Katarzyna Szymańska
Postawy wobec eutanazji wśród studentów
pielęgniarstwa, prawa i kleryków*
Attitudes Towards Euthanasia Among Students of Nursing,
Law and Seminarians
Studentka studiów magisterskich kierunku pielęgniarstwo, Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Streszczenie
Wprowadzenie. Wraz z upływem czasu zmieniało się postrzeganie śmierci. W dzisiejszych czasach ciągle pracuje się nad różnymi nowymi metodami mającymi przedłużać życie, a jednocześnie pojawiają się też chęci przyspiesze-nia śmierci przez eutanazję.
Cel pracy. Przedstawienie postaw i porównanie poglądów na temat eutanazji wśród studentów pielęgniarstwa, prawa i seminarium duchownego.
Materiał i metody. Narzędziem badawczym była ankieta autora pracy. Badanie przeprowadzono wśród 47 studen-tów pielęgniarstwa, 38 prawa i 27 seminarium duchownego. Łącznie zebrano 112 ankiet.
Wyniki. Eutanazję popiera 31,92% badanych studentów pielęgniarstwa i 39,47% prawa. Żaden kleryk nie poparł eutanazji, zaś przeciwnych jej jest 96,30%. Na własną eutanazję nie zgodziłoby się 17,02% badanych studentów pie-lęgniarstwa, 44,74% prawa i 96,30% kleryków. 38,30% badanych studentów piepie-lęgniarstwa, 57,89% prawa i 96,30% seminarium duchownego nie wyraziłoby zgody na eutanazję któregoś z członków swojej rodziny.
Wnioski. Według większości zbadanych studentów pielęgniarstwa i prawa eutanazja to zabieg skracający życie. Większość badanych kleryków sądzi, że jest to rozmyślne spowodowanie śmierci nieuleczalnie chorej osoby. Chrześcijanami są wszyscy klerycy oraz większość ankietowanych studentów pielęgniarstwa i prawa, mimo to z opinią Kościoła katolickiego na temat eutanazji nie zgadza się większość badanych studentów prawa, a większość studentów pielęgniarstwa nie ma zdania na ten temat. Pośród badanych studentów pielęgniarstwa i seminarium duchownego większość nie popiera legalizacji eutanazji w Polsce, a za jej legalizacją w naszym kraju jest większość badanych studentów prawa. Większość ankietowanych studentów pielęgniarstwa i prawa uważa, że to pacjent powinien decydować o dokonaniu eutanazji, a większość kleryków uważa, że nikt nie ma prawa o tym decydować (Piel. Zdr. Publ. 2012, 2, 2, 125–133).
Słowa kluczowe: śmierć, eutanazja.
Abstract
Background. With the passage of time the perception of death has changed. Nowadays, people are making efforts to prolong life, but on the other hand, they desire to hasten death by performing euthanasia.
Objectives. The objective of the study was to recognise attitudes and comparison of views on euthanasia among the students of nursing, law and seminary.
Material and Methods. As a research tool author used a survey constructed on the basis of her own thoughts. The study was carried out among 47 students of nursing, 38 of law and 27 of seminary. Total collected 112 surveys. Results. 31.92% students of nursing and 39.47% students of law support euthanasia. None of seminarians support euthanasia and 96.30% of them are against euthanasia. 17.02% students of nursing, 44.74% students of law and 96.30% clergymen would not perform euthanasia on their own. 38.30% students of nursing, 57.89% of law and 96.30% of seminary do not agree to perform euthanasia on any member of his family.
Piel. Zdr. Publ. 2012, 2, 2, 125–133 ISSN 2082-9876
PrACE OrYGINALNE
© Copyright by Wroclaw Medical University
* Praca napisana na podstawie pracy magisterskiej autorstwa Katarzyny Szymańskiej (Akademia Medyczna im. Pias-tów Śląskich we Wrocławiu, Wydział Nauk o Zdrowiu, kierunek pielęgniarstwo) pt. „Postawy wobec eutanazji wśród studentów pielęgniarstwa, prawa i kleryków”, promotorem pracy był dr n. med. Dominik Krzyżanowski.
