• Nie Znaleziono Wyników

"Feminism and christian ethics", Susan Frank Parsons, Cambridge 1996 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Feminism and christian ethics", Susan Frank Parsons, Cambridge 1996 : [recenzja]"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

Anna Abram

"Feminism and christian ethics",

Susan Frank Parsons, Cambridge

1996 : [recenzja]

Collectanea Theologica 68/4, 204-206

(2)

s t o r y c z n e i o b e c n e r e a l i a s w o j e j d i e c e z j i . Z e r u d y c j ą i z n a w s t w e m w s k a z u j e n a t o , c o u m k n ę ł o u w a g i l u b e l s k i c h r e d a k t o r ó w s i ó d m e g o t o m u „ E K ” , p o k a z u j ą c j a k n i e z w y k l e p o t r z e b n e s ą k o n s u l t a c j e z l u d ź m i n a p r a w d ę k o m p e t e n t n y m i i z n a j ą c y m i s w ó j r e g i o n , d z i ę k i k t ó r y m m o ż n a u n i k n ą ć r o z m a i t y c h „ w p a d e k ” , p o m y ł e k i b r a k ó w . B a r d z o i n t e r e s u j ą c y n u m e r ! J e ż e l i c o r o k u b ę d z i e m y o t r z y m y w a l i p o d o b n ą s y n t e ­ z ę , z n a j o m o ś ć W ł o c ł a w k a i j e g o d o k o n a ń s t a n i c s i ę n a p e w n o p o w s z e c h n i e j s z a . S t a ­ r a n n a i d o b r z e p o m y ś l a n a s z a t a g r a f i c z n a , z z a r y s e m p a n o r a m y m i a s t a w r a z z j e g o k a t e d r ą , d o b r z e o d z w i e r c i e d l a n i e z w y k ł y k l i m a t d u c h o w y t e g o m i e j s c a . W y p a d a j e d y ­ n i e ż y c z y ć , a b y r e d a k t o r o m i a u t o r o m s t a r c z y ł o s i ł i ś r o ' k ó w n a w i e l e l a t , t a k b y S t u ­ d i a w ł o c ł a w s k i e t r w a l e w p i s a ł y s i ę w d o r o b e k p o l s k i e j m y ś l i n a u k o w e j . K s . W a l d e m a r C h r o s t o w s k i , W a r s z a w a S u s a n F r a n k P A R S O N S , F e m i n i s m a n d C h r i s t i a n E t h i c s . C a m b r i d g e U n i v e r s i t y P r e s s 1 9 9 6 , s s . X V I I + 2 7 9 . F e m i n i z m i e t y k a c h r z e ś c i j a ń s k a t o d w i e s f e r y , k t ó r e w b r e w o p i n i o m w i e l u , m o g ą z e s o b ą w s p ó ł e g z y s t o w a ć . D o w o d e m n a t o j e s t p r e z e n t o w a n y t o m z s e r i i N o w e S t u d i a n a d E t y k ą C h r z e ś c i j a ń s k ą ( N e w S t u d i e s i n C h r i s t i a n E t h i c s ) . S u s a n P a r s o n s s t a r a s i ę t u d o k o n a ć r z e t e l n e j a n a l i z y p o r ó w n a w c z e j f e m i n i z m u z e t y k ą c h r z e ś c i j ń s k ą , p o s z u k u j ą c i c h w s p ó l n y c h c e c h . A u t o r k a , z p o c h o d z e n i a A m e ­ r y k a n k a , c z ł o n e k m . i n . E u r o p e a n S o c i e t y f o r W o m e n i n T h e o l o g i c a l R e s e a r c h ( e u r o ­ p e j s k i e g o s t o w a r z y s z e n i a , z a j m u j ą c e g o s i ę u d z i a ł e m k o b i e t w b a d a n i a c h t e o l o g i c z ­ n y c h ) , o b e c n i e R e k t o r E a s t M i d l a n d s M i n i s t r y T r a i n i n g C o u r s e w N o t t i n g h a m , p o d ą ­ ż a s z l a k i e m o d k r y ć , k t ó r y d o p e w n e g o s t o p n i a j e s t j e j o s o b i s t y m s z l a k i e m z g ł ę b i a n i a f e m i n i z m u . Z d a r z a s i ę n i e r a z , ż e w t e g o t y p u l i t e r a t u r z e , a u t o r z y p o z a p r a w d ą o b i e k ­ t y w n ą i n a u k o w ą p r ó b u j ą w y r a z i ć s w o j e w ł a s n e p r z e ś w i a d c z e n i a ś w i a t o p o g l ą d o w o - - a k s j o l o g i c z n e . N i e r z a d k o m a t o m i e j s c e w l i t e r a t u r z e f e m i n i s t y c z n e j , p r z e d e w s z y s t ­ k i m w t e d y , k i e d y w g r ę w c h o d z ą o s o b i s t e ( n a j c z ę ś c i e j n e g a t y w n e ) d o ś w i a d c z e n i a a u ­ t o r e k . T o z j a w i s k o j e d n a k n i e w y s t ę p u j e w p r e z e n t o w a n e j t u p o z y c j i . P a r s o n s o p i e r a s w o j e s t w i e r d z e n i a n a u c z c i w i e i d o k ł a d n i e p r o w a d z o n y c h b a d a n i a c h o r a z w s p ó ł c z e ­ s n y c h t e o r i a c h f i l o z o f i c z n y c h . C z y n i t o w s p o s ó b k o m p e t e n t n y i w s z e c h s t r o n n y , w s k a ­ z u j ą c n a w i e l o r a k o ś ć p o g l ą d ó w , w y s t ę p u j ą c y c h w s a m y m f e m i n i z m i e . K s i ą ż k a , p o m i ­ m o s k o m p l i k o w a n e j t e m a t y k i , j e s t n a p i s a n a w p r z e j r z y s t y m i c i e k a w y m s t y l u . C z y t e l ­ n i k j e d n a k p o w i n i e n b y ć n a s t a w i o n y n a p e w n e i n t e l e k t u a l n e n i e s p o d z i a n k i , b o w i e m a u t o r k a p r a w d o p o d o b n i e z a k ł a d a p o d s t a w o w ą o r i e n t a c j ę f e m i n i s t y c z n ą o d b i o r c y . G ł ó w ­ n y m z a i n t e r e s o w a n i e m P a r s o n s s ą t y p y r o z u m o w a n i a m o r a l n e g o , k t ó r e w y s t ę p u j ą z a ­ r ó w n o w e t y c e f e m i n i s t y c z n e j , j a k i e t y c e c h r z e ś c i j a ń s k i e j . P i e r w s z y r o z d z i a ł O r ó ż n o ­

