZLą]a-QLH]QLPLEOLĪV]\FKZLĊ]L
– ]UyĪQLFRZDQLH kulturowe
– ]E\W GXĪH PRĪH XWUXGQLDü F]áRQNRP LGHQW\ILNDFMĊ L URz-ZLQLĊFLH ZVSyOQ\FK ]DLQWHUHVRZDĔ D WDNĪH VWZRU]HQLH otwartej komunikacji, co automatycznie spowoduje spadek szybkiego zaufania i rozpad wspólnoty
tech n o lo gi czn y –
VWRSLHĔ]UyĪQLFo-wania i zakres wy-korzystywania technologii informa-cyjnych – EH]SRĞUHGQLR GRGDWQLR ZSá\ZDMą QD SR]LRP V]\ENLHJR zaufania ħUyGáR opUDFRZDQLHZáDVQHQDSRGVWDZLH %HQGNRZVNLV–88).
:\PLDU RUJDQL]DF\MQ\ REHMPXMH ZV]HONLH F]\QQLNL ZSá\ZDMąFH QD SR]LRP ]DXIDQLDZHZVSyOQRFLHG]LDáDĔQDNWyUHRUJDQL]DFMDPDZSá\Z:\PLDUZVSyOQo- WRZ\REHMPXMHZV]HONLHSU]HVáDQNLQDSR]LRPLHZVSyOQRW\NWyUHGHWHUPLQXMąSUo-cesy budowy szybkiego zaufania. Wymiar technologiczny obejmuje wszelkie tech-QLF]QHZDUXQNL]ZLą]DQH]NUHRZDQLHP]DXIDQLDZZLUWXDOQHMZVSyOQRFLHG]LDáDĔ (Bendkowski 2011, s. 87–88).
= SXQNWX ZLG]HQLD HIHNW\ZQRĞFL ]DU]ąG]DQLD SURIHVMRQDOLVWDPL ]DXIDQLH So- VWU]HJDVLĊMDNRF]\QQLNPRW\ZXMąF\GRWUDQVIHUXZLHG]\DQDZHWNRQWHNVWG]LHOe- QLDVLĊQLą:ZDUXQNDFKJG\SUDFRZQLF\ZLHG]\PDMąZ\VRNąVDPRRFHQĊLVDPo-ĞZLDGRPRĞü FRMHVWLFKFKDUDNWHU\VW\Ną Z\]QDF]DMąVRELHDPELWQHFHOHNWyUHVą UHDOL]RZDQH Z RSDUFLX R ]DXIDQLH LQWUDRUJDQL]DF\MQH SU]HMDZLDMąFH VLĊ Z\VRNą RFHQąZLDU\JRGQRĞFLSR]\VNDQHMRGinnych specjalistów wiedzy (rysunek 2).
Rys. 2. =DXIDQLHMDNRSRGVWDZDGRG]LHOHQLDVLĊZLHG]ą ħUyGáR (Sankowska 2011, s. 126).
7UDNWXMąF]DXIDQLHMDNRMHGHQ]ZDĪQLHMV]\FKF]\QQLNyZNV]WDáWXMąF\FKSRd- VWDZRZHĨUyGáDZáDG]\ZJURQLHSURIHVMRQDOLVWyZQDOHĪ\]ZUyFLüXZDJĊQDSRd- VWDZ\]DXIDQLDRUD]QDLQQHGHWHUPLQDQW\NV]WDáWXMąFHMHJRSR]LRPZUHODFMLSRd-ZáDGQ\– kiHURZQLNZNRQWHNĞFLHVSHFMDOLVWD– przywódca pracowników intelektu-alnych. :ĞUyG ZLHOX analiz dedykowanych indykatorom PDMąF\P QDMZLĊNV]\ ZSá\ZQD]DXIDQLHGRSU]HáRĪRQHJRQDMF]ĊĞFLHMZVND]XMHVLĊQDVWĊSXMąFHZDUXQNL GOD]DXIDQLD GRVWĊSQRĞüNRPSHWHQFMHNRQVHNZHQFMDG\VNUHFMDXF]FLZRĞüORMDl-QRĞü RWZDUWRĞü VSUDZLHGOLZRĞü GRWU]\PDQLH RELHWQLF RWZDUWRĞü (Paliszkiewicz 2013, s. 84).
