Kongres Historii Farmacji w Edynburgu

T o w a rz y s tw a P rz y ro d n ik ó w im. K o p e rn ik a . Je d n a k w z w ią z k u z p ro b le m a m i w fin a n so w a n iu je g o z a tru d n ie n ia w e L w o w ie, w 1876 roku p rze n ió sł się do n o ­ w o u tw o rz o n e g o U n iw ersy te tu F ra n c isz k a Jó z e fa w C ze rn io w c a ch . M im o b a r­ d zo sk ro m n y c h w a ru n k ó w pracy, u d ało m u się z o rg a n iz o w a ć K a ted rę B o tan ik i 1 O g ró d B o tan iczn y . Tu te ż d o k o n a ł sw eg o n ajw ię k sz e g o o d k ry cia, k tó re p rz y ­ n io sło m u c z ło n k o stw o w to w a rz y stw a c h n au k o w y ch A u stro -W ę g ie r i N ie m ie c . O d k ry ł m ia n o w ic ie p laz m o d esm y , k tó re ja k o ścisłe p o łą c z e n ia m ię d z y k o m ó rk o ­ w e p rz e c z y ły k o n cep c ji całk o w itej a u to n o m ii k o m ó rek . P o za tą p ra c ą o p u b lik o ­ w a ł je s z c z e k ilk a innych, ale ża d n a nie m ia ła ta k ie g o z n a czen ia. Z m a rł w 1905 roku w w ie k u 56 lat.

P rzykład Tangla, ale i fakty z pozostałych referatów p o z w a la ją sform ułow ać j e ­ den w niosek. M im o rozw oju nauki i popraw y w aru n k ó w pracy, pew ne problem y p o z o sta ją dokładnie tak ie sam e. I uśw iadom ienie tego je s t oprócz danych historycz­ nych m ożliw ych do w ykorzystania w spółcześnie pożytkiem z historii botaniki.

K a m il K u lp iń sk i Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego Kraków

K O N G R E S H IS T O R II F A R M A C JI W E D Y N B U R G U

S ta ro d a w n e m iasto E d y n b u rg , sto lica S zkocji, b y ła w d n iach 2 2 -2 5 cz e rw c a 2005 r. m iejsce m o b rad 37 M ię d z y n a ro d o w e g o K o n g resu H isto rii F arm acji. K o n g re sy ta k ie o rg a n iz u je M ięd z y n a ro d o w e T o w arzy stw o H istorii F arm acji co 2 lata w innym k raju w e d łu g u sta lo n eg o sch em atu p ro g ram o w eg o .

W K o n g resie H istorii Farm acji w E dynburgu, k tó re g o g o sp o d arzem było B ry ty jsk ie T o w arzy stw o H istorii F arm acji, w zięły u d ział 252 osoby, w y g ło szo n o 5 w y k ła d ó w p len arn y c h i 75 d oniesień nau k o w y ch , p rzed staw io n o 12 posterów . P rzez 3 dni re feraty n a u k o w e p re z en to w an e były za p o m o c ą n o w o czesn y ch śro d k ó w au d io w iz u a ln y c h ró w n o cze śn ie w 4 salach w y k ła d o w y c h w ję z y k u a n ­ g ie lsk im , fra n c u sk im , n ie m ieck im i h iszp ań sk im .

W ieczó r p o p rz ed za jący o b rad y K o n g resu p o św ięco n y b y ł na koktajl p o w ital­ ny. W sy m p aty czn ej atm o sferze spotykali się i w itali u czestn icy K ongresu, p rzy ­ byli z ró żn y ch k rajó w i kontynentów , a m ian o w icie z W ielkiej B rytanii, F rancji, W ło ch , N ie m ie c , N o rw e g ii, Szw ecji, F inlandii, H olandii i B elgii, D anii, G recji, S zw ajcarii, A u stralii, C zech , W ęgier, P o lsk i, R um unii, Litw y, Serbii i C h o rw acji, w ta k że z U S A , K anady, A ustralii, N o w e j Z elandii, N ig e rii, A rg en ty n y i Japonii.

