NOWE METODY PRACy GEOLOGÓW

EUGENIUSZ. WUTZEN

NO.

WE METODY

PRA

·

cy GEOLOGÓW

T

EZY przyjęte !Przez -~X ·Plenm:n KC P:ZPR. · za podstawę dySkusJI iPrzedzJazdOWeJ rz.a-wierają wyityc:zne dalszego. rozwoju naszej gos- · podarki narodowej w okresie ootatnich dw&:h

lat

P.Janu Sza§cioletriiego. .W tezach ty.ch ~awdzie nie wymienion9 wprost . ~dail, jakie

-stoją IPr.zed pańStwową służbą geologiczną, ałl.e z· ich treśici wyniik.a,. że niewiele. jest takich, ~tó­ re dotyczą ·rozwoju ipl'!Zemysłu, budownictwa

i rolnictwa, .a które nie wymagałyby uprzednie,-go wkładu pracy uprzednie,-goologa. ·

W ustt.oju socjalistycznym

praca

geologa i jej

wyniki. nabierają sz.czegtólnego 'Z'naJCzen.i:a.

Geo--logia - .to zespół nauk pr.z.yrodniczy.cJh, nauk o

2iemi, posługujących się w swoim rozwoju naj-rozmaitszy:mj. metodami i · szukających cią.gle · nowych dróg do coraz 1epszego i peltniejmego

· · ·· poonania przede wś"Lystlkim . budowy skarupy . zieiThSiciej. Ustrój socjalistyczny zaś· - to mię­

dcy .innymi ustrój p!.anowego i racjonalrn.ego Wyik<>ł"Zystywania. i ·gospodarowania iymi wszy-·

stkhni środkam'i. materiaiLny.mi. jakich prnede

wszystkim ucy.cza człowielrowi właśnlie zbada-na prz,ez goo.logów sk01r.ulPa ziemska.

Ziadaińa stojące przed'państwO:wą srużbą

geo-logiczną są. tak rozmaite :co do zakresu 'i. ska!li, jak :ro~ite. je-% 'użytllmwa:t:lie IPI'Zez ,człowie~ka · s'koru:py ziemskiej. Sposób u±yiikowama w ge~ ner.iłnym ujęciu ma

w

zasadzie dwojaki chara-kter .. A!1bo (!Złowiek trakttuje skorupę ziem-ską jaJko miejsce zamieszlmnia i· zbior.owego zagospodarowywania, albo ·też patrzy na

nią jadro llUl 'lliepr.ze.brany skarbiec, zawiera-.

jący wszelJkiego rod7.aju ma:teria'ły 111aturalne,

'kitóre m.Qgą,.być w tym lub innym sttmie przy·

datne, · · ·

W. pier;ws,zym 'PrZytpadklu ~aąaruem

.

geol9gid

· polsklej .jest stworzenie .pOOstaw gOOpódar.czego P'lanowan.ia • regi.Qn:ailinego. oraz budOIWifii<ńwa. .. dą­

dowego i wod!n.ego, l'ofl.ntictwa, aż do gti.gantycz-:.

nych zamierzeń przeolbr~enia przyrody włąeż;...

nie .. Podstawę talką ::.1la:nowią dobre· kom.plekso· we mapy grołogicme oraz wym.iki specjalnYJCh

badań z dmedzitny hydrogeologii .i g~logi.i

in-:-żyni€I'Skiej ..

W drugim przypadku zadaniem patństwowej . shlri;by geologicznej jest zaibezpi.eczenie potrzeb

. kr~jowego iP'rzemysru pnez stWOłiTZ:enie odpo-wiedmej co do 'rozmiairów i· jakości bacy suro w- . oów mi!n:er.ailnych. WytkOillaiirie ty:ch zadań wy-, . maga oparcia si.ę o nruukę o złożach (ich poozu.-:

kiwall1ie, rozpoznawanie i .dakumentowanie)

oraz o hyooogeoloigię (woda jalko surowtec). .