Conclusions. Most of the students of nursing and law believe that euthanasia is a procedure that shortens the life. Most of clergymen thinks that euthanasia is an intentional death provoking of terminally ill people. All clergymen and most of the students of nursing and law are Christians. However most of the students of law disagree with the opinion of the Catholic Church about euthanasia. For almost all of the students of nursing it is hard to say if they agree or not with this opinion. Most of the students of nursing and seminary are against legalizing euthanasia in Poland. Most of the students of law support the legalization of euthanasia in Poland. Most of students of nursing and law think that patients should decide if they want to perform euthanasia on themselves and most of clergymen believe that nobody should decide about it (Piel. Zdr. Publ. 2012, 2, 2, 125–133).
Key words: death, euthanasia.
W pędzie dzisiejszego świata nie ma czasu na zastanawianie się nad śmiercią. Odsuwana na bok, stała się niejako tematem tabu. Jednak śmierć to część naszego ludzkiego życia, którą musimy przy-jąć, uszanować oraz pogodzić się z jej nadejściem. Przystosowanie się do ciężkiej choroby czy też do śmierci wymaga pewnych zmian w sposobie myśle-nia pacjenta, ukierunkowanego nie na przeszłość, lecz na przyszłość. Oznacza to konfrontację z ca-łym wyzwaniem, jakie stwarza sytuacja, w której znalazł się chory [1]. Śmierć jest nieunikniona, za-tem należy przygotować się na nią w przyszłości.
Niegdyś chorzy umierali w domu, w spoko-ju, otoczeni opieką najbliższych im osób. Obecnie umierają zazwyczaj samotnie, z dala od rodziny, w zapomnieniu. Najczęściej dzieje się to w nieprzy-stosowanych do tego procesu szpitalach, gdzie bar-dziej kładzie się nacisk na leczenie niż na towarzy-szenie przy śmierci. Dziś są lekarstwa na niektóre choroby, niegdyś uważane za nieuleczalne. Medycy-na wciąż się rozwija, a wraz z jej rozwojem pojawił się temat eutanazji, jednak ludzie nie zdają sobie sprawy, jakie zagrożenie niesie jej legalizacja. Naj-lepszym przykładem tego jest Holandia, gdzie euta-nazja jest zalegalizowana, ale dochodzi do licznych nadużyć. Władze często nie mają kontroli, co powo-duje, że ludzie boją się lekarzy, szpitali, a nawet swo-ich rodzin. Są różne opinie na temat eutanazji: jedni uważają, że eutanazja jest dobrym rozwiązaniem, pozwalającym umrzeć godnie i bez cierpień, inni zaś sądzą, że zaprzecza ona darowi życia. Jest ucieczką od przebywania z chorym, który zbliża się ku kre-sowi swojej egzystencji, towarzyszenia mu i wspie-rania aż do końca. Łatwiej i taniej jest uśmiercić niż leczyć czy też sprawować opiekę nad chorymi ter-minalnie [2–5]. Celem leczniczych działań powinno być dbanie o poprawę jakości życia takich chorych, na co pozwala opieka paliatywna i hospicyjna. Jest to możliwe dzięki czynnościom pielęgniarskim, które są sprawnie wykonywane przez personel oraz dzię-ki rozpoznawaniu i zaspokajaniu potrzeb zarówno fizycznych, psychosocjalnych, jak i duchowych ta-kiego pacjenta [6].
W Polsce prawo zabrania dokonywania euta-nazji, jest ona u nas nielegalna [7]. Sprzeciwia się jej również Kościół katolicki, uznając za zabójstwo. Dopuszcza on jednak tzw. zasadę podwójnego
skutku (tzn. dopuszcza leczenie, którego celem jest złagodzenie uciążliwych objawów występujących u pacjenta, pomimo iż te działania mogą przyspie-szyć śmierć) oraz rezygnację z prowadzenia tzw. uporczywej terapii (tzn. gdy dalsze leczenie prze-dłuża jedynie agonię i związane z nią cierpienie, nie wykonuje się wtedy czynności zapobiegających śmierci pacjenta lub mogących ją opóźnić) [8–11]. Kodeks Etyki Lekarskiej również nie wyraża zgody na dokonywanie eutanazji, chociaż – podobnie jak w religii katolickiej – dopuszcza „zasadę podwój-nego skutku” oraz rezygnację z „uporczywej tera-pii” [12].
