Rećenzje 4 8 3 o f the Sea, w y d a n e j w ,1185® r .1. W arty k u le je s t te ż m o w a o w k ła d z ie n a u k i p o ls k ie j d o o c e a n o g r a fii ś w ia to w e j. W ok re s ie m ię d z y w o je n n y m b y ł n im m . in. u d zia ł w p r a c a ch M ię d z y n a ro d o w e j [Rady B adań (Morza w K op e n h a d ze.
Z . B r. S Ł O W N IK B IO G R A F IC Z N Y W Y C H O W A N IA F IZ Y C Z N E G O I S P O R T U R e d a k c ja k w a rta ln ik a „W y c h o w a n ie F izy czn e i S p ort” w ilS-67 r. ro z p o cz ę ła n a
je g o ła m ach system atyczn ą p u b lik a c ję S łow n ik a biograficznego w ych o w a n ia fiz y c z
n ego i sportu.
P r a c e n a d S ło w n ik iem p r o w a d z o n e są o d ¡kilku la t w Z a k ła d z ie P e d a g o g ik i i H istorii K u ltu r y F izy czn e j In stytu tu N a u k o w e g o K u ltu r y F iz y c z n e j p o d k ie ru n k ie m p r o f. R y sza rd a W ro czy ń sk ie g o w fa rm ie sp orzą d za n ia i sta łe g o u z u p e ł n ian ia cen tra ln ej k a rto te k i h aseł o s o b o w y c h o r a z op r a c o w y w a n ia p o s z cz e g ó ln y c h b io g ra fii. W p rzy szło ści p r z e w id u je isię -opu blikow anie S łow n ik a ja k o sa m o d z ie l n e g o w y d a w n ic tw a .
Słow n ik m a za w iera ć b io g r a fie o só b za słu żon ych dla r o z w o ju k u ltu ry fiz y c z n e j w P o ls ce : te o r e ty k ó w , tw ó r c ó w n o w y c h k ie r u n k ó w w y c h o w a n ia fiz y c z n e g o i sp ortu » in ic ja to ró w i k ie r o w n ik ó w in sty tu c ji, o rg a n iz a cji i to w a r z y stw w y c h o w a n ia fiz y c z n e g o i sportu, le k a rzy -h ig ien istó w , w y b itn y c h n a u cz y c ie li w y c h o w a n ia fiz y cz n e g o i tren erów , d zia ła czy i o rga n iza torów r u ch u sp o rto w e g o ora z n a jw y b itn ie js z y c h za w o d n ik ó w w szy stk ich d y scy p lin sportu.
W śród (h istoryków n a u k i S łow n ik za in tere su je o cz y w iś cie g łó w n ie , i jiafco a u to r ó w , i ja k o czyteln ik ów , (h istoryków p e d a g og ik i, b io lo g ii i m e d y c y n y . W p ie r w s z y c h zeszytach k w a rta ln ik a z 1967 r. S łow n ik za m ieścił m. in. b io g r a fie : an atom a i ch iru rg a, te o r e ty k a i d y d a k ty k a w y c h o w a n ia fiz y cz n e g o L u d w ik a B ierfcow sk ieg o (180,11—1860), p e d ia try S ta n isła w a M a rk ie w icza (1839— 1911), J ę d rzeja Ś n ia d e ck ieg o. O c z e k iw a ć n a le ży b io g r a fii n p. n a jw c z e śn ie jsz e g o -znanego p o ls k ie g o 'teorety k a te g o w y c h o w a nia, p ed a g og a ¡K onrada iz Ł u k o w a i(ok. ¡1305— ?), k tó r e g o p o g lą d y p r z e d sta w iła Z . W ardęSka w n rze 2/1967 „K w a rta ln ik a H istorii N a u k i i T e ch n ik i” .
W P o ls c e 'do t e j p o r y n ie b y ło sp ecja listy cz n eg o le k s y k o n u te g o ty p u w za k resie k u ltu ry fiz y cz n e j. N ie b y ło g o r ó w n ie ż za gran icą. Z a g ra n iczn e w y d a w n ic tw a ty p u le k s y k o n ó w i e n cy k lo p ed ii (n p. fra n cu sk ie, n ie m ie ck ie , azeskie, w ę giersk ie, r a d zie ck ie ) p rzy p o m in a ją r a c z e j ‘Słow niki term in olo g iczn e lu b te ż za w iera ją h a sła d o ty czą ce r ó ż n y c h zagadnień w y c h o w a n ia fiz y cz n e g o i sp o rtu , w ś r ó d k t ó r y c h h a sła osob ow e,, a ty m (bardziej h istorycznon au fcow e, są n ie m a l n ieznane.
