Wybrane wskaźniki oceny infrastruktury transportowej w aspekcie komodalności Selection of infrastructure evaluation criteria in aspect of co-modality

z. 72 Transport 2010

Ilona Jacyna, Dariusz Pyza

Politechnika Warszawska Wydzia Transportu

WYBRANE WSKANIKI OCENY

INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W

ASPEKCIE KOMODALNOCI

Rkopis dostarczono: sierpie 2010

Streszczenie: W artykule przedstawiono wybrane sposoby definiowania wskaników oceny infrastruktury transportowej w aspekcie realizacji usug logistycznych. Wskazano, e podstaw do formuowania ró nych wskaników efektywnoci funkcjonowania systemu w tym i systemu transportowego powinien by zadany zbiór celów i zadajakie ma realizowa ten system. Wybrane wskaniki mog by wykorzystywane w pracach analitycznych dotyczcych komodalnoci transportu. Wskaniki podzielono na trzy grupy: wskaniki do oceny udziau pracy przewozowej ró nych gazi transportu w poszczególnych rodzajach transportu, syntetyczne wskaniki dostpnoci sieci transportowych oraz wskaniki oceny infrastruktury transportu w aspekcie jego komodalnoci. Sowa kluczowe: wskaniki, komodalno, ocena infrastruktury, transport

1. WPROWADZENIE

W swym ogólnym znaczeniu efektywno jest pojciem stosunkowo szerokim, odzwierciedlajcym odpowiednie relacje midzy efektami, celami, nakadami oraz kosztami w ujciu strukturalnym i dynamicznym [4], [7], [10]. Efektywno jest zatem waciwoci systemow, która uwzgldnia wpyw najbardziej istotnych cech systemu i otoczenia na rezultaty jego funkcjonowania. Do oceny funkcjonowania systemu transportowego ustala si pewne wskaniki, za pomoc których wyra a si stopie przystosowania systemu do wypeniania postawionych mu funkcji.

Podstaw do formuowania ró nych wskaników efektywnoci funkcjonowania systemu transportowego jest zadany zbiór celów i zada, jakie ma realizowa system. Warunkiem podstawowym oceny infrastruktury transportu jest ustalenie wskaników lub zbioru wskaników wykazujcych spójno, która zapewni eliminowanie konfliktówcelów, przy jednoczesnym okreleniu granic badanych obszarów. Metodyk formuowania wskaników logistycznych ilustruje rys. 1.

Rys. 1. Schemat przebiegu formuowania wskaników do oceny infrastruktury transportowej w aspekcie komodalnoci

ródo: opracowanie wasne na podstawie Master Plan dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 roku. Ministerstwo Infrastruktury, Warszawa 2008.

Wskaniki i mierniki logistyczne oceniajce infrastruktur transportu definiowane s w pozycjach [11], [12], [17]. W pozycji [11] Autor uwa a, e aby oceni efektywno podsystemu logistycznego „podsystemu transportu” nale y dokona jego oceny ilociowej i oceny wartociowej. W ocenie ilociowej o efektywnoci decyduj takie wskaniki, jak kilometry, liczba rodków transportu, liczba pracowników dziau transportu, czy liczba awarii rodków transportu. W ocenie wartociowej za wskaniki czstkowe Autorka przyjmuje m.in. koszty transportu, warto posiadanych rodków transportowych, koszty amortyzacji przypadajce na rodki transportu.

Z kolei w pozycji [12] Autor uwa a, e ocen efektywnoci podsystemu transportu nale y dokona nie tylko przez zastosowanie wskaników ilociowych i jakociowych, ale tak e wykorzystujc wskanik produktywnoci. Ponadto w ww. pozycji du  wag przypisuje si wskanikom produktywnoci, gdy uwa a si, e to dziki nim mo liwa jest ocena niezawodnoci i elastycznoci transportu oraz liczby uszkodzonych adunków w czasie przewozu. Do oceny ilociowej zaproponowano takie wskaniki, jak wykonane tonokilometry, liczba zrealizowanych przesyek, rzeczywisty czas pracy rodków transportu. Do oceny jakociowej transportu Autor [12] wykorzystuje elementy lub czynniki wpywajce na obsug dostaw. Za wskaniki czstkowe przyjto koszty transportu, dysponowany czas pracy i mo liwoci przewozu adunku. Na podstawie tak

USTALENIE LISTY NAJWANIEJSZYCH WSKANIKÓW

PODZIA WSKANIKÓW ze wzgldu na obszar, zakres stosowania, realizacj celu ZAOENIA DLA USTALANIA WSKANIKÓW

podstawowe zao enia wyboru wskaników: - dostpno danych;

- atwo oblicze; - powizanie z praktyk; - standardy i wymogi unijne.

IDENTYFIKACJA celów, zada, obszarów, po danych efektów

ogólnie sformuowanych wskaników Autor proponuje tworzenie kolejnych wskaników, bardziej szczegóowych, jak np. koszty transportu na tonokilometr lub przesyk, czy te stopie wykorzystania rodków transportu.

Kolejn systematyzacj wskaników, na podstawie których mo na oceni infrastruktur transportu, przeprowadzi Autor pozycji [17]. Wedug tego autora, wskanikow ocen nale y podzieli na wskaniki ilociowe i jakociowe. Ocen ilociow proponuje si przeprowadzi z wykorzystaniem takich wskaników, jak tonokilometry, liczba przesyek, rzeczywisty czas pracy rodków transportu, ilo przewiezionego adunku, koszty transportu na tonokilometr lub na przesyk, stopie wykorzystania czasu pracy oraz mo liwoci przewozowych posiadanych rodków transportu. Mo na tutaj zauwa y, e wskaniki te s powieleniem wskaników zaproponowanych przez Autora [12], z t ró nic, e za pomoc tych wskaników dokonuje si nie tylko oceny ilociowej infrastruktury transportu, ale tak e oceny jakociowej. Podobnie Autor [17] postpi w przypadku drugiej grupy wskaników oceniajcych jako, bowiem zaliczy do nich niezawodno oraz elastyczno transportu, a tak e udzia uszkodze, które wystpiy podczas transportu. Jak wspomniano ju wczeniej, Autor pozycji [12] uwa a, e powy sze trzy wskaniki nie oceniaj jakoci, ale produktywno omawianej infrastruktury. Do pomiaru i oceny swojej dziaalnoci firmy transportowo-spedycyjne maj do dyspozycji szeroki wachlarz wskaników i mierników logistycznych. Wykorzystujc niektóre z nich mog uzyska informacje o poziomie realizowanych procesów transportowych oraz zidentyfikowa odchylenia od zao onych celów.

