System edukacji w kształtowaniu kreatywności pracowników dla potrzeb logistyki

FOLIA OECONOMICA 251, 2011

Cezary Gradowicz

SYSTEM EDUKACJI

W KSZTAŁTOWANIU KREATYWNOĝCI PRACOWNIKÓW

DLA POTRZEB LOGISTYKI

WSTĉP

Koncepcja klastrów, czyli relacji o charakterze kooperencji (koopetycji)

miĊdzy róĪnego rodzaju podmiotami gospodarczymi, które stają siĊ jeszcze

efektywniejsze właĞnie dlatego Īe są powiązane, jest jednym z bardziej

aktual-nych wielodyscyplinaraktual-nych kierunków badawczych. Takie powiązania

umoĪli-wiają osiąganie wyĪszego poziomu specjalizacji, lepszego wykorzystania

za-sobów, zwiĊkszania zakresu działania i elastycznoĞci zintegrowanych jednostek.

Typologia współczesnych form klastrowych jest olbrzymia. MiĊdzy innymi, ze

wzglĊdu na rodzaj działalnoĞci, wyróĪnia siĊ klastry usługowe, których

podsta-wĊ stanowi wysoka jakoĞü kapitału intelektualnego, a zwłaszcza elementu, jakim

jest kapitał społeczny w danym regionie. Tego typu klastry powstają albo

w wyniku oddziaływania popytu wewnĊtrznego na specyficzny rodzaj usług,

albo w wyniku stymulującego oddziaływania instytucji naukowo-badawczych

.

Współczesne przedsiĊbiorstwa potrzebują ludzi kreatywnych,

zaangaĪowa-nych, którzy dziĊki swym kompetencjom przyczyniają siĊ do sukcesu swojej

firmy. Cały problem polega na znalezieniu tych pracowników, ich doszkoleniu

i przygotowaniu do zadaĔ.

W prezentowanym artykule podjĊta jest próba rozwaĪaĔ nad moĪliwym

i poĪądanym wzrostem poziomu jakoĞci systemu edukacji zawodowej w

dzie-dzinie logistyki, z punktu widzenia potencjalnego klastra edukacyjnego.

∗ _{Dr, adiunkt, Zakład Logistyki, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Łódzki.}

1 _{O. S o l v e l l, G. L i n d q v i s t, Ch. K e t e l s, Zielona ksiĊga inicjatyw klastrowych.}

Ini-cjatywy klastrowe w gospodarkach rozwijających siĊ i w fazie transformacji, Agencja

Reklamo-wo-Wydawnicza Arkadiusz Grzegorczyk, Polska Agencja Rozwoju PrzedsiĊbiorczoĞci, Warsza- wa 2006.

1. PRZESŁANKI KSZTAŁCENIA DLA POTRZEB LOGISTYKI

Wraz z procesem ewolucji wiedzy o przedsiĊbiorstwie, zarówno

początko-wych, jak i dalszych koncepcji naukowych

, oraz rozwojem filozofii zarządzania

przedsiĊbiorstwami

, obecnie cechą współczesnego zarządzania jest równoległe

wystĊpowanie wielu koncepcji oraz całoĞciowy punkt widzenia. Nie moĪna

ana-lizowaü przedsiĊbiorstwa jako wyizolowanego podsystemu (jego osobnych

fun-kcji: zaopatrzenia, finansów, produkcji, sprzedaĪy itp.), trzeba natomiast

uwz-glĊdniaü szerokie powiązanie całej organizacji, z całym jej mikro- i makro-

otoczeniem.

PrzedsiĊbiorstwa zarządzane procesowo stanowią w czasach nieustannie

zmieniającego siĊ otoczenia optymalną formĊ organizacyjną. Rozwiązania

procesowe, w porównaniu z poprzednimi sposobami organizacji działaĔ, są

bardziej elastyczne, wysoce innowacyjne, akcentują umiejĊtnoĞü reagowania

w sytuacjach niesprzyjających, efektywne wykorzystywanie nadarzających siĊ

okazji, a takĪe pozwalają zwiĊkszaü jakoĞü procesów obsługi klientów

.

Zacieranie siĊ zewnĊtrznych granic doprowadza do ĞciĞlejszych powiązaĔ

firm i ich partnerów, znajduje istotne odbicie w produkcji miĊdzynarodowej,

miĊdzynarodowym cyklu Īycia produktu, konkurencji globalnej oraz

powstawa-nia klastrów o znaczeniu miĊdzynarodowym. Procesy umiĊdzynarodowiepowstawa-nia

dzia-łalnoĞci gospodarczej zwiĊkszają popyt na usługi transportowe i magazynowe,

kreując jednoczeĞnie miejsca pracy dla logistyków. SpecjaliĞci z zakresu

lo-gistyki wywierają istotny wpływ na powstawanie nowoczesnych organizacji

opartych na sieciach w róĪnych płaszczyznach, jak sieci: zintegrowane,

sfede-rowane, kontraktowe, stosunków bezpoĞrednich, klastrów oraz organizacji

wirtualnych

.

Zapotrzebowanie na logistykĊ kształtowane jest równieĪ w sferze

Ğwiado-moĞci społecznej. Wynika to z kilku przesłanek.

Przesłanka pierwsza – wzorce człowieka.

Współczesny wzorzec człowieka

na przełomie lat ewoluował, czego dowodem są nastĊpujące okreĞlenia:

homo sapiens – człowiek wychowany dla rozumu, dla tolerancji;

zoon politicon – człowiek wychowany dla wspólnoty, dla kooperacji;

2

WĞród których wymieniü moĪna: koncepcjĊ neoklasyczną, koncepcjĊ przedsiĊbiorstwa jako mechanizmu alokacji zasobów, koncepcjĊ menedĪerską, koncepcjĊ agencji, koncepcjĊ zasobową, w: J. B r i l m a n, Nowoczesne koncepcje i metody zarządzania, PWE, Warszawa 2002.

3

Poczynając od początków zasad naukowego zarządzania formułowanych przez Taylora, Fayola i Webera, poprzez koncepcje systemowe, na podejĞciu procesowym – w którego ramach rozwinĊły siĊ takie metody jak: Lean Management (LM), Total Quality Management (TQM), Marketing, Human Resources Management (HRM), Logistics, w: R. K r u p s k i, Zarządzanie

przedsiĊbiorstwem w turbulentnym otoczeniu, PWE, Warszawa 2005.

4

C. B o z a r t h, R. B. H a n d f i e l d, Wprowadzenie do zarządzania operacjami i

łaĔcu-chem dostaw, Helion, Gliwice 2007. 5

Ɣ

homo sociologicus – człowiek odgrywający role;

Ɣ

homo oeconomicus – człowiek racjonalnie działający, waĪący koszty i

ko-rzyĞci, kalkulujący efekty

.

Przesłanka druga – nowa funkcja produkcji Cobb-Douglasa w gospodarce

opartej na wiedzy.

