578
K ro n ik ap rz e ja w iła się ta k ż e w fak cie stw o rze n ia przez niego p olskiej szkoły histologicz nej, co spraw iło, że w k o ń cu X IX w ie k u W a rsza w a s ta ła się w aż n y m ośrodkiem n a u k przyrodniczych. F a k t te n dow odzi ta k że w ielk ich zdolności organ izacy jn y ch H oyera. W łaśnie te m u za g ad n ien iu pośw ięcony był r e f e r a t m g r H an n y B ojczuk z A akdem ii M edycznej w W arszaw ie, k tó ra po p rz e rw ie p rz e d sta w iła p racę pt. H e n r y k H o y e r ja k o a n im a to r ż y c i a n a u k o w e g o . W sw oim re fe ra c ie p rele g e n tk a p o d k re śliła zdolności o rg an izacy jn e H oyera, w y ra ża jąc e się m. in. w zg rupow aniu w okół siebie ludzi, podobnie ja k on za in te re so w an y c h w b a d a n ia c h p rz y ro d n i czych. H oyer w szczepiał w nich ta k konieczny naukow com k ry ty cy z m i o b ie k ty w izm . Z jego to szkoły w yszli ta c y uczeni ja k : S tra ssb u rg e r, L askow ski, N uss- bau m -H ilaro w icz, H e n ry k H oyer ju n . i inni, k tó rz y działali nie tylk o w W arsza w ie, ale i innych o śro d k ach naukow ych.
N astęp n ie le k a rz K rzysztof Je z io rsk i z In s ty tu tu H isto rii N auk, O św iaty i T ec h n ik i PA N w ygłosił r e f e ra t pt. F ilozofia m e d y c y n y H e n r y k a H oyera, w k tó ry m p rz e d sta w ił głów ne m y śli z a w a rte w p ra c a c h filozoficznych H e n ry k a H oyera. Z a in te re so w a n ia filozoficzne H o y era k o n ce n tro w ały się nie ty lk o w okół zagadnień te o rii n a u k i, ale ta k ż e n a zn a cz en iu m eto d y h isto ry czn ej w zdobyw aniu wiedzy, ró w norzędności k sz ta łc e n ia teorety czn eg o i p raktycznego, teleologicznej in te rp re ta c ji zjaw isk biologicznych.
N a zakończenie, w d y sk u sji u zupełniono w iadom ości z a w a rte w w ygłoszonych r e fe ra ta c h . Głos z a b ra ł ta k ż e doc. Z dzisław G ajd a z A kadem ii M edycznej w K ra kow ie, k tó ry p rz e d sta w ił sy lw e tk ę H e n ry k a H o y era ju n io ra , k o n ty n u a to ra n a u k o w e j m yśli sw ojego ojca.
C ennym u zu p e łn ie n ie m sesji b y ła zorg an izo w an a przy w y d a tn e j pom ocy doc. Ja n u s z a K a p u śc ik a i m g r M a rk a W ag n era z G łów nej B ib lio te k i L e k a rs k ie j m a ła w y sta w a , w k tó re j p rze d staw io n o fo to g ra fie i w ażniejsze dzieła H en ry k a H oyera seniora.
K r z y s z t o f J e zio rsk i (W arszaw a)
Z K R A J U
Z H IS T O R II I ZABYTKÓW H U TNICZYCH
W S to w arzy sz en iu In ży n ie ró w i T ech n ik ó w P rz em y słu H utniczego p ra c u je od przeszło 20 la t K o m isja H isto rii i O chrony Z ab y tk ó w H utniczych. O piekuje się ona z a b y tk a m i h u tniczym i przez inicjow anie p rac nad zabezpieczaniem obiek tó w zabytkow ych, opiniow anie za b y tk ó w o raz o rg an iz u je sesje p o p u la rn o -n a u k o w e ploświęcone zab y tk o m i ich o ch ro n ie oraz w y d a je o p rac o w a n ia z te j dziedziny o objętości 1 a rk u sz a d ru k u i n ak ład z ie ok. 500 egzem plarzy. D o K om isji należy obecnie 67 osób, głów nie z K atow ic, ale te ż z B ielsk a -B ia łej, Częstochow y, K ielc, K ra k o w a i W rocław ia, k tó re z a jm u ją się zagad n ien iam i h isto rii h u tn ic tw a.
W ro k u 1987 zorganizow ano 3 sesje w h u ta c h obchodzących sw oje jubileusze: H u ta Z y g m u n ta w B y to m iu -Ł ag ie w n ik ac h — 130 la t, H u ta im. K a ro la Ś w ierczew skiego w Z aw adzkim — 150 la t i H u ta Ł abędy w G liw icach — 140 lat.
Z o kazji 375 ro czn icy w y d a n ia w K ra k o w ie dzieła W alentego R ozdzieńskiego „O fficina F e r r a r i a ” odbyła się se sja n au k o w a w K ato w ic ac h o ra z w y d an o oko licznościow ą b ro szu rę i p a m ią tk o w ą p la k ietk ę.