(3)

r o d n o ś c i ( O n D i v e r s i t y ) z a w i e r a j a s n e i k r ó t k i e w p r o w a d z e n i e d o p r o b l e m u s t r u k t u r m o r a l n y c h , k t ó r e w y s t ę p u j ą w f e m i n i z m i e , e t y c e c h r z e ś c i j a ń s k i e j , i w s p ó ł c z e s n y m ś w i ę ­ c i e . P a r s o n s p r o w a d z i a n a l i z ę p o r ó w n a w c z ą t y c h s t r u k t u r . W i e r z y , i ż t y l k o d z i ę k i t a ­ k i e j a n a l i z i e g ł ę b i a l u d z k i e g o i s t n i e n i a m o ż e z a c z ą ć b y ć d o p i e r o r o z u m i a n a . A u t o r k a g r u p u j e t ę r ó ż n o r o d n o ś ć s t r u k t u r m o r a l n y c h w t r z y p a r a d y g m a t y . P i e r w s z y t o p a r a ­ d y g m a t l i b e r a l n y , w y w o d z ą c y s i ę z O ś w i e c e n i a i z w i ą z a n y z r ó w n o u p r a w n i e n i e m i r ó w - n o p o s z a n o w a n i e m k a ż d e g o c z ł o w i e k a . D r u g i p a r a d y g m a t , s p o ł e c z n o - k o n s t y t u c y j n y , p o w s t a ł y d z i ę k i r o z w o j o w i n a u k s p o ł e c z n y c h , z w i ą z a n y j e s t z p a t r i a r c h a l n y m i s t r u k ­ t u r a m i s p o ł e c z n y m i . T r z e c i - n a t u r a l i s t y c z n y - t r a k t u j e b i o l o g i c z n e r ó ż n i c e , w y s t ę p u ­ j ą c e p o m i ę d z y k o b i e t ą i m ę ż c z y z n ą . K a ż d e m u p a r a d y g m a t o w i p o ś w i ę c o n e s ą d w a r o z ­ d z i a ł y , w k t ó r y c h a u t o r k a a n a l i z u j e , w y j a ś n i a , i k r y t y k u j e . N a p r z y k ł a d , p o d e j m u j ą c t e m a t a n t r o p o l o g i i p a t r i a r c h a l n e j , a u t o r k a w s k a z u j e n a ź r ó d ł a p r o b l e m u , k t ó r e s ą z a ­ k o r z e n i o n e z a r ó w n o w t r a d y c j i r z y m s k o k a t o l i c k i e j , j a k i p r o t e s t a n c k i e j ( c h o ć f a k t e m j e s t , ż e w t r a d y c j i p r o t e s t a n c k i e j , c z ę ś c i e j n i ż w k a t o l i c k i e j , p o d k r e ś l a n o r ó w n o ś ć p o ­ m i ę d z y p ł c i a m i ) . A n t r o p o l o g i a p a t r i a r c h a l n a w y n i k a z d w o j a k i e g o i n t e r p r e t o w a n i a i d e i i m a g o D e i . W y d a w a ć b y s i ę m o g ł o , ż e i d e a t a d o t y c z y w r ó w n y s p o s ó b k o b i e t y i m ę ż ­ c z y z n y , j e d n a k t r a d y c j a t e o l o g i c z n a n i e m o ż e p o s z c z y c i ć s i ę t a k i m r o z u m i e n i e m . I s t ­ n i e j e n a t o w i e l e d o w o d ó w . P a r s o n s p o w o ł u j e s i ę w t y m m o m e n c i e n a p r z y k ł a d ś w . A u g u s t y n a , k t ó r y p i s a ł , ż e k o b i e t a d o p i e r o w t e d y m o ż e b y ć o b r a z e m B o g a , j e ś l i p o ł ą ­ c z y s i ę z e s w o i m m ę ż e m . N a t