Reasumujc do oceny dostosowania systemów transportowych do realizacji zada, w ujciu logistycznym, konieczny jest usystematyzowany ukad wartoci. Parametry, mierniki i skwantyfikowane czynniki wymierne, podporzdkowane kryteriom oceny wraz z wagami i hierarchi, tworz ukad wartoci dla oceny systemu. Ukad wartoci obejmuje:

x parametry techniczne i ekonomiczne oraz metody ich okrelania, x mierniki oceny i przyporzdkowanie poszczególnych parametrów, x czynniki trudno mierzalne (niewymierne),

x kryteria oceny i wyboru wariantów.

Na przykad jako kryteria do oceny sprawnoci i efektywnoci procesów logistycznych mo na stosowa: kryterium czasu przepywu materiaów i informacji, kryterium poziomu jakoci usug i obsug, kryterium minimalizacji kosztów lub kryterium operatywnoci dziaania.

Metodyka oceny efektywnoci funkcjonowania systemu transportowego powinna zatem obejmowa: okrelenie zakresu i celu bada, identyfikacj zada niezbdnych do realizacji ustalonych celów oraz pomiar efektów za pomoc zaproponowanych wskaników. Do oceny infrastruktury transportowej w aspekcie komodalnoci nale y przede wszystkim przygotowa zestaw wskaników i mierników, zebra dane dla ka dego etapu prac oraz ustali zwizki midzy elementami systemu transportowego. Ponadto na podstawie zebranych informacji mo na dokona identyfikacji wartoci wczeniej przygotowanego zestawu wskaników i mierników oraz na podstawie otrzymanych wartoci dokona oceny uzyskanych efektów (rys. 2).

Rys. 2. Powizania zada inwestycyjnych z efektami

ródo: opracowanie wasne na podstawie Master Plan dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 roku. Ministerstwo Infrastruktury, Warszawa 2008.

Uzyskane wnioski z analizy wstpnej powinny pozwoli na weryfikacj funkcjonowania poszczególnych elementów infrastruktury transportowej, oraz na sformuowanie wniosków w zakresie oceny syntetycznej oraz opracowanie propozycji rozwiza.

EFEKTY CELE

ƒ modernizacja oraz budowa nowych pocze infrastruktury liniowej w zale noci od potrzeb;

ƒ modernizacja oraz budowa nowych punktów przeadunkowych;

ƒ modernizacja oraz budowa nowych terminali transportu intermodalnego;

ƒ itp. ƒ

w zakresie infrastruktury liniowej i punktowej

ƒ czenie operacji zaopatrzenia (konsolidacja zamówie); ƒ czenie operacji dystrybucyjnych (konsolidacja wysyek); ƒ czenie przesyek towarów, zamówie, itp.

w zakresie organizacji przewozów

ƒ wiksze wykorzystanie rodków transportu;

ƒ wzrost udziau dugoci pocze transportowych o podwy szonych parametrach technicznych (np. autostrad, dróg szybkiego ruchu, linii kolejowych dostosowanych dla przewozów towarowych do 120km/h) ; ƒ wzrost liczby terminali transportu intermodalnego;

ƒ itp.

DZIAANIA

ƒ skrócenie czasu realizacji dostaw w systemie dystrybucji; ƒ minimalizacja pustych przebiegów;

ƒ wzrost prdkoci handlowej; ƒ itp.

2. KOMODALNO TRANSPORTU

Komodalno jest terminem wprowadzonym do unijnej polityki transportowej w 2006 roku dla okrelenia systemu dziaa na rzecz wspóistnienia i wspópracy ró nych gazi transportu, w celu uzyskania optymalnego wykorzystania istniejcych zasobów infrastrukturalnych i pozostaych zasobów systemu transportowego globalizujcej si Europy [5]. Oznacza to jednoczenie odejcie, w dotychczasowej polityce transportowej Unii Europejskiej, nakrelonej w Biaej Ksidze z 2001 roku, od d enia do zrównowa onego rozwoju transportu poprzez lansowanie tzw. modalu shift policy, a wic tych form transportu, które s przyjazne rodowisku naturalnemu. Dzi celem nadrzdnym jest poszukiwanie optimum w caej sferze funkcjonowania wszystkich gazi transportu, w tym równie w przewozach wielogaziowych.

„Komodalno” oznacza wydajne wykorzystanie form transportu dziaajcych odrbnie lub zintegrowanych multimodalnie w ramach europejskiego systemu transportowego w celu optymalnego i zrównowa onego wykorzystania zasobów. Pojcie komodalnoci obejmuje swoim znaczeniem intensyfikacj wykorzystania ró nych koncepcji realizacji transportu, zarówno nowych, jak i ju realizowanych. Do nowych rozwiza zaliczy nale y w szczególnoci dwa systemy: Modular Concept oraz Big MAXX [2]. Zadaniem komodalnoci jest równie zwikszanie efektywnoci ekonomicznej koncepcji dotychczas realizowanych, czyli przewozów intermodalnych i multimodalnych, wykorzystywanych w przypadku du ych odlegoci przewozów lub ró nych warunków naturalnych dzielcych pastwa czy kontynenty. Podstawowym kryterium oceny efektywnoci wszystkich dostpnych lub proponowanych rozwiza musi by rachunek ekonomiczny, prowadzony kompleksowo zarówno w ujciu mikro (na poziomie klienta) jak i makro (bran y transportowej), szeroko ujmujcy zagadnienia ekonomiczne, ekologiczne, spoeczne, itp. Nie bez znaczenia s tu równie wszelkie koszty dodatkowe, zwizane na przykad z tworzeniem nowych elementów infrastruktury, zwaszcza tej punktowej.

Obecnie bran  transportow cechuje rosnca dysproporcja pomidzy aktualnymi mo liwociami poszczególnych gazi transportu i oczekiwaniami odbiorców usug, szczególnie w zakresie mobilnoci adunków. W wietle dynamicznie zmieniajcych si uwarunkowa gospodarczych w kolejnych czciach wiata, zapewnienie poziomu usug przewozowych na wystarczajco wysokim poziomie staje si coraz wikszym wyzwaniem wobec wspóczesnego systemu transportowego.

