fabryki farmaceutycznej w Kołobrzegu w pierwszej poł. XX w. W Sesji poste- rowej Jan M ajewski z Poznania zaprezentował plakat poświęcony ilustracjom z motywami śmierci i tańca śmierci znajdującym się w Polsce.
Obrady podzielone były na trzy sekcje. Dużym wyróżnieniem dla polskich historyków farmacji było powierzenie przewodniczenia Sesji poświęconej hi storii epidemii dr hab. Iwonie Arabas. W trakcie Kongresu odbyły się także posie dzenia ścisłego zarządu, delegatów krajowych oraz plenarne Interational Society for the History o f Pharmacy. Te trzy posiedzenia poświęcone były sprawom orga nizacyjnym, sprawozdawczym oraz omówieniu kierunków dalszego rozwoju hi storii farmacji w XXI w. W obradach delegatów krajowych ISHP brała udział Jadwiga Brzezińska, która reprezentuje polskich historyków od 1999 r.
Kongres był perfekcyjnie zorganizowany. Każdego dnia uczestnicy mogli brać udział w wycieczkach naukowych, ściśle dedykowanych wiedeńskiej hi storii farmacji. Nie zapomniano o stoisku z tematycznie dobranymi książkami oraz o możliwości zwiedzenia, ciągle działających, zabytkowych aptek, nawet w starych zakonnych gmachach. Przewodnicząca Kongresu prof. dr Christa Kletter z Departamentu Farmakognozji Wydziału Farmaceutycznego Uniwersy tetu W iedeńskiego od radna do późnych godzin nocnych towarzyszyła uczestni kom, dbając by wszyscy byli usatysfakcjonowani zarówno pod względem na ukowym jak i organizacyjnym.
Zamykając obrady prof. dr Olivier Lafont szczególne podziękowania skiero wał do organizatorów Kongresu, a sala przyłączyła się długimi brawami na sto jąco. Tradycyjnie ju ż na zakończenie wystąpili organizatorzy przyszłego Kon gresu, prof. Christoph Friedrich i prof. Sabine Anagnostou, zachęcając do przyjazdu do Berlina na zaproszenie Berlin-Branderburg Academy o f Science and Humanities (Gendarmenmarkt).
Pięć dni Kongresu było wspaniałym naukowym świętem dla wszystkich obecnych w Wiedniu historyków farmacji.
Iwona Arabas Instytut Historii Nauki PAN Warszawa Jadwiga Brzezińska Kołobrzeg
LECZENI, LECZENIE, LECZĄCY
- WYSTAWA W ZAMKU PAPIESKIM W AWINIONIE*
Zwiedzając Awinion nie sposób ominąć potężnych, gotyckich murów Pałacu Papieskiego, którego budowę rozpoczął w XIV w. papież Benedykt XII. Obec nie mieści się tam muzeum a północne i zachodnie skrzydła tzw. Starego Pałacu,
zajmuje Archiwum Departamentu Vaucluse. Archiwum to powstało w 1796 r. i miało za zadanie gromadzenie różnego rodzaju dokumentów zachowanych po rewolucji francuskiej, w 1883 r. umieszczono je w części Pałacu, zajmowanej dawniej przez wiezienie.
Wystawę Leczeni, leczenie, leczący. Opieka nad ludźmi chorymi od średnio wiecza do X X w. urządzono na parterze Archiwum. Ekspozycja ukazuje wybór dokumentów, obrazów i obiektów ilustrujących historię lecznictwa regionu w pi saną w światowy bieg historii zdrowia. Zgromadzono na niej stare recepty i m a nuały apteczne, naczynia apteczne, narzędzia lekarskie, obrazy ukazujące cho rych i leczących ich lekarzy, szerzenie się epidemii, a także plany szpitali i reklamy leków. (Ryc. 1-3) W zbiorach nie zabrakło też przedstawienia św. Rocha, patrona chroniącego od zarazy, opiekuna aptekarzy, lekarzy oraz szpita li, a także zwierząt domowych.
Jednym z wątków wystawy stały się przemiany, jakim w ciągu stuleci ule gała sztuka leczenia - dotyczyło to zarówno środków i metod leczniczych, jak i formy opieki nad chorymi. Podstawą leczenia była wiedza o lekach prostych, surowcach roślinnych, mineralnych i zwierzęcych, opisywanych w farm ako peach. N a wystawie przedstawiono niektóre z roślin leczniczych regionu np. la wendę, jaskółcze ziele, wraz dawnym opisem ich właściwości terapeutycznych. Ukazano również przemiany, jakim ulegały formy opieki nad chorymi. Początkowo leczenie odbywało się w domu chorego, lecz rosnące zagrożenie epidemiami oraz ubóstwo wielu pacjentów zrodziło ideę powołania specjalnych instytucji, których zadaniem była opieka nad chorymi. Ludzi biednych i ka lekich, niedołężnych leczono w przytułkach i szpitalach. W m iarę rozwoju tej formy lecznictwa coraz częściej izolowano rannych i przewlekle cierpiących, odgradzano murem chorych zakaźnie i psychicznie. To „wielkie zamkniecie”, wykluczenie ludzi chorych, kalekich, starych, ze społeczności trwało aż do XX w. Równolegle rozwijały się metody mniej zniewalające chorych, w których wykorzystywano np. lecznicze właściwości wody. Sytuacja ta prowadziła do ście rania się starych, popularnych przekonań i wierzeń leczniczych z oficjalnym nur tem medycyny. Źródłem konfliktów było też stopniowe zwiększanie się grup spe cjalistów zajmujących się leczeniem. Aptekarze, chirurdzy i lekarze, a także zielarze i znachorzy konkurowali ze sobą o przywilej opieki nad chorymi.
Wystawa w Awinionie prezentuje więc nie tylko rozwój wiedzy i opieki lecz niczej, ale także ich społeczne oddziaływanie, ujawnia rodzące się na tym tle konflikty nie obce i dzisiejszemu lecznictwu.
Anna Trojanowska Instytut Historii Nauki PAN Warszawa
Ryc. 3
„KWARTALNIK HISTORII NAUKI I TECHNIKI” W SIECI
„Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” stanowi obecnie niezwykle cenną pozycję czasopiśmienniczą dla osób związanych z tą dyscypliną. Po czasopis mo sięgają zarówno humaniści jak też technicy.
Stąd d o b rą trafioną inicjatywą jest podjęcie przez Bibliotekę Politechniki Lubelskiej digitalizacji zawartości poszczególnych numerów KHNiT. Zbiór umieszczony w kolekcji Historia nauki i techniki w Bibliotece Cyfrowej Politechniki Lubelskiej, będzie sukcesywnie uzupełniany. Pozwoli to na bardzo szerokie udostępnienie tytułu także wśród studentów korzystających z zasobów biblioteki cyfrowej.
Adresy w sieci:
Biblioteki Cyfrowej - http://bc.pollub.pl/dlibra
Kolekcji Historia nauki i techniki - http://bc.pollub.pl/dlibra/ collectionstats? dirids=20
Krystyna Schabowska Politechnika Lubelska Lublin
