Palinoflora i plankton paleogeński z NW Polski

PE3.0ME

B cKsa>t<11He ro11eHt0B llff-2 s 3eneH411He Ha cesepo--3ana,a OT f ofleHeBa Henocpe,aCTBeHHO nó,a YeTsepn14HOH BCKpb1WeH MO~HOCTl1 "146,6 M 6blJ111 o6Hapy>t<eHbl OT-JlO>KeH11.R naneoreHa npe,acTas11eHHb1e MopcK11M11 ocaA-KaM11 HM>KHero naneou.eHa (MOHTa), .3ou.eHa 1.1 0111.1rou.eHa. 0Hl1 HaXOA.RTC.R Ha rny611He 146;6-422,0 M (135,3-410,7 M n.n.M.) 11 1t1Met0T 06~yt0 MO~HOCTb 275,4 M. OHM pacnono>KeHbl HecornacHo (0TcyTcTs11e ocap,Kos p,aHa 1.1 MaCTP,11XTa) Ha 113BeCTH.RKaX śepxHero KaMnaHa.

B TOH 4acT11 noJlbWM MOpCKOH Hl1>KH11H naneou.eH (MOHT) (ny11aBCK11e c11011) npeACTaBJleH B 113BeCTKoro--opraHoAeTp11Tlt1YeCKOH cpau.1111 T11na „Tycł>cł>o" c 6oraToH M11KpocpayHoH i.1 MHOfMMM OCTaTKaMM cpayHbl raCTponOAOB 11 p,syxcTsop4aTblX Mo1111t0CKOB. 3To oTKpb1T11e pac-w11p.ReT p,aJlbHOCTb pacnpocTpaHeHIA.R oca,D,KOB 3TOfO 803-pacTa B noJlbWe Ha Tepp11TOp11l:O OT OKpeCTHOCTeH naMeH-TOBa 0Ko110 Xo11Hl1U. p,o ~eu.11HcKoro paHoHa; Aanbwe 3Tl1 ocaAK11 npoXO,D,.RT Ha Tepp11Top1t1t0 cesepo-BOCT04HOH

. f

,lJ.P.

CpeA11 6oraTOH M11KpocpayHbl BCTpeyaeTC.R KOMnneK_C Tennont0611sb1x cł>opaM11H11cł>ep. Ha 113secTH.RKax MOHTa T11na „Tycł>'cł>o" HaXOA.RTC.R MeJ1K03epH11CTble KBap1..1esb1e neCKM c yroJlbHOH nblJlbtO, COAep>t<a~11e M11Kpocpnopy 61111>t<e He onpep,eneHHoro M!laAwero naneou.eHa.

3ou.eHOBble OTJlO>KeHM.R AOCT11rat0T MO~HOCTl1 111, 7 M (rny6. OT 291,7 AO 403,4 M). HosblM .RB!l.ReTC.R 3p,ecb onpeAe!leH11e KOHTMHeHTaJlbHOfO Hl1>KHero 30U,eHa (3e-neH411HCK11e cno11) Ha rny611He 378,6-403,4 M, yrne-HOCHoro, npeACTasneHHOfO yrn11CTblMl1 cyrn11HKaMl1 11 4 n11aCTaMl1 6yporo yrn.R MO~HOCTl1 OT 0,3 AO '4,4 M. lllx Hl1>KHe3oU,eHOBblH B03pacT ,D,oKyMeHTl1 posaH nanM HOJ10-flt1YeCKl1. · AnespomtTbl 11 6ypb1e yrrrn c11nbHO

cynbcł>aT11-posaHHbl 11 3aco11eHHbl. CpeAH11H 301...1eH (TapHOBCKMe c11011) (rny6. 317,0-378,6 M) npep,cTasn.RtOT Ksapu.esb1e necKM c yronbHOH nb111bt0; s 11.x Kposm1 pacnono>KeH nnacT 6yporo yrnJ! MO~HOCT11 0,5 M. Cnoposo-nb111bu.esb1e 1.1c-c11ep,osaH1t1.R 3TMx ocap,KoB yKa3b1Bat0T Ha cpe,D,HMH 301...1_eH. K sepxHeMy 30UeHy (rny6. 291,7 -317,0 M) np1t1Y1t1CJ1.Rt0T KOMnJleKC KBapu.eBblX neCKOB c rnayKOHMTOM, MeJ1K0-3epH1t1CTblX, c np11MeCbtO KpynHei:1~11x 3epH KBapu.a lt1 MeJlKOro rpaBM.R, MO~HOCTM 22,4 M; Ha HeM HaXOAMTC.R 2,9 M KOMnneKC cyrn1t1H04Ho-anespon1t1T1t1YeCKMH c 0,"5 M nnacToM 6yporo yr11.R s Kposne. Bo3pacT 3TMX oca,D,KOB He B no11He AOKyMeHTMpOBaH. nan1t1H<?JlOf"1YeCKMH aHa!11t13 o6pa3UOB H3 rny611Hbl 291,7-293,6 M yKa3blBaeT Ha e~e „3oU.eHOBblH xapaKTep cnopoMopcł>", no scei:1 sepo.RT-HOCT11 sepxHe3oU,eHOBblH.

