Karolina Radkowska Instytut Prawa Cywilnego
Zakład Postępowania Cywilnego POSTĘPOWANIE CYWILNE
Postępowanie odrębne cz. II
ZAKRES ZAJĘĆ
• Postępowanie w sprawach małżeńskich;
• Postępowanie w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi;
• Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych;
• Postępowanie w sprawach o naruszenie posiadania;
• Przygotowanie pozwu na formularzu na
podstawie kazusu.
POSTĘPOWANIE W SPRAWACH MAŁŻEŃSKICH
art. 425-452 KPC
Zakres przedmiotowy:
• unieważnienie małżeństwa,
• ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa,
• rozwód,
• separacja na żądanie jednego z małżonków.
Postępowanie nieprocesowe
• rozstrzygnięcie o istotnych sprawach rodziny (art.
24 KRO),
• podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej,
• separacja na zgodny wniosek małżonków,
• zezwolenie na zawarcie małżeństwa kobiecie nie
mającej ukończonych 18 lat.
Właściwość rzeczowa:
• sądy okręgowe - sprawy niemajątkowe (art.
17 pkt 1 KPC),
• sądy rejonowe (rodzinne, z zastrzeżeniem art. 17 pkt 4 KPC) - spawa o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami (art. 452 KPC).
Właściwość miejscowa – charakter wyłączony,
zależny od miejsca zależny od miejsca
zamieszkania obojga lub jednego z małżonków
(art. 41 KPC).
Sprawy małżeńskie oraz sprawy dotyczące małżeńskich stosunków majątkowych należą do jurysdykcji krajowej, jeżeli:
•oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Polsce, gdy choć jedno z nich nadal zamieszkuje lub ma miejsce zwykłego pobytu w Polsce,
•małżonek, który wytoczył powództwo, zamieszkiwał lub przebywał w Polsce co najmniej od roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania,
•małżonek, który wytoczył powództwo, osiada polskie obywatelstwo i zamieszkuje lub przebywa w Polsce co najmniej od 6 miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania,
•oboje małżonkowie są obywatelami polskimi (art.
1103
1§ 1 KPC.
ZASADY WSPÓLNE
SKŁAD SĄDU
Art. 47 § 2 pkt 2 KPC W pierwszej instancji sąd w składzie jednego sędziego jako przewodniczącego i dwóch ławników rozpoznaje sprawy ze stosunków rodzinnych o:
• rozwód,
• separację,
• ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa,
• rozwiązanie przysposobienia.
ZASADY WSPÓLNE CD.
• do reprezentowania strony konieczne jest pełnomocnictwo dzielone do prowadzenia danej sprawy (art. 426 KPC),
• posiedzenia sądowe odbywają się przy zamkniętych drzwiach (ujawnienie w toku postępowania dowodowego intymnych szczegółów życia rodzinnego),
• w razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa powoda na pierwszej rozprawie postępowanie zawiesza się (zawsze w sprawie o rozwód albo o separację),
• podjęcie zawieszonego postępowania następuje
na wniosek powoda, nie wcześniej niż po upływie
3 miesięcy od zawieszenia,
ZASADY WSPÓLNE CD.
•w wypadku niezgłoszenia wniosku o podjęcie postępowania w ciągu roku od zawieszenia – sąd wydaje postanowienie o umorzeniu i wniesiony pozew nie wywołuje żadnych skutków prawnych (art. 428 w zw. z art. 182 § 2 KPC),
•strona wezwana do osobistego stawiennictwa może zostać skazana za nieusprawiedliwione niestawiennictwo na grzywnę wg przepisów o karach za niestawiennictwo świadka (art. 429 KPC),
•nie można nakazać przymusowego sprowadzenia powoda czy pozwanego do sądu,
•w charakterze świadków nie mogą być
przesłuchiwani małoletni, którzy nie ukończyli lat 13
i zstępni stron, którzy nie ukończyli 17 lat (art. 430
KPC),
ZASADY WSPÓLNE CD.