Materiał i metody
Materiał do badań zgromadzono za pomocą ankiety własnego autorstwa. Ankieta składała się z 22 pytań, z czego trzy pierwsze dotyczyły pod-stawowych informacji o respondencie: jego płci, wieku oraz kierunku studiów. Jedno pytanie w an-kiecie było otwarte, a pozostałe były jednokrotnego lub wielokrotnego wyboru.
Grupę badawczą stanowili studenci Akademii Medycznej im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Wydział Nauk o Zdrowiu, kierunek pielęgniarstwo II stopnia (stacjonarne) I rok oraz studenci Uni-wersytetu Wrocławskiego, Wydział Prawa, Admi-nistracji i Ekonomii na kierunku prawo III rok, oraz klerycy z Wyższego Seminarium Duchownego w Bagnie. Zebrano razem 112 ankiet: 47 wśród stu-dentów pielęgniarstwa, 38 prawa i 27 seminarium duchownego. W badanej grupie na kierunku pie-lęgniarstwo mężczyźni stanowili 4,26% (2 osoby), a kobiety 95,74% (45 osób), na prawie zaś 36,84% byli to mężczyźni (14 osób), a 63,16% to kobiety (24 osoby). W seminarium duchownym respon-dentami byli sami mężczyźni (100%). Najmłodsza osoba ankietowana na pielęgniarstwie miała 22, a najstarsza 42 lata. Średnia wieku na pielęgniar-stwie wyniosła 23 lata. Najmłodsza osoba ankieto-wana z prawa miała 22, zaś najstarsza 27 lat. Śred-nia wieku na prawie wyniosła 22 lata. Najmłodszy ankietowany kleryk miał 23, a najstarszy 36 lat. Średnia wieku w seminarium duchownym wynios-ła 27 lat.
Zgromadzone informacje analizowano z uży-ciem programów Excel i Statistica 9.0. Posłużo-no się wskaźnikami procentowymi (%) w celu scharakteryzowania badanej zbiorowości. Test χ2, stosowany do testowania nieparametrycznych zmiennych, posłużył do weryfikacji hipotez staty-stycznych. Analizy badawczych hipotez w tej pracy dokonano na poziomie istotności p ≤ 0,01. Zebra-ne daZebra-ne umieszczono w tabelach liczności. Zapre-zentowano w nich wartości procentowe (%) oraz wskaźniki liczbowe odpowiedzi respondentów (n) wraz z interpretacją wartości testu χ2 Pearsona.
Wyniki
respondenci zapytani o opinie na temat: czym według nich jest eutanazja (ryc. 1) w większości studenci pielęgniarstwa (44,68%) i prawa (42,11%) odpowiadali, iż jest to zabieg skracający życie; po-dobnie uważa 48,15% kleryków. Nie stwierdzono istotnych różnic statystycznych. W większości kle-rycy uważają, że eutanazja to rozmyślne spowodo-wanie śmierci osoby nieuleczalnie chorej (66,67%). Podobnie sądzi 31,91% zbadanych studentów pie-lęgniarstwa i 18,42% prawa. Uzyskane wyniki są istotne statystyczne (tab. 1). Kierunek studiów może mieć wpływ na udzielane odpowiedzi. Eu-tanazję za formę godnej śmierci uważa na kierun-ku pielęgniarstwo 19,15% badanych, na prawie 21,05%, a w seminarium duchownym 7,41%. Nie
stwierdzono istotnych różnic statystycznych. Jako dowód złej organizacji państwa i bezradność służ-by zdrowia eutanazję określiło 6,38% ankietowa-nych z kierunku pielęgniarstwa, 13,16% z prawa i 22,22% z seminarium duchownego. Nie stwier-dzono istotnych różnic statystycznych (tab. 1).
