Słowo wstępne
Prezentowany tom składa się z siedmiu artykułów napisanych przez przedstawicieli najmłodszego pokolenia badaczy reprezentujących łódzkie środow isko historyczne. Wszyscy autorzy są bowiem słuchaczami Studium D oktoranckiego Nauk Hum anistycznych Uniwersytetu Łódzkiego. Publikują oni rezultaty swoich ostatnich studiów źródłowych prow adzonych w ram ach kilku jednostek organizacyjnych Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego. Czworo autorów reprezentuje Zakład Historii Powszechnej Nowożytnej, dwoje - K atedrę Historii Polski Najnowszej, a jeden autor wywodzi się z K atedry Historii Społeczno-Gospodarczej. D la kilku z nich są to pierwsze pozycje drukow ane, będące pokłosiem ich prac m agisterskich; kolejne artykuły stanow ią dla odm iany zapowiedź, niejednokrotnie poważnie już zaawansowanych, rozpraw doktorskich. Podejm ow ana przez autorów prob-lem atyka badawcza jest tak różnorodna, a przestrzeń chronologiczna, którą badania te obejm ują tak rozległa, że nie wypadało zatytułow ać tego zbioru artykułów inaczej jak Studia i szkice z historii X V I I I - X X wieku.
Poszczególne teksty pow stały bądź to na podstaw ie zasobów archiw alnych, bądź to dzięki wykorzystaniu różnorodnych źródeł drukow anych, pam iętników , relacji prasow ych i opraco w ań . C hoć b ard zo ró ż n o ro d n e pod względem tem atycznym , d a ją się jed n ak zakw alifikow ać do kilku grup chronologicz- n o -p ro b le m o w y ch . D w a pierw sze arty k u ły zostały pośw ięcone dziejom XVIII stulecia. L id ia G r u n t o w s k a podjęła pró b ę przedstaw ienia dziejów znakom itej rodziny książąt O strogskich n a podstaw ie ustaleń najwybitniejszego herald y k a polskiego pierwszej połow y XVIII w. - K a sp ra N iesieckiego. MAŁGORZATA L u d w is ia k zajęła się z kolei h isto rią A rk ad ii pod N ie b o ro -wem, słynnego założenia parkow ego stanow iącego dzieło życia ostatniej w ojew odziny w ileńskiej - H eleny z Przeździeckich R adziw iłłow ej. O b a stu d ia m ieszczą się bez w ątpienia w problem atyce szeroko pojętej historii kultury. D zieje wieku X IX znalazły odzw ierciedlenie w artykułach A n d r z e j a K r z y s z t o f a S z y m a ń s k i e g o , k tó ry opierając się n a doniesieniach w spół-czesnej prasy warszaw skiej, om ów ił problem pierwszej restauracji B o urbonów we F ran c ji w 1814 r., o raz R a f a ł a KOWALCZYKA, k tó ry przedstaw ił opinie „P rzeg ląd u T echnicznego” z lat 1795-1899 na tem at rozw oju południow ego
zagłębia przemysłowego w Rosji. Cechą wspólną obu tych artykułów jest to, że zostały one napisane na podstawie wnikliwych studiów prasoznawczych. Łączy je również fakt, iż ich autorzy podejm ują problem atykę usytuow aną na styku historii Polski z historią powszechną.
Przytoczoną powyżej konstatację odnieść m ożna z równym powodzeniem do artykułu R O B E R T A U R B A N IA K A , który zajmując się analizą doniesień prasowych ze stycznia i lutego 1919 r., podjął próbę określenia stanow iska prasy polskiej wobec konfliktu polsko-czechosłowackiego o Śląsk Cieszyński. Historię polityczną Polski XX w. reprezentuje studium IL O N Y F L O R C Z A K
poświęcone osobie Zofii M oraczewskiej, żony prem iera z przełomu lat 1918-1919 - Jędrzeja, określonej przez autorkę jak o kobieta-polityk II Rze- czypospolitej. Ostatnim tekstem zamieszczonym w prezentowanym zbiorze jest artykuł pióra A n n y N o w a k o w s k i e j - D r y k , k tó ra na podstawie analizy prac wybranych historyków brytyjskich drugiej połowy X X w. podjęła trud znalezienia odpowiedzi na pytanie o historyczne i współczesne oblicza brytyjskiej tożsamości narodowej.
Jako redaktor tom u, pozwalam sobie wyrazić przekonanie, że zaintere-sowani historią trzech ostatnich stuleci znajdą tu dla siebie oryginalne i ciekawe m ateriały. W arto też polecić lekturę prezentow anych tu tekstów również i z tego powodu, iż ogrom na większość ustaleń i konstatacji ich autorów nie znalazła jeszcze odzwierciedlenia ani w opracow aniach m o n o -graficznych, ani też tym bardziej w pracach o charakterze syntetycznym, czy podręcznikowym.