• w każdej sprawie o rozwód albo o separację, sąd ma obowiązek przeprowadzić dowód z przesłuchania stron (art. 432 KPC), a w innych sprawach – gdy strona powoła ten środek dowodowy,
• protokół rozprawy powinien zawierać oświadczenia małżonków, co do dzieci sytuacji majątkowej małżonków, ich stosunków majątkowych i obowiązków, utrzymania osób niebędących ich wspólnymi dziećmi (art. 433 KPC),
• rozstrzygnięcie nie może oprzeć się wyłącznie na
uznaniu powództwa lub przyznaniu okoliczności
faktycznych,
• wydanie wyroku zaocznego jest możliwe jedynie pod warunkiem przeprowadzenia postępowania dowodowego (art. 431 zd. 2 KPC),
• sąd może zarządzić przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków, w jakich żyją i wychowują się dzieci małżonków (art.
434 KPC),
• wyrok prawomocny, z wyjątkiem części
orzekającej o prawach i roszczeniach
majątkowych ma skutek wobec osób trzecich
(art. 435 KPC),
POSTĘPOWANIE W SPRAWACH O ROZWÓD ORAZ
O SEPARACJĘ
MEDIACJA
Sąd może skierować strony do mediacji, jeżeli istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa, przy czym skierowanie to jest możliwe także wtedy, gdy postępowanie zostało zawieszone.
Do mediacji stosuje się odpowiednio przepisy
regulujące tę instytucję, z tym że przedmiotem
mediacji może być także pojednanie małżonków
(art. 436 § 1 i 2 KPC).
Ponadto, sąd może skierować strony do mediacji w każdym stanie sprawy w celu ugodowego załatwienia spornych kwestii dot.:
•zaspokajania potrzeb rodziny,
•alimentów,
•sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej,
•kontaktów z dziećmi,
•spraw majątkowych podlegających
rozstrzygnięciu w wyroku orzekającym rozwód
lub separację (art. 445
2KPC).
LEGITYMACJA PROCESOWA
Każde z małżonków ma legitymację procesową do żądania orzeczenia rozwodu lub separacji (art.
56 § 1, art. 611 § 1 KRO.
Wytoczenie powództwa wzajemnego jest niedopuszczalne (art. 439 KPC).
W czasie trwania procesu o rozwód albo o separację
nie może być wszczęta odrębna sprawa o rozwód
albo o separację (art. 439 § 2 KPC).
ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA
Jeżeli w trakcie postępowania sąd nabierze przekonania, że istnieją widoki na utrzymanie pożycia małżeńskiego, powinien zawiesić postępowanie (art. 440 KPC).
Zawieszenie takie może nastąpić tylko raz w toku
postępowania w danej sprawie. Ponadto,
dopuszczalne jest na zasadach ogólnych KPC
zawieszenie postępowania na zgodny wniosek stron
(art. 178 KPC).
POSTĘPOWANIE DOWODOWE
Zgodnie z art. 441 KPC, postępowanie dowodowe ma na celu przede wszystkim ustalenie okoliczności dotyczących rozkładu pożycia, dzieci stron i ich sytuacji a w razie uznania powództwa – także przyczyn, które skłoniły do tego stronę pozwaną.
Jeżeli pozwany uznaje żądanie pozwu, a małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może ograniczyć postępowanie dowodowe do przesłuchania stron (art. 442 KPC).
Zgodnie z art. 261 § 1 zd. 3 KPC świadkowie w
sprawie rozwodowej mogą odmówić zeznań.
UMORZENIE POSTĘPOWANIA
W razie śmierci jednego z małżonków postępowanie
umarza się (art. 446 KPC). Fakt ten nie przesądza
jednakże o zasadach dziedziczenia (art. 940 § 1 KC).