W wietle powy szego w warunkach globalizacji gospodarki wiatowej wspóczesny transport drogowy nie jest w stanie spenia oczekiwa handlu, szczególnie midzynarodowego. Podyktowane jest to po pierwsze rosnc kongesti na drogach, po drugie kolejkami na granicach midzy obszarami celnymi i brakiem wysoko wykwalifikowanych, dowiadczonych kierowców. Aby zaspokoi stale rosnce potrzeby w zakresie mobilnoci adunków nie wystarczy dzi zwiksza liczb ci arowych pojazdów drogowych i poprawia stan infrastruktury drogowej. Komodalno transportu ma na celu wprowadzenie nowych rozwiza, zarówno w sferze optymalizacji wykorzystania poszczególnych gazi transportu, jak i skutecznej promocji przewozów wielogaziowych. Szczególnie dotyczy to przewozów intermodalnych, a wic realizowanych w jednej i tej samej jednostce adunkowej, przy u yciu sukcesywnie ró nych gazi transportu, bez przeadunku samych towarów [5].

Dla celów realizacji zada w ramach Modelu Systemu Logistycznego Polski okrelono szereg wskaników potrzebnych do oceny zamierzonych efektów. Posu  one midzy innymi w ocenie stanu infrastruktury transportu, efektywnoci wykorzystania rodków transportu czy czasu realizacji transportu.

3. USTALENIE WYBRANYCH WSKANIKÓW

OGÓLNYCH DLA OCENY ROZWOJU

INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W ASPEKCIE

JEJ KOMODALNOCI

Biorc pod uwag przyjte zao enia oraz przeprowadzon analiz dokumentów zarówno krajowych jak i zagranicznych, dokonano selekcji wskaników i wytypowano list wskaników do oceny rozwoju infrastruktury w aspekcie komodalnoci transportu. Zestawienie to przedstawiono w tabeli 1.

Tabela 1. Lista wybranych wskaników dla oceny rozwoju infrastruktury transportu w aspekcie

jego komodalnoci

Lp. Nazwa wskanika Oznacz. J. m. Komentarz

Wskaniki dotyczce struktury przewozowej

1. _{Wskanik udziau pracy} przewozowej dla gazi

transportu

 

PT p

D %

Wskanik okrela udzia pracy przewozowej okrelonej gazi transportu w pracy przewozowej zrealizowanej przez wszystkie gazie transportu ogóem 2. _{Wskanik udziau pracy}

przewozowej dla gazi transportu w zao onym obszarze

 

, PTO p o D %

Wskanik okrela udzia pracy przewozowej okrelonej gazi transportu dla okrelonego obszaru (np. województwa) w pracy przewozowej zrealizowanej przez w okrelonym obszarze ogóem

3.

Wskanik udziau pracy przewozowej klas pojazdów okrelonych gazi transportu

 

,

PTS _{p s}

D _%

Wskanik okrela udzia pracy przewozowej zrealizowanej przez okrelon klas pojazdów okrelonej gazi transportu w pracy przewozowej zrealizowanej ogóem

4.

Wskanik udziau pracy przewozowej klas pojazdów okrelonych gazi transportu

w zao onym obszarze



, ,



PTSO _{s p o}

D %

Wskanik okrela udzia pracy przewozowej zrealizowanej przez okrelon klas pojazdów okrelonej gazi transportu dla okrelonego obszaru (np. województwa) w pracy przewozowej zrealizowanej w okrelonym obszarze ogóem

Tabela 1. cd.

Lp. Nazwa wskanika Oznacz. J. m. Komentarz

Syntetyczne wskaniki dostpnoci do sieci transportowej

5. Wskanik wyposa enia zao onego obszaru w infrastruktur poszczególnych

gazi transportu na liczb przewiezionych ton towarów

 

1PT p,o J

km/ton

Wskanik okrela wyposa enia okrelonego obszaru (np. województwa) w infrastruktur okrelonej gazi transportu na liczb przewiezionych ton

6. Wskanik wyposa enia zao onego obszaru w infrastruktur poszczególnych gazi transportu na zrealizowan prac przewozow

 

2PT _p,o J _km/100 km2_/tkm

Wskanik okrela wyposa enia okrelonego obszaru (np. województwa) w infrastruktur okrelonej gazi transportu na zrealizowana prac przewozow

Wskaniki oceny infrastruktury transportu w aspekcie jego komodalnoci

7. _{Wskanik udziau drogi} okrelonej kategorii w infrastrukturze liniowej dla

poszczególnych gazi transportu

1(p,v) %

Wskanik okrela udzia dugoci drogi v-tej kategorii (np. autostrad, linii

kolejowych dostosowanych do prdkoci 160 km/h, itp.) w dugoci dróg ogóem dla

poszczególnych gazi transportu w Polsce

Lp. Nazwa wskanika Oznacz. J. m. Komentarz

8. _{Wskanik dostpnoci} przestrzennej poszczególnych

gazi transportu

2(p) km/pkt. _ad.

Wskanik charakteryzuje dostpno przestrzenn poszczególnych gazi transportu dla nadawców i odbiorców adunku

9. Wskanik oceny warunków rozwoju transportu

intermodalnego

3IMOD -

Wskanik charakteryzuje dynamik zmian liczby terminali transportu intermodalnego w odniesieniu do roku poprzedzajcego 10. _{Wskanik oceny warunków}

rozwoju transportu intermodalnego

4IMOD -

Wskanik charakteryzuje dynamik zmian liczby terminali transportu intermodalnego w odniesieniu do roku przyjtego jako rok bazowy 11. Wskanik oceny punktualnoci dostaw w poszczególnych gaziach transportu 1(p) %

Wskanik okrela punktualno dostaw w poszczególnych gaziach transportu z gwarantowanym czasem dostawy

12. Wskanik wykonanej pracy przewozowej na km infrastruktury liniowej w poszczególnych gaziach

transportu

1(p) tkm/km

Wskanik okrela wielko wykonanej pracy przewozowej na km infrastruktury liniowej i mo e by u ywany w porównaniach midzygaziowych

13.

Wskanik udziau przewozów intermodalnych w pracy przewozowej transportu

towarowego adunków 2

IMOD_(p) %

Wskanik okrela udzia transportu intermodalnego w pracy przewozowej transportu towarowego adunków – wskanik ten opisuje udzia przewozów intermodalnych w pracy przewozowej ruchu towarowego

14. _{Wskanik intensywnoci}

transportu 3

INT tkm/tys

. PLN

Wskanik okrela intensywnoci transportu

Tabela 1. cd.

Lp. Nazwa wskanika Oznacz. J. m. Komentarz

15.

Wskanik udziau gazi transportu w pracy przewozowej ogóem

4U(p) %

Wskanik okrela udzia poszczególnych gazi transportu w pracy przewozowej wszystkich gazi transportu – wskanik ten opisuje udzia transportu towarowego w podziale midzygaziowym

16.