On1.1rou.eHOBb1e 0Tno>KeH1t1.R MO~HOCTM 145,1 M (rny6. 146,6-291,7 M) npe,D,CTaB!l.RtOT sepo.RTHblH HH>KHMH 30U,eH 11 snonHe M1t1KpocpayH1t1CT1t1YeCKl1 11 nanMHOJ10fH4eCKlt1 ,D,0-KyMeHTM poBaHHblH cpe,D,HMH 3Ć>UeH - pt0nenb. H1t1>t<H1t1i:1 on11ro1...1eH - 3TO MHTeHCMBHO 3eneHb1e Ksapu.eso-rnayKo-Hl1TOBb1e neCKl1 c KpynHeHWMMM 3epHaM1t1 KBapua. JlH,D,HTa 11 cpoccł>pop1r1TaM11 p,11aMeTpoM AO 5 CM. Pt0ne11bCK1t1H .Rpyc npeACTasneH cyrn1t1HKaM11, anespon11TaM1t1, ynnoTHeHHblMM rn1r1HaM111, rn11H111CTblMlll c11aH1...1aM111 co ccpepoc11,aep111TaM1r1, 6oraTOH MMKpocpayHoH a TaK>Ke cpayHOH raCTponO,D,OB ,,., AByxcTsop4aTblX Monnt0cKoB.

Becb pa3pe3 TpeTM4HblX oT11o>KeH111i:1 xapaKTep1113yeTC.R Cl1JlbHOH Tpe~lllHOBaTOCTbtO, pacKonaMM, BblCOKMMlll lt1 113-MeH4111BblMlt1 HaKJlOHaM1t1 cnoes B npeAenax OT 25 AO 80°C, 4TO yKa3blBaeT Ha 04eHb CMJlbHYtO TeKTOH11YeCKyt0 aK-TMBHOCTb B Me3030e, TpeTlll4HOM nep1t10,D,e, B sepo.RTHO TaK>Ke lt1 B nneHCTOUeHe.

IRENA GRABOWSKA

Instytut Geologiczny

PALINOFLORA

I

PLANKTON

PALEOGEŃSKI

Z

NW

POLSKI

Badania palinologiczne osadów

paleogeńskich

z

NW

Polski prowadzone

były

od lat

sześćdziesiątych

i

dotyczyły

otworów Szczecin IG-1 (2, 3, 4), Goleniów

IG-1

(1),

Gole-niów IG-2,

Trzebież

2T/IG,

Kąty

4P/IG. Dokumentacja

palinologiczno-planktonowa

dotycząca

utworów

-

morskich,

przyb~zeżnych,

a

zwłaszcza śródlądowych

ma

duże

znacze--nie dla stratygrafii osadów

płonnych

pod

względem

mikro-i

makrofaunistycznym. Dotyczy to przede wszystkim

osa-dów

węglowych,

gdzie

pozycję stratygraficzną wyzn&czają

sporomorfy, a w przypadku osadów

przybrzeżnych

i

mor-skich

·

-

również

mikroplankton

roślinny

- Dinojlagellatae.

Paleocen

Badaniami palinologicznymi

objęto

osady z otworów

Szczecin IG-1, Goleniów IG-1, Goleniów IG-2,

, Kąty

4P/IG.

Ich

cechą charakterystycznąjest

stosunkowo niski

udział

procentowy

pyłku roślin

nagonasiennych, szczególnie

Pityosporites,

tak

powsze~hnego

w

młodszym trzeciorzędzie

oraz

występowanie pyłku

z grupy Normapolles,

panującej

w

zespołach sporowci-pyłkowych

górnej kredy i paleocenu.

Szczegółowe

opracowanie palinoflocy otworu Szczecin

420

UKD 561: 581.33

+

577.475: 551.781.022.2: 553.96.041(438-16)

IG-1

zawierają

prace (3, 4), a

wyróżnione

w tym otworze

_

warstwy

odrzańskie

i goleniowskie wraz z

charakteryzują­

cymi je

zespołami sporowo-pyłkowymi

--

praca (2).

Występujący

w otworze Goleniów IG-2 na

głęb.

428,6-435,5 m

zespół sporowo-pyłkowy

odpowi:ida ogólnie

analo-gicznemu z osadów otworu Szczecin

lG-1,

lecz

różni się

nieco innymi stosunkami procentowymi

.

Najliczniejszą grupę stanowią

ziarna trójporowe: Triporopollenites

mega-gtanifer

[R. Pot.] Th. et Pf.