Rea!lizacja tych mdań wymaga niewątpl.iwd.e .. dwóch r7S.:ICJ, a m:i.airu>Wicie: systernalty1czlego

powiększania czymej kadry geologów orarz; - .

co. nalerży ,pod!k~ić

z

całym naciskiem - mo-bilizacji tej kadry li porwstających ·do jej

dyspo-zycji środków technicznych pod kątem ulepsze'" nia stosowanych i Wiprowadzeniia no~czes..

nych

metod

pracy przy jednoc:resnym nieu.staJ.n- .

nym

podlnoszlen:ilu kwalifik.atcji zawodowych i

naukowych tej ·kadry. · W. dolbie W2.'IliOIŻOinego tęmpa reali.zaJCji budownictwa SO'Cjalist)TICZnego poit;rzeba systematycm.ego uzupełniariia czyn-nej kadry. geOlogów !l'liOWą !kadrą jest iroz:umia·

9

l ·! .l

.

l

l .l l '

ła, .ale bezsporna jest rówmeż słuszno:ść twiex-dzenia, że największe możliwości wydobycia

twórcz~ch reiZerw kryją się w .pracującej już

kadrze i w !będących do j-ej dy:Spozycji środkach technicznych. Zalktywizowanie tych uikrytych rezerw niewątpliwie może i powinno

przyczy-me

się do !podniesienia z j,edJnej strony

wydaj-ności pracującej zawodowo i naukowo rzeszy

geo1cgó.w oraz z drugiej strony do obniżenia komtów robót t,ecłmtcznych i wySOkooci nakła~ dów inwestycyjnych. na roboty techniczne. W

.ten sJ)osOb mnd.ejszym i lepiej ~ytym nakła­

dem rprCllcy oraz mniejszym kos'Zltem maina

osiągnąć wię!kszy ef€~{t ekonomiczny.

Tak 'więc r-ealizacja zadań stoJących prz,ed

państwową służbą grologiczną wymaga

wpro-woozenia .właściwej dla ustroju socjail.i'Sit)11C'zne-go organitzalcji pracy, o;piera:jącej się między m~

nymi na narmal~acji jednostkowyoch i zespoło­ W)"Ch czynności, oraz na pomawieniu na odpo-wiednim poziomie instruktażu. Tego rodzaju

~cja :z.ostała u nas ząpocz,ątkowana w km'i.cu

1952 roku i jest nadal kontynuowana. Do-datnie efekty tej akcji są j.uż wido:::z.ne i

nale-ży si,ę spodziewać, że ·przyezyni się ona nie

tyl-ko do podnieSiienia ogólnego poziomu wydajno-ści pracy ge·olog6w, ale w.płynie również na uje-dnoliicenie sposolbu u~ewnętrznienia się jed

wy-ników, a tym samym uczyni je

iPOrównywalny-mi, co dla g06podarki narodowej ma niewątpli-­

wie duże znaczenie.

W za,kresie· oTgalllizacji i wprowadzania do· geQilogii polskiej nowych metod pracy moima

już zanotować pewne osiągnięcia. ·

Po pierwsze, zrobio111o wstępny. krok w

ki,e-runku ujednolicenia zdjęcia geo,log'icznego. Nad

normalizacją i irustrukta~em do k:omplek.gowego

zdjęcia ~ologicznego pracuJe Komisja

No·rma-łizacji MaJp· GeooogiJCznych po·wołlana prZJez Cen-tra!1ny Urząd Geologii. Dotychczasowym efek-tem jej jpracy, a zwłaswza opra·cy Za!kłoou Zdjęć Geologicznych Instytutu Geo~ogkznego, jest

wydanie tymcrz.arowej instruk<:ji podstawowe-. go zdjęcia geołogicZJnego, która w 1953

ro-ku zdawała z powodzeniem próbę żyda. Prace

Komisji postępują nada!l i nalleży· ;się

spodzie-wać, ż,e w 1954 r. kantujący geołogowde, zaopa

-trzeni w jednołite im.strukcje, przystąpią po ra;z pderwszy do prłanowego sporządzania tak

nie-zbędnej w ustro~u socjalisty<!':zmym

komplekso-wej :mapy geologicznej Polsiki. Wielką pomocą

w tych praeClich są opublikowane w Bilbilotece Zawodowej Geoaoga . tłumacz.eniJa radzieckich jedm:i1itych no:rm pracy na roboty

posrukiwaw-czo-zdjęc:iowe oraz na roboty hydrogoologicZIIle

i geolog.iJczno-inżyniel1silde.