INNE SPRAWY – UNIEWAŻNIENIE MAŁŻEŃSTWA
•legitymację procesową do wytoczenia powództwa ma każdy z małżonków oraz prokurator (art. 22 KRO), a także każdy kto ma interes prawny w unieważnieniu w przypadku bigamii i stosunku pokrewieństwa pomiędzy małżonkami (art. 13 § 2 i art. 14 § 2 KRO),
•możliwe jest unieważnienie małżeństwa o jego ustaniu (art. 18 KRO),
•jeżeli jeden z małżonków wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa, unieważnienie to może nastąpić także po śmierci drugiego małżonka, na miejsce którego w procesie wstępuje kurator ustanowiony przez sąd rejonowy ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego małżonka (art. 19 § 1 KRO i art. 447 § 1 KPC),
•w razie śmierci małżonka, który wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa, unieważnienia mogą dochodzić jego zstępni (art. 19 § 2 KRO),
UNIEWAŻNENIE MAŁŻEŃSTWA CD.
•jeżeli powództwo o unieważnienie małżeństwa wytoczone zostało przez prokuratora, to pozwani są obije małżonkowie, a w przypadku śmierci jednego z nich – kurator ustanowiony w miejsce zmarłego małżonka (art. 448 § 1 KPC),
•postępowanie zawiesza się w razie śmierci jednego z małżonków a po 6 miesiącach umarza się, chyba że zstępni zgłoszą wniosek o podjęcie postępowania w tym terminie (art. 450 KPC),
•w postępowaniu tym załatwiane są także sprawy o
zaspokojenie potrzeb rodziny i alimenty – na tych
samych zasadach co w procesie o rozwód (art. 451
KPC).
INNE SPRAWY – USTALENIE ISTNIENIA LUB NIEISTNIENIA MAŁŻEŃSTWA
Legitymację procesową do wytoczenia
powództwa ma każdy, kto w tym ustaleniu ma
interes prawny (art. 189 KPC i art. 1 § 2 KRO), a
także prokurator (art. 2 KRO).
INNE SPRAWY – USTALENIE ROZDZIELNOSCI MAJĄTKOWEJ POMIEDZY MAŁŻONKAMI
•w sprawach o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy postępowania w sprawach małżeńskich dot.: pełnomocnictwa, uznania powództwa, dowodu z przesłuchania stron, rozszerzonej prawomocności wyroku, zakresu postępowania dowodowego oraz umorzenia postępowania (art. 452 KPC),
•sprawy o podział majątku wspólnego po ustaniu
wspólności majątkowej między małżonkami
rozpoznawane są w postępowaniu nieprocesowym,
ale mogą być także rozpoznawane w trakcie
procesu rozwodowego (art. 58 § 3 KRO).
POSTĘPOWANIE W SPRAWACH ZE STOSUNKÓW POMIĘDZY RODZICAMI A DZIEĆMI
art. 453-458 KPC
Zakres przedmiotowy:
•ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka (ojcostwa, macierzyństwa),
•ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa,
•rozwiązanie przysposobienia.
Właściwość rzeczowa – sądy rejonowe (rodzinne, art. 17 pkt 1 KPC).
Właściwość miejscowa – charakter wyłączny, tzn.
właściwy jest jedynie sąd miejsca zamieszkania powoda, jeżeli brak jest podstaw do wytoczenia powództwa wg przepisów o właściwości ogólnej (art. 42 KPC).
W I instancji sprawy o ustalenie bezskuteczności
uznania ojcostwa i rozwiązanie
przysposobienia sąd rozpoznaje w składzie
jednego sędziego i dwóch ławników (art. 47 § 2 pkt
2 lit. c i d KPC).
Do jurysdykcji krajowej należą sprawy ze stosunków pomiędzy rodzicami a dziećmi, jeżeli:
•dziecko lub przysposobiony czy przysposabiający mają miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Polsce,
•powód, o ile nie jest nim dziecko zamieszkuje lub przebywa w Polsce co najmniej od roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania,
•powód, o ile nie jest nim dziecko, posiada obywatelstwo polskie i zamieszkuje lub przebywa w Polsce co najmniej od 6 miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania,