o m i a s t m ę ż c z y z n a j e s t o b r a z e m B o g a b e z w z g l ę d u n a t o , c z y ł ą c z y s i ę , c z y n i e z e s w o j ą ż o n ą . C o g o r s z a , t a n i e r ó w n o ś ć p o m i ę d z y k o b i e t ą i m ę ż ­ c z y z n ą w y p ł y w a z c z y s t o b i o l o g i c z n y c h r ó ż n i c . N a w e t ś w . T o m a s z z a a k c e p t o w a ł t ę b i o l o g i c z n ą h i e r a r c h i ę , c h o ć n i e k t ó r z y t w i e r d z ą , i ż n i e d o k o ń c a j e s t t o p r a w d ą . W o b r o ­ n i e T o m a s z a s t a j e z n a n y f i l o z o f t o m i s t y c z n y , J e a n P o r t e r , k t ó r a p o w o ł u j e s i ę n a j e g o s ł o w a : „ k o b i e t a i m ę ż c z y z n a s ą s o b i e r ó w n i w t y m , ż e p o s i a d a j ą t ę s a n n a t u r ę l u d z k ą , i n n y m i s ł o w y , p o s i a d a j ą t ę s a m ą n a t u r ę i n t e l e k t u a l n ą [ . . . ] k a ż d e z n i c h w i n d y w i d u a l ­ n y , l e c z r ó w n y s p o s ó b , m o ż e p o z n a w a ć i k o c h a ć B o g a ” ( s . 2 3 8 ) . P a r s o n s t w i e r d z i , ż e r ó ż n e g o r o d z a j u n a l e c i a ł o ś c i t e o l o g i c z n e j t r a d y c j i , n a w e t w o b e c n y c h c z a s a c h , u t r u d ­ n i a j ą s t w o r z e n i e p o z y t y w n e g o o b r a z u k o b i e t y . A u t o r k a j e d n a k t y m s i ę n i e z r a ż a , w i e ­ r z y w m o ż l i w o ś ć p r z e i n t e r p r e t o w a n i a t r a d y c j i i s t w o r z e n i a r z e c z y w i s t o ś c i , w k t ó r e j o b o j e , k o b i e t a i m ę ż c z y z n a , s ą s o b i e n a w z a j e m r ó w n i . W s w o i c h b a d a n i a c h w y k o r z y ­ s t u j e l i t e r a t u r ę c h r z e ś c i j a ń s k ą i p o z a c h r z e ś c i j a ń s k ą . W i e l o k r o t n i e p o w o ł u j e s i ę n a n a z w i s k a t a k z n a n y c h a u t o r ó w j a k : R o s e m a r y R a d f o r d R u e t h e r , C a r o l G i l l i g a n , S i m o ­ n e d e B e a u v o i r , B e v e r l y W i l d u n g H a r r i s o n , M a r y D a l y , c z y L i s a S o w i e C a h i l . W k o ń ­ c o w e j c z ę ś c i s w o j e g o d z i e ł a , P a r s o n s w s k a z u j e , i ż f e m i n i z m m a w i e l e d o z a o f e r o w a ­ n i a w s p ó ł c z e s n y m d e b a t o m m o r a l n y m . A u t o r k a p r o p o n u j e t r z y r e a l n e s p o s o b y w ł ą ­ c z e n i a f e m i n i z m u d o d i a l o g u z e t y k ą r z e ś c i j a ń s k ą . O m a w i a j e w t r z e c h o d r ę b n y c h r o z d z i a ł a c h : ( 1 ) p o s z u k i w a n i a w ł a ś c i w e g o u n i w e r s a l i z m u , ( 2 ) a k c e n t n a w s p ó l n o t ę , k t ó r e j n a c z e l n y m z a d a n i e m j e s t t r o s k a o d o b r e r e l a c j e m i ę d z y l u d z k i e , o r a z ( 3 ) s f o r m u ­

