Ocena obciążenia psychicznego
Wstęp
Praca powinna byd źródłem zdrowia w sensie wzrostu motywacji i rozwoju osobowości. Praca wspiera zdrowie , jeżeli zaspokaja podstawowe potrzeby ludzkie. Oprócz materialnego zabezpieczenia egzystencji są to potrzeby: samorealizacji, rozwoju kompetencji, przynależności i uznania. Zawodowe przeciążenie lub zbyt niskie obciążenie może powodowad krótkotrwałe konsekwencje (stres, monotonię, przesycenie i przemęczenie psychiczne) które mogą prowadzid do skutków długoterminowych takich jak choroby psychosomatyczne czy psychiczne). Konieczne jest rozpoznanie i oszacowanie możliwych przyczyn przeciążenie lub zbyt niskiego obciążenia psychicznego oraz opracowanie właściwych środków zaradczych.
SPRAWOZDANIE – OBCIĄŻENIE PSYCHICZNE NA STANOWISKU PRACY
Imię i nazwisko ……… Grupa………
Nazwa stanowiska pracy ………..
1. Obciążenie informacjami.
Ocena w skali od 1 (najmniejsza) do 5 (najwyższa)
Etap: Odbiór informacji Podejmowanie decyzji Wykonywanie czynności Cecha informacji
Częstośd napływu informacji Zmiennośd informacji Niepewnośd informacji Złożonośd informacji Niedokładnośd informacji Ważnośd informacji Stres czasowy Razem:
Sumaryczna ocena ………punkty
Ocena łączna dla trzech etapów obciążenia informacjami: 1 – 30 pkt Obciążenie małe
31 – 70 Obciążenie średnie 71 – 90 Obciążenie duże 91 - 105 Obciążenie bardzo duże 2. Obciążenie monotonią
Ocena w skali od 1 (najniższa) od 5 (najwyższa) Składniki monotonii pkt Jednostajnośd procesu pracy
Jednostajnośd warunków otoczenia Koniecznośd stałego napięcia uwagi Duża łatwośd pracy, nie angażująca intelektu
Razem:
Punkty Łączna ocena obciążenia monotonią 1 – 5 Obciążenie małe
6 – 12 Obciążenie średnie 13 – 17 Obciążenie duże 18 – 20 Obciążenie bardzo duże
CAŁKOWITE OBCIĄŻENIE PSYCHICZNE
Obciążenie informacjami pkt Obciążenie monotonią pkt Razem: pkt
Punkty Ocena całkowita 1 – 35 Obciążenie małe 36 – 82 Obciążenie średnie 83 – 107 Obciążenie duże 108 - 125 Obciążenie bardzo duże
3. Niezawodnośd człowieka w działaniach operatorskich (prawdopodobieostwo błędu ludzkiego)
Zadanie 1. Operator musi włączyd przepływ pomiędzy dwoma zbiornikami otwierającymi zadane dwa elektrozawory. Włącznik elektrozaworu nie ma oznakowanego aktualnego stanu zaworu. W sterowni jest duży hałas i słabe oświetlenie. Czas wymagany do ukooczenia operacji wynosi 5 minut. Operator ma przeciętne doświadczenie i kwalifikacje.
Zadanie 2. Operator w ciągu 45 sekund musi włączyd dodatkowy dopływ cieczy chłodzącej kiedy temperatura w reaktorze chemicznym przekroczy 400oC i jednocześnie ciśnienie jest powyżej 35 bar, a chłodzenia podstawowego nie można już bardziej zwiększyd. Jest to sytuacja skrajnego zagrożenia. Operator ma przeciętne doświadczenie i wykształcenie.