Podsumowanie
=DXIDQLH XVWDQDZLD SRGVWDZ\ GOD QRZ\FK W\SyZ UHODFML VSRáHF]Q\FK L So-VWU]HJDQH MHVW SU]H] SU\]PDW UyĪQ\FK NRU]\ĞFL MHVW LVWRWQ\P HOHPHQWHP Z SUDF\ ]HVSRáRZHM UR]ZLMDQLX VWRVXQNyZ PLĊG]\OXG]NLFK SU]\ZyG]WZLH Z\]QDF]DQLX FHOyZLQHJRFMDFMDFK 6NU]\SHNV =GDMHVLĊ]DWHPE\üZDUXQNLHP sine
qua non HIHNW\ZQHJR ]DU]ąG]DQLD SUDFRZQLNDPL LQWHOHNWXDOQ\mi. Zaufanie
bo-ZLHPSRWU]HEXMHQLHIRUPDOQHMVLHFLSRZLą]DĔSRZVWDMHZSURFHVDFKZ\PLDQ\DOH MHVW]DVREHPNUXFK\PNWyU\PRĪH]QLNQąüUyZQLHV]\ENRMDNVLĊSRMDZLD&]ĊVWH LQWHUDNFMH SUDFRZQLNyZ SU]\F]\QLDMą VLĊ GR MHJR SRZVWDQLD D VDPR ]DXIDQLH wówczas SyĨQLHMXáDWZLDSURFHV\]GRE\ZDQLDZLHG]\WHFKQRORJLLLLQIRUPDFMLRG innych uczestników organizacji, kooperantów czy klientów (Bugdol 2010, s. 39). 53XWQDPSRGNUHĞODLĪIRUP\ZMDNLFKSU]HMDZLDVLĊ]DVyENDSLWDáXVSRáHF]QHJR to przede wszystkich siHFL VSRáHF]QH QRUP\ RGZ]DMHPQLRQH RUD] ]DXIDQLH NWyUH MHVW LFK NRQVHNZHQFMą *DMRZLDN V Nie pozostaje to bez znaczenia ]ZáDV]F]D Z DVSHNFLH DQDOL]\ VSHF\ILNL ]DFKRZDĔ RUJDQL]DF\MQ\FK SURIHVMRQDOi-stów, dla których charakterystyczne jest funkcjRQRZDQLH Z NRQNUHWQ\FK GRĞü KHUPHW\F]Q\FKVLHFLDFKSRZLą]DĔRNUHĞODQ\FKSU]H]Z\VRNLSR]LRPZ]DMHPQHJR ]DXIDQLD XZDUXQNRZDQHJR ZLHORPD F]\QQLNDPL Z W\P ZáDĞQLH VWRVRZDQLHP RNUHĞORQ\FKQRUP]DFKRZDĔ
7DNLHZQLRVNRZDQLHSRWZLHUG]DMąZ\QLNLSLORWDĪRZ\FKEDGDĔHPSLU\F]Q\FK SU]HSURZDG]RQ\FKSU]H]DXWRUNĊRSUDFRZDQLDGHG\NRZDQ\FKSRVWDZRPVSHFMDOi-VWyZ EUDQĪ\ ,7 Z 3ROVFH :HGáXJ QLFK ZV]\VF\ VSHFMDOLĞFL ZVND]\ZDOL SUDZLH LGHQW\F]Q\ NDQRQ ZDUWRĞFL Z NWyU\P ]DZLHUD VLĊ GąĪHQLH GR UyZQRZDJL PLĊG]\ Ī\FLHP]DZRGRZ\PLRVRELVW\PVDPRG]LHOQRĞüLORMDOQRĞüZREHFVLHELHL]HVSRáX 1DMZ\ĪV]ą PLDUą SURIHVMRQDOL]PX GOD EDGDQ\FK MHVW NRPSHWHQWQRĞü L ZLDU\JRd-QRĞü&RZLĊFHMMHGQą]QDMF]ĊĞFLHMZ\NRU]\VW\ZDQ\FKIRUPG]LHOHQLDVLĊZLHG]ą jest intelektualna poczta pantoflRZD VSRWNDQLD QLHIRUPDOQH NROHĪHĔVNLH ZVSDUFLH LGRUDG]WZR :yZF]DVDUW\NXáXMHVLĊZLHG]ĊFLFKą, DEDULHUąZHMĞFLDMHVWRVRELVW\ SURIHVMRQDOL]PLJZDUDQFMDWUDQVDNFMLZ\PLDQ\ G]LHOąVLĊZLHG]ąW\ONR]]DXIDQy-PL SUDFRZQLNDPL NWyU\FK NRPSHWHQFMH Vą QD porównywalnym poziomie) (Pie-truszka-Ortyl 2015, s. 105–111).