O tw a rc ie K o n g resu czyli „O p en in g C e re m o n y ” m a zaw sze ch a ra k te r bard zo uro czy sty . W E d y n b u rg u na podium pięknej sali k o n fere n cy jn ej U n iw ersy tetu zasied li: b u rm istrz m ia sta E d y n b u rg a L eslie H inds, p re z e s M ięd z y n a ro d o w e g o

T o w arzy stw a H isto rii F arm acji prof. F ran co is L ed erm an n , p rezes M ię d z y n a ro d o ­ w ej A k a d e m ii H istorii F arm acji prof. W o lf-D ieter M ü lle r - Jah n k e, p re z e s B ry ­ ty jsk ie g o T o w arz y stw a H istorii F arm acji d r S tuard A n d erso n , p rezes S zk o ck ieg o O d d zia łu K ró le w sk ie g o T o w arzy stw a F a rm a c e u ty c zn e g o M s A n g e la T im oney, p rezes K o m ite tu O rg an izac y jn eg o w E d y n b u rg u d r P eter W orling. W sz y stk ie w y ­ m ie n io n e o so b y se rd eczn ie w itały u c zestn ik ó w K o n g resu , w y ra żając ra d o ść ze sp o tk an ia w starym u n iw ersy teck im m ieście E d ynburgu, b o g aty m w tra d y c je n a ­ uk o w e i k u ltu raln e. D la p o lsk ich d eleg ató w m o m e n t ten b y ł sz czeg ó ln ie w z ru ­ szający, bo tu w E d y n b u rg u w czasie II w o jn y św iato w ej zn a jd o w a ł się polski W ydział L ek arsk i, k tó ry zo rg an izo w ał prof. d r m ed. A n to n i Jurasz.

Po w sp ó ln y m o b ied zie w resta u racji u n iw ersy teck iej d a lsz a część o b ra d o d ­ b y w a ła się w innym b u d y n k u u n iw ersy tetu „ D a v id H u m e T o w er” . P ie rw sz y w y ­ k ład p le n a rn y w y g ło sił Jo h n H u n t R o zw ó j fa r m a c ji w W ielkiej B ryta n ii.

W ieczo rem n a g odz. 19.00 w sz y scy u c z e stn ic y K o n g re su z a p ro sz e n i zo stali n a u ro czy ste p o sie d z e n ie M ię d z y n a ro d o w e j A k a d e m ii H isto rii F a rm acji. O d b y ­ ło się ono w p ięk n ej sali k o n feren c y jn ej je d n e g o z b u d y n k ó w c a m p u su u n iw e r­ sy teck ieg o . W ieczó r „ a k a d e m ic k i” m a z a w sz e b a rd zo u ro c z y sty c h a ra k te r i sp e ­ c ja ln y c e re m o n ia ł. W p ie rw sz y c h rz ę d a c h za sie d li c z ło n k o w ie A k a d e m ii H isto rii F a rm acji, k tó ry ch z d o b iły b łęk itn e sza rfy z m e d a le m A k a d e m ii. P o p o ­ w ita n iu p rz e z p re z y d e n ta M ię d z y n a ro d o w e j A k ad em ii H isto rii F a rm a c ji W olf- D ie te r M ü lle r-Ja h n k e g o o d b y ła się ce re m o n ia p rz y ję c ia n o w y c h c z ło n k ó w A k a ­ dem ii, w rę c z e n ie n ag ró d i m ed alu im G e o rg a U rd an g a, w y g ło sz e n ie refe ra tu „ a k a d e m ic k ie g o ” p rz e z dr S tu ard a A n d e rso n a p re z e sa B ry ty jsk ie g o T o w a rz y ­ stw a H isto rii F arm acji. N a stę p n ie o d b y ły się w y stę p y E d y n b u rsk ie g o Z e sp o łu M u z y c z n o - T a n e c z n e g o p o św ięco n e m u zy ce i tań co m o k re su ren esan su . P ię k n e stro je ta n c e rz y i cały k o n c e rt p o z o sta n ą n a d łu g o w p am ięc i. K o ń c o w y m p u n k ­ tem w ie c z o ru „ a k a d e m ic k ie g o ” b y ła o d św ię tn a k o lacja, p o łą c z o n a z d e g u s ta c ją szk o ck ic h trunków .