Gospodarka początku XXI w. nazywana jest „gospodarką

opartą na wiedzy” (GOW), a społeczeĔstwo „społeczeĔstwem informacyjnym”

.

Czynnikiem krytycznym takiej transformacji jest rozwój nauki i techniki. Z

pun-ktu widzenia teorii wzrostu gospodarczego, ewolucja od tradycyjnej gospodarki

do GOW przejawia siĊ modyfikacją funkcji produkcji Cobb-Douglasa, z modelu

dwuczynnikowego na model trójczynnikowy. WspółczeĞnie wprowadzono do

tej funkcji trzeci element, okreĞlany jako „R” (residual) – efekty wiedzy,

edu-kacji, postĊpu technicznego, organizacyjnego, a takĪe innowacje.

Przesłanka trzecia – konfiguracja czyli otwierania siĊ przedsiĊbiorstw na

rynki lokalne.

JeĪeli odniesiemy siĊ do istoty funkcjonowania nowoczesnych

przedsiĊbiorstw zintegrowanych w postaci sieci, to uwagĊ skupia zjawisko

„konfiguracji” – czyli wiedzy na temat gdzie lokuje siĊ poszczególne czynnoĞci,

procesy w łaĔcuchu wartoĞci całej organizacji. Otwarcie firmy na rynki lokalne

wymaga od jej partnerów odpowiedniego poziomu produkcji bądĨ Ğwiadczenia

usług, a od władz lokalnych okreĞlonego rozwoju szkolnictwa i lokalnej

infra-struktury

.

Przesłanka czwarta – zmiana w klastrach, znaczenia kapitału

intelektualne-go.

Klaster tworzą firmy, które jednoczeĞnie konkurują i współpracują ze sobą

(zjawisko koopetycji). Są to przedsiĊbiorstwa, instytucje i organizacje, które

mają formĊ koopetycji produkcyjnej, czyli produkują okreĞlone wyroby,

dos-tarczają uzupełnienie tej oferty handlowej, zajmują siĊ promocją, logistyką itp.

Mają teĪ czĊsto powiązania o charakterze nieformalnym

.

Członkowie klastra są zobowiązani do tworzenia sieci obejmującej

produ-centów, ich dostawców i odbiorców oraz instytucji sektora nauki i techniki. Są

zobowiązani do wytyczania wspólnych płaszczyzn rozwoju w zakresie

techno-logii, celów rynkowych i strategii marketingowych

. W wyniku powstania

klastra zmienia siĊ znaczenie i postrzeganie kapitału intelektualnego organizacji.

6 _{J. P i e k a r s k i, Edukacja alternatywna. Nowe teorie, modele badaĔ i reformy, Impuls,} Kraków 2000, s. 21.

7

J. S a s a k, Integratory przepływu informacji jako instrumenty zarządzania wiedzą w AP, „Zeszyty Naukowe Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu JagielloĔskiego” 2007, Zarządzanie Publiczne, nr 3.

8

J. B r i l m a n, Nowoczesne koncepcje...

9 _{E. S k a w i Ĕ s k a, Klastry biznesowe w rozwoju konkurencyjnoĞci i innowacyjnoĞci}

regio-nów. ĝwiat, Europa, Polska, PWE, Warszawa 2009.

10

Z. O l e s i Ĕ s k i, Kształtowanie relacji sieci globalnych z lokalnymi na przykładzie

2. OBECNY STAN KSZTAŁCENIA W ZAKRESIE LOGISTYKI

Modele kształcenia zawodowego na Ğwiecie

Obserwowane w ramach Unii Europejskiej procesy integracji, jakby nie

do-tyczyły systemu edukacji zawodowej. MoĪna tak twierdziü widząc, Īe

obowią-zują na równi trzy odmienne modele kształcenia zawodowego: model szkolny,

model rynkowy, model dualny.

Model szkolny

– stosowany jest m.in. we Francji i Hiszpanii. Cechuje go

interwencjonizm paĔstwa w odniesieniu do planowania zawodów. Dominuje tu

scentralizowany system edukacyjny, w którym brak jest bezpoĞrednich relacji

z rynkiem pracy. W modelu tym szkoła (a raczej paĔstwo) przejmuje na siebie

ciĊĪar przygotowania kadr dla gospodarki. Czyli odpowiedzialnoĞü za

odpo-wiednio zorganizowane szkoły, za zapewnienie kaĪdemu miejsca w szkole,

a nastĊpnie miejsca pracy.

Model rynkowy

– dominuje w Wielkiej Brytanii, USA i Japonii. W tym

przypadku interwencjonizm paĔstwowy jest minimalny. Tu pozostawia siĊ

otwartą drogĊ dla inicjatywy indywidualnej uczniów i studentów w zakresie

wyboru drogi zawodowej. System kształcenia jest bezpoĞrednio połączony ze

szkoleniem zawodowym, które jest skupione głównie na potrzebach

przedsiĊ-biorstw.

Model dualny

– rozpowszechniony jest w Niemczech, Austrii, Szwajcarii

i krajach Beneluksu. Mimo iĪ ten system edukacji jest pod kontrolą paĔstwa,

jednak utrzymuje Ğcisłe związki z przedsiĊbiorstwami. Istotą tego modelu jest to,

Īe przygotowanie zawodowe odbywa siĊ głównie w przedsiĊbiorstwie, a szkoła

odgrywa rolĊ pomocniczą. Są dwa miejsca kształcenia: szkoła (kształcenie

teoretyczne) z udziałem nauczycieli oraz przedsiĊbiorstwo (kształcenie

prak-tyczne) z udziałem instruktorów. Uczniowie-praktykanci sami zawierają umowĊ

z dowolnym przedsiĊbiorstwem o naukĊ i pracĊ. W przedsiĊbiorstwie uczą siĊ

i pracują przez wiĊkszoĞü dni w tygodniu. Za wykonaną pracĊ otrzymują

wynagrodzenie. Natomiast w szkole uczą siĊ teorii przez mniejszą liczbĊ dni

w tygodniu

.

W systemie dualnym uczeĔ (student) ponosi odpowiedzialnoĞü za swoje

wybory, poprzez zawarcie umowy z wybranym zakładem. Jednak instytucje

paĔstwowe zabiegają o zapewnienie dostatecznej liczby miejsc nauczania

praktycznego w przedsiĊbiorstwach. UrzĊdy paĔstwowe zajmują siĊ

poĞrednic-twem pracy, a ponadto rozwija siĊ drugi tor kształcenia – kształcenie zawodowe

dorosłych, którzy stracili swoje dotychczasowe kwalifikacje i miejsca pracy.

11

U. J e r u s z k a, EfektywnoĞü kształcenia zawodowego. Kształcenie zawodowe a rynek

Natomiast przedsiĊbiorstwa w tym systemie ułatwiają realizacjĊ uczniom,

stu-dentom i dorosłym planów indywidualnych poprzez fakt, iĪ to na nich spoczywa

główny ciĊĪar finansowy przygotowania zawodowego

.