Badając opinię dotyczącą poparcia eutanazji (ryc. 2) stwierdzono, że zbadani studenci pielę-gniarstwa mają dość równo podzielone zdania na ten temat. Za eutanazją opowiada się 31,92% ankietowanych z pielęgniarstwa, przeciwnych jest 34,04%, zaś do końca niezdecydowanych jest 34,04%. Nieznaczna większość na pielęgniarstwie jest jednak przeciwko eutanazji (34,04%). Podob-nie jest ze zbadanymi studentami prawa, gdyż ich opinia jest również dość równo podzielona. Za eutanazją jest 39,47% respondentów, przeciwko niej 31,58%, zaś 28,95% respondentom trudno określić ostatecznie swój stosunek do eutanazji. Większość studentów prawa popiera jednak euta-nazję (39,47%). Przeciwko eutanazji opowiada się znaczna większość zbadanych kleryków (96,30%). Niewielki odsetek nie jest do końca
zdecydowa-Tabela 1. Opinia badanych na temat tego czym według nich jest eutanazja Table 1. respondents opinion about what is euthanasia
Co to jest eutanazja? Kierunek studiów
pielęgniarstwo prawo seminarium duchowne
% n % n % n
Godna śmierć 19,15 9 21,05 8 7,41 2
Zabieg skracający życie 44,68 21 42,11 16 48,15 13
Dowód złej organizacji państwa i
bezrad-ność służby zdrowia 6,38 3 13,16 5 22,22 6
rozmyślne spowodowanie śmierci osoby
nieuleczalnie chorej 31,91 15 18,42 7 66,67 18
godna
śmierć dowód złejorganizacji państwa i bezradność służby zdrowia rozmyślne spowodowanie śmierci osoby nieuleczalnie chorej pielęgniarstwo prawo seminarium duchowne zabieg skracający życie
Ryc. 1. Opinia badanych na temat tego czym według nich jest eutanazja
Fig. 1. respondents opinion about what is euthanasia
Tabela 2. Statystyka Table 2. Statistics
Statystyka χ2 df p
ny czy popierają eutanazję, czy też nie (3,70%). Żaden badany kleryk nie popiera eutanazji (0%). Uzyskane wyniki są istotne statystyczne (tab. 2). Kierunek studiów może mieć wpływ na udzielane odpowiedzi.
Pod względem religii, jaką wyznają badani (ryc. 3) znaczna większość to chrześcijanie wśród studentów pielęgniarstwa (87,23%) i prawa (81,58%), a w seminarium duchownym wszyscy (100%). Ankietowani z kierunku pielęgniarstwo w 12,77% są osobami niewierzącymi, zaś na kie-runku prawo 15,79% to niewierzący, a 2,63% to agnostycy. Nie stwierdzono istotnych różnic sta-tystycznych.
Na pytanie odnośnie do zgody z opinią Ko-ścioła katolickiego na temat eutanazji (ryc. 4) badanym studentom pielęgniarstwa w większości (36,18%) trudno powiedzieć czy zgadzają się z tą opinią czy też nie. Na kierunku pielęgniarstwo ta-ki sam odsetek anta-kietowanych zarówno popiera, jak i sprzeciwia się opinii Kościoła katolickiego dotyczącej eutanazji i wynosi po 31,91%. Na kie-runku prawo większość ankietowanych nie zga-dza się z opinią Kościoła katolickiego – 52,63%, 26,32% zgadza się z nią, a 21,05% trudno powie-dzieć. Wśród kleryków 96,30% zgadza się z opi-nią Kościoła katolickiego, a 3,70% trudno jest po-wiedzieć. Uzyskane wyniki są istotne statystyczne (tab. 6, 7). Kierunek studiów może mieć wpływ na udzielane odpowiedzi.
Odnośnie do legalizacji eutanazji w Polsce (ryc. 5) większość badanych studentów z kierun-ku pielęgniarstwo (40,43%) oraz z seminarium duchownego (96,30) nie popiera legalizacji euta-nazji. Podobnie uważa 34,21% ankietowanych
stu-Tabela 3. Opinia na temat poparcia eutanazji
Table 3. respondents opinion about support of euthanasia
Czy popiera pan/i eutanazję? Kierunek studiów
pielęgniarstwo prawo seminarium duchowne
% n % n % n Tak 31,92 15 39,47 15 0 0 Nie 34,04 16 31,58 12 96,30 26 Trudno powiedzieć 34,04 16 28,95 11 3,70 1 tak trudno powiedzieć pielęgniarstwo prawo seminarium duchowne nie
Ryc. 2. Opinia na temat poparcia eutanazji
Fig. 2. respondents opinion about support of euthanasia Tabela 4. Statystyka Table 4. Statistics Statystyka χ2 df p χ2 Pearsona 33,73523 df = 4 p = 0,00000 chrześcijaństwo niewierzący pielęgniarstwo prawo seminarium duchowne agnostyk
Ryc. 3. Analiza wyznania religij-nego badanych
Fig. 3. Analysis of the respodents religion
dentów prawa. Większość z nich jest za legalizacją eutanazji w naszym kraju (39,47%).