P o lsk ich h isto ry k ó w farm acji rep re z en to w a ło na M ię d z y n a ro d o w y m K o n ­ g resie H isto rii F arm acji w E d y n b u rg u 6 o só b , k tó re p rz e d sta w iły 4 d o n ie sie n ia n a u k o w e o ra z 2 postery. S z czeg ó ln e z a in te re so w an ie w z b u d z iły re fe ra ty Iw o n y A rab as i W andy G ręb eck iej z Instytutu H istorii N a u k i PAN w W arszaw ie pt. R o ślin y le c zn ic ze w e flo r z e p o g ra n ic za . B y ła to p re z e n ta c ja n o w eg o p ro b le m u b ad aw czeg o p o djętego w ram ach program u fin an so w an eg o p rzez K B N . D y sk u sja, k tóra w y w ią z a ła się po referacie św iad czy ła o celo w o ści p o d jęcia tych b adań. D la h isto ry k ó w farm acji b y ła to b o w iem z u p ełn ie n o w a p ro b le m a ty k a , a sz c z e g ó ln ie in te re su ją c e b y ło w y k a z a n ie o d rę b n o śc i flo ry p o g ra n ic z a E u ro p y W sc h o d n ie j i Z a c h o d n ie j. N o w a to rs tw o te g o te m a tu z o s ta ło z a u w a ż o n e p rz e z E .A . V arel- la z A risto tle U n iv e rsity o f T h e ssalo n ik i w G recji.

W cz a sie g d y w E u ro p ie o g ro d y b o ta n ic z n e starały się g ro m a d z ić ro ślin y e g ­ z o ty c z n e z ró żn y ch k o n ty n en tó w , te re n y Litw y, P o lesia, W ołynia, i P o d o la po­ z o sta w a ły n iezn a n e. D o p ie ro p lan y b a d a w c z e S zkoły G łó w n ej W ielk ieg o K się­ stw a L ite w sk ie g o , n astę p n ie U n iw e rsy te tu W ileń sk ieg o i L ice u m K rz e m ie n ie c ­ k ie g o p o z w o liły na ro z p o c z ę cie prac b o ta n iczn y ch na te re n a c h p o g ran icz a. O p is fiz jo g ra fic z n y tych te re n ó w b y ł w ięc m o ż liw y dzięki p io n iersk im e k sp ed y cjo m . R o ślin y leczn icze i ich zasięg i z o stały o p isan e dzięki praco m b ad aw czy m Jan a F ry d e ry k a W o lfganga, S .B . G ó rsk ieg o , P io tra W agnera i A n to n ie g o A n d rz e je w ­ sk ieg o , a sy ste m a ty c z n e b ad a n ia flo ry sty c z n e ty ch te re n ó w p ro w ad zili uczeni: J.E . G ilb e rt, S .B . Ju n d z iłł i W. B esser.

O m a w ia n a p rzez p releg en tk i F a rm a k o p e a n a p o trzeb y leczn ictw a d o m o w eg o p rz y g o to w a n a przez d r P ląsk o w sk ieg o (za w ie rają c a o p is 81 roślin le czn iczy ch ) u ło ż o n a zo sta ła ja k o „k a len d a rz k w ia to w y ” . A u to r w y b ra ł ro ślin y p o p u larn e w y­ stęp u jące na całym p olskim niżu, sto so w an e od bardzo daw na. P rzew a żn ie zasię­ gi tych roślin były o w iele szersze niż z iem ie polskie, a w ięc na p o g ran iczu ich sta n o w isk a były n ajb ard ziej ty p o w e. R za d k ie rośliny ze stan o w isk am i n a pogra­ n iczu n ie w eszły do kan o n u p o w szech n ie sto so w an y ch roślin leczniczych. P o szu ­ k iw an o roślin łatw o d o stęp n y c h , aby d ro g ie i często fa łszo w an e zio ła, dla n as eg ­ zo ty czn e, m o g ły być zastą p io n e ro d zin n y m i o p o d o b n y m działaniu.

Ja d w ig a B rzeziń sk a, sek re tarz Z e sp o łu Sekcji H isto rii F arm acji P T F arm , o m ó w iła d w a n ie p u b lik o w an e dotąd p rzy w ileje w y łączn o ści z X V II w. d la ap te­ ki w K o ło b rz e g u . Jej re fera t w z b u d z ił o ż y w io n ą d y sk u sję. Z b ig n ie w B ela, d y ­ re k to r M u z e u m F arm acji w K rak o w ie, p rz e d sta w ił o p is c h e m ic z n eg o b aro m etru , z n a le zio n y w X IX - w iec zn y m m an u ale farm aceu ty czn y m a p tek a rza R yla z K ra­ k ow a. A n ita M ag o w sk a , z Z ak ład u H isto rii F arm acji i M e d y c y n y A M w P o z n a ­ n iu , z a p re z en to w a ła re fe ra t pt. L e c ze n ie ko b ie c e g o c ia ła ja k o zja w isk o k u ltu ro ­ w e i p o lity c z n e .

