ROK DWUDZIESTY PIĄTY
ZESZYT DRUGI
RUCH PRAWNICZY
E K O N O M I C Z N Y
i SOCJOLOGICZNY
ORGAN
UNIWERSYTETU IM. A. MICKIEWICZA
I WYŻSZEJ SZKOŁY EKONOMICZNEJ
W POZNANIU
K W A R T A Ł D R U G I
WARSZAWA — POZNAŃ 1963
KOMITET REDAKCYJNY R e d a k t o r z y
Alfred Ohanowicz (Redaktor naczelny i redaktor działu prawniczego), Stanisław Smoliński (Zast. redaktora naczelnego i redaktor działu eko nomicznego), Stanisław Kowalski (Zast. redaktora naczelnego i redaktor działu socjologicznego), Adam Łopatka (Sekretarz redakcji), Stanisław
Borowski (Zast. sekretarza redakcji) C z ł o n k o w i e
Wiktor Jaśkiewicz, Alfons Klafkowski, Seweryn Kruszczyński, Włady sław Markiewicz, Tadeusz Molenda, Tadeusz Szczurkiewicz, Stanisław Waszak, Franciszek Wróblewski, Zbigniew Zakrzewski, Marian Zim
mermann
Sekretarz techniczny: Anna Michalska
Adres Redakcji
Poznań, ul. Czerwonej Armii 90, Coll. Iuridicum UAM
pokój 87, tel. 546—60
Copyright by
Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1963
Printed in Poland
P A Ń S T W O W E WYDAWNICTWO N A U K O W E — ODDZIAŁ W P O Z N A N I U Z a m ó w i e n i e 208/230. — N a k ł . 734+126 egz. — Ark. w y d a w . 31,25. — Ark. d r u k 25,12 P a p i e r d r u k . sat. V kl. 70 g. 70×100 c m . — O d d a n o do s k ł a d a n i a 13. IV. 1963 r o k u . P o d p i s a n o do d r u k u 25. VI. 1963 r. — D r u k u k o ń c z o n o w c z e r w c u 1963 r. — P-4
Cena zł 30,—
S P I S T R E Ś C I
I. ARTYKUŁY
Adiunkt Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr Witold D ą b r o w s k i , O leninowskiej koncepcji prokuratury
Doc. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr Bolesław W i e -w i ó r a , Zagadnienia z-wierzchnict-wa terytorialnego -w orzeczeniach
Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z lat 1960—1962 Prof. Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie, dr Maciej
Ś w i ę c i c k i , Norma pracy — problematyka prawna . . Adiunkt Uniwersytetu Warszawskiego, dr Jerzy J a k u b o w s k i , Rola
zwyczaju handlowego przy sprzedaży w polskim handlu zagrani cznym .
Prokurator, mgr Henryk P o p ł a w s k i (Łódź), Usiłowanie z zamiarem
ewentualnym . . .
Prof. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr Tadeusz C y -p r i a n , Projekt nowego kodeksu karnego Niemieckiej Re-publiki
Federalnej ,
St. wykładowca Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu, dr Wacław W i l c z y ń s k i , Kryterium optymalnego wykorzystania zasobów
w gospodarce socjalistycznej
Adiunkt Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu, dr Zygmunt K o w a l c z y k , Dochód narodowy a koncepcja rachunkowości społecznej Adiunkt Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu dr Konstanty
E c k h a r d t , Statystyczne porównanie jako podstawa badania roz
woju zatrudnienia w gospodarce narodowej
Docent Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu, dr Stanisław B o r o w s k i , Rezerwy siły roboczej w rolnictwie jako przedmiot ba
dań statystycznych
St. asystent Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Berlinie, dr Erich S t r o h -b a c h , O niektórych teoretycznych pro-blemach statystycznego mie
rzenia płodności ludnościowej
Adiunkt Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr Kazimierz O r y l , Niektóre aspekty technologicznych przemian zatrudnienia
w gospodarce krajów kapitalistycznych
Adiunkt Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu, dr Stanisław W i e r z c h o s ł a w s k i , Wpływ techniki obserwacji na wyniki ba
dań ankietowych (Na przykładzie badań nad efektywnością handlu)
Prof. Uniwersytetu Warszawskiego, dr Seweryn Ż u r a w i c k i , Rozwój
badań operacyjnych i wyliczeń maszynowych w odniesieniu do za
gadnień gospodarczych . 1 13 31 43 65 79 105 119 131 145 163 171 191 211
IV
Spis treściProf. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr Czesław Z n a -m i e r o w s k i , Zastępca i organ
Mgr Bożenna C h m i e l e w s k a (Instytut Zachodni), Problemy stabili
zacji ludności wiejskiej na Ziemiach Zachodnich .
II. PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA
K. Opałek, Problemy metodologiczne nauki prawa, Warszawa 1962, PWN, ss. 363 (rec. Adam Ł o p a t k a , Anna M i c h a l s k a ) . K. Biskupski, Zarys prawa państwowego PRL oraz niektórych państw
obcych, Warszawa 1962, PWN, ss. 282; A. Burda, Polskie prawo państwowe, Warszawa 1962, PWN, ss. 296 (rec. Karol Marian P o
s p i e s z a l s k i ) . . G. L. Seidler, Doktryny prawne imperializmu, Studia z historii do
ktryn, Kraków 1962, Wyd. Literackie, ss. 174 (rec. Henryk
Ol-s z e w Ol-s k i , Dionizy W o j t k o w i a k )
O. E. Leist, Sankcii w sowietskom prawie, Moskwa 1962, Gos. Izd. Jurid, Lit., ss. 237 (rec. Anna M i c h a l s k a )
A. W. Mickiewicz, Subiekty sowietskogo prawa, Moskwa 1962, Gos. Izd. Jurid. Lit., ss. 212 (rec. Józef N o w a c k i )
Cosudarstwiennyj biudżet SSSR, pod red. A. M. A l e k s a n d r o w a ,
Moskwa 1961, Gosfinizdat, ss. 560 (rec. Andrzej K o m a r ) . I. I. Karpiec, Indywidualizacja nakazanija w sowietskom ugołownom
prawie, Moskwa 1961, Gos. Izd. Jurid. Lit., ss. 150 (rec. Maria J a
s k ł o w s k a ) . . .
F. Castberg, Problems of Legal Philosophy, Oslo 1957, Oslo University Press-London, ss. 120 (rec. Jerzy W r ó b l e w s k i ) .
E. Wiszniewski, Działalność usługowa handlu uspołecznionego w okresie
planu sześcioletniego, Warszawa 1961, Biblioteka Instytutu Handlu
Wewnętrznego, ss. 180 (rec. Zbigniew Z a k r z e w s k i ) . M. Pohorille i A. Woś, Motywy produkcyjnych decyzji chłopów, War
szawa 1926, PWE, ss. 150 (rec. Klemens Ratajczak) . . . . S. Kruszczyński, Problem kształtowania się przychodów i kosztów, Stu
dium analityczno-krytyczne, Poznań 1962, ss. 169 (rec. Wacław
W i l c z y ń s k i ) . .
A. Zwass, Wielkość i struktura obiegu pieniężnego, Warszawa 1962, PWN, ss. 290 (rec. Zenobia K n a k i e w i c z )
Ekonomika przedsiębiorstwa przemysłowego, praca zbiorowa, War
szawa 1962, PWE, ss. 465 (rec. Józef B o r o ń ) .
W. Krencik, Badania polityki zatrudnienia i płac w gospodarce socja
listycznej, Warszawa 1962, PWN, ss. 319 (rec. Mieczysław P r z e d
p e l s k i )
Stan i funkcjonowanie rynku kredytowego w głównych państwach ka pitalistycznych (rec. Józef Z a j d a ) . . .
G. Colm, T. Geiger, The Economy of the American People, Washington 1961, National Planning Association, ss. X + 200 (rec. Jerzy T e t z -l a w ) . .