Polski model kształcenia zawodowego – szeroki profil wiedzy teoretycznej

U podstaw polskiego systemu edukacji zawodowej znalazła siĊ teza

mówią-ca, Īe kształciü trzeba w szerokim profilu wiedzy teoretycznej i praktycznej.

Wynika ona m.in. z faktu, Īe w gospodarce opartej na wiedzy, przy szybko

zmieniającej siĊ strukturze produkcji i popytu oraz trudnym rynku pracy, jest

niezbĊdne, aby ludzie mieli wiĊksze szanse zmiany pracy (branĪy czy

przedsiĊ-biorstwa).

Koncepcja kształcenia zawodów o szerokim profilu odnosi siĊ do czterech

aspektów:

Ɣ

kształcenia teoretycznego – o szerokiej wiedzy zawodowej i teoretycznej,

stanowiącej podstawĊ do wykonywania kilku zawodów (specjalnoĞci);

Ɣ

kształcenia praktycznego – uwzglĊdniającego jak najszerszy profil

umie-jĊtnoĞci i uprawnieĔ do wykonywania kilku specjalnoĞci;

Ɣ

zawód o szerokim profilu moĪe oznaczaü uprawnienie do wykonywania

„wiązki” zawodów (wielozawodowoĞü), a to zwiĊksza mobilnoĞü zawodową;

Ɣ

koncepcja „szerokiego profilu” – to równieĪ sposób (mechanizm) zmiany

zawodu. Warto tu jednak zauwaĪyü, Īe aby zmieniaü zawód, trzeba najpierw go

zdobyü.

Przedstawione teoretyczne aspekty szerokiego profilu kształcenia w

prakty-ce czĊsto są pojmowane zupełnie niewłaĞciwie. Chodzi o postrzeganie

szero-kiego profilu jako wykształcenia ogólnego – bez zawodu, gdzie konkretny

za-wód bĊdzie siĊ zdobywaü poza szkołami, na kursach

.

Statystyki polskiej edukacji w zakresie szkolnictwa wyĪszego

PojĊcie efektywnoĞci kształcenia zawodowego nie jest jednoznaczne. JeĞli

chodzi o kształcenie jako „proces” – o jego efektywnoĞci decydują: uczniowie,

nauczyciele oraz Ğrodki dydaktyczne. JeĞli opisywaü efektywnoĞü kształcenia za

pomocą „wyników” – naleĪy wziąü pod uwagĊ rezultaty kształcenia

.

U. J e r u s z k a, Optymalizacja kształcenia zawodowego z punktu widzenia potrzeb rynku

pracy, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2002. 13

M. K a b a j, Optymalizacja struktur kształcenia zawodowego i popytu na pracĊ, [w:] U. J e r u s z k a, Optymalizacja kształcenia...

14

EfektywnoĞü polskiego modelu kształcenia w zakresie szkolnictwa

wyĪsze-go, ilustrują nastĊpujące dane statystyczne:

Wykres 1

Wzrost liczby wyĪszych uczelni

Wykres 2

Wzrost liczby studentów wyĪszych uczelni

Wykres 3

Wzrost współczynnika skolaryzacji studentów brutto

Wykres 4

Liczba zarejestrowanych bezrobotnych z wyĪszym wykształceniem

U w a g a: Relacja liczby osób uczących siĊ (stan na początku roku szkolnego) na danym poziomie kształcenia do liczby ludnoĞci (stan w dniu 31 grudnia) w grupie wieku okreĞlonej jako odpowiadająca temu poziomowi nauczania.

ħ r ó d ł o: Rocznik statystyczny RP, GUS, Warszawa 2008.

JakoĞü kształcenia zawodowego opiera siĊ na trzech filarach:

1) dobrym przygotowaniu teoretycznym – dającym wiedzĊ zawodową,

umoĪliwiającą zdobywanie róĪnych zawodów;

2) dobrym przygotowaniu praktycznym – wykonywanie róĪnych prac,

czynnoĞci, zadaĔ, obsługiwania maszyn, urządzeĔ itp.;

3) dobrym przygotowaniu społecznym – znajomoĞü stosunków pracy

w przedsiĊbiorstwie, znajomoĞü organizacji stanowisk pracy itp.

Pierwszy filar szkoła moĪe zbudowaü sama, za sprawą zadbania o nową,

zawsze aktualną jakoĞü wiedzy. Natomiast szkoła nie jest zdolna zbudowaü

drugiego i trzeciego filaru edukacji zawodowej, gdyĪ tĊ wiedzĊ moĪna zdobyü

jedynie na stanowiskach pracy, w zespołach roboczych, w realnych warunkach

przedsiĊbiorstwa.

Fakt, Īe Polska posiada jeden z najwiĊkszych wskaĨników młodzieĪy

uczą-cej siĊ i studiująuczą-cej spoĞród wszystkich paĔstw OECD nie przekłada siĊ na

poziom zatrudnienia absolwentów. Wysoki poziom bezrobocia wĞród polskich

absolwentów odzwierciedla głĊboką rozbieĪnoĞü miĊdzy umiejĊtnoĞciami

nabytymi w trakcie edukacji a wymaganiami stawianymi przez rynek pracy. To

sugeruje, Īe wiedza i umiejĊtnoĞci nabywane w polskich uczelniach nie są

dos-tosowane do wymogów rynku pracy i dlatego absolwenci borykają siĊ z

liczny-mi problemaliczny-mi w obliczu koniecznoĞci wchodzenia na rynek pracy. Przyczyny

tego stanu rzeczy są nastĊpujące:

Ɣ

Policealne szkoły zawodowe nie dostarczają swoim uczniom praktycznej

wiedzy, która odzwierciedlałaby umiejĊtnoĞci wymagane na dzisiejszym rynku

pracy. Dla unikniĊcia tych dysproporcji naleĪałoby zwiĊkszyü liczbĊ zajĊü

praktycznych. System egzaminów zawodowych powinien zostaü zreformowany,

gdyĪ czĊsto ma charakter raczej teoretyczny niĪ praktyczny. Wiedza zawodowa

wykładowców jest czĊsto nieaktualna. Nauczanie praktycznych umiejĊtnoĞci

wymaga zatrudniania praktyków z sektora przemysłu i usług oraz dobrego

wyposaĪenia technicznego.

Ɣ

Powstanie wielu szkół wyĪszych w małych miastach doprowadziło do

znacznego spadku jakoĞci oferowanej przez nie edukacji. Silna konkurencja

ze strony szkół doprowadziła do ekspansji tanich programów studiów, które

nie wymagają ani praktycznych zajĊü ani wysoko wykwalifikowanych

wykładowców.

Ɣ

Aktualny model współpracy miĊdzy rządowymi organami oĞwiatowymi,

szkołami i pracodawcami jest niewystarczający w zakresie planowania i

przysto-sowywania programów i specjalizacji zawodowych do potrzeb rynku pracy.

Wydając licencjĊ na działalnoĞü nowych placówek edukacyjnych organy władzy

zamiast zwracaü uwagĊ na fakt, który typ szkół gwarantuje absolwentom

najbardziej skuteczne wejĞcie na rynek pracy, koncentrują siĊ wyłącznie na

spełnianiu przez oĞrodki szkolne warunków formalnych.