+

T. robustus

Pf. (17

-45~{i),

Myricipites bituitus

[R. Pot.] Nagy (do 13%),

Triatriopolle-nites coryphaeus

[R. Pot.] Th: et Pf. (do 6%). T. pseudoquietes

W. Kr. (do 5%). Mniej liczne

są

ziarna

trójbruzdowoporo-we: Cupuliferoipollenites oviformis [R. Pot.]

R.

Pot.· (do

7%),

C.

pusillus

[R.

Pot.) R. Pot. (do 5%).

Wśród

stosunkowo

nielicznych

rod~ajów

spor

duży udział ma

Stereisporites

[Cingutriletes]

sp. (5-18%). Grupa Normapolles zawiera

różne

gatunki: Trudopollis, Pompeckjoidaepollenites

sub-hercynicus

[W. Kr.]

W.

Kr„ Tetrapollis validus [Pf.] Pf.,

Inter-pollis velwn

W. Kr., Nudopollis thiergarti [Th. et Pf] Pf.,

N.

terminalis

[Pf. et Th.] Pf., Vacuopollis concavus [Pf.]

W. Kr. oraz charakterystyczne dla paleocenu Striatopolis

sarstedtensis

W.

Kr.

i

Stephanoporopollenites hexaradiatus

tribinae

[Thierg] W.Kr.

1

\

rrn~iFJ

1

Szqecin IG1 •

•

l

t

·

\SZCZECIN

1

Lokalizacja badanych otworów Location of the studied boreho/es

Z

leżącego W pobliżu

otworu Goleniów

IG-2

typowy

zespół paleoceński

nie jest

już

tak

wyraźny

w Goleniowie

IG-1.

Być może

powodem jest inny rodzaj osadu, a

miano-wicie piaski

występujące

na

głęb.

403,5 -405,0 m -

utwo-ry morskie

zawierające głównje

mikroplankton

roślinny:

Deflandrea spinu/osa

Alb., Cyclopsiella sp., Cordoshaeridium

inodes

[Klumpp]

Ei~.,

Pterospermopsis

sp., Baltisphaeridium

sp., Microdinium sp., Hexagonifera sp.

Skład jakościowy

sporomorf jest podobny jak w Holeniowie IG-1 -

i

nne

są

tylko stosunki procentowe np.

duży udział

Pityosporites

sp. div. (do 13). Z

·

form

atarotrzeciorzędowych

-

dość

liczny rodzaj Subtriporopollenites: S. subporatus W.

Kr.,

S. reticulatus

W. Kr., Polycolpites viesaensis W.

~r.

Z

13%

grupy Normapolles, poza wspólnymi formami z

Golenio-wa IG-1 - Basopollis atumescens [Pf.] Pf., Nudopollis

endangulatus

·

[Pf.] Pf.

Dość

problematyczny jest

zespół sporowo-pyłkowy

znaleziony w

węglu

otworu

Kąty

4P/IG na

głęb.

140

,

3-141,5 m.

Również

i w tym zespole jest niski

udział pyłku roślin

nagonasiennych (do 3%), Normapolles

sięgają

6-7%

i

zawierają cha~akterystyczną formę paleoceńską

Stephano-poropollenites hexaradiatus tribinae

[Thierg.] W. Kr.

Jed-nakże pozostałe

sporomorfy

wskazują

na nieco

młodszy zespół; zwiększona ilość

Cupuliferoipollenites pusillus

[R.

Pot.] R. Pot.

(13~15%), C.

oviformis

[R. Pot.] R.

Pot.

( 14 -20%), Nyssapollenites sp. (7 - 10%1, Tricolporopollenites

cingulum fusus

[R. Pot.] Th. et Pf. (3 -9%),

T. ex gr. ipelensis

Paclt. ( 14- 22%), poza tym Sparganiaceaepollenites cuvillieri

[Gr. -Cav.] W. Kr., Tricolporop'?llenites satzveyensis Pf.,

Platycaryapollenites palaeocenicus

W. Kr., Spinaepollis

spinosus [R.

Pot.] W. Kr., Polyporopollenites eoulmoides

W. Kr. et Vanh., Labrapollis labraferus

[R.

Pot.] W. Kr.

Być może powyższy zespół

jest

już dolnoeoceński.

Eocen

Eoceńskie zespoły sporowo-pyłkowe

znajdowane

były

w otworze Szczecin IG-I, Goleniów IG-2,

Trzebież

2T/IG,

natomiast

zespoły dolnoeoceńskie

tylko w

dwóc~

ostatnich.

W otworze Goleniów IG-2 na

głęb~

378,6-403,4 m

w stropie i w

spągu występowały

warstewki

węgla

brunatne-go, a

między

nimi

węgliste mułowce,

które

zawierały także

nieliczny plankton morski.

Zły

stan zachowania zarówno

planktonu, jak i sporomorf (porozrywane okazy) wskazuje

na

niespokojną sedymentację,

szczególnie w serii

mułowco­

wej.