A. Piatier, Équilibre entre développement économique et développe
ment social, Paryż 1962, Éditions Génin, ss. 181 (rec. Wojciech
K a r p i ń s k i ) . 221 243 269 272 276 279 282 285 287 291 295 298 302 306 311 314 317 323 32Ô
Spis treści
V
S. Judek, Canada's Persistent Unemployment Problem, Labour SurplusMarket Areas, The Senate of Canada Proceedings of the Spe cial Committee of: the Senate on Manpower and Employment, No 7, Ottawa 1961, ss. 136 (rec. Bohdan G r u c h m a n , Stanisław P o p o w s k i )
La coordination des politiques conjoncturelles en Europe, Cahiers de l'Institut de Science Économique Appliquée, nr 118, Paris, ss. 141 (rec. Wojciech K a r p i ń s k i )
M. W. Tate, R. C. Clelland, Nonparametrio and Shortcut Statistics Danville, Illinois 1959, The Interestate Printers and Publishers, Inc.,
ss. X + 174 (rec. Stanisław B o r o w s k i )
E. Devons, An Introduction to British Economic Statistics, Cambridge 1961, University Press (rec. Stanisław B o r o w s k i )
N. K. D r u ż y n i n , Matiematiko-statisticzeskije mietody analiza
eks-pierimientalnych dannych w towarowiedienii, Moskwa 1961, Gos. Izd. Torg. Lit., ss. 164 (rec. Stefan A b t )
F. Zweig, The Worker in an Affluent Society, London 1962, Heine-mann, ss. 268 (rec. Zbigniew A. Ż e c h o w s k i )
A. Podgórecki, Socjologia prawa, Warszawa 1962, Wiedza Powszechna, ss. 227 (rec. Barbara K o w a l s k a )
III. PRZEGLĄD ORZECZNICTWA
Orzecznictwo cywilne Sądu Najwyższego (zebrał Witold Ś w i ę c i c k i )
Orzecznictwo karne Sądu Najwyższego (zebrał Stefan K a l i n o w s k i )
Orzecznictwo Sądu Najwyższego w sprawach o zaopatrzenia emery talne i orzecznictwo Trybunału Ubezpieczeń Społecznych (zebrał Czesław W a s i l k o w s k i )
Orzecznictwo Głównej Komisji Arbitrażowej (zebrał Zenon K l a f
-k o w s -k i ) . . .
IV. SPRAWOZDANIA I KOMUNIKATY
75-lecie urodzin i 50-lecie pracy Profesora doktora Czesława Zna mierowskiego .
Bibliografia prac Profesora doktora Czesława Znamierowskiego (ze brała Anna M i c h a l s k a )
Adam Krzyżanowski (1875—1963) (Edward T a y l o r ) . .
Stefan Żardecki (1887—1963) (Zbigniew Z a k r z e w s k i )
Bolesław Wiewióra (1927—1963) (Alfons K l a f k o w s k i ) . . Kontakty zagraniczne Wydziału Prawa UAM w Poznaniu z zagranicą
w okresie od 1 V do 31 XII 196,2 r. (Krzysztof S k u b i s z e w s k i ) Rozprawy doktorskie na Wydziale Prawa UAM w Poznaniu w okresie
Od 1 I do 31 III 1963 r. (A. M.) .
Rozprawy doktorskie na Wydziale Ogólno-Ekonomicznym WSE w Po znaniu w okresie od 1 IX do 3 XI 1962 r. 331 334 339 341 342 344 349 353 358 364 368 375 377 382 384 387 389 391 392
C O N T E N T S
I. ARTICLES
Witold F. D ą b r o w s k i , Adjunct of the Adam Mickiewicz Univer sity in Poznań, Lenin's Conception of the Public Prosecutor's Office Bolesław W i e w i ó r a , Docent of the Adam Mickiewicz University in
Poznań, Territorial Sovereignty in the Sentences of the International
Court of Justice 1960—1962
Maciej Ś w i ę c i c k i , Professor of the School of Planning and Statis tics in Warsaw, The Standart of Work — a Legal Problem Jerzy J a k u b o w s k i , Adjunct of the School of Planning and Statis
tics in Warsaw, The Character of the Mercantile Usage in the
Sale of Goods of the Polish Foreign Trade . .
Henryk P o p ł a w s k i , Public Prosecutor in Łódź, The Attempt cum
dolo eventuali
Tadeusz C y p r i a n , Professor of the Adam Mickiewicz University in Poznań, The Draft of a Penal Code of the German Federal
Republic
Wacław W i l c z y ń s k i , Lecturer of the School of Economics in Po znań, Criterion of the Best Exploitation of Resources in Socia
listic Economy
Zygmunt K o w a l c z y k , Adjunct of the School of Economics in Po znań, The National Revenue and the Conception of the System
of Social Accounts .
Konstanty E c k h a r d t , Adjunct of the School of Economics in Po znań, Statistical Comparison as the Basis of the Research into
the Development of Employment in National Economy .