Na pielęgniarstwie zaś 27,66% sądzi podobnie, a żaden kleryk nie opowiedział się za jej legalizacją. Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na ten temat 31,91% ankietowanym z pielęgniarstwa, 26,32%
z prawa i 3,70% z seminarium duchownego. Uzy-skane wyniki są istotne statystyczne (tab. 8, 9). Kierunek studiów może mieć wpływ na udzielane odpowiedzi.
Na własną eutanazję nie zgodziłaby się (ryc. 6) większość ankietowanych z kierunku prawa (44,74%) i z seminarium duchownego (96,30%), a jedynie 17,02% badanych studentów z pielę-gniarstwa nie wyraziłaby takiej zgody. W więk-szości respondenci z pielęgniarstwa nie wiedzą czy zgodzili by się na własną eutanazję – 44,68%. Niewiele mniejszy odsetek z nich – 38,30% jednak wyraziłoby na to zgodę. 26,32% respondentów z prawa również wyraziłoby zgodę na własną
euta-Tabela 5. Analiza wyznania religijnego badanych Table 5. Analysis of the respodents religion
Jaką religię pan/i wyznaje? Kierunek studiów
pielęgniarstwo prawo seminarium duchowne
% n % n % n Chrześcijaństwo 87,23 41 81,58 31 100 27 Islam 0 0 0 0 0 0 Judaizm 0 0 0 0 0 0 Hinduizm 0 0 0 0 0 0 Inna 0 0 0 0 0 0 Agnostyk 0 0 2,63 1 0 0 Niewierzący 12,77 6 15,79 6 0 0 tak trudno powiedzieć pielęgniarstwo prawo seminarium duchowne nie
Ryc. 4. Analiza opinii odnośnie do nauki Kościoła katolickiego na temat eutanazji
Fig. 4. Analysis respondents opinion about this what Catholic Church thinks about euthanasia
Tabela 7. Statystyka Table 7. Statistics
Statystyka χ2 df p
χ2 Pearsona 42,18128 df = 4 p = 0,00000
Tabela 6. Analiza opinii odnośnie do nauki Kościoła katolickiego na temat eutanazji
Table 6. Analysis respondents opinion about this what Catholic Church thinks about euthanasia
Czy zgadza się pan/i z opinią Kościoła
katolickiego na temat eutanazji? Kierunek studiów
pielęgniarstwo prawo seminarium duchowne
% n % n % n
Tak 31,91 15 26,32 10 96,30 26
Nie 31,91 15 52,63 20 0 0
nazję, natomiast nie wie czy by to zrobiło 28,95% z nich. Żaden badany kleryk nie wyraził zgody na własną eutanazję, zaś 3,70% z nich nie wie czy wy-raziłoby taką zgodę. Uzyskane wyniki są istotne statystycznie (tab. 10, 11). Kierunek studiów może mieć wpływ na udzielane odpowiedzi.
