Wielokryterialna ocena obsługi transportowej portu lotniczego Multicriteria assessment of the transportation service of the airport

Pełen tekst

(1)PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 123. Transport. 2018. Marek Drobny, Aleksander Sobota

(2) " , W ! Transportu. +*/$067/*$!08/!0&)>* TRANSPORTOWEJ PORTU LOTNICZEGO ) !

(3) , !

(4) 2018. Streszczenie: !

(5) !

(6)

(7) transportowej portu lotniczego "" ! !

(8)

(9)

(10)

(11) "

(12)

(13) centralnym obszarem aglomeracji miejskiej. Autorzy przedstawili poszczególne etapy metody oraz sposób doboru kryteriów, które w istotnie " na uzyskany wynik analizy. W artykule zamieszcz

(14) ! ! !

(15) "

(16) ( dzynarodowego Portu Lotniczego Katowice w Pyrzowicach z Katowicami. Analizowane warianty '

(17)

(18) -!ami transportowymi oraz przebiegiem trasy. ? wielokryterialne wspomaganie decyzji,

(19) portu lotniczego, organizacja transportu w aglomeracji miejskiej. 1. +7@% Rynek lotniczy w Europie i

(20) - ! !

(21)

(22) : "

(23) ' -0 '

(24) !"

(25) "

(26) stannie wzrasta. !" . !

(27) "!

(28) $

(29) w zakresie transportu osób [12] oraz przewozów cargo [13]. Trend ten wymusza koniecz

(30) -0

(31)

(32)

(33)

(34)

(35) -! portami lotniczymi. :

(36)

(37)

(38)

(39) "

(40) " !

(41)

(42)

(43) ! '

(44) wych dla rozpatrywanych systemów transportowych implikuje zastosowania odpowiednich metod badawczych. W problemach decyzyjnych w -a !

(45) % !

(46)

(47)

(48) " ! " ! !

(49) -

(50) a kolejnych "

(51)

(52) " ' " [1, 4, 5, 9]. !

(53) " transportowa lub jej brak " !

(54)

(55) '

(56)

(57) ! -

(58) roz"

(59) -!

(60)

(61) !. Analiza wielokryterialna ' !

(62)

(63)

(64)

(65) " na podejmowanie de -

(66)

(67) -

(68)

(69) ! $ -.

(70) 22. (

(71) )

(72) G

(73) ! .

(74) !

(75) "

(76) !

(77)

(78) [2, 3, 6, 7, 8, 14, 15]. W artykule przedstawiono metod bazuj""

(79)

(80)

(81) , "" !

(82)

(83) "

(84)

(85)

(86)

(87) obszarem aglomeracji miejskiej '

(88)

(89) ! !!

(90) ! :

(91) !

(92)

(93)

(94) ! transportowej (!

(95) !

(96) `

(97)

(98) -"-Za ( .. 2. OPIS METODY 08/!60&)>*TRANSPORTOWEJ PORTU LOTNICZEGO 2.1. OGÓLNY SCHEMAT METODY Na rysunku 1 przedstawiono ogólny !

(99) transportowej portu lotniczego.. Rys. 1. Ogólny schemat metody transportowej portu lotniczego. !

(100) !

(101)

(102)

(103) !

(104)

(105) !

(106)

(107) "

(108)

(109) lotniczego z centralnym obszarem aglomeracji miejskiej..

(110)

(111)

(112)

(113) lotniczego. 23. 2.2. KRYTERIA OCENY +*!7=+0&)GI TRANSPORTOWEJ PORTU LOTNICZEGO

(114)

(115) -

(116)

(117) '

(118) " -!

(119)

(120) -

(121) "

(122) " '

(123)

(124)

(125) " oceny: ocena finansowa " koszty infrastruktury !

(126) " wybrane koszty budowy oraz modernizacji

(127) "

(128) %

(129) "

(130)

(131) -

(132) koszty taboru !

(133) " "

(134) zarówno z zakupem taboru kole

(135) ' z

(136) " pojazdów po okre-

(137) , koszty eksploatacji, "

(138) e stawkami - !

(139) !

(140)

(141) -

(142) przez organizatorów transportu, ocena techniczna taboru, !

(143) " "

(144) z wykorzystaniem taboru kolejowego, autobusowego i tramwajowego, "

(145) parametry pojaz!

(146) ! !'

(147) 'Q( [\Q, 'Q(]

(148) , okres eksploatacji, '^ _ " czas przejazdu !

(149) "

(150)

(151) ! -

(152) !