Korzystając z metody TESEO prawdopodobieostwo błędu ludzkiego na stanowisku można obliczyd wzorem: P(F) = K1· K2· K3· K4· K5
Typ czynności Prosta, powtarzalna Wymaga uwagi, powtarzalna Nie powtarzalna
K1 0,001 0,01 0,1
Stres czasowy
Dla czynności powtarzalnej Dla czynności nie powtarzalnej Dostępny czas *s+ Dostępny czas *s+
< 2 2 – 10 10 – 20 <3 3 - 30 30 - 35 45 - 60
K2 10 1 0,5 10 1 0,3 0,1
Operator Staranna selekcja, dobre wyszkolenie
Przeciętna wiedza i wyszkolenie
Słaba wiedza i słabe wyszkolenie
K3 0,5 1 3
Stres zagrożenia Skrajne zagrożenie Potencjalne zagrożenie Brak zagrożenia
K4 3 2 1
Czynniki środowiska i warunki ergonomiczne Doskonałe Dobre Średnie Słabe Złe
K5 0,7 1 3 7 10
4. Czas trwania przerwy
Wyznaczanie czasu trwania przerw w pracy (metoda L. Pago) gdy zmęczenie jest spowodowane napięciem uwagi (stanowiska operatorskie)
Okres napięcia uwagi (% ogólnego czasu pracy) 0 - 19 20 – 39 40 - 59 60 - 79 80 - 99
Współczynnik postawy 3 3 3 3 3
Dodatek za pozycję stojącą 0,5 1 1,5 2 2,5
Dodatek za uwagę:
- uwaga wzrokowa i słuchowa 0 0 0 0,5 1
- koniecznośd przebywania tuż przy urządzeniu 0 0 0,5 1 1,5
- koniecznośd utrzymania ręki na urządzeniu 0 0,5 1 1,5 2
- manipulowanie urządzeniem 0,5 1 1,5 2 3
- manipulowanie i ryzyko powstania dużej szkody w razie
braku uwagi 0,5 1 2 3 5
- manipulowanie i ryzyko wypadku (zranienia) w razie
braku uwagi 0,5 1 2,5 4 7
Dodatek za złe warunki środowiska:
- warunki złe (ryzyko, pył, hałas, gorąco, wyziewy itp.) 0 0,5 1 1,5 2 - warunki bardzo złe (w/w czynniki b. intensywne) 0,5 1 2 3 4
RAZEM (min. czas przerw w % całkowitego czasu pracy): Sumaryczny minimalny czas przerw w minutach
5. Ocena obciążenie psychometrycznego – lista kontrolna.
Lp. Obciążenie TAK NIE
1 Praca o krótkich cyklach (poniżej 90 s) jest częsta
2 Monotonne i trudne zadania są częste (są to zadania, które szybko stają się rutyną) 3 Zadania wymagają bardzo dużej koncentracji (takie, od których niemożna się oderwad)
są częste
4 Praca podzielona jest na małe części, każdy pracownik wykonuje tylko drobny fragment całości
5 Praca stawia duże wymagania emocjonalne (na przykład dlatego, wymaga kontaktów z klientami, pacjentami, uczniami itp.)
6 Praca często odbywa się pod presją czasu i terminów 7 Na wydziale są pojedyncze stanowiska
8 Często zdarza się, że organizacja pracy jest niewłaściwa
9 Często zdarza się, że inne wydziały (oddziały) są nieprzygotowane
10 Często zdarza się, że inne wydziały (oddziały) nie dają dostatecznego wsparcia
11 Częste są problemy ze sprzętem (złe funkcjonowanie, psucie się aparatury, przyrządów, oprogramowania itp.)
12 Brak jest regularnych konsultacji w pracy albo nie dają one możliwości przedyskutowania problemów związanych z pracą.
13 Samodzielne regulowanie przez pracownika tempa swojej pracy jest niemożliwe lub utrudnione
14 Nie jest możliwe albo jest bardzo trudne, aby pracownik określał swoje metody pracy 15 Utrudniona możliwośd wzajemnej pomocy pracowników
16 Brak jest dostateczne informacji na temat wyników swojej pracy
17 W czasie dnia jest brak czasu na krótkie pogawędki z współpracownikami
18 Często nie ma możliwości skontaktowania się z przełożonym w celu przedyskutowania problemów
19 Utrudniony jest bezpośredni kontakt z kolegami lub przełożonymi z innego wydziału (oddziału) by przedyskutowad zaistniały problem
20 Występuje duża liczba konfliktów w pracy
Suma punktów:
Poniżej 3 – obciążenie małe Od 4 do 11 – obciążenie średnie 12 i więcej – obciążenie duże
