J. R.
Ochrona prawna przed hałasem
wywołanym przez samoloty
Palestra 5/10(46), 84-85
84 Zagraniczna, prasa prawnicza N r 10(46)
A utostopow icze, ja k w y k a z u je a u to r, ^odgryw ają ro lę p o d sta w o w ą w p rz e stę p stw a c h p o p ełn ian y c h n a a u to s tra d a c h NRF, zaró w n o ja k o ich spraw cy, ja k te ż i o fia ry . A utostopow icze 'sta ją się często sp ra w c a m i w y p ad k ó w drogow ych, p o w o d u ją c m .i. n ag łe z a trz y m a n ie s ię w ozu, z a k tó ry m ja d ą in n e . W śród a u to
stopow iczów w y k ry w a się co raz w ięc ej złodziejów (i to zaró w n o p rz y p a d k o w ych, ja k i zaw odow ych). K ro n ik i k ry m in a ln e N R F o sta tn ic h l a t n o tu ją ta k ż e p o w aż n e zw iększenie się ak ty w n o ści b and rab u sió w , zo rg an izo w an y ch ja k o g ru p y autostojpow iczów (już po o tw a rc iu pie rw sz y ch a u to s tra d p ro w o k o w ali oni w y r p a d k i np. p rz e z p rze c ią g n ię c ie m etalo w eg o k a b la w p o p rz ek szosy, aby p o te m og rabić u le g łe k a ta s tro fie sam o ch o d y i ic h w łaścicieli).
W ym ow ną ilu s tra c ję ty c h te z a u to ra z n a jd u je m y n a stro n ie 11 tegoż czaso p ism a, gdzie w k ro n ic e p rzestęp czo ści m am y k ilk a opisó w p rz e s tę p s tw p o p e ł n io n y c h przez autostopow iczów lu b n a auto sto p o w iczach w e F ra n c ji.
W agabundzi p łc i żeń sk iej, p ra w ie b ez w y ją tk u p ro s ty tu tk i, poza k rad z ież am i d o p u szczają się często sz a n ta ż u {łatw o znaleźć w łaściciela, zanotow aw szy sobie n u m e r r e je s tr a c y jn y sam ochodu). Z ko lei i sam i autostopow icze b y w a ją o fiaram i liczn y ch p rz e stę p s tw , głów nie se k su a ln y c h , a często ta k ż e k rad z ież y .
O chrona prawna przed hałasem wywołanym p rzez samoloty
D otychczas z n a jd u je m y się jeszcze n a e ta p ie w a lk i iz h a ła se m u licznym w y w o ły w an y m przez głośn ik i lu b sam ochody. W U SA n a to m ia st, gdzie rocznie z ró ż nych lo tn isk d o k o n u je się około 65 m ilio n ó w lą d o w a ń lu b sta rtó w , p ra w o sta n ęło ju ż d o w a lk i z h ałase m w y w o ły w an y m p rzez sam oloty.H a ła s w y w o ły w an y p rze z sam o lo ty , a ta k że m ożliw ość spow odow ania in n y c h szkód przez lecące n a z b y t n isk ie j w ysokości sa m o lo ty o d rz u to w e (niekiedy z p o n ad d ź w ięk o w ą szybkością) spow odow ały w kro czen ie p ra w a w o b ro n ie in te re só w lu d n o ści, zagrożonych p rzez o lbrzym i rozw ój k o m u n ik a c ji lo tn icz ej. Z a g a d n ie n iu te m u p o św ięcone je s t obszerne o p raco w an ie zam ieszczone n a ła m ac h „ H a rv a rd L a w R eview ” z czerw ca for. (nr 8, vol.. 74) p t.: A irp la in noise: p ro blem i n t o r t and fed e ra liz m .
J e s t t o w te j ch w ili je d e n z n ajp o w a żn iejsz y ch pro b lem ó w , dotyczący w ie lu ty sięc y o b y w a te li USA m ie sz k ają cy c h w p o b liż u s e te k lo tn isk . H a ła s p rz e s z k a dza w e śnie, p ra c y i odpoczynku, o g ran ic za m ożliw ości spokojnego k o rz y sta n ia z po siad ło ści g ran iczący ch lu b położonych w p obliżu lo tn isk . Z b y t n isk ie lo ty sam olotów p o w o d u ją częste s tr a ty m a te ria ln e , s ta ją c się p rz y c z y n ą ró ż n o ra k ic h w y p ad k ó w , z a g ra ż a ją c y c h życiu i zd ro w iu m ieszkańców .
N iestety , p o stę p te c h n ik i w ty m w y p a d k u n ie p rzy n o si p o p ra w y sy tu a c ji. Im w iększe i p o tę żn ie jsz e są sam oloty, im b a rd z ie j ro śn ie r u c h lotniczy, ty m b a r dziej w z ra s ta h a ła s i m ożliw ość w y p ad k ó w , ty m w ięk sza liczb a m ieszkańców zo sta je zagrożona (now oczesne sa m o lo ty o d rz u to w e w y m a g a ją w iększej p rz e s trz e n i d la s t a r t u i ląd o w an ia). P ra w o s ta je w ięc w o b ro n ie p r a w m ieszkańców te re n ó w położonych w okół lo tn isk .