•obie strony mają obywatelstwo polskie (art. 1103
2§
1 KPC).
LEGITYMACJA PROCESOWA
Ustalenie ojcostwa
• czynna: matka i domniemany ojciec (w okresie gdy dziecko jest małoletnie), dziecko (po dojściu do pełnoletności), prokurator (art. 84 i 86 KRO),
• bierna: domniemany ojciec, a gdy nie żyje – kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy, dziecko i matka w przypadku gdy z powództwem występuje domniemany ojciec. Jeżeli matka dziecka nie żyje, legitymację bierną posiada wyłącznie dziecko. W razie śmierci dziecka, które było powodem w sprawie o ustalenie ojcostwa, ustalenia mogą dochodzić jego zstępni (art. 84 § 4 KRO).
Jeżeli z powództwem występuje prokurator, to pozywa od domniemanego ojca, a jeżeli nie żyje – kuratora ustanowionego na jego miejsce.
Zaprzeczenie ojcostwa
•czynna – mąż matki (w ciągu 6 miesięcy od dowiedzenia się o urodzeniu dziecka, nie później jednak niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności), matka dziecka (w ciągu 6 miesięcy od urodzenia dziecka), dziecko (po dojściu do pełnoletności, nie później jednak niż w ciągu 3 lat od osiągnięcia pełnoletności), prokurator (art. 63, 69, 70, 86 KRO).
W procesie muszą wystąpić: dziecko, matka i mąż matki.
Jeżeli matka albo mąż matki nie żyje, pozywa się dziecko. Jeżeli dziecko jest powodem, a mąż matki nie żyje, powództwo wytacza się przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy. Jeżeli powództwo wytacza prokurator, to pozywa: męża matki dziecka, a jeżeli mąż nie żyje – kuratora, a także dziecko i matkę dziecka, jeśli ona żyje (art. 454 § 2 KPC).
Ustalenie macierzyństwa
•czynna – dziecko, matka (do czasu osiągnięcia przez dziecko pełnoletności, prokurator (art. 6110 § 2 i 3, art.
6111, 6116 KRO),
•bierna – matka, a jeżeli matka nie żyje – kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy (art. 6110 § 2 KRO) i dziecko (art. 6110 § 3 KRO).
W razie śmierci dziecka, które wytoczyło powództwo ustalenia macierzyństwa mogą dochodzić jego zstępni (art. 6115 KRO).
Zaprzeczenie macierzyństwa
• czynna – dziecko (w ciągu 3 lat od osiągnięcia pełnoletności), matka (w ciągu 6 miesięcy od dnia sporządzenia aktu urodzenia dziecka), kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka (w ciągu 6 miesięcy od dnia sporządzenia aktu urodzenia), mężczyzna, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzględnieniem macierzyństwa kobiety wpisanej w akcie urodzenia dziecka jako matka (w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka nie jest matką dziecka, nie później jednak niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności), prokurator (art. 6112 § 2, 3, 4 i 5 KRO),
• bierna – kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka, a jeżeli kobieta ta nie żyje – kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy i dziecko.
Jeżeli kobieta wpisana w akcie urodzenia dziecka jako jego matka nie żyje, legitymację bierną posiada wyłącznie dziecko (art. 61
12KRO).
Prokurator wytaczając powództwo, pozywa kobietę
wpisaną jako matka w akcie urodzenia dziecka oraz
mężczyznę, którego ojcostwo zostało ustalone z
uwzględnieniem jej macierzyństwa, a jeżeli osoby
te nie żyją – kuratora ustanowionego na ich miejsce
oraz dziecko (art. 454 § 1
1KPC).
Ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa
• czynna – mężczyzna, który uznał ojcostwo (w
terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział
się, że dziecko od niego nie pochodzi, przy czym
w razie uznania ojcostwa przed urodzeniem się
dziecka już poczętego, bieg tego terminu nie
może rozpocząć się przed urodzeniem dziecka –
do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności),
matka dziecka, która potwierdziła ojcostwo (do
osiągnięcia przez dziecko pełnoletności, nie
później jednak niż w ciągu 3 lat od jej
osiągnięcia), prokurator (art. 78, 79, 80, 81, 86
KRO),
• bierna – dziecko, matka, mężczyzna, który uznał ojcostwo i kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy na miejsce dziecka (jeżeli uznanie ojcostwa nastąpiło po śmierci dziecka).