(153) ków sieci transportowej dla poszczególnych wariantów oraz dopasowanie kurso

(154)

(155) -!

(156) ! ! ' [

(157) ^

(158) \, ^ a, !

(159) " "

(160)

(161) _Qi [ ` Q,

(162) " %

(163)

(164)

(165) transportowej portu lotniczego !

(166) lizowanego wariantu, ocena ryzyka "

(167) " y: wstrzymanie eksploatacji, "

(168) ! ! niami losowymi, '^ _q, "

(169) " '-"

(170) -!

(171) ! ! ,

(172) _q, "

(173) " '-"

(174) ! -!

(175)

(176) ! ! !

(177) " !

(178) ' "! !.

(179) 24. (

(180) )

(181) G

(182) ! . 2.3. PRZEBIEG PROCESU OCENY +*!7=+0&)>* TRANSPORTOWEJ PORTU LOTNICZEGO diagnoza badanego problemu

(183) ! ! -

(184)

(185) i

(186) "

(187) !

(188) % " "

(189)

(190)

(191)

(192) "

(193) rianty, które poddane

(194) " !

(195) Zbiór numerów wariant

(196) \^_ -

(197) jako fffffff } \^_ = {1, … , àb, àb c , … , de (1) gdzie: fffffff de

(198)

(199)

(200) ! !

(201)

(202) . !

(203)

(204)

(205)

(206)

(207) !

(208) "

(209) jistotniejsze

(210) !

(211) ! -

(212) % transportowej portu lotniczego. Aspekty te przedstawiono w postaci wektora ghi = AF, ATT, AD, AS, AR. (2). gdzie: AF - aspekty finansowe, ATT - aspekty techniczne taboru, AD - !

(213) - AS -

(214) AR- aspekty ryzyka.. ` '!

(215) ghi

(216)

(217) analizo

(218) ! ! !

(219) . '!

(220) !%

(221)

(222) " ! "

(223)

(224) !

(225)

(226)

(227) W " zbiór wszystkich kryteriów pq

(228) !

(229) -

(230)

(231) ob

(232) portu lotniczego '

(233) 0 w postaci wektora jako pq = pqrs , pqr , pqrt , pqru , pqrv w. AF, ATT, AD, AS, AR ghi. (3). gdzie: pqrs - "

(234)

(235) !

(236) oceny finansowej, pqr- "

(237)

(238) !

(239) oceny technicznej taboru, pqrt - "

(240)

(241) !

(242)

(243) !

(244) -, pqru - "

(245)

(246) !

(247)

(248)

(249) pqrv - "

(250)

(251) !

(252)

(253) .. +

(254) '!

(255)

(256) " pqrs = x/rs : pqr = x/r : pq pq. rt. ru. =. =. x/rt :. x/ru :. = 1, … , fffff z ,. (4). = 1, … , fffffff zee,. (5). = 1, … , fffff z , = 1, … , fffff z|,. (6) (7).

(257)

(258)

(259)

(260) lotniczego. pqrv = x/rv :. = 1, … , fffff z~,. 25. (8). fffff, z~ fffff ! ! " " ! przy czym fffff z , fffffff zee, fffff z, z| !

(261) ! '! Dla uproszczenia zapisu k " () gólniony (tzn. dla '! ) zapisano jako x/ . () ` '! !%

(262)

(263) x/ pq nadano wagi ! ! " malnej liczbie punktów uzyskanych w ramach tego kryterium, '" !

(264)

(265)

(266) - !%

(267) "

(268)

(269) !ów. ` '! z " !

(270)

(271)

(272)

(273) -

(274) " -0

(275) . ! " '

(276)

(277)

(278) Q '! [ przyznano ich

(279) : ! " ' (AF), (ATT), (AD), (AS), (AR) ma"

(280) oceny punktowej ! ! " wadze -

(281)

(282)

(283) ' 0

(284) (AF) + (ATT) + (AD) + (AS) + (AR) = 100. (9). ().

(285) ! " ' x/

(286) oceny punktowej ! ! " (). wadze x/ - ! -

(287) aspektu analizy %

(288)

(289) " gólniony warunek ' ()pq() x/() = (),. (10). . przy czym pq() oznacza uproszczony zapis ! ! " !!

(290) " !

(291)

(292)

(293) '" ! ghi, natomiast () oznacza uproszczony zapis ocen punktowych dla poszczególnych aspektów ana

(294) '" ! ghi. '

(295) % 0

(296) "

(297)

(298)

(299) portowej portu lotniczego àb \^_ %

(300) (). (). (àb) = 'ghi ' ()pq() x/ , àb, x/ . (11). . (). (). przy czym x/ , àb, x/ ma

(301)

(302)

(303)

(304) (). portu lotniczego àb \^_ ! x/. ! -

(305)

(306) ().