J u ż w 1946 r., k ie d y S ą d N ajw yższy U SA po ra z p ie rw sz y (i ja k dotychczas jed y n y ) ro z p a try w a ł sp ra w ę tego ty p u (U n ited S ta te s v. C ansky), z a ją ł o n s ta now isko, że sta łe n isk ie lo ty sam o lo tu w o jskow ego m ogą sta n o w ić n a ru sz en ie p ra w a p ry w a tn e j w łasn o ści, za k tó r e n ależ y się odszk o d o w an ie (w o m aw ian ej sp ra w ie są d p rz y z n a ł pow odow i odszkodow anie zarów no za p o n ie sio n e w w y n ik u
N r 10(46) Zagraniczna prasa prawnicza 85
te g o fotu s tr a ty m a te ria ln e w p o sta c i u tra c e n ia k u r, ja k też i za zm niejszenie p r a w do k o rz y sta n ia z nieruchom ości).
P ro b le m a ty k a (powyższa ro d zi szereg sk o m p lik o w an y ch k w e stii n a tu r y p r a w n e j, k tó ry c h p o w sta w a n iu nie zapobiegło n a w e t w y d a n ie sp e c ja ln e j u sta w y
(F é d é ra l A v ia tio n A et z 1958 r.). i
A rty k u ł c y tu je szereg ciek aw y ch orzeczeń sądów USA, m a ją c y c h z a p r z e d m io t sk a rg i o o d szkodow anie za szkody w y w o ły w an e p rzez h a ła s spow odow any przez sam oloty.
N o w a duńska ustawa o sytuacji prawnej dziecka
U sta w a pow yższa zo stała w y d a n a w d n iu 18.V.1960 r . Je j te k s t zam ieścił i z a o p a trz y ł uw ag am i F ra n z M a r c u s (K openhaga) w n rz e 1 (z cz erw ca 1961 r.) „R abels Z e itsc h rift fü r au slän d isch e s u n d in te rn a tio n a le s P r iv a tr e c h t”.
G odny p o d k re śle n ia je s t p rz e d e w sz y stk im fa k t, że u s ta w a w zasadzie nie ro zró żn ia p o d ziału n a dzieci ślu b n e i p o zam ałżeń sk ie, w p ro w a d z a ją c ic h zró w n a n ie w p ra w a c h . U sta w a in konporow ała ró w n ież w sw oich p rze p isac h re z u lta ty p o stę p u ibadań m edyczno-biologicznych w ce lu d o p ro w a d z e n ia ' d o u sta le ń bio logicznego ojca dziecka. P raiktyka o p a rta n a ro z b u d o w an e j ju ż n au c e o g ru p a c h k rw i, now sze o sią g n ię cia an tro p o lo g ii (np. o s ta tn ie dośw iadczenia, w e d łu g k tó ry c h z bud o w y d ziecka m ożna w y cią g n ąć o k reślo n e w n io sk i n .t. czasu jego poczęcia, a ty m sam ym n .t. osoby biologicznego ojca), um ożliw iły isto tn e złagodzenie r y g o rystycznych d otychczas re g u ł dow odow ych w sp ra w a c h o u sta le n ie ojcostw a. T ak w ięc ja k d o ty c h cz as m ąż, aby zap rzeczy ć o jc o stw u , m u sia ł udow odnić, że n ie m ógł być ojcem d ziec k a sw ojej żony. O becnie w e d łu g a r t. 2 u sta w y w y sta rc z a , że udow odni o n f a k t u trz y m y w a n ia sto su n k ó w cielesn y ch p rz e z żo n ę z in n y m
m ężczyzną w ó k re sie ż a jśc ia w ciążę.
O d rę b n ą p o d sta w ą u z a sa d n ia ją c ą f a k t pozam ałżeń^kiego p o chodzenia dziecka je s t okoliczność, że ro d zice w ok resie je g o poczęcia n ie m ogli p rze b y w a ć razem . M ąż m a tk i dziecka m oże w nieść sk a rg ę o zap rzeczen ie o jc o stw a w te rm in ie 1 ro k u od czasu, w k tó ry m d o w iedział s ię o okolicznościach u za sa d n iają cy c h zap rzeczenie o jcostw a, n a jp ó ź n ie j je d n a k w ciąg u 5 l a t po u ro d z e n iu się dziecka. W prow adzenie tych te rm in ó w o p ie ra isię zd a n ie m a u to ra n a założeniu, że m a tk a i d ziecko n ie p o w in n y być n a ra ż o n e p rz e z n ie o k re ślo n y czas n a m ożliw ość k w estio n o w an ia przez m ę ża fa k tu m ałżeń sk ieg o poch o d zen ia dziecka; trw a ło ść r a z u zasadnionego i n ie k w estio n o w an eg o s ta tu s u dziecka je s t w aż n iejsza od u sta le n ia biologicznego ojca.
U staw a, poza rozd ziałem I o ojcostw ie, za w ie ra jeszc ze 3 dalsze: zabezpieczenie b y tu dziecka (rozdz. II), p rzy c zy n ia n ie się ido p o n o szen ia ko sztó w p o ro d u (rozdz. III) oraz in n e p o sta n o w ie n ia (rozdz. IV).
Jednocześnie z pow yższą u sta w ą w p ro w a d zo n e zostały zm iany do u sta w y o o rg an iz ac ji w y m ia ru spraw ied liw o ści zm ie rz a ją c e d o n ow ego u reg u lo w a n ia b iegu p o stę p o w a n ia w sp ra w a c h o u sta le n ie ojcostw a, a to w celu je g o d a l szego p rzy sp ie sz en ia p rz y z a p ew n ie n iu o siągnięcia ja k n ajlep szy ch re z u lta tó w .
O bie u sta w y sta n o w ią znaczne osiągnięcie w p ro w a d zo n y c h niem al w e w szy stk ich p a ń stw a c h p ra c a c h n ad zapew nieniem n ależ y tej ochrony p ra w n e j dziecka.