Zespół sporowo-pyłkowy

charakteryzuje

się

znacznie

zwiększonym udziałem,

w porównaniu do

zespołów

paleo-ceńskich, pyłku roślin

nagonasiennych (do 44

%),

przy

dość

jeszcz.e niskim udziale Pityosporites (do 3%).

Począwszy

od eocenu dolnego

zwiększa się

coraz

bar-dziej

udział

sporomorf trójbruzdowych i

trójbruzdowo-porowyc

.

h: Cupuliferoipollenites oviformis [R. Pot.] R.

Pot.

(ao 31 %),

C.

pusillus [R.

Pot.) R. Pot. (do 26%),

Tricolpow-pollenites ipelensis

Paclt (do 11 %), T. liblarensis f allax ·

[R. Pot.} Th. et Pf. (do7%), T. retiformis Pf. et Th. (8%),

T. cingulum fusus [R. Pot.] Th. et Pf. (8%), T. villensis

[Th.] Th. et Pf. (do 6%).

Częstym składnikiem zespołu są

również

ziarna trójporowe: Triporopollenites robustus Pf.

J

(maks. 12%), T. megagranifer [R. Pot.] Th. et Pf. (maks .

.

c·

15%), Platycaryapollenites: P. tripunctus W. Kr., P.

piaty~

caryoides

Roche, P. levis [R. Pot.] W. Kr. Jest to

zespół

pyłku roślin

powszechnie

występujących

na tym obszarze.

Poza nimi w niewielkiej

ilości, często

pojedynczo

znajdowa-no ziarna

pyłkC?we

o krótkich

zasięgach,

z których

najważ­

niejsze, to: Duplopollis golzovanse W. Kr., Polyporopollenites

eoulmoides

W. Kr. et Vanh., Spinaepollis pseudospinosus

W. Kr., Labrapollis labraferoides W. Kr., Riestedtipollis sp.

Podobny obraz palinologiczny

mają

osady

węglowe

i

leżące między

nimi osady

mułkowate

z otworu

Trzebież

2T/IG z

głęb.

144,0 ..:.154,5 m. Nie

stanowią

one

już

tak

czystego

zespołu

jak opisany

wyżej

- wtórnym elementem

są

tu górnokredowe spory i niektóre rodzaje z grupy

Normapolles

np. Quedlinburgipollis. Nieco inny jest

udział

procentowy najliczniej

występujących

sporomorf np.

Tricol-popollenites retiformis

·

Pf:

et Th. (do 18%),

Platycaryapolle-nites

(4-19%), Nyssapollenites (do 7%) i jedno maksimum

Monocolpopollenites tranquillus

(R. Pot.] Th. et Pf. (do 9%).

Charakter

dolnoeoceński

jest

tu wyraźnie

zaznaczony

przez

obecność,

szczególnie na

głębokości

154,0 m,

na-stępujących

sporomorf: Sparganiaceaepol!enites cuvillieri

[Gr. - Cav.] W. Kr. (do 8%), Caryapollenites triangulus

[Pf.] W. Kr. (do 5%), Pistillipollenites mcgregori Rouse

(do 3%), Labrapollis labraferoides W. Kr. (do '3%) oraZ

m.in.

,

Compositoipollenites rhizophorus [R.

Pot.] R. Pot„

Emmapollis major

W. Kr. et Vanh„ Polyporopollenites

eoulmoides

W. Kr. et Vanh.; Duplopollis golzovense W. Kr„

Arecipites eopapillosus

W. Kr. et Vanh., Reevesiapollis

eocae-nicus

W. Kr., Thomsonipollis magnificus W. Kr., Interpol/is

supplingensis

[Pf.] W. Kr., Plicapollis pseudoexcelsus [W. Kr.]

·

W. Kr„ Polypodiites secundus

[R.

Pot.] W. Kr.

W

całej części mułowcowej

·

(146,0-150,0 m) zaczyna

pój a

wiać się

plankton strefy

przybrzeżnej:

Botryococcus

brauni

·

Kutz., Tetraporina quadrata Bolch„ jak

również

morski z Wetzeliella parva Alb„ Dracodinium solidum

Gocht., Homotryblium floripes [Defl. et Cooks.] Stover,

Chiropteridium

sp., Crassosphaera sp.

Eocen

środkowy

- osady z bogatym

zespołem

sporowo--pyłkowym

opisanym z otworu Szczecin IG-1 (2, 3, 4)

zostały także

znalezione w otworz.e Goleniów IG-2 w

war-stewkach

węgla bn~natnego występującego między

piaskami

na

głęb.

291,6-293,6 mi 317,2-317,5 m.

W

zespole

spo-rowo-pyłkowym

znaczny procent

stanowią

ziarna

pyłku

Normapolles

(5-25%), na

ogół

zniE-:!

...

~0ne

i porozrywane,

ńoszące ślady.

transportu.