Jeżeli matka albo mężczyzna, który uznał ojcostwo nie żyje, pozywa się dziecko (art. 82 § 1 KPC).
Jeżeli powodem jest dziecko, a matka nie żyje legitymację bierną posiada wyłącznie mężczyzna, który uznał ojcostwo.
Jeżeli mężczyzna ten nie żyje, powództwo powinno być wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy (art. 82 § 3 KRO). Prokurator wytaczając powództwo, pozywa dziecko oraz mężczyznę, który uznał ojcostwo, a jeżeli ten nie żyje – kuratora ustanowionego na jego miejsce, a także matkę dziecka, jeżeli ta żyje; w razie uznania ojcostwa po śmierci dziecka, prokurator pozywa ustanowionego na miejsce dziecka kuratora (art. 454 § 3 KPC).
Rozwiązanie przysposobienia
Legitymacja procesowa przysługuje
przysposabiającemu i przysposobionemu (art. 125 §
1 KRO) oraz prokuratorowi (art. 127 KRO), który
wytaczając powództwo, musi pozwać
przysposobionego i przysposabiającego (art. 454 §
3 KPC).
Nie jest dopuszczalne powództwo wzajemne o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa, ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa, a także o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa.
Strona pozwana może jednak również żądać
ustalenia lub zaprzeczenia macierzyństwa,
ustalenia lub zaprzeczenia ojcostwa albo ustalenia
bezskuteczności uznania ojcostwa (art. 454
1KPC).
TOK POSTĘPOWANIA – CECHY CHRAKTERYSTYCZNE
•zwolnienie od kosztów sądowych,
•niestawiennictwo stron,
• udział prokuratora,
• reprezentowanie strony,
• postępowanie dowodowe,
• zawieszenie i umorzenie postępowania,
• orzeczenia.
POSTĘPOWANIE W SPRAWACH Z ZAKRESU PRAWA PRACY I UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
art. 459-477
14aSprawy z zakresu prawa pracy:
1)o roszczenia ze stosunku pracy lub z nim związane,
2)o ustalenie istnienia stosunku pracy, jeżeli łączący strony stosunek prawny, wbrew zawartej między nimi umowie, ma cechy stosunku pracy,
3)o roszczenia z innych stosunków prawnych, do których z mocy odrębnych przepisów stosuje się przepisy prawa pracy,
4)o odszkodowania dochodzone od zakładu pracy na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (art.
476 § 1 KPC).
Sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych - sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych, dotyczących:
1)ubezpieczeń społecznych, 2)emerytur i rent,
3)innych świadczeń w sprawach należących do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
4)świadczeń odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą wojskową albo służbą w Policji, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służbie Celno-Skarbowej, Państwowej Straży Pożarnej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (art. 476 § 2 KPC).
Sąd powinien dokonać oceny, czy dana sprawa jest sprawą z zakresu prawa pracy, czy z zakresu ubezpieczeń społecznych na podstawie rodzaju zgłoszonego w pozwie roszczenia oraz przedstawionego stanu faktycznego, jak też podmiotów, które zgłoszą takie roszczenie.
Niedopuszczalne jest łączenie roszczenia
rozpoznawanego w zwykłym postępowaniu z
roszczeniem podlegającym rozpoznaniu w
postepowaniu odrębnym w sprawach pracowników
(wyr. SN z 18 lipca 1972 r., I PR 207/72).
ZAGADNIENIA WSPÓLNE
Właściwość rzeczowa spraw z zakresu prawa pracy – sądy rejonowe (sądy pracy) w sprawach wymienionych w art. 461 § 1
1KPC (bez względu na WPS), albo sądów okręgowych (sądów pracy albo sądów pracy i ubezpieczeń społecznych).