Ɣ

Ogromną odpowiedzialnoĞü za jakoĞü systemu edukacji ponosi sektor

przedsiĊbiorstw. W Polsce brak jest systemu monitoringu, który definiowałby

oczekiwania pracodawców w stosunku do absolwentów

.

U. S z t a n d e r s k a, Czego (nie) uczą polskie szkoły? System edukacji a potrzeby rynku

Edukacja logistyczna na poziomie szkolnictwa wyĪszego

Rynkowe zapotrzebowanie na menedĪerów logistyki wywarło wpływ na

sys-tem edukacji. Wykłady z zakresu logistyki prowadzone są w Polsce na wszystkich

uczelniach ekonomicznych oraz politechnikach. Na uczelniach publicznych i

nie-publicznych, w ramach specjalnoĞci logistycznych, w ramach studiów

podyplo-mowych, w ramach szkoleĔ logistycznych (w tym równieĪ e-learningowych).

Według danych z roku 2008 w Polsce logistyków kształci 21 uczelni publicznych

i 40 niepublicznych. O rosnącym znaczeniu tego zawodu Ğwiadczy równieĪ fakt

utworzenia dwóch uczelni o profilu logistycznym: WyĪszą SzkołĊ Logistyki w

Poz-naniu i MiĊdzynarodową WyĪszą SzkołĊ Logistyki i Transportu we Wrocławiu.

Konkurencja na rynku edukacyjnym w dobie niĪu demograficznego

zaowo-cowała zbyt powszechnym dąĪeniem coraz wiĊkszej liczby róĪnych oĞrodków

edukacyjnych do realizacji tego, co siĊ opłaca – oferowanie studiów

logistycz-nych. W efekcie jest obserwowalne zjawisko – wiele osób ma niski poziom

przygotowania do zajmowania siĊ problematyką logistyczną, do jej

przedstawia-nia, a tym bardziej uczeprzedstawia-nia, ale paradoksalnie zajmuje siĊ tym wielu – gdyĪ

logistyka jako przedmiot kształcenia, dobrze siĊ sprzedaje.

Zjawiska takie jak: dynamiczny rozwój gospodarczy, wejĞcie Polski do UE,

otwarty rynek pracy, fakt, Īe studenci coraz chĊtniej wybierają studia związane

z logistyką i transportem, charakteryzują siĊ w przypadku Polski m.in.:

odpły-wem jakiĞ czas temu milionów ludzi zatrudnionych m.in. w branĪy T-S-L

(kierowców, magazynierów, spedytorów), a takĪe problem mobilnych

pracow-ników, pochodzących z róĪnych krajów i legitymujących siĊ róĪnym

wykształ-ceniem, a takĪe wzrost podaĪy na rynku coraz lepiej przygotowanych

absolwen-tów lub studenabsolwen-tów ostatnich lat studiów, spowodowały, Īe: z jednej strony –

firmy szukają specjalistów z dziedziny logistyki oraz z drugiej strony – roĞnie

presja odnoĞnie do honorowanych kompetencji zawodowych logistyków.

Istnieje opinia, Īe obecny system edukacji kształci przede wszystkim w

kie-runku nauki, a w bardzo niewielkim stopniu dla praktyki. Chodzi o to, aby

nastąpiło sprzĊĪenie zwrotne miĊdzy tymi, którzy generują pomysły, modele,

rozwiązania, idee logistyczne a tymi, którzy je wdraĪają, są chĊtni do ich

zastosowaĔ. Trudno wymagaü, Īeby kaĪdy pomysł był od razu genialny i bez

wad. CzĊsto do celu dochodzi siĊ na ogół iteracyjnie, drogą prób i błĊdów.

W logistyce są zbiory zasad na których moĪna budowaü modele. MoĪna znaü te

zasady (powinno siĊ je znaü), ale ich jakoĞü weryfikuje dopiero praktyka. Ile

pracownik uczelni moĪe samodzielnie wymyĞliü nowatorskich tematów prac

dyplomowych (a liczba studentów przypadających na 1 promotora roĞnie)? Tu

jest pole do popisu, waĪna rola praktyki. Chodzi o „obecnoĞü” firm w strukturze

uczelni – chodzi o tworzenie klastrów

.

Edukacja logistyczna na poziomie Ğrednim

Krajowy OĞrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej w

War-szawie zorganizował w dniach 19–20 sierpnia 2009 roku III Forum

Nauczyciel-skie dla nauczycieli Ğrednich szkół zawodowych kształcących w zawodach

technik logistyk i technik spedytor oraz wykładowców WyĪszej Szkoły

Logis-tyki u Poznaniu. Na forum tym dyskutowano nad zmianami zmierzającymi

do poprawy jakoĞci kształcenia w szkołach o tym profilu. Efektem tego

spotka-nia jest:

Ɣ

uporządkowanie słownictwa,

Ɣ

opracowanie wspólnie z Instytutem Logistyki i Magazynowania w

Pozna-niu cyklu podrĊczników zawodowych,

Ɣ

powołanie do Īycia studiów podyplomowych z logistyki dla nauczycieli

szkół Ğrednich,

Ɣ

uporządkowanie profilu kwalifikacji absolwenta,

Ɣ

znowelizowanie wymagaĔ dotyczących wyposaĪenia dydaktycznego

pra-cowni kształcenia zawodowego,

Ɣ

uruchomienie programu wycieczek pokazujących praktykĊ zawodu

lo-gistyka.

Istnieje duĪa szansa Īe powyĪsze postulaty zostaną wprowadzone w Īycie

od roku szkolnego 2010/2011.

Szkolenia pozaszkolne – firmy edukacyjne

Na Ğwiecie istnieje spora liczba organizacji udzielających pomocy poprzez

realizacjĊ programów certyfikacji zawodowych potwierdzających, Īe osoba

która brała w nich udział jest profesjonalistą w swojej branĪy

.

W Europie system certyfikacji logistyków jest nadzorowany przez

Europej-ską RadĊ Certyfikacji w Logistyce z siedzibą w Brukseli. Organizacja ta

po-zostaje w Ğcisłym związku z Europejskim Stowarzyszeniem Logistycznym ELA,

które jest autorem wszelkich miĊdzynarodowych standardów kształcenia

w dziedzinie logistyki.

Informacje z Krajowego OĞrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej w War-szawie.

18 _{Oto niektóre z nich: APICS (www.apics.org) – amerykaĔskie stowarzyszenie zawodowe} skupiające osoby zainteresowane zarządzaniem operacjami i łaĔcuchami dostaw; ISM (www. ism.ws) – miĊdzynarodowy lider w szkoleniu, badaniu i opracowywaniu standardów doskonałoĞci w dziedzinie zarządzania zaopatrzeniem i materiałami; CSCMP (www.cscmp.org) – stowarzysze-nie zawodowe skupiające logistyków, rozpowszechniające i doskonalące wiedzĊ w dziedzistowarzysze-nie logistyki.

