Profil liasu w Krośniewicach (Kujawy)

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

jest dyskusyjna (4). Chociaz bowiem utwory te kon-cZIl megacyklotem nI, to jednak od seri! ciechocifl-skiej oddzielone Sll ostrll ~aniCll· wskazujllcll na wy-mnll zmian~ wartink6w sedymentacji. W profilu KT'09niewic osillgajll one najwdQlmzIl znanll millZszosc na nI:ru.

SERIA BORUCICKA - TOARS GORNY

Zwana Jest ona inaczej g6rnll serill piaskowcOWIl. Tyro l"azem m~zaleZnde od rozpatrywanego profUu wyst~pujll w mej gl6wn:ie plaekowce, rw dole na og6l z domieszkll ziarna grubszego, kt6re zaznacza poCZll-tek nowego (IV) megacyklotemu sedymentacyjnego. Wkladki lupk6w ilal;ltych ·grajll tu il."ol~ podr~dnll.

TakZe i Vi profilu Kromiewie seda

ta

zbud·owana jest z. piaskowc6w, w gl6wnej swej masie zaw.iera-jllCych ozapewne tylko c:ieokie i '1'Z8.dko rozmii!lSYJCzone wkladki ilaste, natomiast w najwyiszej cz~sci (951,5--925,0 m) abfitujllcych w takie wkladki. Ta cZE:SC najwyZsza jest - bye moie - ekwiwalentem faz 11a-stych poziom6w VI A i VI B w okolicy Klodawy. Wymkaloby 'Z tego, *e bralt jest

w

Kromaewicach pia-skowc6w poziomu VI C, 'kt6re przed aalenem uiegly erozji. Jednak wobec nierdzeniowania odcinka gra-nicznego aalenJ1ias sprawa ta ·nie maZe bye definityw-nie rozstrzygru.~ta.

Mi!lZszOAC s~if borucickiej waha si~ od 100-150 m. Pi"zykryta jest ona na calym obszarze KuJaw .trans-gresywny'mi Osadami mors-kim1 aalenu, przy czym przejscie ma charakter stopni!)wy ~ luka erozyjna. jallli w og61e istnleje, jest niewielka.

LIAS KU.JAW NA TLE BASENU - Ul..02ENIE PRZESTRZENNE KOMPLEKSU . Komple'ks osad6w liasu na Kujawach (ja:k slldzie moma po milliszoAci i wykBztalceniu) powstal w cen-tralnej brotdzie basenu sr6dllldowego, kt6ry

w

kie-runku p6inocno-zachodnim i zachodnim mial stosun-kowo sWOIbocine pobtczenie z basenem morskim Euro-py zacbodniej. W okiresach najeiJnie)szej elalpaneji

morza wplyw infiltracji w6d ·slonawych hamowany byl gl6wnie przez znaczny doplyw w6d slodkich sply-wajllcych wleloma rzekami z Illd6w, kt6re otaczaly ten basen z trzech stron. JednakZe, jak maZna wnios-kowac ~e rz.nalezisk fauny (wprawdzie rrlelic2lllej) w dolnym j m-odkowym liasie tedy wlaAnie biegla dro-ga tych inflltracji z NW ku SE, aZ do rejonu swi~to

krzyskiego, gdzie wp):ywy morskie notowane Sll w seriach x6wnowiekowych - (ksawerowska - za-rzecka, gooma cZE:se gl6wnej slaw~skiej - giel-nioW9ka). Jedynie w dolnym toarsie, na co wskezuje facja - droga gl6wnyeh infHtracji hiegla· na po-ludnie od Kujaw.

. R6inice mi!llszosciowe i faejalne (patrz· korelacja regionu 'lriodawskiego z prof-laem Krosniewic) dykto-wane Sll zapewne 'Przez lokalne ruc-hy soli powoduj'~ ce utrzymanie siE: lokalnych garb6w, znacznie. jednak slabiej zaznaczonych niZ w retyku. Wruosek ten nle jest jednak jednoznaczny. gdyzprofile w obr~ie 10-'kalnych torm ·struktul'alnych (Klodawa oraz Alek-samir6w - Ciechocinek) leUt jednoczesnie na pog.ra-niczu peryieryjnej czesci bruzdy i trudno jest tu od-dzielic cechy regionalne od lokalnych.

Ja-It wynika z danych sej~cznychmill7:sZOSe liasu stwierdzona w Krosmewicach (1171 an) nie jest millz-szoscia maksymalnll. NatwiE:ksze wartosci osiaga gru-. bose liaau w clepresji Ie:i:llcej pomiE:dzy klodawskim

wysadem so.lnym a pa9Dlem antyklinalnym Wojszyce - Lubien - l.ani~a. Tuw ~skim pasie cillgnllCym si~ od Brzdcia KujawskieJ(o przez oKutno po. okoHce mowna Arednia millzszoU: liasu wyn06i 1300-1500 m, a lokalnie byc moze nawet wiecej. Ku SW od tego pasa mi!izsz.oSe maleje, w sureoU klodawskiego wysa-du liczy

Jut

80~OO m. a bezposredni{l na SW od wysadu, w .podlaiu niecki 16dzkiej maleje jeszcze bar-dzfej. raptown.fe do 100-200 m. Tamtejszy profil obfituje w luki, obejmujllce gl6wnie dolny i g6rny lias.