Wskanik dynamiki przewozu kontenerów 5

TEU

(p,t) %

Wskanik okrela dynamik przewozów kontenerów TEU w poszczególnych gaziach transportu w odniesieniu do roku poprzedzajcego

17.

Wskanik dynamiki przewozu kontenerów 6

TEU_{(p,t) %}

Wskanik okrela dynamik przewozów kontenerowych TEU w poszczególnych gaziach transportu w odniesieniu do roku przyjtego jako rok bazowy

18. _{Wskanik zapenienia pojazdu μ1(s,p,r) %} Wskanik okrela przecitne zapenienie rodka transportu

19. Wskanik wielko pracy przewozowej zrealizowanej

przez rodek transportu

μ2(s,p,r) %

Wskanik okrela przecitn wielko pracy przewozowej zrealizowanej przez rodek transportu

ródo: opracowanie wasne.

4. FORMALIZACJA WSKANIKÓW OCENY ROZWOJU

INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W ASPEKCIE

JEJ KOMODALNOCI

4.1. ZAOENIA DOTYCZCE OPISU SIECI TRANSPORTOWEJ

Dla potrzeb bada przyjmujemy, e struktura infrastruktury systemu transportowego odwzorowana bdzie grafem G, tj.:

G W L , (1)

dla którego:

W – jest zbiorem numerów wzów sieci transportowej;

L – jest zbiorem pocze transportowych, którego elementy definiujemy

nastpujco:

 

 

^

i, j : iz j, i, j  uW W

`

L (2)

Na poczeniach (ukach grafu) okrelony jest zbiór funkcji FL ,

   

^

f_k i, j : i, j  uW W , k 1,...,k ,...K , iz j

`

L F (3) przy czym:

x fk

 

i j W W, : k 1,..., ,...k K



u o ƒ interpretuje si, jako warto odwzorowania na (i, j) – tym poczeniu, funkcji k – tego typu;

x K jest liczb ró nych funkcji (o ró nej interpretacji) okrelonych na zbiorze uków grafu.

Charakterystyki okrelone na poczeniach (ukach grafu) s, na ogó, zapisane w postaci liczb, które interpretuje si, jako wartoci parametrów lub wartoci funkcji na ukach, przy czym ka dy parametr lub funkcje odpowiednio si interpretuje, np. jako czas, koszt, zdolno przepustowa lub wielko pracy przewozowej. Wielko pracy przewozowej w danej relacji (a, b) (a – nazwa róda, b – nazwa ujcia) oznaczamy przez q(a, b), przy czym aA, bB gdzie A jest zbiorem nazw róde potoku ruchu, natomiast B – zbiorem nazw uj potoku ruchu. Konieczne jest operowanie zbiorem relacji przewozu,

E Au B, przy czym (a, b)  E.

Ponadto zakadamy, e dla ka dej pary (a,b)E istnieje zbiór dróg oznaczony symbolem Pab wi cych pocztek relacji przewozu z jej kocem. Pojedyncz drog w danej relacji przewozu (a, b) numerowa bdziemy indeksem p, pPab.

Aby waciwie wskaza elementy oraz cechy infrastruktury danej gazi transportu, które mogyby przyczyni si do wzrostu konkurencyjnoci tej gazi transportu w stosunku do innej niezbdne jest rozwa enie wielu wariantów podziau zada przewozowych przy uwzgldnieniu zmieniajcych si preferencji u ytkowników. Analiza wielu wariantu podziau zada – rozo enia ruchu na sieci - pozwoli na wskazanie tych kierunków rozwoju infrastruktury transportowej, które przyczyni si w znaczcy sposób do wzrostu efektywnoci wykorzystania poszczególnych form transportu. Zgodnie z zao eniami

o komodalnoci transportu

Na potrzeby oceny systemu transportowego w artykule zdefiniowano wybrane wskaniki, które mog by wykorzystywane w pracach analitycznych dotyczcych komodalnoci transportu. Wskaniki podzielono na trzy grupy: wskaniki do oceny udziau pracy przewozowej ró nych gazi transportu w poszczególnych rodzajach transportu, syntetyczne wskaniki dostpnoci do sieci transportowych oraz wybrane wskaniki oceny infrastruktury transportu w aspekcie jego komodalnoci.

W celu formalnego zapisu pozwalajcego na ustalenie wyjciowych wartoci wspóczynników nale y przyj nastpujce zao enia:

1) dysponujemy ró n liczb dróg (gazi transportu) mo liwych do wykorzystania w realizacji usugi przewozowej w danym systemie transportowym, indeksem p zanumerowano poszczególne drogi. Zbiór P gazi transportu, bdzie zbiorem postaci:

^

p p: d,k,l,w

`

P = (4)

gdzie: p=d – transport drogowy, p=k – transport kolejowy, p=l – transport lotniczy, p=w – transport wodny;

2) na ka dej drodze (w ramach danej gazi transportu) usuga transportowa mo e by realizowana przez ró ne technologie (ró ne klasy pojazdów). Przyjto, e dla ka dego (a,b)E zadana jest liczba rodzajów klas pojazdów realizujcych prac przewozow w relacji (a,b). Zmienn s zanumerowno rodzaje klas pojazdów

(kategoria pocigu lub rodzaj pojazdu drogowego). Niech Sab jest zbiorem numerów rodzajów klas pojazdów przewo cych adunki w relacji (a,b), tak, e sSab;

3) dla ka dej relacji (a,b)E zadana jest liczba q(s,(a,b)) dla ka dego sSab o interpretacji liczby ton adunku przemieszczanych s-t klas pojazdów w relacji (a,b);

4) wielko pracy przewozowej realizowanej przez p-t ga transportu oznaczono przez q(p);

5) wyró niono ró ne rodzaje przewozów, np. mog to by przewozy masowe, drobnicowe oraz kontenerowe. Zakadamy zatem, e zbiór R rodzaju przewozów bdzie zbiorem postaci R={1,2,…,r,…R};

6) zbiór obszarów obsugi ma posta O={1,2,…,o,…O};

4.2. WSKANIKI DOTYCZCE STRUKTURY PRZEWOZOWEJ

Wskaniki dla oceny infrastruktury transportowej w aspekcie komodalnoci transportu, opracowano korzystajc z zao e metodologicznych przedstawionych w pracach [5],[7]. Aby oceni struktur przewozów zaproponowano wskaniki przedstawiajce udzia pracy przewozowej realizowanej w poszczególnych gaziach transportu do cakowitej wielkoci zrealizowanych przewozów. Do istotnych wskaników w tej grupie nale y zaliczy:

1. wskanik udziau pracy przewozowej realizowanej przez poszczególne gazie transportu

 

 

 

, _, PT r p r q p r p p q p r D     

¦

¦¦

_PR_R P (5) gdzie:

ƒ PT_{(p) – udzia pracy przewozowej p-tej gazi transportu w pracy przewozowej}

ogóem;

ƒ q(p,r) – wielko pracy przewozowej p-tej gazi transportu r-tego rodzaju przewozów;

2. wskanik udziau pracy przewozowej realizowanej przez poszczególne gazie transportu w poszczególnych obszarach

3.