Tabela 8. Opinia na temat legalizacji eutanazji w Polsce
Table 8. respondents opinion about legalization euthanasia in Poland
Czy jest pan/i za legalizacją eutanazji
w Polsce? pielęgniarstwo Kierunek studiówprawo seminarium duchowne
% n % n % n Tak 27,66 13 39,47 15 0 0 Nie 40,43 19 34,21 13 96,30 26 Trudno powiedzieć 31,91 15 26,32 10 3,70 1 tak trudno powiedzieć pielęgniarstwo prawo seminarium duchowne nie
Ryc. 5. Opinia na temat legalizacji eutanazji w Polsce
Fig. 5. respondents opinion about legalization euthanasia in Poland
Tabela 9. Statystyka Table 9. Statistics
Statystyka χ2 df p
χ2 Pearsona 29,95209 Df = 4 p = 0,00001
Tabela 10. Opinia ankietowanych co do zgody na własną eutanazję Table 10. respondents opinion about consent to own euthanasia
Czy pan/i wyraziłby/aby zgodę
na własną eutanazję? Kierunek studiów
pielęgniarstwo prawo seminarium duchowne
% n % n % n Tak 38,30 18 26,32 10 0 0 Nie 17,02 8 44,74 17 96,30 26 Nie wiem 44,68 21 28,95 11 3,70 1 Tabela 11. Statystyka Table 11. Statistics Statystyka χ2 df p χ2 Pearsona 43,55422 df = 4 p = 0,00000
Na pytanie dotyczące zgody na eutanazję któ-regoś z członków swojej rodziny (ryc. 7) większość ankietowanych ze wszystkich trzech kierunków stwierdziła, że nie wyraziłaby zgody na eutanazję u któregoś z członków swojej rodziny: na prawie 57,89% badanych, w seminarium duchownym 96,30%, a 38,30% na pielęgniarstwie. również tyle samo (38,30%) na pielęgniarstwie nie wie czy wy-raziłoby taką zgodę, podobnie niezdecydowanych w tej kwestii jest 23,68% ankietowanych z kierun-ku prawa i 3,70% kleryków. Zgodę na eutanazję
u któregoś z członków swojej rodziny wyraziło-by 23,40% badanych z kierunku pielęgniarstwo i 18,42% z prawa. Na taką zgodę nie zdecydował się żaden kleryk (0%). Uzyskane wyniki są istotne statystyczne (tab. 12, 13). Kierunek studiów może mieć wpływ na udzielane odpowiedzi.
Na temat tego kto powinien decydować o do-konaniu eutanazji (ryc. 8) większość respondentów z pielęgniarstwa (80,85%) i prawa (65,79%) uważa, że powinien być to pacjent. Podobnie sądzi 14,81% kleryków. Uzyskane wyniki są istotne statystycznie (tab. 14, 15). Kierunek studiów może mieć wpływ na udzielane odpowiedzi. 21,28% badanych z pie-lęgniarstwa, 23,68% z prawa i 3,70% z seminarium duchownego sądzi, że taką decyzję powinien po-dejmować lekarz. Nie było istotnych różnic staty-stycznych. 27,66% ankietowanych z pielęgniarstwa, 7,89% z prawa i 3,70% z seminarium duchownego uważa, iż to najbliższa rodzina chorego powinna
de-cydować o dokonaniu eutanazji. Uzyskane wyniki są istotne statystycznie (tab. 16). Kierunek studiów może mieć wpływ na udzielane odpowiedzi. Od-powiedź „inne” zaznaczyło większość kleryków, bo aż 81,48%. również 10,64% badanych z kierunku pielęgniarstwo i 7,89% badanych z prawa wybrało tę odpowiedź. Wszystkie te osoby, które zaznaczyły odpowiedź „inne” sądzą, że nikt nie powinien de-cydować o dokonaniu eutanazji. Uzyskane wyniki są istotne statystycznie (tab. 17). Kierunek studiów może mieć wpływ na udzielane odpowiedzi.
Omówienie
Z badań opinii publicznej wynika, że dopusz-czalność eutanazji ma coraz więcej zwolenników. W Australii eutanazję akceptowało 81% ankie-towanych, w Wielkiej Brytanii 80%, w Kanadzie 76%, a w Stanach Zjednoczonych 80% [13]. tak trudno powiedzieć pielęgniarstwo prawo seminarium duchowne nie
Ryc. 6. Opinia ankietowanych co do zgody na własną eutanazję Fig. 6. respondents opinion about consent to own euthanasia
Tabela 12. Opinia badanych na temat zgody na eutanazję u któregoś z członków swojej rodziny Table 12. respondents opinion about consent on euthanasia on any members of his family
Czy zgodziłby/aby się pan/i na eutanazję
któ-regoś z członków swojej rodziny? pielęgniarstwo Kierunek studiówprawo seminarium duchowne
% n % n % n Tak 23,40 11 18,42 7 0 0 Nie 38,30 18 57,89 22 96,30 26 Nie wiem 38,30 18 23,68 9 3,70 1 tak trudno powiedzieć pielęgniarstwo prawo seminarium duchowne nie
Ryc. 7. Opinia badanych na temat zgody na eutanazję u któregoś z członków swojej rodziny Fig. 7. respondents opinion about consent on euthanasia on any members of his family
Tabela 13. Statystyka Table 13. Statistics
Statystyka χ2 df p
Według przeprowadzonego sondażu Centrum Badania Opinii Społecznej w Polsce 48% populacji popiera skracanie życia ludzi nieuleczalnie cho-rych [10].