K ro n ik a
579
W 70 ro cznicę śm ierci w ęgierskiego in ż y n ie ra -k o n s tru k to ra czadnic A nto n ieg o K erpelyego, zorganizow ało W ęgierskie S to w arzy szen ie G ó rn ik ó w i H u tn ik ó w (OMBKE) se sję n au k o w ą w M iszkolcu z u d ziałe m deleg acji naszego S to w arzy sze n ia i K om isji H isto rii i O chrony Z ab y tk ó w H u tn iczy ch (w d n ia c h 18 i 19 w rz e ś n ia 1987 r.). S tro n a p o lsk a zo rganizow ała z te j sam ej o kazji (9 p aź d ziern ik a w H u cie B a to ry w C horzow ie w k tó re j p ra c u ją czadnice K erpelyego) z ud ziałem K o legów z W ęgierskiego i A u striac k ie g o S tow arzy szen ia, se sję z r e fe r a ta m i o za sto sow aniu czadnic K erp ely eg o w h u tn ic tw ie żelaza inż. Z y g m u n ta K ąsk a, a w h u t n ic tw ie cy n k u d r inż. E m a n u ela W ilczoka. O dsłonięto rów n ież ta b lic ę p a m ią tk o w ą w H ucie B a to ry oraz w y d an o p am iątk o w ą p lak ietę.
W d n ia ch 10 i 11 p a ź d ziern ik a b r K o m isja p rz e p ro w a d z iła lu s tra c ję za b y tk ó w h u tn ic tw a w O k ręg u S taro p o lsk im (woj. k ie lec k ie i rad o m sk ie) stw ie rd z a ją c za kończenie re m o n tu za bytkow ego Z ak ład u W ielkopiecow ego w C hlew iskach, z a bezpieczenie ja k o tr w a ła r u in a Z ak ład u W ielkopiecow ego w S am sonow ie, up o rzą d k o w a n ie i ogrodzenie pozostałości po w ie lk im piecu w R ejow ie. W M ostkach po zakład zie w ielkopiecow ym pozostał tylko- b u d y n ek d y rek c ji, ale W ojew ódzki K o n se rw a to r w K ielca ch p o sia d a d o k u m e n tac ję fu n d a m e n tó w obiek tó w h u tniczych, zn a jd u ją c y c h się pod p o w ierz ch n ią ziemi. P rz y o kazji odw iedzono' izbę pam ięci S uchedniow skich Z ak ład ó w U rządzeń T echnicznych i in n e z a b y tk i w dorzeczu rze k i K am ienna.
D ziałalność w y d aw n ic za w ro k u 1987:
a) W ydano op raco w an e w ro k u 1986 b ro szu ry w n ak ład z ie po 500 egz.: P o c z ą tk i w y t a p i a n i a ż e l a z a — prof. d r J. P iask o w sk i, S ł o w n i k h i s t o r y c z n y hut c y n k u na z i e m i a c h p o ls k ic h — prof. d r J. Jarotsz i E k s p lo r a c ja z ł o ta n a Ś lą s k u — prof. d r R. S roczyński;
b) O ddano do d ru k u 3 b ro szu ry : N a j w y b i t n i e j s z e z a b y t k i d a w n e g o p iś m i e n n i c t w a p o ls k ie g o te c h n ic zn e g o h u tn ic ze g o — prof. d r J. P iask o w sk i, T echnologia n a j d a w n i e j s z y c h p r z e d m i o t ó w z ż e l a z a z n a l e z io n y c h w P olsce (VIII—II w .p .n .e .) — j.w. i O śro d k i p r z e m y s ł u h u tn iczego w B e s k id z ie Ś lą s k im i Ż y w i e c k i m — m g r K a ro l Gruszczyk',
c) W p rzy g o to w an iu są: H u tn ic z e w y k o p a l i s k a arch eologiczn e w w o j. k a t o w i c k i m — m g r T e re s a K o sm ala i 25 w i e k ó w k u ż n i c t w a i h u tn i c tw a że l a z a w C z ę s t o c h o w s k i m Z a g łę b i u R u d o n o ś n y m — m gr. J e rz y Zim ny.
Z in ic ja ty w y K om isji, h u ty w y k o n ały ta b lic e d la Z akopanego w celu o z n a czenia Drogi ż e l a z n e j obecnie zw a n ej D rogą pod reglam i.
K o m isja p rz e p ro w ad z a ro zezn an ie w celu u p a m ię tn ie n ia pierw szego w y to p u cynku n a Ś ląsku. W m iejscow ości W esoła, gdzie te n w y to p się odbył, p ostanow iono tab licę pam iątk o w ą.
M a r ia n S a d ł o w s k i (K atow ice)
S E S JA W ITELO Ń SK A — TO RU Ń 17 W R ZEŚN IA 1987
17 w rz e śn ia 1987 ro k u o d b y ła się w In sty tu c ie F izy k i U n iw e rsy te tu M ik o łaja K o p e rn ik a w T o ru n iu in te rd y sc y p lin a rn a sesja, pośw ięcona b ad a n io m n a d dzia łalnością n a u k o w ą i spuścizną rę k o p iśm ien n ą W itelona, X III-w ieczn eg o uczonego urodzonego n a Ś ląsku, a u to ra podstaw ow ego d la śred n io w iecza i re n e sa n su dzieła, p o d sum ow ującego całość ów czesnej w iedzy z z a k re su o ptyki, pt. P e r s p e k t y w a , oraz filozoficznego tr a k ta tu De causa p r i m a r i a p o e n ite n tia e et d e n a tu r a d a e - m o n u m .