 

,



, ,







, , , PTO r p r o q p r o p o p o q p r o D        

¦

¦¦¦

_P R_{R O} P O (6) gdzie:

ƒ PTO_{(p,o) – udzia pracy przewozowej p-tej gazi transportu o-tego obszaru}

w zrealizowanej pracy przewozowej ogóem;

ƒ q(p,r,o) – wielko pracy przewozowej p-tej gazi r-tego rodzaju przewozów na o-tym obszarze;

4. wskanik udziau pracy przewozowej realizowanej przez poszczególne klasy pojazdów poszczególnych gazi transportu w pracy przewozowej zrealizowanej ogóem

 

,



, ,







, , , PTS r s p r q p r s p s s p q p r s D        

¦

¦¦¦

_S R_{P R} S P (7) gdzie:

ƒ PTS_{(p,s) – udzia pracy przewozowej realizowanej s-t klas pojazdów w ramach}

p-tej gazi transportu zrealizowanej w pracy przewozowej ogóem; ƒ q(p,r,s) – wielko pracy przewozowej realizowanej s-t klas pojazdów

w ramach p-tej gazi transportu dla r-tego rodzaju przewozów;

5. wskanik udziau pracy przewozowej realizowanej przez poszczególne klasy pojazdów w poszczególnych gaziach transportu na danym obszarze



, ,





, , ,







, , , , PTSO r p r q s p r o s p o s p o q p r o D         

¦

¦¦

_PR _R S P O (8) gdzie:

ƒ PTSO_{(s,p,o) – udzia pracy przewozowej realizowanej s-t klas pojazdów w}

ramach

p-tej gazi w pracy przewozowej danego obszaru ogóem;

ƒ q(p,r,o) – wielko pracy przewozowej p-tej gazi r-tego rodzaju przewozów na o-tym obszarze;

4.3. SYNTETYCZNE WSKANIKI DOSTPNOCI DO SIECI

TRANSPORTOWEJ

Wyodrbniono dwa rodzaje syntetycznych wskaników dostpnoci do sieci transportowych:

x wskanik

J

1PT

 

p,o o interpretacji wyposa enie o-tego obszaru w infrastruktur dla p-tej gazi transportu w przeliczeniu na liczb przewiezionych ton na 1 km; x wskanik

J

2PT

 

p,o o interpretacji wyposa enie o-tego obszaru w infrastruktur

dla p-tej gazi transportu w przeliczeniu na powierzchni obszaru;

1. wskanik

J

1

PT

 

p,o

o interpretacji wyposa enia o-tego obszaru w infrastruktur dla p-tej gazi transportu w przeliczeniu na liczb przewiezionych ton na 1 km wyznaczamy z zale noci:

 

 

 

 

 

 

, , 1 , , , p PT PT p r dl p o q p o p o p p o dl p q p r J D    ˜

¦

   

¦¦

P P R P O (9) gdzie:

x dl(p,o) – wyposa enie ilociowe1 _{w infrastruktur p-tej gazi transportu w o-tym}

obszarze (np. województwie);

x dl(p) – wyposa enie ilociowe w infrastruktur p-tej gazi transportu w Polsce; x q(p,o) – wielko przewiezionych adunków p-t gazi transportu w o-tym

obszarze (w tonach);

x q(p,r) – wielko przewiezionych adunków p-t gazi transportu r-tego rodzaju przewozów ogóem (w tonach);

2. wskanik

J

2

PT

 

p,o

o interpretacji wyposa enia o-tego obszaru w infrastruktur dla p-tej gazi transportu w przeliczeniu na powierzchni obszaru liczony w km/100km2 wyznaczamy z zale noci: 3.

 

 

 

 

 

, 2PT , PT , dl p o PO o p o p p o dl p POP J D ˜  P  O (10) gdzie:

x PO(o) – powierzchnia o-tego obszaru; x POP – powierzchnia obszaru ogóem; x pozostae oznaczenia jak we wzorze nr 9.

4.4. WYBRANE WSKANIKI OCENY INFRASTRUKTURY

TRANSPORTU W ASPEKCIE JEGO KOMODALNOCI

Jako kluczowe wskazano wskaniki, które w sposób syntetyczny wyra aj pomiar efektu realizacji zada gównych wskazano wskaniki mo liwe do wykorzystania w ocenie infrastruktury transportu w aspekcie jego komodalnoci. Wskaniki te zdefiniowano z podziaem na wskaniki: techniczne, jakociowe, rynkowe i organizacyjne.

Wród wskaników wykorzystywanych w ocenie infrastruktury transportu w aspekcie jego komodalnoci mo na wyró ni wskaniki kluczowe oraz wskaniki uzupeniajce. Wskaniki uzupeniajce stanowi dopenienie wskaników kluczowych i tym samym mog by w niektórych sytuacjach bardzo przydatne w ocenie poziomu jakoci realizacji usug przez podmioty sektora transportu.

1

Wyposa enie ilociowe odnosi si mo e do dugoci wybranych kategorii dróg transportowych, dla transportu lotniczego mo e to by przepustowo portu

Do wskaników technicznych okrelajcych popraw dostpnoci transportu oraz parametrów technicznych infrastruktury zaliczy mo na m. in.:

1. wskanik 1(p,v) – okrela udzia dugoci drogi v-tej kategorii (np. autostrad, linii kolejowych dostosowanych do prdkoci 120 km/h, itp.) w dugoci dróg ogóem p-tej gazi transportu w Polsce wyra ony w %

 

 

 

, 1 , , , el el v L p v p v p v L p v K     

¦

_V P V (11) gdzie: x el

 

,

L p v – dugo drogi v-tej kategorii p-tej gazi transportu;

2. wskanik 2(p) – charakteryzuje dostpno przestrzenn p-tej gazi transportu dla nadawców i odbiorców adunku wyra ony w km obsugiwanych przez jeden punkt adunkowy

 

 

 

, 2 el v lb L p v p p l p K

¦

V _{ P (12)} gdzie: x lb

 

l p – liczba czynnych punktów adunkowych i bocznic dla p-tej gazi transportu;

x pozostae oznaczenia jak we wzorze nr 11;