P o z a ty m p o lscy h isto ry cy farm acji z a p rezen to w ali 2 postery. 1) Iw o n a D y- m a rc z y k z M u zeu m F arm acji w K rak o w ie p rz e d sta w iła te m a t pt. P o lsk i fa r m a ­ c e u ta M a te u s z G ra b o w sk i ja k o w ła śc ic ie l G a le rii S z tu k i w L o n d y n ie ( 1 9 5 9 - 1 9 7 5 ), 2 ) A n ita M a g o w sk a n a to m ia st z a p re z e n to w a ła tem a t, o p ra c o w a n y na p o d sta w ie ź ró d eł, u z y sk an y c h p rzez p rof. d r h. W ito ld a W ło d zim ierza G ło w a c ­ k ieg o pt. A r s e n a ł le kó w sto so w a n y c h w e L w o w ie n a p o c z ą tk u X V I I w. (w e d łu g m a n u a łu p o m o c n ik a a p te k a rsk ie g o S ta n isła w a K o łaczk iew icza, k tó ry brał udział w w y p ra w ie w o jen n ej n a M o sk w ę w 1606r. ). P o ster ten w y ró ż n ia ł się n o w o ­ c z e s n ą g rafik ą, d o s k o n a łą k o m p o z y c ją i d u ż ą w a rto ś c ią d o k u m en tacji u n ik a l­ n ych d an y ch .

K o n g re sy H isto rii F arm acji s ta n o w ią o k a z ję do p o d su m o w a n ia 2 - letniej działaln o ści M ięd zy n aro d o w eg o T ow arzystw a H istorii Farm acji, w yboru n ow ego zarządu, u stalen ia gosp o d arzy kolejnych kongresów , om ó w ien iu p ro b lem ó w tej d y sc y p lin y nauki. W E d y n b u rg u o d b y ło się, zg o d n ie ze statu tem , p o sied zen ie

Ryc. 3. Posiedzenie Zarządu M iędzynarodowego Towarzystwa Historii Farmacji w Edynburgu w dn. 22.06.2005. Od lewej: dr Axel Helmstaedter - sekretarz, dr Larissa

Leibrock - Plehn - skarbnik, prof. dr François Ledermann - prezes. Fot. autorka.

Ryc. 4. Prelekcja na M iędzynarodowym Kongresie Historii Farmacji w Edynburgu wygłasza dr Iwona Arabas z PAN w Warszawie. Fot. autorka.

Ryc. 5. Dr Jadwiga Brzezińska wygłasza referat

na Międzynarodowym Kongresie Historii Farmacji w Edynburgu. Fot. autorka.

Ryc. 6. Referat na M iędzynarodowym Kongresie Historii Farmacji w Edynburgu wygłasza doc. dr hab. Anita Magowska. Fot. autorka.

Ryc. 7. Taniec w wykonaniu Edynburskiego Zespołu Muzyki Dawnej. Fot. autorka.

Ryc. 9. Doc. dr hab. Wanda Grębecka z IHN PAN (Warszawa) w Królewskim Ogrodzie Botanicznym w Edynburgu. Fot. autorka.

Ryc. 10. Dr Iwona Arabas z z IHN PAN (Warszawa) w Królewskim Ogrodzie Bota­ nicznym w Edynburgu. Fot. autorka.

p re z y d iu m , n astę p n ie d e le g a tó w w sz y stk ic h k rajó w o ra z p o sied zen ie p len arn e d la w sz y stk ic h . D ele g a te m P o lsk ieg o T o w arzy stw a F a rm a c e u ty c zn e g o b y ła Ja d ­ w ig a B rz e z iń sk a , se k re ta rz Z e sp o łu S ek cji H istorii F arm acji. D u ży m z a in te re so ­ w a n iem c ie sz y ło się te ż fo ru m d y sk u sy jn e , zo rg a n iz o w a n e p rzez M ię d z y n a ro d o ­ w e T o w a rz y stw o H isto rii F arm acji o sta tn ie g o d n ia o b rad , p o d czas k tó reg o z a sta n a w ia n o się, ja k z w ię k sz y ć z a in te re so w a n ie h is to rią fa rm ac ji u m ło d eg o p o k o le n ia farm aceu tó w .

W tra k c ie trw a n ia K o n g re su p o d c z a s p rzerw n a k a w ę i h e rb atę b y ła o k a z ja do d y sk u sji in d y w id u a ln y c h z p rele g ata m i. S tre sz c z e n ia referatów , z a m ie sz c z o ­ ne w o d d z ie ln e j b ro sz u rz e , u m o ż liw ia ły w stę p n e z a p o z n a n ie się z te m a ty k ą p re­ lekcji i w y b ó r o d p o w ie d n ie j sali a u d y to ry jn e j.