Po drugie, duży :poo.rtęp

w

zakresie no;rmalilza-cji prac geologio7m.y~h należy zanotować na

'Od-cinku ustalania zasoib6w złóż kopalin, .a więc w

zakresie ich poszukiwania, irozpolmlfclwCllni.a i

do-kumentOIWania. Poez:ą:tek dała uchwała Rady Ministrów w sprawie usta·Lania i zatwierdzania stopnia po:z:nania zasdbów ozMQ:- kopalin i

roz-10

miaru dokonywanych inwestycji przred p,rzystą­

pieniem do eksploa1acji 'złOiża. Uchwała ta sta-nowi podstawę ()!pracowania imltrulkcji i n-orm

d'la wszeLkiego rodzaju il".Obót ·geologk:zm.yoh

zmierzających do ustall,em.ia 2Jasobów kopalilny w

złożu. Tego rodzaju jpl'ace zostały ,zapoczątko­

wane jeszc.ze w końcu 1952 roku. Komisja z,a\Sobów Kopalin przy współudzi-ale rzeszy spe-cjalistów opracowała jedną instrlllkcję ogólną w

~rawie sposobu ustałalni:a zasobów Zlłóż kopa~

lim. sitałych oraz 10 szczegóło:wy'ch instrukcji w sprawie ustalamia Ziasolbów złóż węgli, rud że­ laza: i pirytu, rud metali nieżelaznych OJ"az

sze-regu surowoów Skailny·ch.

Instrukcje te, uzgadniane ~niejednokrotnie ze wszystkimi zainteresowanymi i w wyniku tej

akcji poprawio111e i uzupełnione, zostaną po za-twierdzeniu wpll"'wadzone w 'Życie z początkiem

1954 r. Jl:lż jako prawnie obowią:zrujące

Wlpro-wadzą one w dziedzilnę usta1a!Ilia zasobów ko,_.

palm pewien ład, co pozwoli wreszcie na zesta-wien;i.e zbliżonego do irzeczywistości bi~ansu

za-sorbów surowców minerClilnych naszego kraju. Dalszym krokiem regulująteym zagadnienie

us-ta-lania ZaJSolbów złóż ikopa,liln ·s1ały<:h będzie fOil'-ma·lnie ~a1twierdzone zła~godrzenie wymagań w sroosU!Illku do .złóż małych w ·celu ułatwienia ich

ek~plloatCllcji oraz w ·cełu Zajpewnienia

najbar-dziej ekon'Olllicmego wykorzystania nakł!adów ~nwestycyjnych.

Drugim zagadnieniem z zalkresu usta<lania

za-s~bów złóż kopaJin jest sprawa metod badania i klasyfikacji surowców minerallnyeh według jakości i technologicznej pr.zydartnośd. Naczel~

na zasada przy opraoowywaniu tego rodzaju norm to oipityma!Lne wykoTzystanie surowca mi-neralnego. W tym zakresie mamy już poważny doro belk na skaolę pańsiwovv-ą w po!Sta<ci .norm_ polskich wydanych przez Folski Komitet N o•r-malizacyjny oiraz li!croych norm reSIOrlowych i

zakładowych. Jakko:lwi,elk dorobeik ten jest

po-warżny, nie zaspokaja om najpiłnłejszych potrzeb

państwowej służby geołogicznej, która

.zapo-czątilrowailla już akcję opracowywania . nowych norm, a w wyparliku braku możliwości i·ch opra-cowania we wla51llym zaikresie sięga do opraco-wań normaliza<cyjnych innych krajów, ą zwła­ szcza ZSRR.

Trzecim zagadru.eniern z zakresu ustalania

za-sobów złlóż lkQpaiin jest Slpll".awa metod prowa-dzenia robót wiertniczych i górniozyc):l. dlla

ce-lów geologicznych, metod opróbowani:a złóż

D<raz pośpiesrznych i polowy.ch metod badań la-bocr:atoryjnych. Pod tym względem działalność krajowa IZnadd.uje s:ię jeSZlcze w stadium zaląż­

kowym. W celu dostal'czenia naszym fuchow-com z tego zalkresu odpowi,edn;i.ego ma:teriaru podstawowe1go w illiedłrugim czasie zaC:Z!llą

uka-zywać się :pett'iodycznie w Brblioteoe Zawodowej

Geologa tłumaczenia radzieckiego wydania je-dl110litych nol"m i metod ·pracy.

W zakresie badań hydrogeo1ogkzny.ch i geo-logiczln~-inżyrnierskilch prac.e lllor.maHzacyjne

będą prowadzone na podstawie zagrani-Cznych

·doświadczeń, wykorzystując zwłaszcza normy;

i.nstr1.l®cje i wydaWitlictwa Ministerstwa

GEolo-gii ZSRR.

Normaiiozacja prac geofizycznych rówruez

postępuje naprzód. Mimo wielkich wysiłków i

poświęcenia ze strony niektórych geologów

polskich efekt ich dotychczasowej pracy,

raz.-pa.trywany

na

pl:arszczyźnie aktualnych potr.zeb

gospoda:r!ld narodowej, jest na ogół niew'i~.