(307) '" ! ghi, wyznaczonej z wykorzystaniem wagi x/ . # %

(308) ! .

(309) "

(310)

(311) i p

(312) "

(313) .

(314) "

(315) .

(316)

(317)

(318) ! '! . ! "

(319)

(320)

(321)

(322)

(323) ' " bór najkorzystniejszego z nich. Przy czym naj

(324) .

(325)

(326) "

(327) .

(328) 26. (

(329) )

(330) G

(331) ! . 3. STUDIUM PRZYPADKU DLA MPL KATOWICE (!

(332) ! otniczy (MPL) ` '

(333) centralnej - ! -" !- X

(334)

(335) od Katowic.

(336)

(337)

(338)

(339) -"-: ( "y rocznie cztery

(340) ' na podstawie danych statystycznych przedstawio

(341) ( ` "!

(342) $

(343) [11, 12]. Port

(344) '

(345)

(346)

(347) %

(348)

(349) -"-: biowskiej Metropolii

(350) " !

(351)

(352) " !

(353) -

(354)

(355) " %

(356)

(357) " !

(358) ! '

(359) MPL ` !" !

(360) -" ! ! - !

(361) ! "

(362)

(363) - . ! Y ' ! Y ! `Y `¡ `¡ Istot

(364)

(365) %

(366) '

(367) -

(368) ! wymi sieciami komunikacyjnymi do transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T. J!

(369)

(370) rozwoju jest rozbudowa i integracja systemu transportowego, ze szc

(371) !

(372)

(373) ! !

(374)

(375) % transportowej o znaczeniu europejskim [10]. ' !

(376) !-0 ' ( ` jest !

(377)

(378) "

(379) a

(380) ! " czenia

(381)

(382) -! . P"

(383) a w ramach publicznego.

(384)

(385) " komercyjne linie autobusowe.. 3.1. 897/676+*!7=+%0x8/; KOMUNIKACYJNYCH W analizie rozpatrywano -0

(386)

(387)

(388) - ! ! " czenia kolejowego, autobusowego i tramwajowego.

(389) V !

(390) '

(391)

(392) ów. Warianty oznaczono odpowiednio kolorami: czarny – kolejowy 1, ' – kolejowy 2, czerwony – tramwajowy 1, zielony – tramwajowy 2, fioletowy – autobusowy 1, niebieski – autobusowy 2.

(393) '

(394) !

(395)

(396)

(397)

(398)

(399)

(400) " ! !

(401) ! !

(402) - dla naj '

(403)

(404) "

(405) !

(406) ! " !

(407) `

(408) `

(409) !

(410) "

(411)

(412) "

(413) % " $ * *

(414)

(415)

(416)

(417) !

(418) " !

(419) !

(420)

(421)

(422) "

(423) " "

(424) 182 z Tarnowskich Gór do Zawiercia przez MPL Katowice. Warianty przebiegó

(425) " !" !

(426) "" '

(427) ! '!

(428) " '

(429) '

(430)

(431)

(432)

(433) 0

(434) !

(435) " dynie zatrzymania na przyst

(436)

(437)

(438)

(439) ! '

(440).

(441)

(442)

(443)

(444) lotniczego. 27. !

(445) `

(446) -

(447)

(448)

(449) -

(450) " )

(451) ! ( ` ! natomiast przebieg z przysta

(452) `

(453) -

(454)

(455) !' ! ¡

(456) ! ( `

(457) "

(458)

(459) !

(460)

(461) "

(462) % '-

(463)

(464) "

(465)

(466)

(467)

(468)

(469) '

(470) !

(471)

(472) % kolejowej i tramwajowej. !

(473) " '

(474)

(475)

(476)

(477)

(478)

(479)

(480) "

(481) % !ej !

(482)

(483)

(484)

(485) !

(486) !

(487)

(488)

(489) "

(490)

(491) !

(492) !

(493) ! ! `

(494) " ! ( ` !