Od 1 lipca 2000 r. europejski system certyfikacji logistyków rozpoczął

funkcjonowanie równieĪ w Polsce. Organizatorem w Polsce jest Instytut

Logis-tyki i Magazynowania w Poznaniu.

Na polskim rynku edukacji logistycznej działają ponadto róĪnego rodzaju

podmioty wspierające rozwój logistyki. Są to zarówno instytuty, oĞrodki

ba-dawcze, związki, zrzeszenia, stowarzyszenia, a takĪe profesjonalne portale

lo-gistyczne

.

Szkolenia w ramach korporacji

KaĪda wiĊksza firma logistyczna organizuje tzw. „Szkolenia

Stanowisko-we” – po zatrudnieniu pracowników na dane stanowisko, a póĨniej kolejne

szkolenia, by zoptymalizowaü pracĊ na stanowisku przedmiotowym.

Kolejne typy szkoleĔ to tzw. „Team of Spirit Training” – które mają za

za-danie stworzyü ducha ekipy, by pracownicy pracowali wspólnie jako zespół.

SpoĞród wielu innych typów szkoleĔ wymieniü moĪna przykładowo

szkole-nia typu „Lean Management” – by eliminowaü słabe punkty produkcji czy

optymalizowaü poszczególne gniazda produkcyjne.

3. PROFIL KANDYDATA DO ZAWODU LOGISTYK-MENEDĩER

WspółczeĞnie praktycy biznesu nie wyobraĪają sobie funkcjonowania firm

w róĪnych branĪach gospodarki, które nie posiadałyby w swych strukturach

menedĪera logistyka. Jego zadaniem jest sterowanie na rynkach krajowych

i miĊdzynarodowych procesami przepływu wszelkich zasobów w taki sposób,

aby ich zuĪycie było jak najmniejsze, koszty najniĪsze, a efekty działalnoĞci jak

najlepsze.

Logistyka dzisiaj to kluczowe ogniwo w uzyskaniu przewagi

konkurencyj-nej przedsiĊbiorstw. To ciągłe szukanie najbardziej efektywnych rozwiązaĔ

uwzglĊdniających cały łaĔcuch dostaw (grupĊ firm bĊdących dla siebie

dostaw-cami i odbiordostaw-cami). Logistyka to zarządzanie setkami pracowników,

podwyko-nawców i odbiorców produktów i usług. W polu widzenia logistyka powinien

byü klient, klient klienta oraz dostawca i dostawca dostawcy. UmiejĊtnoĞü

zarządzania tak skomplikowaną materią to podstawa kompetencji logistyka. Do

tego dodaü naleĪy umiejĊtnoĞü posługiwania siĊ narzĊdziami IT, umiejĊtnoĞü

komunikowania siĊ z innymi menedĪerami (z innych organizacji), a to

19

Pełny i aktualny rejestr publikowany jest w corocznych raportach Instytutu Logistyki i Magazynowania w Poznaniu pod tytułem Logistyka w Polsce.

noĞü posługiwania siĊ płynnie uniwersalnym w biznesie jĊzykiem (jĊzykiem

miĊdzynarodowym, jĊzykiem finansów, jĊzykiem prawniczym itp.).

Zacznijmy od postawienia pytania: czy zawód jakim jest logistyk jest

zawo-dem obecnie poszukiwanym na rynku?

W firmach róĪnego profilu logistyką zajmują siĊ tysiące pracowników.

Nie-stety nie mając przy tym do tego typu funkcji czĊsto profesjonalnego

przy-gotowania. Bazują jedynie na doĞwiadczeniu w organizowaniu tradycyjnych,

autonomicznych procesów logistycznych: transportowych, magazynowych,

spe-dycyjnych itp. Osoby odpowiedzialne kiedyĞ za sprzedaĪ, administracjĊ,

ma-gazynowanie towarów czy fakturowanie dostaw, są obecnie w

wewnątrzorgani-zacyjnego mianowania odpowiedzialne za szeroko pojĊtą logistykĊ. Logistykami

stają siĊ wiĊc niejako te osoby, bo kto jak nie oni właĞnie mają najwiĊksze

praktyczne doĞwiadczenie. Tego typu ĞcieĪka kariery zawodowej jest w Polsce

bardzo popularna w tym zawodzie. Tyle tylko, Īe w takich warunkach efekty

zarządzania logistycznego nie są, bo nie mogą byü, optymalne.

WspółczeĞni logistycy nie mają wykształcenia kierunkowego. Owszem

za-liczają kursy, studia podyplomowe, wewnĊtrzne szkolenia, czytają profesjonalną

prasĊ, są wysyłani na tematyczne konferencje itp. Niestety nie jest to działanie

efektywne. Dlaczego? ChociaĪby dlatego, iĪ miĊdzy innymi podstawowe i

za-sadnicze umiejĊtnoĞci zawsze pozostają takie jakie buduje siĊ latami w procesie

edukacji.

Według CLM (Council of Logistics Management) istnieje przynajmniej

17 profesji logistycznych w przedsiĊbiorstwie:

1. Logistyk – analityk

2. Logistyk – konsultant/doradca 3. Logistyk – inĪynier

4. Sprzedawca usług logistycznych 5. Logistyk – informatyk

6. Logistyk – menedĪer zarządzania łaĔcucha-mi dostaw

7. Logistyk – menedĪer systemów podejmowa-nia decyzji

8. Logistyk – menedĪer transportu

9. Logistyk – koordynator poziomu zapasów u sprzedawcy

10. MenedĪer logistyki usług

11. MenedĪer logistyki miĊdzynarodowej 12. MenedĪer magazynu

13. MenedĪer logistyki

14. Logistyk – menedĪer zapotrzebowania ma-teriałowego

15. Logistyk – menedĪer produkcji 16. Logistyk – menedĪer zakupów

17. Logistyk – menedĪer operacji magazyno-wych

ħ r ó d ł o: www.okulewicz.republika.pl

AmerykaĔska klasyfikacja wyróĪnia 4 kategorie centrów logistycznych:

zintegrowany dostawca usług logistycznych

Ɣ

dostawca usług magazynowych

dostawca usług transportowych

dostawca usług specjalistycznych

W ramach tych 4 kategorii wyodrĊbnia siĊ 6 typów stanowisk pracy –

spe-cjalnoĞci logistycznych:

1) analityk logistyczny – przygotowuje materiały do podejmowania decyzji

logistycznych w zakresie zarządzania strategicznego, taktycznego, działaĔ

operacyjnych i kontrolnych;

2) koordynator transportu – prowadzi działania synchronizujące operacje

logistyczne, takie jak: obsługa klienta czy transport;

3) doradca szkoleniowy – uczestniczy w programach szkoleniowych dla

logistycznej kadry zatrudnionych;

4) pracownik kontroli – nadzoruje personel operacyjny;

5) sprzedawca – prowadzi sprzedaĪ usług 3PL klientom;

6) pracownik techniczny – przygotowuje i przekazuje informacje

technolo-giczne oraz wykonuje inne funkcje pomocnicze.