(4)

ł o w a n i e w r a ż l i w e j n a p ł e ć e t y k i p r a w a n a t u r a l n e g o , w k t ó r e j r o z w i j a n e i z a c h o w y w a ­ n e s ą p o d s t a w o w e w a r t o ś c i l u d z k i e . O s t a t n i r o z d z i a ł k o ń c z y s i ę o p t y m i s t y c z n y m s t w i e r ­ d z e n i e m : „ P o p r z e z o d r o d z e n i e n o w e g o h u m a n i z m u , w k t ó r y m , j a k w i a d o m o , o b o j e - k o b i e t a i m ę ż c z y z n a s ą u c z y n i e n i n a p o d o b i e ń s t w o B o g a i p r z e z n a c z e n i d o ż y c i a w j e d ­ n o ś c i z e s o b ą i z B o g i e m , w t y m k o n t e k ś c i e , c h r z e ś c i j a ń s k i f e m i n i z m m o ż e p r z e m i e ­ n i ć s i e b i e o r a z w y w r z e ć w p ł y w n a p r z e m i a n ę t r a d y c j i . T e n c h r z e ś c i j a ń s k i f e m i n i z m j e s t n a d z i e j ą n a l e p s z ą p r z y s z ł o ś ć , k t ó r a j e s t n a m p r z e c i e ż o b i e c a n a ” ( s . 2 4 2 ) . N a k o ń c u d z i e ł a , c z y t e l n i k z n a j d z i e w y c z e r p u j ą c ą b i b l i o g r a f i ę z z a k r e s u e t y k i f e ­ m i n i s t y c z n e j o r a z d o b r z e o p r a c o w a n y i n d e k s . K s i ą ż k ę t ę m o ż n a o d c z y t a ć j a k o d o w ó d n a t o , ż e p o m i m o r ó ż n o r o d n o ś c i p o g l ą d ó w i p u n k t ó w w i d z e n i a n a p r o b l e m y m o r a l n e , f e m i n i z m i e t y k a c h r z e ś c i j a ń s k a m a j ą w i e l e p u n k t ó w w s p ó l n y c h . J e s t o n a z p e w n o ś c i ą d u ż y m w k ł a d e m d o s t u d i ó w n a d f e m i n i z m e m i e t y k ą c h r z e ś c i j a ń s k ą . A n n a A b r a m , L u b l i n K s . R y s z a r d K A M I Ń S K I , D u s z p a s t e r s t w o w s p o ł e c z e ń s t w i e p l u r a l i s t y c z n y m , I n ­ s t y t u t T e o l o g i i P a s t o r a l n e j K U L , S e r i a : T e o l o g i a P r a k t y c z n a 1, L u b l i n 1 9 9 7 , s s . 2 7 8 . W p o l s k i e j l i t e r a t u r z e p a s t o r a l n e j f u n k c j o n u j e , c h o ć k o n t r o w e s y j n e , p r z e k o n a ­ n i e , i ż i s t n i e j e m o ż l i w o ś ć o d n o w y K o ś c i o ł a p r z e z z m i a n y s t r u k t u r a l n o - f u n k c j o - n a l n e p a r a f i i t e r y t o r i a l n y c h o r a z i c h d u s z p a s t e r s t w a . J e s t t o p o t w i e r d z e n i e t e z s p o ­ ł e c z n e j n a u k i K o ś c i o ł a , ż e w s p ó l n o t a k o ś c i e l n a z n a j d u j e s w ó j b e z p o ś r e d n i i w i ­ d z i a l n y w y r a z w ż y c i u p a r a f i i , p a r a f i a z a ś t o „ n i e j a k o o s t a t e c z n e u m i e j s c o w i e n i e . K o ś c i o ł a ” ( C L 2 6 ) . J a k n a u c z a J a n P a w e ł I I , K o ś c i ó ł j a k o w s p ó l n o t a w i a r y , k u l t u i m i ł o ś c i , u z e w n ę t r z n i a s i ę w ł a ś n i e w p a r a f i a c h ; t a m t o b o w