454

W kierunku NE od pasa maksy·malnych mill':bszo-sci redukcja nie jest tak szybka. Dla strefy granicz-nej mi~dzy walem kuja'Wskim a nieckil warszawskll wlasciwe Sll millZszoSci 1000-1200

m,

dla SW cz~sci nieclcl warszawskiej - zapewne 800-900 m, .z wyjllt-kiem lokalnych antyldin, w kt6rych ·granieach malejll do 500-700 m.

Nie jest dostatecznie jasna sprawa przedluzenia strety osiowej ku NW. Przypuszczae nalezy, iZ millz-szose og6lna liasu w rej'onie Aleksandrowa - Ciecho-cinka{ilO0---700 m) nlewiele oclbiega od regionalnej, a strefa maksymalnych milli!!zoscl przebiega ,na po-ludnie od tego xegionu. Tu jednak milliszose nie osill-ga ,tak wysokich warto.§ci, jak w pasie BrzeBc Kujaw-ski - Glowtlo, lecz tylko 1000-1200 m. Poniewai; obszar najwiE:kszych millzszosci i najwlE:kszych jej gradient6w pokrywa si~ na Kujawac-h z obszarem naj-1ntensywniejszego rozwoju tektoni'ki 86lnej, zatem

zwillzek tych zr6Znicowail z przeplywami soli w· pod-loiu wydaje 6i~ QYc niewlltpUwy.

LITE·RATURA

I. Ci

e

s I

a

E., K OlZ Y d

r a

Z. - Pil."6ba nowego po_

dzialu stratygralficznego liasu sWiE:tokrzyskiego :z nawillzaniem do Kujaw, Pl"?;. gaol. 1958, nor 6. 2. Dad 1 e z R. - Uwagi () stratygrafU Ham i

dol-nego doooeru na nizu niemiecko-polskim. Kwert. geoJ.. 1958, nr ~.

3. Dad le z la. - Nowe dane do stratygrafii liasu na niiu. Prz. geol. 1959, Br ~.

4. Dad 1 e z R. - Zarys stratygrafii liasu w Pol-sce zaehodniej i j'ego korelacja z liasem Polski srodkowej. Kwart. geol. 1964, nr 1.

5. Dad I e.z R., Ko p i.k J. - Problemretyku w za-chodn.fej Polsce na tIe profilu w KeillZU Wielko-polskim. Kwa'l"t. geol. 19(f3,

nr

1.

6. K a r a s z e w s k l W. - Stratygrafia llasu w pOl_

nocnyro obrzeieniu G6r Swi~olazyskich. Praee

IQ 30, cz. IN, 1,962. .

7. K raj e w ski R. - ZloZa zelamak6w fiastych we wschodniej c~ci powiatu ·koneckiego. Biul. IG 26, 1947.

8. K Q P i k J. - Mikropaleontologiczna charaktery_

styka ]jasu 1 dolnego doggeru Poleoki. Kwart. geol.

1960, n1" 4. .

9. K Q p·i k J .. - Faunistyczne kryteria

stratygr8!ficz-nego ·podzialu iliasu p6lnocno-zachodnieJ i srodko-wej PoIski. Ks. pam. ku czci prof. J. Samsono-wicza, 1962.

10. M are k S. - Wynlkl gl~bokiego wiercenIa Kros-niewice ID-I. Prz. geol.1967, nr 8.

11. Mo s S 0 C Z Y Z. - Nowy podzial stratygra:ficzny liasu w p6lnocnej czE:Scl Jury Krakowsko,,:CzE:-stochows.1clej. Kwart. geel. 1961, nr 1. .

12. R 6 Z y c k i S. Z. - Dolna jura poludniowych Ku-jaw. Biul. 'IG 133, 1958. .

13. Samsonowic.z J. - Wynlki hydrogeologiczne dwu glE:bo1tlch wierceil wCiechocinku. Biu!. IG 91, 1954.

14. S a m son 0

w

i c z J . - Cechsztyn, trias i Has na

p6lnoonym zboczu l.ysog6il.". Spraw. RIG 1929. 15. Znosko J. - Retyk i ]Jas mi~dzy KiJ."akowem

a Wielun1em. Prace IG, t. XIV, 1955. SUMMARY

Recently, an interesting complete Liassic section, 1171 metres in thlcimess, has been ascertained 'when drilling at KroSniewice, Kujawy region, Central Po-land. Location of ,bol1ehole Is shown on Fig. 1; and schematic Uthological section 18 presented tna· com-parison with the adjacent ones on Fig. 2. A roiTela-tion of lithological complexes . andl of sedimentary cycles Is made with the seotion previously investi-gated in the vicinity of IOodawa (S. Z. R6zyck.l, 1958). Age of the deposits has been determined ·after a

cor-·relaJtion with. the areas of West Poland using scarce fa'una remadns enrountered during examinations.