Według polskich standardów w magazynach wysokiego składowania

pra-cownicy podzieleni są na działy:

1) recepcja – dział przyjmujący rozładowane artykuły, skanujący je,

spraw-dzający zgodnoĞü artykułów w dokumentach z rzeczywistoĞcią;

2) załadunki/rozładunki – dział zajmujący siĊ tylko rozładowaniem lub

za-ładowaniem (poprawnym) wszystkich palet z samochodu;

3) multicykle – dział, operatorzy wózków widłowych wysokiego składu,

woĪący palety z regałów na strefy załadunkowe lub odwrotnie;

4) preparacja – pracownicy kompletacji, którzy zajmują siĊ

przygotowa-niem artykułów drobnicowych lub niepełnopaletowych.

KaĪda z wyĪej wymienionych ekip ma swojego szefa nazywanego:

kierow-nik zmiany, supervisor, szef ekipy (w zaleĪnoĞci od firmy). Osoba pracująca na

tym stanowisku kontroluje w systemie iloĞü przygotowywanych artykułów, ich

poprawnoĞü, produktywnoĞü podległych pracowników itp.

Kolejne stanowisko logistyczne to specjalista do spraw parametryzacji

(ran-ge), który mierzy, waĪy i opisuje – charakteryzuje wszystkie nowe palety

przyjeĪdĪające do Centrów Dystrybucji, by poprawne dane były wprowadzone

do systemu, dba o to, by dany artykuł był w przyporządkowanym mu dziale na

magazynie.

Kolejne stanowisko to: kontroler jakoĞci (IQC/OQC – Incoming Quality

Control/Outgoing Quality Control) – osoba, która sprawdza wszystkie

wchodzą-ce/wychodzące artykuły z magazynu pod wzglĊdem jakoĞciowym, dobrego

opakowania, kompletnoĞci itd., współpracuje z działem recepcji.

ChociaĪ logistyka jest dzisiaj doĞü precyzyjnie okreĞlonym obszarem

dzia-łaĔ standardowych, to jednak metody, koncepcje, strategie, techniki i

technolo-gie wykorzystywane w logistyce i informatyce wciąĪ ulegają ewolucji, stąd

wymienione profesje nie są listą zamkniĊtą, wrĊcz odwrotnie.

Tak zdefiniowanymi profesjami logistycznymi są zainteresowani:

ekonomi-Ğci, inĪynierowie, specjaliĞci w dziedzinach zarządzania, informatycy –

pracują-cy w przemyĞle, handlu czy jednostkach niebiznesowych (takich jak: szpitale,

szkoły, urzĊdy publiczne).

Logistyka to pojĊcie złoĪone. Aby nad tym zapanowaü, wprowadzono

okre-Ğlenie „logistyki stosowanej”. Logistyka stosowana – uzupełnia wiedzĊ

logi-styczną na temat procesów przepływu i składowania ładunków i związanych

z tym przepływem informacji – o projektowanie (kształtowanie i wymiarowanie)

nowych, a takĪe o analizowanie istniejących systemów logistycznych, w celu

zapewnienia realizacji zadaĔ głównych, takich jak: produkcja, handel,

lecznic-two szpitalne, usługi logistyczne, inne.

Taki zakres problematyki obejmuje wiedzĊ interdyscyplinarną, składającą

siĊ z: wiedzy matematycznej, znajomoĞci techniki i technologii, wiedzy na temat

organizacji i kierowania, rachunku kosztów itp. MoĪna to powiedzieü innymi

słowy. Problem logistyczny obejmuje dwa etapy: sformułowanie zadania

logistycznego oraz rozwiązanie tego zadania. Aby oba etapy sprawnie

przepro-wadziü, zaleca siĊ aby pierwszym etapem kierował logistyk-ekonomista przy

konsultacji inĪyniera, zaĞ drugim etapem kierował inĪynier wspomagany przez

logistyka-ekonomistĊ. Potrzebna jest bowiem szeroka wiedza z zakresu

zarzą-dzania, umiejĊtnoĞci informatyczne, techniczne itp.

Logistyk – (menedĪer, analityk, inĪynier) do spraw transportu

Logistyk – analityk wykorzystuje metody analityczne i iloĞciowe, badając,

prognozując i doskonaląc procesy zachodzące w ramach łaĔcucha dostaw.

Głównym problemem stawianym przed analitykiem transportu nie są decyzje

(odpowiedzi na proste pytania) w rodzaju:

Ɣ

Ile – elementów ma byü jednoczeĞnie załadowanych na paletĊ?

Ɣ

Jak – w jaki sposób – przemieszczaü i jakim Ğrodkiem transportu, dany

ładunek na danej trasie?

Obecnie wiĊkszoĞü przedsiĊbiorstw odchodzi od koncepcji własnej floty

samochodów na korzyĞü wyspecjalizowanych firm logistycznych, Ğwiadczących

szerszy wachlarz usług dodatkowych, poza samym przemieszczaniem ładunków.

W takim przypadku rola menedĪera do spraw transportu ogranicza siĊ do

kontroli uzgodnieĔ i warunków współpracy miĊdzy przedsiĊbiorstwem a firmą

logistyczną. Czyli jego zadaniem staje siĊ koordynowanie i kontrolowanie

działaĔ, które wczeĞniej były zaplanowane wspólnie z firmą zewnĊtrzną. Ale

dodatkowo tenĪe menedĪer musi zarządzaü znacznie szerszą skalą kryteriów

doboru takich profesjonalnych firm logistycznych. Nowymi kryteriami,

zyskują-cymi stale na znaczeniu są kwestie:

J. B e n d k o w s k i, M. K r a m a r z, Logistyka stosowana. Metody – techniki – analizy, wyd. Politechnika ĝląska, Gliwice 2006.

Ɣ

jakoĞci usług,

Ɣ

bezpieczeĔstwa procesowego transportowanego ładunku (np.

temperatu-rowego),

Ɣ

ekologicznoĞci procesu transportu itp.

Są jednak sytuacje, Īe firmy oprócz korzystania z usług transportowych

obcych firm logistycznych, pozostawiają czĊĞü transportu własnego, aby

za-pewniü sobie wiĊkszą elastycznoĞü, skutecznoĞü i niezaleĪnoĞü transportową.