(495)

(496)

(497) !' ! ¡

(498) ( `-

(499) Lotnisko. Centrum Katowic. Rys. 2. Trasy ! ! " '

(500) m wariantom. W tablicach 1 i 2 przedstawiono trasy przebiegów dla poszczególnych wariantów. Tablica 1 Wykaz tras przebiegów dla poszczególnych wariantów [ ^ (MPL Katowice Wariant Wariant 1 Kolejowy 1 Wariant 2 Kolejowy 2. Trasa przebiegu, wykaz stacji/przystanków Katowice – ` : ' – Chorzów Batory – Chorzów Miasto – Chorzów Stary Bytom Rozbark – Bytom Siemianowicka – " – MPL Katowice Katowice – ` : ' – Chorzów Batory – Chorzów Miasto – Chorzów Stary Bytom – Bytom Karb – *

(501)

(502) – Radzionków Rojca – Radzionków – " – Tarnowskie Góry – ( " $

(503) – MPL Katowice.

(504) 28. (

(505) )

(506) G

(507) ! . cd. Tablicy 1 Wariant Wariant 3 Tramwajowy 1 Wariant 4 Tramwajowy 2 Wariant 5 Autobusowy 1 Wariant 6 Autobusowy 2. Trasa przebiegu, wykaz stacji/przystanków `

(508) - – Katowice Dworzec – Katowice Rynek –

(509)

(510)

(511) –

(512) "

(513) - – Wojkowice Park – )

(514) –

(515) `- – Myszkowice – MPL Katowice `

(516) - – Katowice Dworzec – ` )

(517) Q# [ – Zawodzie Uniwersytet Ekonomiczny – Milowice Centrum Handlowe –

(518) `- – Myszkowice – MPL Katowice Katowice Dworzec – `

(519) - – Katowice Sokolska – Milowice Centrum Handlowe – *!

(520) &! – `-

(521) – ( "!

(522) – MPL Katowice Katowice Dworzec – `

(523) - – Katowice Sokolska – Siemianowice "

(524) - – " '

(525) – Dobies '

(526) – Myszkowice – MPL Katowice. W tablicy 2 !

(527)

(528)

(529) '

(530)

(531)

(532) -eksploatacyj

(533) !

(534)

(535) !

(536) -! transportowych. Tablica 2 Wykaz parametrów ^ [\

(537) \ [ ^ (MPL Katowice Wariant. Czas przejazdu [ min.]. 0[ _q[km]. Kolejowy 1 Kolejowy 2 Tramwajowy 1 Tramwajowy 2 Autobusowy 1 Autobusowy 2. 56 76 84 76 54 56. 36,7 52,0 29,0 32,4 40,6 29,0. Liczba planowanych stacji/przystanków [-] 8 15 10 8 8 8. 3.2. OCENA WIELOKRYTERIALNA Wyboru

(538)

(539)

(540)

(541)

(542)

(543) racji dokonano z wykorzystaniem oceny

(544) - " oraz przypi" odpowiednie wagi w postaci oceny punktowej. W tablicy 3 przedstawiono aspekty oceny wraz z kryteriami " oraz

(545) "

(546) ". Tablica 3 +

(547)

(548) \

(549) _ ] ]^ ] Aspekty oceny. Ocena punktowa. () Ocena finansowa. 45. Ocena parametrów taboru. 10.

(550) ] (). x/. Koszt inwestycji – infrastruktura Koszt inwestycji – zakup taboru ` Liczba Liczba !" Okres eksploatacji. Ocena punktowa (). x/ 25 15 5 5 3 2.

(551)

(552)

(553)

(554) lotniczego. 29. cd. Tablicy 3 Aspekty oceny. Ocena punktowa.

(555) ] (). x/. () &

(556) !

(557) -. 15. &

(558)

(559) . 20. Ocena ryzyka. 10. RAZEM. 100. Ocena punktowa (). x/ . Czasy przejazdu -0

(560)

(561) ` - : '

(562) Wstrzymanie eksploatacji :

(563) -0 +

(564) -0 RAZEM. 9 6 13 7 5 2 3 100. !

(565)

(566)

(567) " .. Tablica 4 + _ ocen wszystkich wariantów + _ [ ariantu (). Kryterium ] oceny () x/. Koszt infrastruktury Koszt zakupu taboru ` -0 ! -0 !" ! Okres eksploatacji pojazdów Czasy przejazdów -0

(568) stacji/przyst. ` -

(569) : '

(570)

(571) "

(572)

(573) :

(574) -0 +

(575) -0 Suma punktów. (). x/ , àb, x/ Kolej. 1. Kolej. 2. Tram. 1. Tram. 2. Autob. 1. 1,32 6,49 1,77 5,00 3,00 2,00 8,68 3,20 13,00 3,50 1,75 0,60 0,75 51,06. 4,42 6,49 1,24 5,00 3,00 2,00 6,39 6,00 13,00 3,50 1,75 0,60 0,75 54,14. 2,84 15,00 2,15 2,40 0,62 2,00 5,79 4,00 13,00 5,25 3,25 1,40 1,80 59,50. 2,34 15,00 2,32 2,40 0,62 2,00 6,39 3,20 13,00 5,25 3,25 1,40 1,80 58,97. 25,00 10,38 3,60 2,64 1,18 0,67 9,00 3,20 13,00 7,00 5,00 2,00 3,00 85,67. Autob. 2 11,31 10,38 5,00 2,64 1,18 0,67 8,68 3,20 13,00 7,00 5,00 2,00 3,00 73,06. ! !