Stanisław B o r o w s k i , Docent of the School of Economics in Po-znań, The Reserves of Workmen in the Country an Object of
a Statistical Research . .
Erich S t r o h b a c h , Senior Assistant of the School of Economics in Berlin, Some Principal Problems of Statistical Mensuration of
Fecundity . . .
Kazimierz O r y l , Adjunct of the Adam Mickiewicz University in Po znań, Some Aspects of Technological Changes of the Employment
in the Economy of Capitalistic Countries
Stanisław W i e r z c h o s ł a w s k i , Adjunct of the School of Econo mics in Poznań, Criterions of the Appraisement of the Results
of the Inquiry into the Efficacy of Trade
1 13 31 43 65 79 105 119 131 145 163 171 191
Spis treści
VII
Seweryn Ż u r a w i c k i . Professor of the Warsaw Unversity, TheDe-velopment of Operative Examinations and Machine Calculations in Economy
Czesław Z n a m i e r o w s k i , Professor of the Adam Mickiewicz Uni versity in Poznań, The Representative and the Organ . Bożenna C h m i e l e w s k a , Western Affairs Institute, Problems of
the Stabilization of Country Population, in the Western Territories
II. SURVEY OF LITERATURE . III. SURVEY OF DECISIONS
IV. NOTES AND COMMUNICATIONS
211 221 243 269 353 375
С О Д Е Р Ж А Н И Е
I. СТАТЬИ Адъюнкт Университета им. А. Мицкевича в Познани, др Витольд Ф. Д о м б р о в с к и , О ленинской концепции прокуратуры . Доц. Университета им. А. Мицкевича в Познани, др Болеслав В е -в ю р а , Проблемы территориального су-веринетета -в судебной практике Международного Трибунала Справедливости в 1960— 1962 гг Проф. Главной Школы Планирования и Статистики в Варшаве, др Мацей С в е н т и ц к и , Норма труда — юридическая пробле матика Адъюнкт Варшавского Университета, др Ежи Я к у б о в с к и , Роль торгового обычая в продаже в польской внешней торговле . Прокурор, мгр Генрик П о п л а в с к и (Лодзь), Попытка с услов ным намерением Проф. Университета им. А. Мицкевича в Познани, др Тадеуш Ц и п -р и а н , П-роект нового кодекса уголовного п-рава в Ф. Р. Г. Ст. преподаватель Высшей Экономической Школы в Познани, др Ва цлав В и л ь ч и н с к и , Критерий оптимального использования ресурсов в социалистическом хозяйстве . . Адъюнкт Высшей Экономической Школы в Познани, др Зигмунт К о в а л ь ч и к , Национальный доход и концепция обществен ного счетоводства Адъюнкт Высшей Экономической Школы в Познани, др Константы Э к г а р д т , Статистические сопоставления как основа исследова ний развития структуры рабочей силы в народном хозяйстве . Доц. Высшей Экономической Школы в Познани, др. Станислав В о р о в с к и , Критерий классификации и районирования резер вов рабочей силы в сельском хозяйстве . . . Ст. ассистент Высшей Экономической Школы в Берлине, др Эрих Ш т р о б а х , Некоторые узловые проблемы статистического измерения плодовитости Адъюнкт Университета, им. А. Мицкевича в Познани, др Казимеж О р ы л ь , Некоторые аспекты технологических преображений структуры рабочей силы в хозяйстве капиталистических стран Адъюнкт Высшей Экономической Школы в Познани, др Станислав В е ш х о с л а в с к и , Критерий оценки результатов анкетных ис следований эффективности торговли 1 13 31 43 65 79 105 119 131 145 163 171 191Spis treści
IX
Проф. Варшавского Университета, др Северин Ж у р а в и ц к и , Раз-витие оперативных исследований и машинных вычислений отно сительно экономических проблем Проф. Университета им. А. Мицкевича в Познани, др Чеслав З н а -м е р о в с к и , За-меститель и орган . Мгр Боженна Х м е л е в с к а (Западный Институт), Проблемы стаби лизации сельского населения на Западных ЗемляхII. SURVEY OF LITERATURE
HI. SURVEY OF DECISIONS . . . IV. ОТЧЕТЫ И СООБЩЕНИЯ 211 221 243. 269 353 375