W takich przypadkach zakres kompetencji menedĪera do spraw transportu jest

zasadniczo inny:

Ɣ

jednym z zagadnieĔ jest wybór odpowiedniego Ğrodka transportu. Chodzi

miĊdzy innymi o uwzglĊdnienie iloĞci przewoĪonego ładunku, pokonywanej

odległoĞci, czasu w jakim ma byü wykonany przewóz. Innymi bowiem

kryte-riami kieruje siĊ on w przypadku doboru samochodów osobowych, a innymi

samochodów ciĊĪarowych;

Ɣ

innym zagadnieniem jest sprostanie rosnącym wymogom postulatów

transportowych. Na przykład postulat ochrony zdrowia i bezpieczeĔstwa,

związanym z przewoĪeniem ĪywnoĞci. Postulat dotyczący przestrzegania czasu

pracy kierowców, kontroli stanu technicznego pojazdów itp. Wraz ze wzrostem

tych wymagaĔ rosną koszty transportu. Dlatego osoba zarządzająca transportem

aby zoptymalizowaü te koszty, musi znaü siĊ na zagadnieniach danej branĪy,

zagadnieniach logistycznych i zagadnieniach obsługi klienta;

Ɣ

menedĪer do spraw transportu oprócz dokonania wyboru odpowiedniego

pojazdu, nastĊpnie musi sprawowaü nad nim nadzór i kontrolĊ. W związku

z tym odpowiedzialny jest za wybór formy pozyskania samochodów (kredyt,

leasing, wynajem długoterminowy). Decyduje o wykupieniu na zewnątrz

pa-kietu usług serwisowych (serwis techniczny, assistance, ubezpieczenie, wymiana

i przechowywanie opon, samochód zastĊpczy, karta paliwa itp.).

Ɣ

dodatkowo samochód firmy moĪe wykorzystaü jako narzĊdzie

wynagra-dzania czy motywowania pracowników.

Reasumując, kompetencje menedĪera do spraw transportu w firmie skupiają

siĊ na sprawach:

Ɣ

projektowania nowego układu transportu (zewnĊtrznego i wewnĊtrznego)

własnego i obcego;

Ɣ

kontroli;

Ɣ

analizy zjawisk (np. kryteriów eksploatacyjnych dobranej floty

po-jazdów);

Ɣ

wprowadzania działaĔ korygujących w organizacji transportu

.

A. D m o w s k i, Praktyczne aspekty zarządzania flotą w przedsiĊbiorstwie branĪy

MoĪna w tym miejscu zaprezentowaü hipotetyczne CV idealnego

menedĪe-ra do spmenedĪe-raw logistyki, opmenedĪe-racowane przez profesjonalne firmy domenedĪe-radztwa

perso-nalnego

:

Ɣ

wiedza uwzglĊdniająca interdyscyplinarny kontekst logistyki,

wiedza na temat struktury i zakresu zarządzania logistycznego,

rozumienie praktycznych aspektów procesów łaĔcucha dostaw,

Ɣ

praktyczna wiedza z zakresu wdraĪania i zarządzania projektami

logi-stycznymi,

Ɣ

doĞwiadczenie w zakresie rekrutacji i motywacji zespołu,

udokumentowana współpraca z dostawcami,

Ɣ

znajomoĞü nowoczesnych narzĊdzi i metod planowania oraz sterowania

produkcją (JIT, KANBAN i inne),

Ɣ

znajomoĞü zasad handlu według standardów INCOTERMS,

Ɣ

wiedza na temat zagadnieĔ magazynowania: metody FIFO, LIFO,

opty-malizacja powierzchni magazynowej, aspekty prawne inwentaryzacji rocznej

i cyklicznej,

Ɣ

wiedza na temat zasad bieĪącej kontroli wyników finansowych,

Ɣ

wiedza z zakresu popularnych systemów informatycznych

wspomagają-cych zarządzanie,

Ɣ

znajomoĞü jĊzyków obcych (preferowane minimum dwa jĊzyki obce),

wykształcenie wyĪsze logistyczne (preferowane studia MBA).

Ɣ

gotowoĞü do zamieszkania w innym miejscu.

Wymienione łącznie cechy moĪna poklasyfikowaü w dwie kategorie:

cechy „twarde”: znajomoĞü jĊzyków obcych, wiedza z zakresu

zarządza-nia, znajomoĞü branĪy i rynku, interdyscyplinarne wykształcenie,

udokumento-wana praktyka zawodowa;

Ɣ

cechy „miĊkkie”: umiejĊtnoĞü pracy w zespole, komunikatywnoĞü,

my-Ğlenie strategiczne, zdolnoĞci analityczne, gotowoĞü ciągłego podnoszenia

kwa-lifikacji

.

Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom, juĪ od ponad dziesiĊciu lat

sto-suje siĊ tak zwany certyfikat kompetencji zawodowych logistyka,

potwierdzają-cy kwalifikacje zawodowe jego posiadacza. Certyfikat ten jest firmowany przez

Europejski System Certyfikacji Logistyków. Obecnie przystąpiło do tego

sys-temu i honoruje te kompetencje wiele krajów europejskich (w tym Polska) oraz

kraje spoza Europy.

KaĪdy z krajów naleĪących do tego systemu posiada własną jednostkĊ

cer-tyfikującą na poziomie kraju. W Polsce jest nią Instytut Logistyki i

Magazyno-wania w Poznaniu. Pełny zakres kwalifikacji opiera siĊ w tym systemie na trzech

22

CV Logistyk, Top Logistyk, 2008/2009. 23

kolejnych poziomach: junior, senior, master. W Polsce w roku 2009 są

prowa-dzone egzaminy na dwa pierwsze poziomy. Absolwentów poziomu pierwszego

jest juĪ kilkuset, natomiast poziomu drugiego „senior” zaledwie kilku

.

ZAKOēCZENIE – WNIOSKI

Rozszerzająca siĊ sfera usług logistycznych w aspekcie iloĞciowym i

jako-Ğciowym wpływa na wzrost zapotrzebowania na wykwalifikowaną kadrĊ.

Po-szukiwanie utalentowanych pracowników jest trudnym, kosztownym, ale

waĪ-nym zadaniem.

Badania przeprowadzone w USA w zakresie pracowników na stanowiska

logistyczne wykazały nastĊpujące wnioski:

Ɣ

ok. 40% badanych przedsiĊbiorstw włącza proces planowania personelu

w plan strategiczny przedsiĊbiorstwa,

Ɣ

ok. 50% firm planuje obsadĊ głównie stanowisk kierowniczych,

Ɣ

ok. 10% firm nie podejmuje Īadnej aktywnoĞci w obszarze planowania

potencjału ludzkiego.

Ciekawe wnioski dotyczą skutecznoĞci metod rekrutacji. Z danych wynika, Īe:

reklama medialna i rekrutacja w szkołach wyĪszych – są najbardziej

sku-tecznymi metodami pozyskiwania pracowników,

Ɣ

zdecydowanie dalej pod wzglĊdem skutecznoĞci rekrutacji plasują siĊ

po-zostałe metody: listy referencyjne kandydatów na pracowników, targi pracy,

wewnĊtrzne ogłoszenia, Internet.

Dane dotyczące wydatków związanych z poszczególnymi metodami rekrutacji:

najbardziej kosztowne są reklamy medialne (34,2%),

Ɣ

rekrutacja w szkołach wyĪszych jest taĔsza niemalĪe o połowĊ (17,6%),

poszukiwanie pracowników przez firmy headhunterskie (11,3%),

pozostałe metody rekrutacji nie przekraczają przedziału (4,1–7,3%)

.