3. wskanik 3IMOD – charakteryzuje dynamik zmian liczby terminali transportu intermodalnego w odniesieniu do roku poprzedzajcego – umo liwia ocen warunków dla rozwoju transportu intermodalnego

 

 

 

3 1 IMID LTI t t LTI t K  (13) gdzie:

x LTI t

 

– liczba terminali transportu intermodalnego w okresie czasu o numerze t; natomiast wskanik 4IMOD – charakteryzuje dynamik zmian liczby terminali transportu intermodalnego w odniesieniu do roku przyjtego jako rok bazowy – umo liwia ocen warunków dla rozwoju transportu intermodalnego

 



 



0 4IMOD LTI t t LTI t t K (14) gdzie:

x LTI t



t0



– liczba terminali transportu intermodalnego w okresie czasu o numerze

Do wskaników jakociowych okrelajcych poziom obsugi klientów zaliczy mo na m. in.:

1. wskanik 1(p) – który okrela punktualno dostaw w p-tej gazi transportu z gwarantowanym czasem dostawy

 

 

 

1 op u l p p p l p W   P (15) gdzie:

x lop_{(p) – liczba opónie z gwarantowanym czasem dostawy wikszym ni 20}

minut w p-tej gazi transportu;

x lu_{(p) – liczba uruchomionych dostaw z gwarantowanym czasem dostawy w p-tej}

gazi transportu;

Do wskaników rynkowych okrelajcych udzia i struktur przewozów towarowych zaliczy mo na m. in.:

1. wskanik 1(p) – wskanik ten okrela wielko wykonanej pracy przewozowej na km infrastruktury liniowej i mo e by u ywany w porównaniach midzygaziowych (w tkm/km)

 

 

 

, 1 , r el v q p r p p L p v E    

¦

¦

_VR P (16) gdzie:

x interpretacja oznacze jak we wzorach nr 5 i 11;

2. wskanik 2IMOD(p) o interpretacji udziau transportu intermodalnego w pracy przewozowej transportu towarowego adunków – wskanik ten opisuje udzia przewozów intermodalnych w pracy przewozowej ruchu towarowego:

 

 

 

2 , IMOD IMOD r q p p p q p r E   

¦

_R P (17) gdzie:

x qIMOD_{(p) – wielko pracy przewozowej transportu intermodalnego w p-tej gazi}

transportu;

x interpretacja oznacze jak we wzorze nr 5;

3. wskanik 3INT o interpretacji intensywnoci transportu liczony w tkm/tys. PLN

 

3INT , p r q p r E Z   ˜

¦¦

_{P R} (18) gdzie: x 3INT

x In

PKB

Z ;

x In – wielko inflacji;

x PKB – Produkt Krajowy Brutto w cenach bie cych; x pozostaa interpretacja oznacze jak we wzorze nr 5;

4. wskanik 4U(p) o interpretacji udziau p-tej gazi transportu w pracy przewozowej wszystkich gazi transportu – wskanik ten opisuje udzia transportu towarowego w podziale midzygaziowym

 

 

 

, 4 , U r p r q p r p p q p r E     

¦

¦¦

_PR_R P (19) interpretacja oznacze jak we wzorze nr 5;

5. wskanik 5TEU(p,t) okrelajcy dynamik przewozów kontenerów TEU w p-tej gazi transportu w odniesieniu do roku poprzedzajcego

 



 

,



5 , , 1 TEU LPK p t p t p LPK p t E    P (20) gdzie:

x LPK p t

 

, – liczba przewozów kontenerowych w p-tej gazi transportu w okresie czasu o numerze t;

natomiast wskanik 6TEU(p,t) – okrelajcy dynamik przewozów kontenerowych TEU w p-tej gazi transportu w odniesieniu do roku przyjtego jako rok bazowy

 



 



0 6TEU , LPK t p t p LPK t t E  P (21) gdzie:

x LTI t



t0



– liczba przewozów wyra ona w kontenero-kilometrach w p-tej gazi

transportu w okresie czasu o numerze t0 (przyjty rok bazowy);

Bardzo wa ne w aspekcie komodalnoci s wskaniki organizacyjne wskazujce na efektywno wykorzystania rodków transportu. Zaliczy do nich mo na m. in.:

1. wskanik μ1(s,p,r) o interpretacji przecitnego zapenienia rodka transportu i wyznaczymy z zale noci:









, ,





1 , , , , , , s s w p r s p r s p r s l p r s P        

¦

¦

S_S P R S (22) gdzie:

x w(p,r,s) – wielko przewozów wykonanych przez p-t ga transportu dla r-tego rodzaju przewozów s-t klas rodka transportu;

x l(s,p,r) – liczba s-tych klas rodków transportu w p-tej gazi transportu dla r-tego rodzaju przewozów;

2. wskanik μ2(s,p,r) o interpretacji przecitnej wielkoci pracy przewozowej zrealizowanej przez rodek transportu i wyznaczony z zale noci:







 

,



2 , , , , , , r s q p r p r s p r s l p r s P        

¦

¦

_SR P R S (23) gdzie:

x interpretacja oznacze jak we wzorze nr 5 i 18;

5. PRZYKADOWE WARTOCI WYBRANYCH

WSKANIKÓW OCENY INFRASTRUKTURY

TRANSPORTOWEJ

W niniejszym punkcie przedstawiono wartoci wybranych wskaników dotyczcych: x struktury przewozowej;

x dostpnoci do sieci transportowej;

x oceny infrastruktury transportu w aspekcie jego komodalnoci.

Podstawowym wskanikiem w zakresie struktury przewozowej jest wskanik udziau pracy przewozowej realizowanej przez poszczególne gazie transportu. Wartoci tego wskanika dla lat 2006-2008 w podziale na poszczególne gazie transportu zestawiono w tabeli 2 oraz przedstawiono graficznie na rys.3.

Tabela. 2. Zestawienie wskaników udziau pracy przewozowej realizowanej przez poszczególne gazie

transportu Rok Rodzaje transportu 2006 2007 2008 Drogowy 0,5490 0,5970 0,6243 Kolejowy 0,2149 0,2030 0,1865 egluga morska 0,1282 0,1070 0,1085 egluga ródldowa 0,0050 0,0050 0,0046 Rurocigowy 0,1029 0,0880 0,0761

ród o: opracowanie w asne na podstawie danych G ównego Urzdu Statystycznego.

