Tradycje kulturowe i historyczne ziem pruskich: sprawozdanie z konferencji naukowej, Mrągowo, 15-17 maja 2008 roku

Kinga Dorbach

Tradycje kulturowe i historyczne

ziem pruskich: sprawozdanie z

konferencji naukowej, Mrągowo,

15-17 maja 2008 roku

Echa Przeszłości 10, 533-535

K ronika naukowa 5 3 3

Prom otor: dr hab. Andrzej M isiuk, prof. UWM w Olsztynie. Recenzenci: prof. d r hab. A ndrzej Pepłoński, A kadem ia P om orska w Słupsku; prof. dr hab. J a n Sobczak, em. prof. UWM w Olsztynie.

Obrona pracy doktorskiej m gr Jo an n y Słyszewskiej odbyła się 14 paź­ d ziernika 2008 r. przed Kom isją Rady W ydziału H um anistycznego UWM w Olsztynie ds. Przewodów D oktorskich w dyscyplinie historia.

M gr ADAM BIAŁCZAK, S to su n k i p o lityczn e, społeczne, g o sp o d a r­ cze B a ra n o w a w X IX i X X w iek u n a tle d ziejó w M azo w sza Północno- W schodniego.

Promotor: d r hab. Ja n u sz Gołota, prof. UWM w Olsztynie. Recenzenci: dr hab. Adam Dobroński, prof. U niw ersy tetu w Białym stoku; d r hab. N orbert K asparek, prof. UWM w Olsztynie.

O brona pracy doktorskiej mgr. A dam a B iałczaka odbyła się w dniu 13 stycznia 2009 r. przed Kom isją Rady W ydziału H um anistycznego UWM w Olsztynie ds. Przewodów D oktorskich w dyscyplinie historia.

Ks. m g r BOGUMIŁ WYKOWSKI, D zieje społeczn e i re lig ijn e P a sy­ m ia w d ru g ie j p o ło w ie X IX i p ie r w s z e j X X w ieku.

Prom otor: ks. prof. d r hab. Andrzej Kopiczko, prof. zw. UWM w O lszty­ nie. Recenzenci: prof. dr hab. Ja n u sz M ałłek, UM K w Toruniu; dr hab. G rze­ gorz Jasiń sk i, prof. UWM w Olsztynie.

Obrona pracy doktorskiej ks. mgr. Bogum iła Wykowskiego odbyła się w d niu 9 czerwca 2009 r. przed Kom isją Rady W ydziału H um anistycznego UWM w Olsztynie ds. Przewodów D oktorskich w dyscyplinie historia.

Kinga Dorbach

Olsztyn

TRADYCJE KULTUROWE I HISTORYCZNE ZIEM PRUSKICH.

SPRAWOZDANIE Z KONFERENCJI NAUKOWEJ,

MRĄGOWO, 15-17 MAJA 2008 ROKU

W dniach 15-17 m aja 2008 r. w m rągow skim hotelu „M azuria” została zorganizow ana ju ż po raz czw arty m iędzynarodow a konferencja naukow a dotycząca tradycji kulturow ych i historycznych ziem pruskich. O brady odby­ w ały się pod hasłem : „Krajobraz grunw aldzki w dziejach polsko-krzyżackich i polsko-niem ieckich n a p rzestrzeni wieków. Wokół m itów i rzeczywistości”. Po raz pierw szy obok obradujących przedstaw icieli ośrodków naukow ych

5 3 4 K ronika naukowa

z k ra ju i zagranicy, m ieli możliwość spotkać się studenci historii nie tylko z te re n u Polski, ale również z Niemiec, Litwy i Rosji.

Celem konferencji było przedstaw ienie najnow szych b a d ań w przedm io­ towej dziedzinie oraz w ym iana poglądów dotyczących dziejów p ań stw a krzy ­ żackiego n a początku XV w. S taran o się także ukazać cechy ch arak terysty cz­ ne k u ltu ry m aterialnej w wyżej wym ienionym okresie. Jednocześnie uw ypu­ klono s ta n b a d a ń nad problem em grunw aldzkim w historiografii polskiej i niem ieckiej n a p rzestrzen i wieków. Poddano również głębokiej analizie za­ g adnienia zw iązane przede w szystkim z polityką, gospodarką oraz dziejam i m ilitarnym i p ań stw a polskiego i krzyżackiego w dobie konfliktu g runw aldz­ kiego. Oczywiście obradom przyśw iecała chęć popularyzacji dotychczasowych wyników b ad a ń n a d wyszczególnionymi zagadnieniam i.

U dział w konferencji wzięli przedstaw iciele nie tylko n a u k i polskiej, ale również innych ośrodków europejskich. Prof. Sven E kdahl z B erlina wygłosi! re fe ra t pt. A ufm arsch u n d A u fstellu n g der Herre bei T a nnenberg/G runw ald

(1410). E in kritische Analyse. (W ymarsz i ustawienie wojsk p o d G runwaldem. S tu d iu m krytyczne), rozpoczynając tym sam ym szeroką dyskusję oscylującą

wokół problem u m ilitarnego konfliktu polsko-krzyżackiego doby G runw aldu. Jednocześnie prof. M aksym ilian Grzegorz mówił o możliwościach mobilizacji rycerstw a pomorskiego (z udziałem prusko-pomorskiego), prof. Je n s E. Olesen z G reifsw aldu w ystąpił z referatem pt. Die Folgen der Schlacht von Tannen­

berg 1410 aus nordeuropäischer S ich t (N astępstw a bitw y p o d G runw aldem z p u n k tu w idzenia pólnocnoeuropejskiego), poruszając zagadnienie konse­

kwencji grunw aldzkich działań wojennych, o czym również mówił d r J a n Gancewski w kontekście gospodarki korporacyjnej zakonu.

