Zobowiązania podatkowe
Powstawanie zobowiązań podatkowych
1. Ogólne a szczegółowe prawo podatkowe;
2. Elastyczność prawa podatkowego
1. Należy przyjąć, że elastyczność przepisów ogólnego prawa podatkowego jest jednym z wariantów zapewniających dostosowanie prawa podatkowego do dynamicznie rozwijającego się obrotu gospodarczego z odniesieniem do całego prawa podatkowego.
2. Stosowanie określeń nieostrych czy też klauzul generalnych w obszarze ogólnego i szczegółowego prawa podatkowego należałoby zrelatywizować do celu, jaki normodawca zamierza osiągnąć. Chodzi bowiem o kształtowanie stopnia elastyczności odpowiednio do sytuacji podatnika, a także potrzeb Skarbu Państwa. Nie można bowiem korzystać z tych środków techniki prawodawczej w taki sposób aby rodziło to jednocześnie konieczność wprowadzenia definicji legalnych ograniczających nieostrość.
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania
1. Z dniem 15 lipca 2016 r. wprowadzono do przepisów OP dział IIIA – przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania.
1. Dotyczy ona m.in. podatku od towarów i usług oraz opłaty i niepodatkowe należności budżetowe.
2. Kluczowa jest definicja z art. 119a par 1 op. oraz definicję czynności odpowiedniej (art.
119a par 3 op).
1. Czynność uznaje się za podjętą przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści
podatkowej, gdy pozostałe cele ekonomiczne lub gospodarcze czynności, wskazane przez podatnika należy uznać za mało istotne.
2. Korzyścią podatkową w rozumieniu op jest:
a. niepowstanie zobowiązania podatkowego, odsunięcie w czasie powstania zobowiązania podatkowego lub obniżenie jego wysokości albo powstanie lub zawyżenie straty podatkowej;
b. powstanie nadpłaty lub prawa do zwrotu podatku albo podwyższenie kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku.
Stosunek prawny zobowiązania podatkowego
1. art. 4 OP: Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach;
2. art. 5 OP: Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.
Przedmiotem stosunku prawnego zobowiązania podatkowego jest zachowanie się podmiotów, które odnosimy do świadczenia podatkowego. Stąd też przedmiot tego stosunku prawnego należy odnosić do definicji podatku określonej w przepisie art. 6 o.p.
Zobowiązanie podatkowe
1. Art. 5 OP. - > definicja zobowiązania podatkowego
2. Art. 21 OP. – określa dwa sposoby powstania zobowiązani podatkowego :
1. Z mocy prawa;
2. Z dniem doręczenia decyzji ustalającej wysokość tego zobowiązania Jest to katalog zamknięty.
• Powstanie zobowiązania z mocy prawa: stwierdzenie to należy traktować jako pewien skrót. Przepis 21 par 1 pkt. 1 op wskazuje, że dniem, w którym powstanie zobowiązanie podatkowej jest dzień zaistnienia zdarzenia określonego w danej ustawie podatkowej, kiedy ustawa podatkowa z tym zdarzeniem wiąże powstanie takiego zobowiązania.
• W przypadku powstania zobowiązania, które powstaje z dniem doręczenia decyzji, należy wskazać, że dopiero kiedy decyzja ustalająca wysokość podatku zostanie prawidłowo doręczona, dopiero z tym dniem powstaje stosunek prawny zobowiązania podatkowego.
Odpowiedzialność podatnika, płatnika oraz inkasenta
• Odpowiedzialność podatkowa powinna być rozumiana jako
dopuszczalność żądania przez podmiot uprawniony zapłaty podatku od zobowiązanych do tego podmiotu oraz możliwość stosowania przewidzianych prawem środków zmierzających do przymusowego wyegzekwowania należnych podatków z ich majątku.
Odpowiedzialność podatnika
• Art. 7 op : § 1. Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub
jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. § 2.
Ustawy podatkowe mogą ustanawiać podatnikami inne podmioty niż wymienione w § 1.
• W przypadku małżonków, zgodnie z art. 29 op odpowiedzialność podatkową można rozciągnąć na współmałżonka.
Odpowiedzialność płatnika i inkasenta
• Płatnik i inkasent ponoszą odpowiedzialność całym swoim majątkiem.
Odpowiedzialność ma charakter odpowiedzialności osobistej.
• Odpowiedzialność płatnika i inkasenta jest niezależna od odpowiedzialności jaką ponosi podatnik.
• Płatnik (def. Art. 8 op: Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.)
• Inkasent (def. Art. 9 op: Inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.) Inkasent nie odpowiada za niepobrane podatki, chociaż jest zobowiązany do ich poboru
Zabezpieczenie wykonania zobowiązań
1. Zabezpieczenie zobowiązań przed terminem płatności – art. 33-33c op
2. Zabezpieczenie zobowiązań podatkowych na podstawie art. 33d op 3. Zabezpieczenie zobowiązań podatkowych hipoteką przymusową lub
zastawem skarbowym – art. 34-46 op.
Hipoteka przymusowa
• Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym i uregulowana jest w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece;
• Prawo to pozwala na zabezpieczenie wierzytelności pieniężnej na nieruchomości poprzez umożliwienie podmiotowi uprawnionemu zaspokojenia się z obciążanego przedmiotu hipoteki bez względu na to, do kogo ten przedmiot należy i z pierwszeństwem przed
wierzycielami osobistymi.
• Przedmiotem hipoteki przymusowej na podstawie art. 34 ust. 3 i 4 o.p. jest:
1. Część ułamkowa nieruchomości jeżeli stanowi udział podatnika;
2. Nieruchomość stanowiąca przedmiot współwłasności łącznej podatnika i jego małżonka;
3. Nieruchomość stanowiąca przedmiot współwłasności łącznej wspólników spółki cywilnej lub część ułamkowa nieruchomości stanowiąca udział wspólników spółki cywilnej – z tytułu zaległości podatkowych spółki;
4. Użytkowanie wieczyste ….
5. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub udział w tym prawie 6. Wierzytelność zabezpieczona hipoteką
7. Statek morski lub statek morski w budowie w pisane do rejestru okręgowego.
• Hipoteka przymusowa powstaje poprzez wpis w księdze wieczystej,
• Podstawą wpisu jest doręczona decyzja :
• Ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego;
• Określająca wysokość zobowiązania podatkowego;
• Określająca wysokość odsetek za zwłokę;
• O odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta;
• O odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej;
• O odpowiedzialności spadkobiercy;
• Określająca wysokość zwrotu podatku.
Zastaw skarbowy
• Zastaw skarbowy jest konstrukcją prawną zbliżoną w swej istocie do zastawy zwykłego uregulowanego w art. 306-336 k.c.
• Zastaw ustanawia się na rzeczach ruchomych i prawach majątkowych;
• Do powstania zastawu nie jest wymagane wydanie rzeczy;
• Zastaw powstaje w drodze decyzji;
• Zastaw nie może być wykorzystywany do zobowiązań podatkowych powstałych z mocy prawa, które nie mają statusu zaległości podatkowych;
• Przedmiotem zastawu skarbowego nie mogą być rzeczy lub prawa majątkowe niepodlegające do egzekucji. Zastaw skarbowy nie może być ustanawiany na rzeczach i prawach, których wartość jest 12 800,00 zł
• Szef KAS prowadzi rejestr zastawów.