Właściwość miejscowa spraw z zakresu prawa
pracy – powództwo może zostać wytoczone przez
sąd właściwości ogólnej pozwanego, bądź przez
sąd, w którym praca jest, była lub miała być
wykonywana, bądź przez sąd, w którego okręgu
znajduje się zakład pracy.
Właściwość rzeczowa spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych – sądy okręgowe, z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów rejonowych, wymienionych w art.
477
8§ 2 KPC (bez względu na WPS).
Właściwość miejscowa spraw z zakresu
ubezpieczeń społecznych – sąd, w którego
okręgu ma miejsce zamieszkania strona odwołująca
się od decyzji wydanej przez organ rentowy.
PODMIOTY UPRAWNIONE DO WSZCZĘCIA POSTĘPOWANIA
•rzeczywiste strony stosunku materialnoprawnego,
• zdolność sądową i procesową ma także pracodawca, chociażby nie posiadał osobowości prawnej, a w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zdolność tę ma organ rentowy i wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności (art. 460 § 1 KPC),
• państwowi inspektorowie pracy, w sprawach o ustalenie stosunku pracy,
• organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych, za pisemną zgodą pracownika lub ubezpieczonego (także odwołania od decyzji organów rentowych oraz przystępowanie do toczącego się postępowania).
Art. 476 § 5 KPC
Przez pojęcie pracownik - rozumie się również:
•członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, osobę świadczącą pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą oraz członków rodziny i spadkobierców pracownika, członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej i osoby świadczącej pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą, a także inne osoby, którym z mocy odrębnych przepisów przysługują roszczenia z zakresu prawa pracy,
•osobę dochodzącą od zakładu pracy odszkodowania lub ustalenia uprawnień do świadczeń na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Art. 2 KP
Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.
Przez organy rentowe rozumie się (art. 476 § 4 KPC):
• jednostki organizacyjne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, właściwe do wydawania decyzji w sprawach świadczeń,
• wojskowe organy emerytalne oraz organy emerytalne resortów spraw wewnętrznych i sprawiedliwości,
• inne organy wojskowe i organy resortów spraw wewnętrznych i sprawiedliwości
- właściwe do wydawania decyzji w sprawach, o
których mowa w § 2, a także Prezesa Kasy
Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Przez pojęcie ubezpieczony rozumie się osobę ubiegającą się o:
•świadczenie z ubezpieczeń społecznych albo o emeryturę lub rentę,
•ustalenie istnienia bądź nieistnienia obowiązku ubezpieczenia, jego zakresu lub wymiaru składki z tego tytułu,
•świadczenia w sprawach należących do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, świadczenie odszkodowawcze przysługujące w razie wypadku lub choroby pozostające w związku ze służbą wojskową albo służbą w Policji, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służbie Celno-Skarbowej, Państwowej Straży Pożarnej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym.
SKŁAD SĄDU
Art. 47 § 2 pkt 1 KPC W pierwszej instancji sąd w składzie jednego sędziego jako przewodniczącego i dwóch ławników rozpoznaje sprawy z zakresu prawa pracy o:
•ustalenie istnienia, nawiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy, o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy,
•naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu i o roszczenia z tym związane,
•odszkodowanie lub zadośćuczynienie w wyniku stosowania mobbingu;
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE DOT.
PRZEBIEGU POSTĘPOWANIA CZYNNOŚCI DYSPOZYTYWNE
Art. 469 KPC Sąd uzna zawarcie ugody, cofnięcie pozwu, sprzeciwu lub środka odwoławczego oraz zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia za niedopuszczalne także wówczas, gdyby czynność ta naruszała słuszny interes pracownika lub ubezpieczonego.
Art. 203 § 4 KPC Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa.
Art. 472 KPC
§ 1 Sąd może wzywać strony, świadków, biegłych lub inne osoby w sposób, który uzna za najbardziej celowy, nawet z pominięciem sposobów przewidzianych przez przepisy ogólne, jeżeli uzna to za niezbędne do przyspieszenia rozpoznania sprawy. Dotyczy to również doręczeń oraz zarządzeń mających na celu przygotowanie rozprawy, zwłaszcza zaś żądania przedstawienia niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy akt osobowych i innych dokumentów.