Skład

gatunA:owy, to

także

formy

paleoceńskie

i górnokredowe, które

są

tu elementem

wtór-nym. W porównaniu do spektrum

dolnoeoceńskiego

w

dal-szym

ciągu

utrzymuje

się

przewaga

roślin

-okrytonasien-nych o ziarnach

pyłku

trójbruzdowych i

trójbruzdowoporo-wych, w

niższej

warstewce Tricolporopollenites liblarensis

fallax

[R. Pot.] Th. et Pf. (do 20%), T. liblarensis liblarensis

[Th.) Th. et Pf.

+

Cupuliferoidaepollenites quisqualis [R.

·

Pot.] R. Pot. (12-21 %), Tricolporopollenites ipelensis

Paclt. (17 - 21 %) oraz m.in. pojedynczo Spinaepollis spinosus

[R.

Pot.] W. Kr., Tricolporopollenites grandiosus W. Kr

.

et Vanh., Cupanieidites reticulus W. Kr. et Vanh.,

Poly-poropollenites eoulmoides

W. Kr.

et

Vanh., Triporopollenites

paleobetuloides

W. Kr. et Vanh., Labrapollis globosus

[Pf.] W. Kr., Platycaryapollenites palaeocenicus W. Kr„

Caryapollenites triangulus

[Pf.] W. Kr., GoczanipoWs

bacu-421

'

•

pillosus

W. Kr. et Vanh., Ischyosporite.$ eocaenicus W. Kr.

et Vanh., Polypodiites secundus [R. Pot.] W. Kr.

Eocen górny· -

zespół

pali

.

nologiczny z· tego okresu

wystąpił

tylko w otworze Szczecin

-

IG-I (2, 3, 4).

Oligocen

Oligocen

środkowy

(w obecnym dwudzielnym

.

podziale

oligocenu - dolny) - osady z

zespołem sporowo-pyłkowo­

-planktonowym znane

są

z otworu Szczecin IG-I (2, 3, 4)

oraz z otworu Goleniów IG-2, gdzie badane

były

na

głęb.

174,0-185,5 m.

Zły

stan zachowania zarówno sporomorf,

jak i planktonu

świadczy

o

niespok~jnej

sedymentacji.

,Jest

to

już

typowy obraz

sporowo-pyłkowy młodszego

paleogenu z

dużą ilością pyłku roślin

nagonasiennych:

Inaperturopollenites dubius

i formy podobne [R. Pot.]

Th.

et Pf. (38 - 50%),

różne

gatunki Pityosporites (9 - 41 %),

stały udział

gatunków Sequoiapol/enites (2-5%).

Wśród

sporomorf trójbruzdowych i trójbruzdowoporowych

naj-liczniejszy jest Tricolporopollenites cingulwn /usus [R. Pot.]

Th. et Pf. (do 12%) i Quercoidites inicrohenrici [R. Pot.]

R. Pot.,

T~ierg.,

Th. (do 6%).

Pozostałe

sporomorfy,

chociaż

liczne gatunkowo,

mają

niewielki

udział

procentowy. Te stosunki

świadczą

o

dość

znacznej

odległości

od brzegu, gdzie

łatwość

przemieszcza-nia

się miał

lekki i lotny

pyłek

wysoko

rosnących

drzew

nagonasiennych. Spory

są

nieliczne, ale o gatunkach

charak-terystycznych dla tego

zespołu:

Cicatricosisporites dorogensis

·

R. Pot. et Gell. i Camarozonosporites heskemensis [Pflanzl]

W. Kr. Bardziej zniszczóne

od pozostałych

ziarna

pyłku

Normapol/es

są

w tym zespole elementem wtórnym -

na-niesionym ze starszych osadów. Oprócz sporomorf

znalezio-ny

został

liczny plankton

przybrzeżny:

Botryococcus brauni

Kutz., Tetraporina quadrata Bolch., Horologinel/a sp. oraz

morski: Deflandrea. phosphoritica Eis., Chiropteridiwn

lobo-spinoswn

Gocht, Ch. partispinatwn [Gerl.] Bros., Wetzeliella

symmetrica

Weil., Spiniferites ramosus [Ehr.] Loeb. -et Loeb.

Areosphaeridium pectiniformae

[Gerl.] Stover et Evitt,

Pentadinium laticintum

Gerl., Lingulodinium

machaeopho-rum

[Defl. et Cooks.] Wall, Glaphyrocysta pastielsi [Defl

et Cooks.] Stover et Evitt. Phthanoperidinium resistense

[Morg.] Lent. et Will.

Dokumentacja palinologiczno-planktonowa

dotycząca

utworów morskich,

przybrzeżnych

i

śródlądowych

z tego

obszaru,

dostarczyła

nieco danych dJa poznani'1

roślinności,

poprzez

powiązanie

oznaczanych sporomorf z ich

roślinami

macierzystymi.