Z przeprowadzonych w niniejszej pracy badań wynika, iż wśród studentów pielęgniarstwa prze-ciwnych eutanazji jest 34,04% ankietowanych, nie-wiele mniej, bo 31,92% popiera ją, a 34,04% trud-no odpowiedzieć jedtrud-noznacznie czy ją popierają
czy też nie. Na kierunku prawa 39,47% ankieto-wanych popiera eutanazję, 31,58% jest jej przeciw-nych, a 28,95% trudno się jednoznacznie określić. W seminarium duchownym 96,30% kleryków jest jej przeciwnych, a 3,70% trudno odpowiedzieć. Żaden kleryk nie popiera eutanazji.
Za ustawą o eutanazji opowiada się 90% ho-lenderskich obywateli i uznaje ją za znaczące osiągnięcie. rocznie około 6 tysięcy Holendrów wybiera właśnie ten sposób śmierci. W prakty-ce jest jednak zgłaszanych tylko 40% przypad-ków uśmiercania poprzez eutanazję. Około 12% wszystkich zgonów rocznie stanowi tam eutanazja niedobrowolna. Badania z 2001 roku wykazały, iż lekarze holenderscy dokonują eutanazji najczęściej na pacjentach niezdolnych do wyrażenia własnej woli oraz tych, którzy nie zostali poproszeni o wy-rażenie takiej zgody [14].
Za legalizacją eutanazji w Polsce opowiada się 61% obywateli, a liczba ta zwiększyła się o 13% w stosunku do 2005 roku, 31% Polaków sprzeciwia się legalizacji eutanazji [10].
Z przeprowadzonych badań wynika, iż przeciw-na legalizacji eutaprzeciw-nazji jest zprzeciw-naczprzeciw-na część respon-dentów z pielęgniarstwa (40,43%) i większość re-spondentów z seminarium duchownego (96,30%). W większości za legalizacją eutanazji w Polsce są studenci prawa – 39,47%, chociaż przeciwnych te-mu jest niewiele mniejszy odsetek – 34,21%.
Tabela 14. Opinia badanych odnośnie do tego, kto powinien decydować o dokonywaniu eutanazji Table 14. respondents opinion about who should decide to make euthanasia
Kto według pani/a powinien
decydo-wać o dokonywaniu eutanazji? pielęgniarstwo Kierunek studiówprawo seminarium duchowne
% n % n % n
Pacjent 80,85 38 65,79 25 14,81 4
Lekarz 21,28 10 23,68 9 3,70 1
Najbliższa rodzina chorego 27,66 13 7,89 3 3,70 1
Inne 10,64 5 7,89 3 81,48 22 Tabela 15. Statystyka Table 15. Statistics Statystyka χ2 df p χ2 Pearsona 31,96539 df = 4 p = 0,00000 Tabela 16. Statystyka Table 16. Statistics Statystyka χ2 df p χ2 Pearsona 10,01397 df = 4 p = 0,00669 Tabela 17. Statystyka Table 17. Statistics Statystyka χ2 df p χ2 Pearsona 54,35207 df = 4 p = 0,00000 pacjent najbliższa rodzina chorego pielęgniarstwo prawo seminarium duchowne lekarz inne
Ryc. 8. Opinia badanych na temat, kto powinien decydować o dokonywaniu eutanazji
Fig. 8. respondents opinion about who should decide to make euthanasia
Piśmiennictwo
[1] Szwat B., Słupski W., Krzyżanowski D.: Sposoby radzenia sobie z chorobą nowotworową a poczucie depresji i nasilenie bólu u chorych objętych opieką paliatywną. Piel. Zdr. Publ. 2011, 1, 1, 35–41.