&KDUDNWHU\VW\F]QąFHFKąWZRU]ąFHMVLĊF\ZLOL]DFMLZLHG]\MHVWZLĊFZ]DMHPQH przeplatanie i warunkowanie szeroko rozumianej sfery kulturowej i materialnej. W efekcie tworzy to nowy wymiar gospodDUNL QRZHJR VSRáHF]HĔVWZD L QRZHJR SUDFRZQLND%ĊG]LHWRVSRáHF]HĔVWZRLQIRUPDFMLRUJDQL]DFMLLQRZ\FKUHODFML =a-MąFV
Literatura
1. Bendkowski J. (2011), 3U]HVáDQNL UR]ZRMX ]DXIDQLD Z ĞURGRZLVNX ZLUWXDOQ\P, w: &]áRZLHNLSUDFDZ]PLHQLDMąFHMVLĊRUJDQL]DFML:NLHUXQNXUHVSHNWRZDQLDLn-teresów pracobiorców, red. M. GabOHWD $ 3LHWURĔ-Piszczek, Prace Naukowe 8QLZHUV\WHWX(NRQRPLF]QHJRZH:URFáDZLXQU, s. 83–92:URFáDZ :\GDw-nictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
2. Bugdol M. (2010), :\PLDU\LSUREOHP\]DU]ąG]DQLDRUJDQL]DFMąRSDUWąQD]DXIa-niu.UDNyZ :\GDZQLFWZR8QLZHUV\WHWX-DJLHOORĔVNLHJR
3. Fukuyama F. (1997), =DXIDQLH.DSLWDáVSRáHF]Q\DGURJDGRGREURE\WX, Warsza-wa – :URFáDZ 3:1
4. Gajowiak M. (2012), .DSLWDáVSRáHF]Q\3U]\SDGHN Polski, Warszawa: PWE. 5. Grudzewski W.M. i in. (2008), =DXIDQLH Z ]DU]ąG]DQLX SUDFRZQLNDPL ZLHG]\,
„E-mentor”, nr 5 (27), s. 52–56.
6. Holste J.S., Fields D. (2010), Trust and tacit knowledge sharing use, „Journal of Knowledge Management”, vol. 14, no. 1, s. 127–135.
7. àRSDFLXN-Gonczaryk B. (2009), :LĊ]L VSRáHF]QH ]DXIDQLH L NDSLWDá VSRáHF]Q\, w: :LĊ]L VSRáHF]QH L SU]HPLDQ\ JRVSRGDUF]H 3ROVND L LQQH NUDMH HXURSHMVNLH, red. S. Golinowska, J. Wilkin, s. 32–49, Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. 8. Marcinkowska M. (2012), .DSLWDá VSRáHF]Q\ SU]HGVLĊELRUVWZD – próba syntezy
literatury przedmiotu, „3U]HJOąGOrganizacji”, nr 10, s. 20–22.
9. Paliszkiewicz J. (2010), =DU\V NRQFHSFML ]DU]ąG]DQLD ]DXIDQLHP, w: =DU]ąG]DQLH UHODFMDPL PLĊG]\RUJDQL]DF\MQ\PL 'RĞZLDGF]HQLD L Z\]ZDQLD, red. A. Adamik, s. 40–àyGĨ :\GDZQLFWZR3ROLWHFKQLNLàyG]NLHM
10. Paliszkiewicz J. (2013), =DXIDQLHZ]DU]ąG]DQLX, Warszawa: PWN.
11. Pietruszka-Ortyl A. (2015), Attitudes and values of professionals, w: Contemporary Issues and Challenges in Human Resource Management, red. K. Stankiewicz, s. 96–112*GDĔVN *GDĔVN8QLYHUVLW\RI 7HFKQRORJ\ )DFXOW\RI Management and Economics.
12. Sankowska A. (2011), :Sá\Z ]DXIDQLD QD ]DU]ąG]DQLH SU]HGVLĊELRUVWZHP 3Hr-VSHNW\ZDZHZQąWU]RUJDQL]DF\MQD, Warszawa: Difin.
13. Skrzypek E. (2015), :Sá\Z ]DXIDQLDLUHODFMLQDUR]ZyMNDSLWDáXVSRáHF]QHJRRr-ganizacji, w: )XQNFMRQRZDQLHLGRVNRQDOHQLH]DU]ąG]DQLD– DVSHNW\VSRáHF]QH, red. U. Balon, T. Sikora, s. 155–167.UDNyZ :\GDZQLFWZR1DXNRZH377ĩ
14. Walukiewicz S. (2012), .DSLWDáVSRáHF]Q\6NU\SWDNDGHPLFNL, Warszawa: Instytut %DGDĔ6\VWHPRZ\FK3ROVNLHM$NDGHPLL1DXN
15. =DMąF$ 6WDQL]QDF]HQLHNDSLWDáXOXG]NLHJRRUD]VSRáHF]QHJRZF\ZLOL]a-cji wiedzy, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
TRUST IN CREATING SOCIAL CAPITAL OF PROFESSIONALS
Summary
The paper takes the issues of the role of trust in building social capital of profes-sionals as the next generation of knowledge workers. The starting point is consideration being dedicated to the theory of social capital and trust in the context of the specialists. Merits create presentations of trust’s levels of professionals and techniques to build trust among knowledge workers.
Keywords: professionals, trust, social capital, knowledge sharing.