W

wyższej części

paleocenu

istniały

bagna

porośnięte

mchami (Stereisporites), paprociami z Schizeaceae

(Leiotrile-tes), Polypodiaceae (Laevigatospori(Leiotrile-tes),

widłakami

(Retitrile-tes).

Otaczające

zbiornik sedymentacyjny drzewa iglaste

były

nieliczne. Prawie

zupełnie

nie

było

Pinaceae

(Pityospori-tes),

nieco liczniejsze natomiast Taxodiaceae

(lnaperturo-pollenites dubius, Sequoia(lnaperturo-pollenites).

Wśród

drzew i krzewów

liściastych znaczną rolę ·odgrywały

Fagaceae (

Cupuliferoi-pollenites, CupuliferoidaeCupuliferoi-pollenites, Quercoidites),

Juglan-daceae (Multiporopol/enites, Platycaryapollis,

Subtriporo-pollenites), Myricaceae (Myricipites, Triatriopol/enites).

Dużo

było

jeszcze

roślin produkujących pyłek

Normapol/es.

Na-

.

stępują

potem niewielkie

wpływy·

morskie zaznaczone

wy-stępowaniem

mikroplanktonu

roślinnego

(Goleniów IG-2)

obok spor i

pyłku.

Bagienne

środowisko

panuje

także

na

przełomie

paleocenu i eocenu

(Kąty

4P/IG) z

roślinnością

422

wodną

i

bagienną

ze Sparganiaceae

(Sparganiaceaepolleni-tes), Nyssaceae (Nyssapollenites)

i w dalszym

ciągu panującą

na brzegach Fagaceae i

inną roślinnością liściastą.

·

Wyjątkowo

korzystne warunki do rozwoju

roślinności

panowały

w czasie dolnego eocenu (Goleniów IG-2,

Trzebież

2T/IG). Brzegi zbiorników wodnych

zarastały

lasy iglaste

w dalszym

ciągu

z

przewagą

Ta.x_odiaceae.

Spośród

innych

roślin

m.in.

rosły

Palmae (Monocolpopollenites tranquillus),

Flacourtiaceae (Pistillipollenites), Ulmaceae

(Polyporopol/e-nites eoulmoides),

a

wśród

nich paprocie

zajmujące niższe

piętro

- Polypodiaceae (Laeyigatosporites), w miejscach

podmokłych

-

Spargariiaceae (Sparganiaceaepollenites)

oraz Schizeaceae (Cicatricosisporites, Leiotriletes). Niekiedy

do tych zbiorników

dostawał się

z

wodą morską

plankton

roślinny

morski.

W czasie eocenu

środkowego

na niektórych rejonach tego

obszaru

powstawały

w czasie spokojnej sedymentacji torfy

(Szczecin IG-1) z obfitej

roślinności otaczającej

zbiornik.

W innych natomiast (Goleniów IG-2) do zbiorników

sedy-mentacyjnych

dostawały się również

sporomorfy z

rozmy-tych starszych osadów.

Głównej

masy torfowej

dostarczały

rośliny,

których ziarna

pyłkowe były najczęściej

spotykane,

a

więc

przede wszystkim Taxodiaceae i Fagaceae (poza

wymienionymi

wyżej

jeszcze Tricolporopollenites cingulwn

/usus), Juglandaceae (Platycaryapollenites), Cyrillaceae

(Cy-rillaceaepollenites), Betulaceae (Betulaepollenites,

Alnipol/e-nites), Sterculiaceae

(Reevesiapollis),

Resiionaceae

(Milfor-dia).

Nieliczne natomiast

były rośliny

zarodnikowe.

Niewiele

zostało śladów roślin·ności

z eocenu górnego,

gdyż

obszar ten

zalewało

morze (Szczecin

IG-1),

natomiast

w oligocenie

środkowym

(dolnym - Szczecin I G-1,

Gole-niów IG-2)

rozwijała się

bujnie

roślinność

nad brzegiem

otwartego zbiornika (mikroplankton morski).

Rosły

tam

typowe lasy iglaste z Pinaceae: Pinuss (Pityosporites), Picea

(Piceapollis), Abies (Abiespollenites), Tsuga

(Zonalapolleni-tes),

z

Taxodiaceae - Cupressaceae: Taxodium,

Glypto-strobus (lnaperturopo/lenites dubius

i formy podobne),

Sequoia (Sequ_oiapollenites) Cupressus, Juniperus (

Cupressa-cites

i Inaperturopol/enites).

Wśród

drzew i krzewów

liścia­

stych w dalszym

ciągu panowały

rodziny Fagaceae

(Tricol-poropollenites cingulwn /usus, Quercoidites), Betulaceae:

Betu/a (Betulaepollenites), Corylus (Triporopollenites

coryloi-des), Alnus (Alnipol/enites), Carpinus ( Carpinuspol/enites),

niekiedy liczne Myricaceae. Sporadycznie na suchszych,

nasłonecznionych

miejscach - Ephedra (Ephe,dripites).