ZłO:żyty się ona to, jak już 'to podlkreślono, błędy

organizacyjne oraz stosowanie przestarzałych

metod praJcy.

Od chwili powołania do życia Cen.flra.Lnego

Urzędu Geologii sytuacja uległa radyłk.a!.lnej

poprawie. Organlirowan.a Xl...a podstawie

radziec-kioch wzorów państwowa s,łużba gealogiczma

Obejmuje obecnie poza CUG i podległymi mu

be"Z!POś:rednio jednostkami również c~ernaście­

resortowych słui!b g-eologicznych oraz terenowe

słu~by geologiczne przy wszystktch prezydiaoch

wojewódzkich rad narodowY'ch.

Wprowadrzanie nowych metod pracy ·oparte

jest na podstawach naulkOIWych, na wzorach

ZS~R om? na szerokiej dyskusji zawodowej.

Przykładem tego może być opracowywanie in~

strukcji Komisji Zat>oMw Kopa:l.i:n., które

zosta-ły uzgodniooe nie tyllko międzyresortowo, a:le

również d-rogą zebrania tqpinii ponad 200

zawo-dowo czynnY'Ch geologów. Rów:n;i.e.ż tymc-baso-wa instrukcja podstawowego ozdjęcia

geologicz-nego !Została -prólbnie zastOsowana na obozach

sz&roleniowych w Chęcinach i Szoczawnie, gdzie

przeszła przez ręce około 400 studentów i

odpo-wiedniego personelu dydaktycznego. Instrukcja

ta była z po.wodzeniem SltosoJWana w sezonie

1953 r. również w InstytUJCie Geologilemym a

także w niektórych jedinostkach resortowych

służb geologicznych. W celu ułatwiecla

przy-swajania nowych metod .. pracy Wydawnidwa

Geologiczne roopoczęły .alkcję wydawanda Biblio-·

teki Zawodowej GeoLoga, której pi~

to-miki ukazały się w końcu -listopada 1953 r.

Wie-le publikacji i dzieł fachowej literaJtury

radzie-ckiej tłumaczonych ma języik: pollski przyczyni

si.ę n'.iewątpliwie do .popularyzacji nowych

me-tod pracy. Nalleży oczekiwać, że w wyniku

sy-stelnaltyC'ZID.ego usuwama . :zakorzenionych błę­

dów orgoa:nizacyjnych oraz na gruncie

właści-. w~h metod praey rozwinie się w geo~log,ii :rucoh

racjonali'Za·torski orarz w~ictwo

pra-cy, co niewątpliwie przyczyni si.ę do Z!ll:acznego

podniesienia efektyWllQŚ.ci pracy wielu·

zawo-dowo czynny•ch geolo~w. Talk. więc p01lska pań­

st~wa: słui'ba geologiC7Jlla jest w tr.aareie

WJPro-wadzania w życi-e nowY\C'h, przodujących metod

pracy, wzorowanycth na wieloletnim doświad­

c~endu .radzieckiej słuiby geologi-cznej i

dosto-sowa111y:ch do waTunków opdlskich. Fonieważ w

pracy tej bierne ud•ział' og~ zawodowo .czynnych

gealogów, ·którzy przez wymi-anę po.giądów i

doświadczeń wnOSI.llą wiele cennych elementów,

prz-eto istnieją reą,lne podstawy do twierdzenia,

że rok. 1954 będzie w państwowej słu:żJbie

geo-logtcznej pierwszym rockiem :praocy .noowocze•

sny-mi metodasny-mi, przynajmniej w za!G-esie usta'la

-n~a zasobów Q:lłóż i spo.rząd'Zlan]a

'ko:m,pJJeksb-wych ma<p geologi:cznych. W ten spooob udział

państW'Owej służoby g.eologi·cznej w II"e(lllli.zoo.waniu

zadań. wyniikającyctl z. uchwał IX P>lenrum KC PZPR i

tez

wysunięty<:h do dyskusji przed:zja-zdowej ·będzie eora'Z większy i to nie tylko w

związku ze wzroLSI:em ilości geologów, arle w du·

żeJ mierze m. skutek ulepszenia metod pr.a:cy.

W konsekw€111cji racjonalniej-szego i oszczęd­

niejSTego g'OI.'Wod:arowania środkami

iinoo.sowy-mi i technk:zmymi, jalkimi w naszym !kraju

ro~rządza państwowa słuzba geologicma,

wy-nitki jej pracy powtnny by.t nie tylko bardziej

efsktywne, ale powinny być osi.ągan·e mniej-·