Pilni słu ch acze w y k ład ó w m ieli m ało czasu lub w cale n a zap o zn an ie się z m ia­ stem i o fe ro w a n y m i p rz e z nie a trak cja m i czy z a b y tk am i. E d y n b u rg p o sia d a n ie­ z w y k le m a lo w n ic z e p o ło żen ie. Z b u d o w a n y je s t na k ilk u w y g a sły c h w u lk a n ach i sk a ln y c h zb o c z a ch , a od p ó łn o cy o g ra n ic z o n y je s t m o rzem . C e n tru m m iasta d zieli się na d w ie części: S tare i N o w e M iasto. N a d S tarym M iastem g óruje p o tę ż n y z a m e k w aro w n y , blisko k tó reg o (1 m ila) u sy tu o w a n y je s t p ałac k ró le w ­ ski. O b ie b u d o w le s ta n o w ią w ie lk ą a tra k c ję d la turystów .

E d y n b u rg p o siad a b ard zo d aw n e tra d y c je . Ju ż w V II w. b y ł tw ie rd z ą zało g i rz y m sk ie j. S z k o c ja d łu g o o p ie ra ła się h eg em o n ii a n g ielsk iej. Z a w a rta w 1603 r. u n ia p e rso n a ln a , a p o tem u n ia realn a w 1707 r. w łą c z y ły S zk o c ję w p ań stw o w y o rg a n iz m K ró le stw a A n g lii. S w o ją o d rę b n o ść S zkoci m a n ife stu ją w d z ie d z i­ c tw ie k u ltu ro w y m .

S tu d en ck i c a m p u s, g d z ie zak w a te ro w a n i byli w sz y sc y u c z e stn ic y K o n g resu , p o ło ż o n y j e s t stó p p a sm a g ó rsk ich sk a ł b azalto w y ch . D o b u d y n k ó w u n iw e rsy ­ te c k ic h , g d z ie by ły w y k ła d y i lunch - m o ż n a by ło d o je c h a ć p ię tro w y m a u to b u ­ sem ( z a 1 fu n ta czyli 6, 15 zł) lub d o jść p ieszo w 15 m in u t.

D u ż ą a tra k c ją d la fa rm a c e u tó w by ło zw ie d z a n ie K ró le w sk ie g o O g ro d u B o ­ ta n ic z n e g o w E d ynburgu. O b ejm u je on o lb rzy m i teren, p ię k n ie u rząd zo n y w cha­ rak te rz e p arku k ra jo b ra z o w eg o . P o d z iw b u d z ą stare d rz e w a , k tó re m a ją setki lat. N ig d z ie nie m a ław ek , p o d o b n ie ja k w innych p ark ach a n g ielsk ich . U sią ść m o ż­

n a ty lk o n a m u raw ie . O g ró d B o tan ic zn y w E d y n b u rg u p o sia d a o lb rzy m i k o m ­ p lek s 10 d u ży ch o ran żerii. M o ż n a tam o g lą d a ć w sp a n ia łe o rc h id ee , kaktusy, p a p ro c ie i e g z o ty c z n e d rz e w a . D z ie c i i m ło d z ie ż s z k o ln a m a ją le k cje b io lo g ii w O g ro d z ie B o ta n icz n y m .

K aż d y z u cz estn ik ó w K o n g resu z o sta ł w y p o sażo n y w p o d rę c z n ą m ap k ę, aby n ie z a g u b ił się w k ręty ch uliczkach S tare g o M iasta. Z a k u p y p am iątek i d elik at­ n ych k a sz m iró w o fe ro w a ło N o w e M iasto. S zk o cja p rz y ję ła refo rm ację w 1560 r. W E d y n b u rg u je s t ty lk o n iew iele k a to lik ó w i tru d n o zn a le ź ć k ato lick i k o śció ł św. P atryka przy ul. C ow gate. W iększość licznych zabytkow ych kościołów w stylu

ro m a ń sk im za m ie n io n o n a G a le rie S ztu k i, c e n tra in fo rm acji, u rzę d y cz y re sta u ­ racje. S w M a łg o rz a ta , k ró lo w a S zk o cji z pocz. XII w., ze sm u tk ie m te m u się p rz y g lą d a ze sw ej k ap lic y na zam k u .