(576)

(577)

(578) -

(579) riów " za

(580)

(581)

(582)

(583)

(584) wybrano wariant Y

(585) " -0

(586) !"

(587)

(588) ! "

(589) !"

(590) moderni "

(591) "

(592) % .

(593) 30. (

(594) )

(595) G

(596) ! . 4. PODSUMOWANIE Wielokryterialna oc

(597)

(598)

(599)

(600) !

(601) "

(602)

(603)

(604) -

(605)

(606)

(607)

(608)

(609) "

(610) " !

(611)

(612) ' ustalenie czynników w "

(613)

(614) "

(615) ! !

(616) !%

(617)

(618)

(619)

(620)

(621) ( ` w

(622) !

(623)

(624)

(625)

(626) !"

(627)

(628) ! ! ! '- "

(629) -! .

(630)

(631) !

(632) !

(633) ! Planowany jest dalszy rozwój przedstawionej metody.. Bibliografia 1. 2.. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.. 10. 11. 12. 13. 14. 15.. Chamier- N.: (!

(634)

(635) -

(636)

(637)

(638) !

(639)

(640)

(641)

(642) ` Koszalin 2017. Ergun M., Iyinam S., Iyinam A.: An assessment of transportation alternatives for Instabul Metropolitan City for year 2000. Proceedings of the 8th Meeting of the Euro Working Group Transportation, pp. 183 – 190. Rome 2000. Gercek H., Karpak B., Kilincaslan T.: A multiple criteria approach for the evaluation of the rail transi networks in Istambul. 8th in World Conference on Transportation Research, Working paper, Antwerp 1998. Jacyna M.: Modelowanie i ocena systemów transportowych. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2009. Jacyna M.: Wybrane zagadnienia modelowania systemów transportowych. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2009. Merkisz-Guranowska A.: Modelowanie lokalizacji podmiotów sieci recyklingu pojazdów samochodo !

(643)

(644)

(645)

(646) VXYY Pyza D.: Multicriteria evaluation of designing transportation system within distribution sub-systems. Logistics and Transport. Vol. 10, Nr. 1, s. 25 - 34, 2010. Saaty T.: Transport planning with multiple criteria. The analytic hierarchy proces. Applications and progres review. Journal of Advanced Transportaion, vol. 29. 1995. G ) `

(647)

(648) '

(649) !

(650) etapie projektowania. Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej, s. Transport z. 98, s. 595-613, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa 2013. "! ( ! " `

(651) "! ! " zakresie wspierania rozwoju sieci lotnisk lokalnych”, Katowice, marzec 2012 r. https://www.katowice- ¢¢

(652) ¢. Q! !

(653) YY0.2018 r.). http://www.ulc.gov.pl/_download/regulacja_rynku/statystyki/2018/ wg_portow_lotniczych_1kw2018.pdf Q! !

(654) YYXVXY¡ [. http://www.ulc.gov.pl/_download/regulacja_rynku/statystyki/2018/ wg_org_cargo_1kw2018.pdf Q! !

(655) YYXVXY¡ [. G (!

(656)

(657) !" %

(658) skiej. s. Transport, z. 99. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2013. G )

(659)

(660) !

(661) !

(662) !

(663)

(664) tymczasowej organizacji ruchu w sieci miejskiej. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa 2015..

(665)

(666)

(667)

(668) lotniczego. 31. MULTICRITERIA ASSESSMENT OF THE TRANSPORTATION SERVICE OF THE AIRPORT Summary: The method of multicriteria assessment of the transportation service of the airport has been presented in the article. The several stages of the method have also been presented. The method of selection of criteria is one of the most important step in the process. The article describes the most important criteria, according to the authors, which have been took into account. The article contains the case study for the assessment of transportation service between Katowice Airport and the Katowice city. The selection of transportation means and course of the route have been the main difference between analysed variants. Keywords: multicriteria decision making, transportation service of the airport, organization of transport in the urban agglomeration.

(669)