Powyżej

przedstawione fragmentaryczne wyniki

badań

palinologicznych i mikroplanktonowych oraz

wynikające

z nich wnioski florystyczne

są uzupełnieniem

do poznania

historii rozwoju tego obszaru.

LITERATURA

1. Ciuk E.

Utwory

paleogeńskie

w rejonie

szczeciń-skim. Prz. Geol. 1972, nr 11.

.

2. C i u k E. - Rozwój litologii i sedymentacji utworów

trŻeciorzędowych

w rejonie Tanowa na

północny

zachód

od Szczecina. Biul. Inst. Geol. 1975 nr 284.

3. Gr ab owska

I. -

Paleogen z wiercenia Szczecin

'

IG 1 w

świetle

analizy

sporowo-pyłkowej.

Kwart. Geol.

1968 nr

I.

4. S t r a t y g r a fi a osadów

paleogeńskich

na

Niżu

Pol-skim w

świetle badań

mikroflorystycznych. Biul.

Inst.

SUMM ARY

Spore-pollen-plankton analysis comprised sediments

from

5-

drillings in north-westem Poland. The analysis

made it possible to differentiate the

upper

Paleocene

(boreholes Szczecin IG-I, Goleniów IG-I and Goleniów

IG-2), varying in coniposition of floral assemblages from

individual drillings. The Upper Paleocene is characterized

by an assemblage of the Paleocene type as well as very

small number of Gymnospermae pollen and predominance

of triporate grains. including Normapolles.

An

assemblage

transitional between the Paleocene and Eocene ones was

found in the borehole

Kąty

4P/IG and the Lower

Eocęne

assemblage -

in the boreholes Goleniów IG-2 and

Trze-bież

2T/IG. The assemblages are characterized by an

in-crease in share of Gymnospermae pollen without sacci,

tricolpate and

·

tricolporate grains and, at the same time,

disappearance of the Normapolles group. Marine

in-fluences are reflected by the presence of plant

micro-plankton, mainly Dinoflagellatae.

Fairly good development of vegetational cover in this

area in the Middle Eocene resulted in origin of brown

c0al layers (boreholes Szczecin IG-I and Goleniów IG-2).

Spectrum obtained for these sediments is characterized

by disappearance of the Normapolles group, predominance

of Angiospermae pollen, marked share of Gymnospermae

pollen grains without sacci, and fairly high

shę.re

of various

species of spores. The Upper Eocene (borehole Szczecin

IG-1) is primarily evidenced by marine plant microplankton.

Lower Oligocene assemblage (previously regarded as the

Middle Oligocene), found in the boreholes Szczecin IG-I

and Goleniów IG-2, reflects development of forests of

various species of Gymnospermae and the vegetation with

·

grains of tricolpate and tricolporate pollen, mainly in

coastal zone open reservóirs with marine microplankton

with

Dinoflagęllatae.

PE31-0ME

,lJ.nfl oCaAKOB 1113 nf!Tll1 CKBa>Kll1H pacnono>KeHHblX B cesepo~3anaAHOIA nonbwe 6b1n CAenaH cnoposo-nbmb-L\eBo-nnaHKToHHb1IA aHan1113. Ha ocH0BaH111111 ero pe3ynbTa-TOB B03MO>KHo 6bino Bb1AeneH111e sepxHero na:neo~eHa (lUel..\MH iiff-1, roneHIOB tllr-1, roneHIOB tllf-2), pa3HOfO <?nop111cT1114ecK111 B oTAenbHblX CKBa>K111Hax. BepxHMIA nane-OL\eH xapaKTep11311pyeTCR, KpoMe KOMnneKca naneol..\eHo-soro T111na, oYeHb Manb1M Kon1114ecTBoM nblnbl..\bl

Gymno.,.

.

spermae,

nepesecoM TpexnopoBblX ·3epH, s .TOM 4111cne

Normapolles.

nepeXOAHbllA KOMnneKC Me>KAY naneol..\eHOM 111 3ol..\eHoM 6b1n o6Hapy>t<eH s cKsa>t<111He KoHTbl 4n/"1r, H111>KHenaneOL\eHOBbllA - B CKBa>K111HaX roneHIOB "1r-2 l1 Twe6e>t< 2T/"1f .. B KOMnneKCe TOM ysen114111saeTCR KOJll1-4eCTBO

6e3MewKos~IA

n,blnbl..\bl

Gyr.inospermae.

a TaK>Ke Tpex6op03AOBolA 111 Tpex6opo3AOBonoposolA nbl!lbl..\bl np111 o.AHospeMeHHOM 11c4e3HOBaH111111 nbl!lbl..\bl

Normapolles.

