Władysław Pociej
W odpowiedzi sędz. Zabrodzkiej
Palestra 2/2(6), 79-81
1958
N r 2 W O D P O W IE D Z I S Ę D Z . Z A B R O D Z K IE J 79
Sądzę, że szereg zagadnień poruszonych w n iniejszym a rty k u le w yw oła dyskusję, w w yniku której m ożna będzie tra fn ie rozstrzygnąć istniejące w ątpliw ości.
W ŁADYSŁAW P O CIEJ adwokat
W odpowiedzi sędz. Zabrodzkiej
Po krajow ej naradzie sędziów dla n ieletnich, k tó ra odbyła się w M ini ste rstw ie Sprawiedliwości w dniach 13— 15 czerw ca 1957 r., M inisterstw o
Spraw iedliw ości wystosowało do N aczelnej Rady A dw okackiej pismo za w ierające postulaty i zarzuty pod adresem a d w o k atu ry analogiczne do w y su n ięty ch przez sędz. Zabrodzką w jej a rty k u le pt. „Rola obrońcy w pro cesie przed sądem dla n ieletn ich“, publikow anym w niniejszym num erze „ P a le stry “.
Przede w szystkim należy w yrazić zdziw ienie, że powyższa narad a, do tycząca m iędzy innym i oceny dotychczasow ych w y stąp ień adw okatów przed sądam i dla nieletnich, odbyła się bez udziału przedstaw icieli adwo k a tu ry , co w rezultacie w płynęło na jed n o stro nn ą ocenę naszej pracy przed sądam i dla nieletnich.
Zasadniczym nieporozum ieniem w ujęciu tem a tu przez sędz. Zabrodzką je s t przypisyw anie postępow aniu w spraw ach przeciw ko nieletnim ro dzajow ej specyfiki w odróżnieniu od sądow nictw a powszechnego. Oczy wiście mowa tu o działalności adw okata. Z daniem naszym — a znalazło to swe odzwierciedlenie w w ypow iedziach poszczególnych ra d adw okackich n adsyłanych do Naczelnej Rady A dw okackiej w zw iązku z w ynikam i w spom nianej n arad y — tak a różnica w obronie przed sądem dla n iele t nich i w spraw ach innych nie istnieje. Z p u n k tu w idzenia obowiązków adw okata m ożna w tym w ypadku m ówić jed y n ie o odrębnym postępo w aniu, lecz istota obrony m usi pozostać bez zm ian. O brońca jest przede w szystkim obrońcą, i tw orzenie z niego jakiegoś nadrzędnego ^współczyn nika w ym iaru spraw iedliw ości“ w stosunku do osoby, k tó re j obronę m u powierzono, pozostaje w sprzeczności z pow ołaniem obrońcy.
Je st dla każdego rzeczą oczyw istą, że postępow anie adw okatów polega jące n a nakłanianiu podsądnych (m ałoletnich czy pełnoletnich) do fałszy wych zeznań — jeżeli takie fakty istotnie się zdarzyły, a nie są w yim agino
80 WŁADYSŁAW POCIEJ N r 2
w ane — jest pow ażnym nadużyciem p raw obrońcy i z tego w zlędu ci, k tó rzy się tego dopuścili, pow inni ponieść surow ą odpowiedzialność dyscyplinarną. W ydaje się jednak, że w arty k u łac h przeznaczonych do p ublik acji i m ających am bicje syntetycznego ujm ow ania zagadnienia przy kłady pow inny być dobierane w szechstronnie, tak by m ogły stanow ić ilu strację na poparcie głoszonej tezy. Nie m ożna uznać za pow ażny arg u m en t w ysuniętego przez au to rk ę zarzu tu „nam aw iania do niepraw dziw ych zeznań czy w ybielania k lienta za w szelką cen ę“ , gdyż takie postępow anie nie m oże być w ykładnikiem praw idłow ego postępow ania obrońcy nie ty l ko w spraw ach nieletnich, lecz także pełnoletnich.
Przechodząc do m eritu m , trzeb a by chyba najpierw uporządkow ać jakoś dyskusję.
W ydaje się przede w szystkim rzeczą bezsporną, że adw okat (także w spraw ach przed sądem dla nieletnich) m a obow iązek w ykorzystania w szel kich praw n ie przysługujących m u środków do w ykazania niew innośbi nie letniego. Z ty ch powodów nie m ożna się zgodzić z tezą p. Z abrodzkiej, jak ob y względy n a tu ry w ychow aw czej m ogły ograniczyć tego rodzaju obo w iązki adw okata.
Podobnie tru d n o się zgodzić z tezą, że w razie udow odnienia w iny oskarżonem u m ałoletniem u „obrona pow inna zm ierzać do zgłoszenia są dom w niosku o zastosow anie tego ty p u środków w ychow aw czych lub po- praw czych, któ re — zgodnie z głębokim przekonaniem w ew nętrznym obrońcy — m ogą w sposób najb ard ziej praw idłow y zapew nić najszybszą reedu kację nieletniego“.
Je śli się zważy, że środki stosow ane przez sąd dla nieletn ich m ają cha ra k te r w ychow aw czo-represyjny, że um ieszczenie w zakładzie popraw czym, czy naw et w ychow aw czym , stanow i pew ną dolegliwość dla oskarżo nego, to w ydaje się, że tego rod zaju p o stu lat jest dla ad w o k atu ry nie do przyjęcia.
P ragnę przyłączyć się do tej w ypow iedzi p. Z abrodzkiej, k tó ra dotyczy przetrzy m y w ania nieletnich w zw ykłych w ięzieniach. J e s t ono zaprzecze niem tego wszystkiego, co mówi się i pisze na tem a t nieletnich. N ieletni przebyw ający w tow arzystw ie zaw odow ych k rym inalistów — to fakt, k tó ry nigdy nie pow inien się zdarzyć. M am y i m y w tym w zględzie w łasne doświadczenia. W jed n y m z ostatn ich procesów m łodych przestępców , k tó rzy w większości przeszli przez zak ład y popraw cze, a następnie przez w ięzienia, ci młodzi ludzie, a w śród nich nieletni, w ykazali tak i b ra k jakiegokolw iek zrozum ienia popełnionego zła, że m ożna by ich bez obaw y przesady nazwać przestępcam i z upodobania. Dwaj n ieletni, skazani przez sąd n a um ieszczenie w zakładzie popraw czym , p rzeb yw ają w dalszym cią
Nr 2 W ODPOWIEDZI SĘDZ. ZABRODZKIEJ 81
gu w w ięzieniu i . . . w ychow ują się. Jakież są elem enty w ychow aw cze w tego rodzaju ujęciu zagadnienia? A może jed n ak byłoby lepiej zostaw ić ich pod dozorem rodziców?
Specjalną uw agę chciałbym zw jócić na zagadnienie korzystania przez adw okatów obrońców z urzędu z przysługującego im (na zasadzie § 39 rozp. M inistra Spraw iedliw ości o w ynagrodzeniu adw okatów ) u p raw nien ia do żądania w ypłacenia honorarium przez oskarżonego czy jego rodziców . Uważamy, że adwokaci, realizując takie upraw n ien ie, postępują zgodnie
z praw em i zasadam i etyki. Sugestie w ysu n ięte przez p. Zabrodzką, ja k
kolw iek b. korzystne dla adw okatury, nie w y d ają się realne. A poza ty m : czy rodzice oskarżonego, którzy w razie popełniania przez nieletniego p rze stępstw a m ają w tym z reguły niem ały udział, nie pow inni ponosić kon sekw encji swego postępow ania, chociażby w łaśnie w tej form ie?