[2] Domżał-Drzewicka R.: Czym jest eutanazja w XX wieku? [W:] Eutanazja a opieka paliatywna. Aspekty etycz-ne, religijetycz-ne, psychologiczne i prawne. red.: Biela A., Block B., Gołofit M., Patyjewicz L., Siwek B., Widomska- -Czekajska T., Wojtulewicz T. Katolicki Uniwersytet Lubelski i Akademia Medyczna w Lublinie, Lublin 1996, 111–113.
[3] Eareckson-Tada J.: Kiedy można umrzeć? Samobójstwo, eutanazja, cierpienie, litość. Wyd. Pojednanie, Lublin 1993.
[4] Fenigsen R.: Eutanazja. Śmierć z wyboru? Wyd. W drodze, Poznań 1997. [5] Israël L.: Eutanazja czy życie aż do końca. Wyd. WAM, Kraków 2002.
[6] Sleziona M., Krzyżanowski D.: Postawy pielęgniarek wobec umierania i śmierci pacjenta. Piel. Zdr. Publ. 2011, 1, 3, 217–223.
[7] Kodeks karny. Kodeks postępowania karnego. Kodeks karny wykonawczy. Wyd. LexisNexis.
[8] Muszala A., Rudziewicz A.: Bioetyka w szkole. Dla nauczycieli, wychowawców i katechetów. Wyd. Salwator, Kraków 2007, 105–109.
[9] Szeroczyńska M.: Eutanazja i wspomagane samobójstwo na świecie. Wyd. Universitas, Kraków 2004. [10] Śledzianowski J.: Eutanazja – dobra śmierć czy zabójstwo człowieka. Wyd. Jedność, Kielce 2010.
[11] Dok. elektr. http://mateusz.pl/czytelnia/ts-eutanazja.htm 09.02.2012 r. Stroynowski T.: religijne aspekty eutanazji. [12] Dok. elektr. http://pro-life.pl/?a=articles&id=17 27.09.2011 r. Eutanazja i samobójstwo wspomagane w świetle
polskiego prawa.
[13] Brzeziński T.: Etyka lekarska. PZWL, Warszawa 2002.
[14] Muszala A.: Encyklopedia bioetyki. Wyd. Polwen, radom 2005. Adres do korespondencji: Katarzyna Szymańska ul. T. Kościuszki 9/14 55-120 Oborniki Śląskie tel.: 785 898 289 e-mail: k.szymanska1988@gmail.com Konflikt interesów: nie występuje Praca wpłynęła do redakcji: 14.05.2012 r. Po recenzji: 22.05.2012 r.
Zaakceptowano do druku: 11.06.2012 r. received: 14.05.2012
revised: 22.05.2012 Accepted: 11.06.2012
M. Wciślik przeprowadził badania na studen-tach resocjalizacji. Zbadał 140 osób, z czego 66,40% jest przeciwnych własnej eutanazji, a 33,60% z nich wyraziłoby na to zgodę. Eutanazję u któregoś z członków swojej rodziny dopuszcza 13,60%, zaś jej przeciwnikami było 86,40% ankietowanych [10].
Z badań przeprowadzonych w niniejszej pracy wynika, iż 44,68% respondentów na kierunku pie-lęgniarstwo nie wie, czy wyraziłoby zgodę na wła-sną eutanazję, zaś 38,30% wyraziłoby taką zgodę. Na własną eutanazję nie wyraziłoby zgody
więk-szość respondentów z kierunku prawo – 44,74% i z seminarium duchownego – 96,30%. Na eutana-zję u któregoś z członków rodziny nie zgodziłoby się 38,30% ankietowanych studentów pielęgniar-stwa, zaś drugie tyle nie jest pewnych, czy wyra-ziłoby taką zgodę. Większość badanych studen-tów prawa (57,89%) i z seminarium duchownego (96,30%) nie wyraziłoby zgody na eutanazję które-goś z członków swojej rodziny.
Wnioski z niniejszej pracy odnoszą się wyłącz-nie do środowiska akademickiego.