'O m aw iany S łow n ik jest p u b lik o w a n y sy stem em h olen d ersk im . W o b e c sta łeg o
za p otrzeb ow a n i a n a b io g r a fie , p o trzeb n e 'zw łaszcza ¡przy p r a c a c h h istory czn y ch , in i c ja ty w a szyb szeg o og łaszan ia zeb ra n y ch m a te r ia łó w w Karmie dod a tk u d o ze s z y tó w czasopism a -zasługuje n a u zn a n ie i n aśladow an ie. S z k o d a ty lk o, ż e S łow n ik d r u k o w a n y w .kw artalniku „W y c h o w a n ie F izy czn e i S p o r t” n ie sta n o w i od d zieln e j w k ła d k i, od ręb n ie pagim ow anej, co u m o ż liw iło b y -składanie g o i u ła tw iło b y p o s łu g iw a n ie się n im ja k o sło w n ik ie m p row izory cz n y m .
T eresa O strow ska 50 L A T T E C H N IK I R A D Z IE C K IE J
. 50 -ta ro cz n ic a R e w o lu c ji Paździem lifcaw ej -stała się o k a zją d o opu blik ow an ia, w czasop ism ach tech n iczn y ch w ie lu a r ty k u łó w p o ś w ię c o n y c h te c h n ic e ra d z ie ck ie j.
1 J. S taszew sk ieg o Historia nauki o Z iem i w zarysie, W a rszaw a 1066, w p o d
ro zd zia le M a u ry, tw órca oceanografii, s. 297, p o d a je datę 1850 r. Jest to z a p e w n e
b łą d druku. T a m że b łę d n ie w y d r u k o w a n o : F on ta in , za m iast F on tain e. P on a d to por., n otatkę o r e e d y c ji teg o dzieła M a u ry ’eg o w „K w a r ta ln ik u ” , nr 1/1968, s. 189.
484
RecenzjeN iek tóre z n ich m a ją ch a ra k ter r e tra sp e k ty w n y i sta n o w ią p rze g lą d r o z w o ju o k re ś lo n y ch dziedzin w diągu c a łe g o p ięćd ziesięciolecia .
D o te j g ru p y n ależą n a stę p u ją ce a r ty k u ły : M . M. K u ie s z o w a H u tn ictw o żelaza Z S R R w ciągu 50 lat („H u tn ik ” , n r 1,1/1967), ¡R. GadleW sIkiego, 50 JM p ra cy i rozw oju kolei w Z S R R („P rze g lą d K o le jo w y P r z e w o z o w y ” , n r 1T/1967), G . K a r a w a je w a 50 lat bud ow n ictw a w Z w ią zk u R adzieckim ((„in żyn ieria i B u d o w n ictw o ” , n r 11— 12/1967),
M . O rlik a , 50 lat radzieckiej techniki ham u lcow ej {„P r z e g lą d K o le jo w y M ech an icz
n y ” , n r 10/1967), W . B ie lic k ie g o i W . © anda, Pięćdziesiąt lat budow nictw a w Z SR R
(„P rze g lą d B u d o w la n y ” n r ¡111/1967).
O d ręb n ą p o z y c ję z a jm u je a rty k u ł r e d a k c y jn y P r z e m y sł szklarski na ziemiach Z S R R w dobie R ew olu cji P aździernikow ej i(,.Szkło i C era m ik a ” , n r 10/1967). T reść te g o arty k u łu , n ie o d p o w ia d a ją c a zresztą w p e w n y m stop n iu ty tu ło w i, o b e jm u je z e sta w ien ie z w ię z ły c h ch a ra k tery styk p rzem y słu szklarsk iego w R o s ji ca rsk iej i R o s ji w r o k u 19.20, u z u p ełn ion e k ilk o m a p rzy k ła d a m i p ó ź n ie js z y ch in w e s ty cji ra d zie ck ich z m ie rz a ją cy ch d o r o z w o ju o m a w ia n ej d zie d zin y p ro d u k cji.