Jak wynika z wykresu (rys.3) od kilku lat najwikszy udzia w pracy przewozowej adunków ma transport samochodowy, dla którego udzia ten wynosi w roku 2008 ponad 0,6 i jest on wy szy w stosunku do roku bazowego 2006 o ponad 12,0%. Najni szy udzia pracy przewozowej ma natomiast egluga ródldowa, dla której warto wskanika wynosia w roku 2008 niewiele ponad 0,0046 i jest on ni szy w stosunku do roku bazowego 2006 o ponad 8,0%. Nale y równie zauwa y, e pozostae gazie transportu w latach 2006÷2008 zanotoway spadek udziau pracy przewozowej w przewozach towarowych. Ró nice dla ró nych gazi transportu wahay si na poziomie od 15,0% do 35,0%. 0,000 0,100 0,200 0,300 0,400 0,500 0,600 0,700

Samochodowy Kolejowy egluga morska egluga ródldowa

Rurocigowy

2006 2007

2008

Rys. 3. Zestawienie wskaników udziau pracy przewozowej realizowanej przez poszczególne gazie transportu

ród o: opracowanie w asne na podstawie danych G ównego Urzdu Statystycznego.

Na potrzeby analizy porównawczej wyznaczono równie wskanik udziau pracy przewozowej realizowanej przez poszczególne gazie transportu w poszczególnych województwach. Warto tego wskanika z podziaem na transport drogowy, kolejowy i wodny ródldowy dla poszczególnych województw dla roku 2008 zestawiono w tabeli 3 oraz przedstawiono graficznie na rys.4.

Tabela 3. Zestawienie wskaników udziau pracy przewozowej realizowanej przez poszczególne

gazie transportu w poszczególnych obszarach

Transport towarowy

Województwo Drogowy Kolejowy

Wodny ródl dowy Dolnolskie 0,6557 0,3232 0,0211 Kujawsko-Pomorskie 0,7122 0,2869 0,0009 Lubelskie 0,7811 0,2189 0 Lubuskie 0,7584 0,2405 0,001 ódzkie 0,7932 0,2068 0 Maopolskie 0,7366 0,2613 0,0022 Mazowieckie 0,8428 0,1572 0 Opolskie 0,6699 0,3035 0,0266 Podkarpackie 0,7355 0,2645 0 Podlaskie 0,8773 0,1227 0 Pomorskie 0,7566 0,2382 0,0052 lskie 0,6486 0,3477 0,0037 witokrzyskie 0,6989 0,2997 0,0014 Warmisko-Mazurskie 0,8135 0,1865 0 Wielkopolskie 0,7381 0,2619 0 Zachodniopomorskie 0,6925 0,2446 0,0629

ródo: opracowanie wasne na podstawie danych Gównego Urzdu Statystycznego.

0,00 0,10 0,20 0,30 0,40 0,50 0,60 0,70 0,80 0,90 1,00 Do lno lski e Kuja wsk o-P omo rskie Lub elsk ie Lubu skie ód zkie Ma opol skie Maz owie ckie Opo lski e Podk arpac kie Pod laski e Pom ors kie ls kie w i tok rzysk ie Wa rmi sko -Maz urs kie Wiel kopol skie Zach odni opom orsk ie Drogowy Kolejowy Wodny ródldowy

Rys. 4. Zestawienie wskaników udziau pracy przewozowej realizowanej przez poszczególne gazie transportu

Nale y zauwa y, e w ka dym z województw wystpuje znaczny udzia pracy przewozowej realizowanej przez transport drogowy. Najwikszy udzia wystpuje w województwie Podlaskim – 0,8773, Mazowieckim – 0,8428 oraz Warmisko-Mazurskim – 0,8135, natomiast najmniejszy w województwie lskim – 0,6486 oraz województwie Dolnolskim – 0,6557. Na podkrelenie zasuguje fakt, e egluga wodna ródldowa ma bardzo znikome znaczenie.

Kolejn grup wskaników stanowi syntetyczne wskanik dostpnoci do sieci transportowej. W tej grupie obliczono wskanik opisujcy stan wyposa enia infrastrukturalnego w przeliczeniu na powierzchni obszaru. Otrzymane wartoci wskanika dla poszczególnych województw przedstawia rys.5.

1,1735 0,9832 0,7555 0,9409 1,1607 1,4094 1,0505 1,2945 0,8289 0,6969 0,8149 1,9217 1,1286 0,751 1,0326 0,7745 0 0,5 1 1,5 2 2,5 Dolno lsk ie Kuja wsk o-Po mo rsk ie Lube lskie Lubus kie ódzk ie Ma opol skie Ma zow ieck ie Opol skie Pod karp acki e Podl aski e Pom orski e l skie w i to krzys kie Wa rmi sko -Ma zurs kie Wiel kopo lski e Zach odn iopo mor skie

Rys. 5. Warto wskaników dostpnoci do sieci transportowej dla województw ródo: opracowanie wasne na podstawie danych Gównego Urzdu Statystycznego.

W grupie wskaników oceny infrastruktury transportu w aspekcie jego komodalnoci okrelono wskanik udziau dugoci drogi v-tej kategorii w dugoci dróg ogóem poszczególnych gazi transportu w Polsce. Wyliczone wskaniki zestawiono w tabeli 4.

Tabela 4. Udzia dugoci dróg poszczególnych kategorii w dugoci dróg ogóem odpowiednich

gazi transportu w latach 2005÷2008

Wielko J.m. Rok

2005 2006 2007 2008

Transport drogowy

¾ autostrady % 0,22 0,26 0,26 0,29

¾ pozostae drogi krajowe i ekspresowe % 6,98 6,95 6,90 6,80

¾ drogi regionalne % 56,29 55,90 55,16 54,69

¾ drogi gminne % 36,52 36,89 37,69 38,22

c.d. Tabeli 4.

Wielko J.m. Rok

2005 2006 2007 2008 Linie kolejowe zelektryfikowane % 57,60 57,58 57,64 57,71 Linie kolejowe dwu- i wicej torowe % 42,40 42,42 42,36 42,29

Transport rzeczny ¾ eglowne rzeki % 90,90 90,94 90,94 90,73 ¾ eglowne kanay % 9,10 9,06 9,06 9,27 Transport rurocigowy ¾ gazu % 86,25 86,25 86,28 86,32 ¾ ropy naftowej % 8,81 8,81 8,79 8,76

¾ produktów z ropy naftowej % 4,94 4,94 4,93 4,92 ródo: opracowanie wasne na podstawie danych Gównego Urzdu Statystycznego.