N astępnie prof. Udo Arnold z Bonn wypowiedział się n a te m a t symbo­ licznego znaczenia bitw y pod G runw aldem n a przełomie XIX i XX w.; prof. W iesław Sierad zan n ak reślił rolę księcia słupskiego B ogusław a VIII w kon­ flikcie polsko-litewsko-mazowiecko-krzyżackim w lata ch 1411-1414 w świetle najnow szych badań, a m gr Iw ona E. G ancew ska w swoim w ystąpieniu podję­ ła problem atykę ilu stracji oraz n arracji bitw y grunw aldzkiej w świetle n a ­ u czania szkolnego (treść podręczników szkolnych) w Polsce po drugiej wojnie światowej (do 1999 r.). Podczas obrad poruszano również tem atyk ę religijną zw iązaną nie tylko z symbolem grunw aldzkim , ale również z sam ym funkcjo­ now aniem Zakonu Krzyżackiego: w ystąpienie prof. C hristofera H erm an n a dotyczyło Die M arienkapelle in Tannenberg, a prof. S tefan a Kwiatkowskiego - obrazu księdza w zakonie rycerskim .

W trakcie konferencji prowadzono dyskurs n a te m a t Zakonu K rzyżackie­ go oraz szeroko pojętego „krajobrazu grunw aldzkiego”, również w kontekście h istorii społecznej i relacji podróżniczych. Do tak ich wypowiedzi zaliczymy referaty: prof. Wojciecha Nowakowskiego pt. Relacje m iędzy B a lta m i a Ger­

m a nam i w starożytności; prof. J a n u s z a M ałłka pt. Społeczeństwo „nowopru- skie” wobec przeszłości krzyżackiej; dr. S tefana H a rtm a n n a pt. Prusy w świe­ tle relacji podróżnych J a n a A rnolda B randa, J a n a Bernouilego, Karola

Fey-K ronika naukowa 5 3 5

erabenda, C hristiana Gottlieba i Gotfryda Piotra R auschnicka oraz dr. L etasa

P a lm a tisa pt. Od Zakonu do Królestwa. Etniczne stosunki z p u n k tu widzenia

baltyjskich Prusów od przeszłości do dzisiaj. N iektóre z tych referatów zosta­

ły tylko odczytane, ze względu n a nieobecność ich autorów. Tak było w przy­ pad ku dr. S. H a rtm a n n a z B erlina czy dr. L. P a lm a tisa z Litwy.

Podczas konferencji wygłoszono także referaty poruszające m ate ria ln ą p rzestrzeń historyczną w pisującą się w zagadnienie tradycji kulturow ych i historycznych ziem pruskich. I ta k dr K azim ierz G rążaw ski mówił o w ybra­ nych aspektach kultury m aterialnej zamków i m iast krzyżackich w pocz. XV w. n a przykładzie obiektów Elbląga, Torunia i Brodnicy, zaś prof. Grzegorz B iału ński w skazyw ał n a znaczenie interpelacji sprow adzenia Krzyżaków w świetle fałszerstw krzyżackich. N ato m iast kw estię dokum entów krzyżac­ kich w D iplom ate et epistolae w Archiw um Diecezjalnym w Pelplinie podjęła m gr K inga Dorbach, a d r M irosław H offm an zaprezentow ał te m a t historii b a d ań archeologicznych w rejonie pól grunw aldzkich.

Podczas konferencji — o czym już wspom niano wyżej — obradow ali rów ­ nież młodzi historycy w specjalnie zorganizow anym p an e lu studenckim . Przede w szystkim goszczono delegacje z U niw ersytetu Wrocławskiego, U ni­ w ersy tetu W arm ińsko-M azurskiego, A kadem ii Podlaskiej w Siedlcach, U n i­ w ersytetu im. Im anuela K anta w K aliningradzie oraz wolontariuszy Fundacji Rodowo z tere n u Niemiec (M ünster). W czasie obrad poruszono problem aty­ kę Zakonu Krzyżackiego, stosunków polsko-krzyżackich i późniejszych pol- sko-pruskich w kontekście zarówno politycznym, społecznym, religijnym , ja k i m aterialnym . Podjęto również szeroką dyskusję n ad p otrzebą w ym iany doświadczeń oraz poglądów m iędzy społecznościami studenckim i. Stw ierdzo­ no także, że należy organizować podobne sympozja w celu dalszej współpracy i tw orzenia międzynarodowego środow iska akadem ickiego zajmującego się problem em krzyżackim oraz pruskim .

Pomimo iż obrady odbywały się w dwóch sekcjach, studenci m ieli możli­ wość zarówno uczestniczenia w dyskusji, ja k i w ysłuchania w ystąpień h isto ­ ryków, którzy zebrali się w Mrągowie. Inicjatorzy przedsięw zięcia to: Wydział H um anistyczny U niw ersytetu W arm ińsko-M azurskiego w Olsztynie oraz Pol­ skie Towarzystwo H istoryczne Oddział w Olsztynie. K onferencja sta ła się doskonałą okazją do w ym iany doświadczeń oraz przeanalizow ania dotychcza­ sowego sta n u b a d a ń w kontekście k rajobrazu grunwaldzkiego. Tym sam ym została odebrana jako wyznacznik nowego k ieru n k u b a d ań w tem atyce g ru n ­ waldzkiej oraz poszerzania istniejącego już zasobu wiedzy o sto sunkach pol- sko-krzyżackich i polsko-niem ieckich w kontekście grunw aldzkim i nie tylko n a przestrzeni wieków.