J. J.
H IS T O R IA T E C H N IK I W „B IB L IO G R A F II Z A W A R T O Ś C I C Z A S O P IS M ” S p osób k la s y fik a c ji p o z y c ji z zafcresiu ihiatodid te ch n ik i w w y d a w a n y m p rzez B ib lio te k ę N a rod o w ą m iesięczn ik u „B ib lio g r a fia Z a w a r to ś ci C za sop ism ” b u d zić m u si w n ie k tó r y c h w y p a d k a c h w ą tp liw o ści.
T ak n p. p u b lik a c je z .zakresu h ydrotedh n ik i, te ch n ik i b u d o w y śr o d k ó w tran sp or tu (ok rętów , sa m o lotów itd .) oraz tóle tech n ik i „B ib lio g r a fia ” n o tu je w dziale X I T ransport i łączność, c h o ć n p. b u d o w n ictw o w o d n e słu ży ró żn y m d ziedzin om ż y d a ,
a n ie ty lk o tran sp ortow i. K o n sek w en tn ie, w p od d z ia le H istoria transportu i łącznoś
ci. Biografie n oto w a n e są b io g r a fie h y d ro tech n ik ów , k o n s tr u k to ró w o k rę tó w i sa m o lo t ó w itd., a w ię c p u b lik a c je z zakresu h istorii tech n ik i, jed n a kże w p od d z ia le H i storia techniki. Biografie d zia łu X I V Technika, p rzem ysł, rzem iosło n ie m a d o itych p o z y c ji o d sy ła cz y .
W 1967 r. p o c z y n a ją c od p oz. 30209, „B ib lio g r a fia Z a w a r to ś ci C za sop ism ” r e
je s tro w a ła k o le jn e o d c in k i Słowniczka polskich ludzi m orza, p u b lik o w a n e g o przez
J. P ertk a w „T y g o d n ik u M orsk im ” , u m ie szcza ją c je w p o d d z ia le Historia transportu i łączności, Choć ty lk o n ie k tó r e p osta cie — n p . m a ry n arze p ły w a ją cy w e © o d e tr a n sp ortow ej — ¡związane są z tran sp ortem , a p o za itym w S łow n iczku p re ze n to w a ni są p r zy ro d n icy , h isto ry cy i in n i lu d z ie n au k i, tech n icy , p o d ró żn icy , p o lity cy , w o j skow i, działaaze sp ołe cz n i, literaci, p u b licy śc i itd. A p rze cie ż w .¿B ibliografii Z a
w a rto ści C za so p ism ” jest d zia ł XXÍVII D zieła treści ogólnej, g d z ie w ła śn ie jeslt
m ie jsc e n a te g o r o d z a ju W ielodcziałowe p u b lik a c je b iog ra ficzn e, p r z y cz y m w p od
działa ch : Historia techniki i Historia transportu p o w in n y zn aleźć się o d p ow ied n ie
od syła cze, g d y dany o d c in e k S łow niczka p rzed sta w ia te c h n ik ó w lu b p r a c o w n ik ó w ' tran sp ortu m orsk iego.
P rzy k ła d em b ra k u p r e c y z ji p r z y k la s y fik a c ji jest' ró w n ie ż sp o só b od n oto w a n ia
w n rze 8/1967 „B ib lio g r a fii Z a w a rtości C za sopism ” p u b lik a c ji za m ieszczon y ch
w n rze 3/1967 „Z e s z y tó w P r o b le m o w y c h P rzegląd u T e ch n iczn e g o ” , a p o ś w ię c o n y c h stuleciu „P rze g lą d u T e ch n iczn e g o ” . N a leża łob y się sp od zie w a ć, że o p ra co w a n ia d z ie
jó w „'P rzeglądu T ech n iczn eg o” będ ą u m ie szcz o n e w p o d d z ia le H istoria techniki.
T y m czasem z n a jd u je m y ta m ty lk o a rty k u ł J. P azdu ra p r z e g l ą d T echn iczny” w la tach 1866— 1939 !(poz. 37215), n atom iast -pozycje: R ed a k torzy naczelni „P rzeglądu T e c h n iczn ego", J. Ja siu k a „P rzegląd T ech niczn y” w latach 1945— 1965 zam ieszczon o — n ie
W iadom o d la cz e g o — w p od d zia lę Zagadnienia ogóln e (poz. 37202 i 37197).