W obszarze systemu edukacyjnego powinny zaistnieü nastĊpujące elementy:

moĪliwoĞü proponowania i zlecania specjalistom ze Ğwiata praktyki

pew-nych bloków wykładowych – zwłaszcza na koĔcowych latach nauki, gdzie

kształtuje siĊ ostateczna sylwetka absolwenta;

Ɣ

praktycy mogliby byü „drugim” opiekunem promotorem kształtującym

powstającą pracĊ dyplomową (jeden – ze strony naukowej, drugi – ze strony

praktycznej). Sprawiałoby to, Īe praca miałaby silny aspekt praktyczny, który

zostanie zauwaĪony i wykorzystany u konkretnego pracodawcy;

I. F e c h n e r, G. S z y s z k a, Logistyka w Polsce, Raport 2008, ILiM, PoznaĔ 2009. 25

B. S k o w r o n-G r a b o w s k a, Problemy kadrowe w amerykaĔskich centrach

Ɣ

zastosowanie „porozumienia miĊdzyuczelnianego”, w ramach którego

kaĪdy z oĞrodków oferowałby to, co ma najlepszego. Standardy nauczania

powinny byü bardziej precyzyjnie okreĞlone. Logistyka powinna byü nauczana

w ten sam sposób i zawieraü te same treĞci programowe. Ale poniewaĪ kaĪdy

oĞrodek akademicki ma jakieĞ silniejsze i słabsze strony, powinien przedstawiü

ofertĊ studiów II-ego stopnia czy studiów podyplomowych w ofercie znacznie

szerszej, w której siĊ specjalizuje. Temu sprzyja „system boloĔski”. Student

moĪe zebraü pewną iloĞü punktów na jednej uczelni, gdzie są wykładane

przedmioty go interesujące, a potem przenieĞü siĊ do innego oĞrodka krajowego

lub zagranicznego, gdzie są inni specjaliĞci z innego obszaru, który go

interesu-je. Pozwoliłoby to firmom, które chcą pozyskaü absolwentów – specjalistów

o konkretnych predyspozycjach merytorycznych, „pukaü do właĞciwych drzwi”

oszczĊdzając czas – idea klastra. Chodzi o „obecnoĞü” firm w strukturze uczelni

– chodzi o tworzenie klastrów edukacyjnych.

LITERATURA

B u k o w s k i L., VIII Konferencja Logistyki Stosowanej, Zakopane 2004.

B e n d k o w s k i J., K r a m a r z M., Logistyka stosowana. Metody – techniki – analizy, Politechnika ĝląska, Gliwice 2006.

B o z a r t h C., H a n d f i e l d R. B., Wprowadzenie do zarządzania operacjami i łaĔcuchem

dostaw, Helion, Gliwice 2007.

B r i l m a n J., Nowoczesne koncepcje i metody zarządzania, PWE, Warszawa 2002. CV logistyk, „Top Logistyk” 2008–2009.

D m o w s k i A., Praktyczne aspekty zarządzania flotą w przedsiĊbiorstwie branĪy spoĪywczej, „Zeszyty Naukowe WyĪszej Szkoły Ekonomii i Innowacji” 2008, nr 7, „Transport”.

F e c h n e r I., S z y s z k a G., Logistyka w Polsce, Raport 2008, ILiM, PoznaĔ 2009. G ą s i o r o w s k i W., Zapotrzebowanie na managerów logistyki, „Top Logistyk” 2008, nr 2. H a r r i s o n A., v a n H o e k R., Zarządzanie logistyką, PWE, Warszawa 2009.

J e r u s z k a U., EfektywnoĞü kształcenia zawodowego. Kształcenie zawodowe a rynek pracy, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2000.

J e r u s z k a U., Optymalizacja kształcenia zawodowego z punktu widzenia potrzeb rynku pracy, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2002.

K a b a j M., Optymalizacja struktur kształcenia zawodowego i popytu na pracĊ, [w:] U. J e -r u s z k a, Optymalizacja kształcenia zawodowego z punktu widzenia pot-rzeb -rynku p-racy, Wyd. Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2002.

K o r n J., Twarz logistyka, „Top Logistyk” 2008, nr 2.

K r u p s k i R., Zarządzanie przedsiĊbiorstwem w turbulentnym otoczeniu, PWE, Warszawa 2005.

Logistyka na polskich uczelniach, „Logistyka” 2001, nr 3.

Ł u p i c k a A., Sieci logistyczne. Teorie, modele, badania, wyd. AE, PoznaĔ 2006.

O l e s i Ĕ s k i Z., Kształtowanie relacji sieci globalnych z lokalnymi na przykładzie koneckiego

klastra odlewniczego i ceramicznego, „Organizacja i Zarządzanie” 2008, nr 1.

P i e k a r s k i J., Edukacja alternatywna. Nowe teorie, modele badaĔ i reformy, wyd. Impuls, Kraków 2000.

Rocznik statystyczny RP, GUS, Warszawa 2008.

Rozwój edukacji logistycznej, „Logistyka” 2009, nr 4.

S a s a k J., Integratory przepływu informacji jako instrumenty zarządzania wiedzą w AP, „Zarządzanie Publiczne” 2007, nr 3, Zeszyty Naukowe Instytutu Spraw Publicznych Uni-wersytetu JagielloĔskiego, Kraków 2008.

S k a w i Ĕ s k a E., Klastry biznesowe w rozwoju konkurencyjnoĞci i innowacyjnoĞci regionów.

ĝwiat – Europa – Polska, PWE, Warszawa 2009.

S k o w r o n-G r a b o w s k a B., Problemy kadrowe w amerykaĔskich centrach logistycznych, „Gospodarka Materiałowa i Logistyka” 2009, nr 8.

S o l v e l l O., L i n d q v i s t G, K e t e l s Ch., Zielona ksiĊga inicjatyw klastrowych. Inicjatywy

klastrowe w gospodarkach rozwijających siĊ i w fazie transformacji, Agencja Reklamowo-

-Wydawnicza Arkadiusz Grzegorczyk, Polska Agencja Rozwoju PrzedsiĊbiorczoĞci, War-szawa 2006.

S z t a n d e r s k a U., Czego (nie) uczą polskie szkoły? System edukacji a potrzeby rynku pracy

w Polsce, wyd. Fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju FOR, Warszawa 2008. S z u s t e r M., Miododajne klastry, „Top Logistyk” 2008, nr 1.

www.okulewicz.republika.pl

Cezary Gradowicz

The systems of education in shaping the creative staff for logistic

The conception of clusters allows: achieving higher level of specialization, more efficient allocation of resources, broaden range of action and elasticity of integrated units. Typology of modern cluster forms distinguishes, among others, service clusters, which base on high level of intellectual capital.

In the following article possible and desirable growth of quality of professional education in the area of logistics is presented, from the point of view of potential educational cluster.

The article contains three main points of the analysis: suggestions for education for logistics purposes, current state of education in the area of logistics and candidate profile for the profession of logistic-manager.