In

(7)

• BB

sampies

especially

investigated,

no

riiegasPoreg

have been encountered.

The seotaon under consideration is of type inland nature, and only·la·melUbranchs of tthe genus Cardinia

may polnlt to certain feeble influence of hracki'Sh

enWronmen.t in the beds ,thought

to

be equivalents

of Carix, and Estheria fauna - in the beds of Lower

Toarcian age. Regional co.nditioDB are better

repre-sented iby the KroSniewice seotian than by the Klo-dawa seCltions which occur 'W'iIthin the aureole of

a salt dome and, therefore, might have been subject

to

strOlIlger local halokinetf.c processes which dietlur-bed normal 4ledimentary cycle. Here, the prt cl clay rocks is faidy considerable, greater than in the region of Klodawa. Sedimentary cycles begin here witth

white and light grey quarltz sandstones, locally of coarsegrai.ru;!d character, and end with grey and dark grey, subord.ilnaltely (Lower Toarcian) also grey-green mudstone-clay rocks.

Maximwn thiokness of Liassic formations 'in

Ku-jawy (JNg. 1) may amau.nt, according

to

the results

obtal.ned dur-hig seismical surveys, to 1500-1600

me-tres.

PE310ME

BYPOBOO CImIllK*HOA KpocH~e B Kymnm,

(Il;eIi-TpaJIbHM llOJIDwa) 6bIJI npoA~eH llIOmn.Ui: pa3pe3

JIeAaca M~OCTbIO 1171 M. nOJIOJKerm:e Clt'BaJKHHbI

upe~CTaBJIeHO Ha cPHI'ype 1, a CXeMaTK'lecrunt

JIHTO-iIOrHq~

pa3:Pe3

B CO!Irer8BJIemrH

Co

c.velKin..,yj,i

pa3Pe3a11H. - lHa cPHI'YPe 2. IIpoBe~eHa B:OpPeJI~M

IDlTO.lIOmNeCKHX ltOMIIJIeltCOB If Ce~KMeHT~OHHbIX

qmmoB c paBee H3yqeHHbIM paape"3OJl( B paAoHe

Kno-;u;aBbI (C. 3. PyJKmtKH, 1958). Boopac.r onpe,ll,eJIeH ~ TeM KOppeJI~ c pa3pesaM'H B 3ana~oit lloJIbIIle

B YBH3lte C pe~K'HJ.fH «payaHcTHqecKHMH OCTaTltaMH.

MaxpoCDopbI He Ha6JIlO~aJIHCb HH B o~ofI: H3 68

HCCJIe~OBaHHbIX npot>.

B pa3pe3e npe~CTaBJIeHbI 'l'KIlWIHbIe

JWHTHBeH-TaJIbHbIe IlIOPO,ll,bI, e~HHCT·BeHHO MOJIJIIOCKH po~a

Car-dinia OTPIUKaIOT

cnaoo

BbIpms::eHHble qepTbI

anpecH"eH-. HOl'O !Bo~oeMa B CJIOHX, C'lHTaeMbIX ~B:BHB'aJIeHTaMH

ltapHKCa, a 3CTepHeBaH cPaYHa - IB HHlKHeTOapcKHX

CJIOHX. Paapes KpoCH~B'Ja:Ie 60JIee OT'leTJIHBO

OTpa-m:aeT pel\KOHaJIbHble YCJIOBHH DO cpaBHesmo c

pa3-pe3aMH paAOHa KJIO~Bi.r, paonoJll():m:emn.l'MH B 30He

COJIIIHOro KYIJOJIa H B CBH3H C 3THM ID!O~Beprm3IIDfMHCS:

MeCTHhlM raJIOlOfHe'l'K'IeCKKM D~eccaM, HapymaBlIIHM

.pelK'JOol OCa~B:OHaltonJIeHHH. KOJI'H':I:ec'l'BO rJIHHHCTLIlI: lIOpO~ B ·paCCMaTpHBaeMOM pa3pe3e 3Ha'fHTeJIbHO

6oJID-mee no opaBHeHHIO C pa3pe38MJl paAoua KJIO~8BbI,

Ce~HMeHTa~HHble . qHKJIbI Ha'lHHalO'l'CH 6e.lIbllm

H CBeTJIOCepbIMJI: KiBapqeBbIMH nec'IaHHB:IUIH, KecTallId

ltpYlIH03epHHCTbIM'H H 3aBepmaIOTCH

aJIeapwro-rmfSHC-TbIMH 1I0PO~H ceporo, TeMHOCeporo, MecTaMH

3eJIeHO-Baro-ceporo (JUOKH'Jid1: TOap) QBeTa.

MaB:CKM:aJIhH8:H MO~OCTh JIeAaca B KYHBHH (<;PHI'.

1), 110 ~aBHhJM ce~k)fK'iecB:HX pa6oT, MOJKeT ~ocTm'a'l'b