Ha Bnl1RHll1e r1opR yKa3blBaeT np111cyTCTBllle paCTlllTeJlbHOfO MlllKponnaHKToHa, rnaBHblM o6pa3ÓM

Dinoflagellatae.

B cpeAHeM 30L\eHe 6yRHaR paCTlllTenbHOCTb nplllBOAlllT K o6pa30BaH11110 nnacToB 6yporo yrnfl (lUel..\lllH "1f-1, f o-neHIOB tllf-2). CneKTp 1113 n111x ocaAKOB xapaKTep1113111pyeT-Cfl 111c4e3HoseH111eM rpynnb1

Normapolles,

nepesecoM nbl!lb-L\bl

Angiospermae,

np111 3Ha4111TenbHOM y4acT111111 6e3MewKo-B.blX 3epH nb1nbl..\bl

Gymnospermae

111 AOBOnbHO 6onbWOM Kon1114ecTse pa3HblX BlllAOB cnop. BepxH111IA 30L\eH (lUel..\IAH tllr-1) AOKyMeHT111posaH npe>t<Ae scero MOpCKlllM paCTll1-TenbHblM MlllKponnaHKTOHOM. CpeAHe30L1eHOBb1e KOMnneK-Cbl (Hlll>KHeon111roL1eHOBb1e). BblAeneHHble 1113 oCaAKOB Ll\e-L\lllH "1f-1 Ili foneHIOB t11r-2. yKa3blBalOT Ha pa3BlllTll!e pa3HO-BlllAHblX necos c

Gymnospermae,

a TaK>Ke Ha pacT111Tenb-tiOCTb c Tpex6op03AOBblMlll Ili Tpex6op03AOBonopOBblMlll 3epHaM111 nblnbl..\bl, KOTopaR pacTeT Ha 6eperax OTKpblTblX 6accelAHoB c MopcK111M MlllKponnaHKTOHOM c

Dinof/agellatae.

MARIA DANUTA GIEL

Instytut Geologiczny

STRATYGRAFIA MIKROPALEONTOLOGICZNA DOLNEGO PALEOCENU

·

W WIERCENIU GOLENIÓW IG-2

UKD 563.12(212.3/.5): 551.781.31: 550.822(438.252Goleniów IG-2 +4-15 +4-11)

Wiercenie Goleniów IG-2,

położone

w

północńej części

niecki

szczecińskiej (głęb.

457 m), wykonane w 1981 r.

było

opracowane przez

Zakład

Geologii

Złóż Węgla

Brunat-riego IG (2). Z dolnej

części

odwiertu przebada1;10 1 I próbek,

które

pochodziły zgłęb.

410,8-421,8 m (11,0 m

miąższości).

Próbki do

badań

mikropaleontologicznych

pochodzą

z

pias-ków i piaskowców wapnistych

(głęb.

410,8-415,5 m),

prze-chodzących (głęb.

4l5,5-422,0 m) ku

dołowi

w wapienie

organodetrytyczne. Te osady

spoczywają

na zwartych

jasno-szarych wapieniach górnego kampanu

(głęb;

422,0

-457,0 m). Opis litologiczny badanych utworów

został

opracowany przez E. Ciuka (2).

Jedynych danych mikropaleontologicznych

dotyczących występowania

morskich osadów dolnego paleocenu w

rejonie Szczecina i Goleniowa

dostarczyła

E.

Gawor--Biedowa z wiercenia

Kąty 4P/IG (Ark. Police). Z głębo-

·

kości

129,4-130,3 mi 133,7-140,3 m

opisała

ona gatunki

otwornicowe, na podstawie których

oznaczyła powyższe

osady na dolny paleocen - mont (3).

ANA.LIZA

ZESPOŁU

OTWORNICOWEGO

Osady organodetrytyczne po przemacerowaniu i

prze-szlamowaniu

zawierały głównie. szczątki

fauny.

Spośród

nich

wyróżniono różnoosiowe igły gąbek

krzemionkowych,

elementy szkieletowe korali,

gałązki mszywiołów, ciałka

wapienne strzykw i rozkruszone skorupki

małży. Szczątki

organiczne

pochodzące

z piaskowców wapnistych

były

przekrystalizowane. Na

głębokości

415,5-417,0 m

wy-stępowała

fauna,

którą opracował

G. Jakubowski z Muzeum

Ziemi. W residuum mineralnym

występowały głównie

ziarna

kwarcu i glaukonitu oraz konkrecje pirytowe.

W badanych osadach organodetrytycznych

wyróżniono

5 I gatunków otwornic

należących

do 29 rodzajów.

Wy-stępujący zespół

otworniCowy

miał

charakter bentoniczny.

Brak w nim było

form zlepieńcowatych,

a plankton

reprezen-towały

pojedyncze otwornice

źle

zachowane. Na

ogólną liczbę występujących

otwornic tylko 13% gatunków prze-:

chodzi do

trzeciorzędu

z górnej kredy.

Są

to : Guttulina