i e m o d b y w a s i ę n a t u ­ r a l n y p r z e k a z D o b r e j N o w i n y , o d n o w a s u m i e ń i k s z t a ł t o w a n i e w i a r y g o d n y c h w s p ó l ­ n o t c h r z e ś c i j a ń s k i c h . W t e j m i n i a t u r z e K o ś c i o ł a d o k o n u j ą s i ę : p i e r w s z o p l a n o w y p r z e p ł y w S ł o w a B o ż e g o w k a t e c h i z a c j i , g r o m a d z e n i e w o k ó ł s t o ł u e u c h a r y s t y c z ­ n e g o , k s z t a ł t o w a n i e n a w z ó r j e d n o ś c i u c z n i ó w C h r y s t u s a w s p ó l n o t c h r z e ś c i j a n . S t w i e r d z a n e d z i ś p o d a d r e s e m p a r a f i i p r a w d y j a k o o m i e j s c u u r z e c z y w i s t n i a n i a K o ś c i o ł a p r z e z d u s z p a s t e r s t w o w d u c h u V a t i c a n u m I I p r z y p i s u j ą j e j n i e m a l t e o l o ­ g i c z n ą g o d n o ś ć ( z o b . C T 6 7 ; E N 2 9 ; F C 7 0 ; K L 4 2 , P D V 6 8 . . . ) . W t e j k o m ó r c e K o ś c i o ł a , k t ó r a p o s i a d a p o m n i e j s z e s k ł a d o w e , r e a l i z u j e s i ę J e g o W s p ó l n o t a w f o r ­ m i e n a j b a r d z i e j s k o n d e n s o w a n e j . P o w y ż e j p r z e d s t a w i o n ą m y ś l m o ż n a u z n a ć z a m o t t o n a j n o w s z e j k s i ą ż k i w y t r a w ­ n e g o p a s t o r a l i s t y z K U L - u k s . p r o f e s o r a R y s z a r d a K a m i ń s k i e g o . W p r z y j ę t y m z g o d n i e z k o n c e p t e m s y l o g i z m u p r a k t y c z n e g o p r z e s ł a n i e m , p o d j ą ł a u t o r w R o z d z i a l e I c h a ­ r a k t e r y s t y k ę s p o ł e c z e ń s t w a p l u r a l i s t y c z n e g o ( z o b . s s . 1 3 - 5 5 ) , w k t ó r e j n i e p o d z i e l a

Cytaty

Powiązane dokumenty

W ten oto sposób media społecznościowe stają się niejako przestrzenią tworzenia autofikcji rozumianej jednak nie jako eksperyment, ale jako strategia

Chociaż pokaz, składający się tylko z kilkunastu eksponatów, przedstawia roz­ w ój przyrządów pomiarowych wielkimi ¡skokami, w znacznych interwałach czasu, z

Universal access to modern energy services Percentage of population with electricity access Percentage of population with access to modern cooking solutions Rate of improvement

Mamy nadzieję, że dzięki przedstawieniu różnorodnych przemyśleń i wyników prac badawczych autorów uda się skłonić czytelników do refleksji, podjęcia polemiki

Punktem wyjścia każdego przedsięwzięcia jest ocena jego znaczenia dla prawidłowego funkcjonowania grupy. Kontakty towarzyskie, jakkolwiek by je nazywać, nie

Given the variety and volume of interdisciplinary work done on affects since the 1960s, I will attempt in this paper to take stock of approaches that have pro- ved useful in

Z bulharskych pnkladu je patmo, że v pripade użiti predikatu wna je existenćni vyznam ve velke vetsine pripadu samostatny, tzn. że je zastoupeno sem ±existence, kdeżto u