U n iw e rsy te t w E d y n b u rg u z a ło ż o n y zo sta ł w 1583r. W łaśn ie w d n ia c h trw a ­ n ia K o n g re su m ia ło m ie jsce u ro c zy ste w rę c z a n ie d y p lo m ó w u k o ń c z e n ia stu d ió w m ło d y m ab so lw e n to m . N o s z ą oni w ó w c z a s c z a rn e to g i z d u ży m b ia ły m k o łn ie ­ rzem i p a ra d u ją w tym stroju p rz e z ca ły d zień , trz y m a ją c z d u m ą w rę k u c z e r­ w o n ą tu b ę z d o k u m e n te m u k o ń c z e n ia studiów . P o g o d a o k a z a ła się ła s k a w a dla u c z e stn ik ó w K o n g resu . T ylko p rz e z je d e n dzień siąp ił d e szczy k , a w p o z o sta łe dni ty g o d n ia św ie c iło sło ń ce i by ło ciepło.

P o d c z a s u ro c z y sto śc i z a m k n ię c ia K o n g resu d o k o n a n o k ró tk ie g o p o d s u m o ­ w a n ia o brad, G o sp o d a rz e u fu n d o w a li n ag ro d ę k s ią ż k o w ą za n a jła d n ie jsz y poster. N a g ro d ę tę o trz y m a ła A n ita M a g o w sk a z P o zn an ia. O trz y m a ła o n a w ie lk ie i z a ­ słu ż o n e b raw a, g d y o d b ie ra ła n ag ro d ę n a p o d iu m . N a z a k o ń c z en ie z a p re z e n to ­ w a n o kro tk i film o S ev illi, g d zie o d b ę d z ie się k o le jn y K o n g res H isto rii F a rm a ­ cji w 2007r. w dn. 1 9 -2 2 w rz e śn ia pod hasłem S u ro w c e i leki p o c h o d z ą c e z o b u stro n o c e a n u A tla n ty c k ie g o .

K ró tk i p o b y t w g o ścin n y m E d y n b u rg u na M ię d z y n a ro d o w y m K o n g re sie H i­ storii F arm acji p o z o sta w ił liczne p rz y je m n e w ra ż e n ia , z a c ie śn ił d a w n e k o n ta k ty n a u k o w e i u m o ż liw ił now e, z a in sp iro w a ł do p o d ję c ia cie k a w y c h te m a tó w prac b a d a w czy ch .

J a d w ig a B rze ziń sk a Kołobrzeg

X IV S Y M P O Z JU M H IS T O R II F A R M A C JI - SŁOW ACJA 2005

W d n ia c h 2 - 3 m a ja 2005 r. o d b y ło się P o lsk o - S ło w a c k ie S y m p o z ju m H i­ storii F arm a cji. Id ea w sp ó ln ej k o n feren cji n au k o w ej z zak resu h isto rii fa rm a c ji b y ła k o n ty n u a c ją w ielo letn iej w sp ó łp ra c y n au k o w ej fa rm a c eu tó w P o lsk i i S ło ­ w acji. G łó w n y m inicjato rem k o n fere n c ji b y ł prof. d r hab. M ic h a ł H. U m b re it z W y d ziału F a rm a c e u ty c zn e g o A k ad em ii M ed y c zn ej w P o zn a n iu , c z ło n e k h o n o ­ ro w y S ło w a c k ie g o T o w a rz y stw a F a rm a c e u ty c z n e g o i lau reat 3 m ed ali S ło w a c ­ kiej F arm acji: m e d alu im. d r Ja n a W ebera, n a d a n e g o p rzez S ło w ack ie T o w a rz y ­ stw o F a rm a c e u ty c zn e , m ed alu im. m g r farm Z u ffeg o , n a d a n e g o p rzez S ło w a c k ą N a c z e ln ą Izbę A p te k a rs k ą o ra z M ed alu 5 0 -le c ia W y d ziału F a rm aceu - ty c z n e g o w B ra ty sła w ie . T rze b a w sp o m n ieć, że sy m p a ty c z n a w sp ó łp ra c a ze S ło w a c k ą F a rm a c ją o p ie ra ła się m .in. na se rd ecz n y ch w ięzach p rzy jaźn i p rof. d r hab. M i­ c h a ła H. U m b re ita z prof. R N D r Jo sefen C iż m a rik ie m , p rezesem S ło w ack ieg o T o w arzy stw a F a rm ac eu ty c zn eg o , p rezesem S ło w ack iej N aczeln ej Izby A p te k a r­