§ 2 Wezwanie i doręczenie dokonane w powyższy sposób wywołuje skutki przewidziane w Kodeksie, jeżeli jest niewątpliwe, że doszło ono do wiadomości adresata.
Art. 472 KPC
Sąd żąda przedstawienia niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy akt osobowych i innych dokumentów, stosując odpowiednio przepis art. 1491.
Art. 473 § 1 KPC W sprawach przewidzianych w
niniejszym dziale nie stosuje się przepisów
ograniczających dopuszczalność dowodu ze
świadków i z przesłuchania stron.
POSTĘPOWANIE W SPRAWACH Z ZAKRESU PRAWA PRACY
Art. 477 KPC
W postępowaniu wszczętym z powództwa pracownika wezwania do udziału w sprawie, o którym mowa w art.194 § 1 i § 3, sąd może dokonać również z urzędu.
Przewodniczący poucza pracownika o roszczeniach wynikających z przytoczonych przez niego faktów.
Uchwała SN z dnia 25 lutego 1999 r., III ZP 34/98 Dopuszczalna jest apelacja powoda od wyroku, w którym sąd pierwszej instancji na podstawie art. 477(1) par. 2 KPC w związku z art. 8 KP i art. 56 KP zasądził odszkodowanie w miejsce żądanego przywrócenia do pracy i nie oddalił powództwa w żadnym zakresie.
POSTĘPOWANIE W SPRAWACH Z ZAKRESU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
OSOBA, KTÓREJ PRAW I OBOWIĄZKÓW DOTYCZY ZASKARŻONA DECYZJA
Osoba, której praw i obowiązków dotyczy zaskarżona decyzja, to osoba, w stosunku do której organ rentowy wydał decyzję, działając bez jej wniosku (z urzędu, w wyniku kontroli uprawnień). Może tu chodzić o decyzje wydawane w sprawach o ustalenie istnienia ubezpieczenia i obowiązku uiszczenia składek z tego tytułu, o wymiar składek, o wstrzymanie wypłaty świadczeń, o ustalenie obowiązku zwrotu nienależnie pobranych świadczeń albo o ponowne ustalenie prawa do świadczeń lub przyznanie prawa do świadczeń w innym wymiarze po stwierdzeniu błędu organu rentowego lub odwoławczego.
ZAINTERESOWANY
Zainteresowany to osoba, która nie jest adresatem decyzji i w związku z tym nie musiała brać udziału w postępowaniu przed organem rentowym. Osoba ta nie była w znaczeniu materialnym stroną postępowania administracyjnego przed organem rentowym, choć mogła w tym postępowaniu uczestniczyć i dlatego wie o wydaniu decyzji. Organ rentowy nie wydaje decyzji w stosunku do zainteresowanego (nie jest on adresatem tej decyzji), lecz decyzja – chociaż skierowana do innych podmiotów – swoją treścią wpływa na jego prawa lub obowiązki w taki sposób, że ma on interes prawny w uzyskaniu konkretnego orzeczenia sądowego.
Zainteresowany może wnieść odwołanie od decyzji organu rentowego. Zainteresowany jako osoba, która w postępowaniu przed organem rentowym nie występowała jako strona i wobec której nie została wydana decyzja, ma nie tylko możliwość wstąpienia do procesu (przed sądem) toczącego się z inicjatywy (odwołania) innych osób, ale ma również możliwość wniesienia odwołania (K. Gonera (w:) K. Piasecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Tom II. Komentarz. Art. 367–729, Wyd. 7. Warszawa 2016).
Art. 477
12KPC Nie jest dopuszczalne zawarcie ugody.
Art. 917 KC Przez ugodę strony czynią sobie
wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego
między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby
uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z
tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by
uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
POSTĘPOWANIE W SPRAWACH O NARUSZENIE POSIADANIA