W transporcie drogowym najwikszy udzia maj drogi regionalne, które stanowi ponad 50,0% wszystkich dróg transportu drogowego. Wskanik udziau dróg regionalnych wykazuje tendencje spadkowe. W roku 2008 by on ni szy o 2,5% w stosunku do roku 2005. Natomiast nastpuje stopniowy wzrost wskanika udziau autostrad oraz dróg gminnych. Do istotnym, z punktu widzenia prowadzonych analiz, jest wskanik wykonanej pracy przewozowej na km infrastruktury liniowej. Warto tego wskanika w podziale na poszczególne gazie transportu dla lat 2005-2008 zestawiono w tabela 5. Najwiksz warto tego wskanika odnotowuje transport kolejowy, najni sz natomiast transport rzeczny. Dla transportu kolejowego wskanik ten oscyluje w przedziale wartoci 2,42÷2,63. W przypadku transportu drogowego warto tego wskanika ma tendencje wzrostowe. Staa warto wskanika wykonanej pracy przewozowej na km infrastruktury liniowej wystpuje dla transportu rzecznego, natomiast tendencje malejce mo na zaobserwowa dla transportu rurocigowego.

Tabela 5. Zestawienie wielkoci wykonanej pracy przewozowej na km infrastruktury liniowej w

mln tkm / rok w latach 2005÷2008 Przewozy Rodzaj transportu Rok 2005 2006 2007 2008 Ogóem Drogowy 0,44 0,51 0,59 0,65 Kolejowy 2,42 2,60 2,63 2,52 Rzeczny 0,09 0,08 0,08 0,08 Morski bd bd bd bd Rurocigowy 1,62 1,63 1,50 1,35 Lotniczy bd bd bd bd

6. WNIOSKI

Na podstawie dokonanych w artykule rozwa a nale y podkreli, e metodyka oceny efektywnoci funkcjonowania systemu transportowego powinna obejmowa zarówno okrelenie zakresu i celu bada oraz identyfikacj zada do ich realizacji jak i pomiar efektów za pomoc opracowanych do tego wskaników. W artykule przedstawiono wybrane przykadowe wskaniki umo liwiajce dokonanie oceny systemu transportowego w aspekcie komodalnoci. Ponadto przedstawiono formalizacj zapisu wskaników co w znacznym stopniu przyczyni si do zrozumienia wykonywanych oblicze.

Przedstawione wartoci wybranych wskaników w zakresie struktury przewozowej, dostpnoci do sieci transportowej oraz oceny infrastruktury transportu w aspekcie jego komodalnoci wskazuj na znaczcy udzia w realizacji przewozów adunków transportu drogowego. Wydaje si, e przy ocenie dostosowania infrastruktury transportowej do realizacji zada, konieczne jest opracowanie usystematyzowanego ukad wartoci wskaników oceny. Ukad wartoci powinien obejmowa parametry techniczne i ekonomiczne, mierniki oceny, czynniki jakociowe (trudno-mierzalne) oraz kryteria oceny i wyboru wariantów.

Artyku jest efektem prac w ramach grantu rozwojowego pt. „Model systemu logistycznego Polski jako droga do komodalnoci transportu w Unii Europejskiej”. Nr R10 0027 06/2009. Kierownik projektu - Marianna Jacyna.

Bibliografia

1. Annual energy and transport review 2003. European Commission, Directorate-General for Energy and Transport. December 2004.

2. ASSESS Project. Assessment of the contribution of the TEN and other transport policy measures to the midterm implementation of the White Paper on the European Transport Policy for 2010. Final ASSESS Report. European Commission 2006.

3. Brzeziski M.: Systemy w logistyce, Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa 2007.

4. Dodatek do zacznika do komunikatu Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Spoecznego i Komitetu Regionów Logistyka transportu towarowego w Europie – klucz do zrównowa onej mobilnoci Bruksela, dnia 28.6.2006 SEC(2006) 820.

5. Jacyna M.: Modelowanie i ocena systemów transportowych. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2009.

6. Jacyna I., Pyza D.: Problematyka doboru wskaników oceny infrastruktury transportowej w aspekcie komodalnoci. Czasopismo Logistyka nr 4/2010, ISSN 1231-5478, Pozna 2010.

7. Kem S.: Metody i kryteria oceny funkcjonowania systemu logistycznego na szczeblu przedsibiorstwa. 8. Komornicki T. (kier. projektu): Opracowanie metodologii liczenia wskanika midzygaziowej

dostpnoci transportowej terytorium Polski oraz jego oszacowanie. PAN IGiPZ, Warszawa 2008. 9. acny J.: Komodalno jako nowy trend w transporcie adunków "Logistyka" 2/2009.

10. Master Plan dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 roku. Ministerstwo Infrastruktury, Warszawa 2008.

11. Nowicka-Skowron M.: Efektywno systemów logistycznych PWE Warszawa 2000. 12. Pfohl H. Ch.: Zarzdzanie logistyk. ILiM, Pozna 1998.

13. Pyza D.: Synteza opracowania dotyczcego doboru wskaników oceny infrastruktury w aspekcie komodalnoci transportu. Opracowanie jest efektem prac w ramach zadania nr 6 (koordynator zadania – Dariusz Pyza) wykonywanego w projekcie rozwojowym pt. „Model systemu logistycznego Polski jako

droga do komodalnoci transportu w Unii Europejskiej”. Nr R10 0027 06/2009. Kierownik projektu - Marianna Jacyna, Warszawa 2010.

14. Rail reform and charges for the use of infrastructure. ECMT 2005.

15. Report High Level Group (Karel Van Miert) on the Trans-European Transport Network. Brussels, 27 June 2003.

16. Sownik Terminologii Logistycznej. Biblioteka Logistyka, Pozna 2006. 17. Transport – wyniki dziaalnoci. GUS., Warszawa 2009.

18. Twaróg J.: Mierniki i wskaniki logistyczne. Biblioteka Logistyka, Pozna 2005.

19. White Paper. European transport policy for 2010: time to decide. COM (2001) 370 final. Brussels 12.09.2001.

SELECTION OF INFRASTRUCTURE EVALUATION CRITERIA IN ASPECT OF CO-MODALITY

Abstract: The paper presents selected aspects of defining indicators for evaluating transport infrastructure in aspect of providing logistics services. The formulation of various system effectiveness indicators in the transportation system should be given on a base of set of aims and objectives to be realized by system. Selected indicators that can be used in analytical work on co-modality of transport are defined. The indicators are divided into three groups: indicators for assessing different transport modes participation in transport performance, synthetic indicators of transportation network availability as well as selected indicators for assessing transport infrastructure in terms of co-modality.

Keywords: indicators, co-modality, infrastructure assessment, transport