Wąbrzeźno, wtorek 12 marca 1929 r VUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
N r. 3 1 Rok IX
Na froncie walki o miijon serc polskicb.
Polska nie Niemcy, winna oskarżyć prawdziwych gnębicieli mniejszości narodowych.
R z e c z ą n a d w y ra z s m u tn ą je s t fa k t, ż e w ła ś c i
w ie to m a ło k to w P o ls c e z a s ta n a w ia s ię p o w a ż n ie n a d s p r a w ą n a s z y c h m n ie js z o ś c i z a g ra n ic ą , n a d d o - k ła d n e m o k re ś le n ie m ic h p r a w n a ro d o w o ś c io w y c h i n a d w y n a le z ie n ie m ś ro d k ó w o c h ro n y ty c h m n ie j
s z o ś c i. T r a k tu je m y tę s p r a w ę z d z iw n e m le k c e w a ż e n ie m , o g ra n ic z a ją c s ię c o n a jw y ż e j d o o d p ie r a n ia o s k a r ż e ń n ie m ie c k ic h n a rz e k o m e g n ę b ie n ie m n ie jsz o ś c i n ie m ie c k ic h w P o ls c e .
N ie b y ło je s z c z e w y p a d k u , a b y ś m y p o d n ie ś li k r z y k c z y to n a fo ru m L ig i N a ro d ó w , c z y te ż n a s z e ro k ie j a r e n ie p o lity k i i ż y c ia m ię d z y n a ro d o w e g o n a n ie s ły c h a n e tr a k to w a n ie P o la k ó w , ż y ją c y c h w g ra n ic a c h R z e s z y N ie m ie c k ie j, n a n ie b y w a łą w d z ie ja c h a k c ję w y n a r a d a w ia n ia n a s z y c h r o d a k ó w z a k o rd o n e m p ru s k im . T o te ż n ic d z iw n e g o , iż w s k u te k n ie d b a ło ś c i w ty m k ie r u n k u c z y te ż p r z e s z k ó d d y p lo m a ty c z n y c h p o n o s im y n ie p o w e to w a n e s z k o d y w d z ie d z in ie ro z w o ju m y śli i id e i p o ls k ie j u P o la k ó w , ż y ją c y c h p o d o b c y m rz ą d e m .
N a to m ia s t p r z y p a tr z m y s ię c o c z y n ią N ie m c y Z o rg a n iz o w a li o n i o d d a w n a s z e re g i u c z o n y c h , b a d a c z y p r a w a m ię d z y n a ro d o w e g o , p r o f e s o ió w u n i
w e rs y te tu d o z b a d a n ia i d o k ła d n e g o o k r e ś le n ia p ra w , p rz y s łu g u ją c y m m n ie js z o ś c io m n a ro d o w y m n ie m ie c k im . S p r a w ę tr a k tu ją N ie m c y p o w a ż n ie , d o c ie ra ją d o g r u n tu rz e c z y i c z y n ią u s iln e s ta r a n ia n a a r e n ie p o lity k i m ię d z y n a ro d o w e j o w y w a lc z e n ie d la s w y c h m n ie js z o ś c i ja k n a jw ię c e j p r a w i p rz y w ile jó w w d z ie d z in ie ró w n o u p ra w n ie n ia n a r o d o w e g o i p o lity c z n e g o .
A le n ie d o s y ć n a te rn . N ie m c y p ra w e m k a d u k a n a r z u c a ją s ię ś w ia tu n a o b ro ń c ó w m n ie js z o ś c i n a ro d o w y c h i k ie r o w n ik ó w o g ó ln o - e u r o p e js k ie g o r u c h u m n ie js z o ś c io w e g o . W c h w ili, k ie d y s ło w a te d o jd ą d o w ia d o m o ś c i c z y te ln ik ó w , w G e n e w ie o d b y w a ć s ię b ę d z ie s e s ja R a d y L ig i N a ro d ó w , n a k tó r e j d y p lo m a c i n ie m ie c c y w y s tę p o w a ć b ę d ą w ła ś n ie w ro li o b ro ń c ó w m n ie js z o ś c i n a ro d o w y c h .
N a jp ra w d o p o d o b n ie j m in . n ie m ie c k i S tr e s e - m a n n ro z p o c z n ie n o w y a ta k n a P o ls k ę , z a rz u c a ją c je j rz e k o m e g n ę b ie n ie ż y w io łu n ie m ie c k ie g o , z w ła s z c z a n a G . Ś lą s k u . Ś w ia t w e ź m ie m o ż e m n ie j lu b w ię c e j n a s e rjo o b łu d n e s k a r g i n ie m ie c k ie , n ie z a s ta n a w ia ją c s ię i n ie w ie d z ą c o te rn , ż e n ie w P o ls c e , a le n a z ie m ia c h o d e rw a n y c h o d P o ls k i, p o z o s ta ją c y c h p o d p a n o w a n ie m n ie m ie c k ie m r o z g ry w a s ię p o n u r a tr a g e d ja lu d u , s k a z a n e g o p rz e z p o lity k ó w p r u s k ic h n a p o w o ln e le c z n ie u n ik n io n e w y n a ro d o w ie n ie .
D la z a m y d le n ia o c z u p o z o s ta łe m u ś w ia tu , N ie m c y rz u c ili o s ta tn i o s w o je j m n ie js z o ś c i p o ls k ie j n ie w ie lk i o c h ła p w p o s ta c i k ilk u r o z p o r z ą d z e ń to le ra n c y jn y c h . K ilk a , lu b k ilk a n a ś c ie s z k ó łe k lu d o w y c h , k tó r e P o la c y b ę d ą m o g li z a ło ż y ć n a te r e n ie R z e s z y N ie m ie c k ie j, n ie z m ie n i w n ic z e m fa k tu , ż e p o ls k o ś ć n a b . te r e n a c h p le b is c y to w y c h P ru s W s c h o d n ic h i Ś lą sk a O p o ls k ie g o je s t z k a ż d y m r o k ie m i m ie s ią c e m c o ra z p o w a ż n ie j z a g ro ż o n a , ż e P o la k ó w w y r z u c a s ię z u rz ę d ó w , o d b ie ra s ię im k o n c e s ję , w y d a la z p ra c y , w y w ła s z c z a z z ie m i, w y c o fu je n a le ż n e im z a p o m o g i, je d n e m s ło w e m g n ę b i s ię ty c h r o d a k ó w n a s z y c h z a k o rd o n e m p ru s k im w s tr a s z liw y s p o s ó b .
J e ż e li d o łą c z y m y d o te g o , je sz c z e b r a k s w o b o d y w u ż y w a n iu ję z y k a o jc z y s te g o , w p ie lę g n o w a n iu tra d y c y j i id e a łó w o jc z y s ty c h , d a le j b r a k s z k ó ł i o c h ro n p o ls k ic h , n ie m ó w ią c ju ż o w y ż s z y c h z a k ła d a c h n a u k o w y c h , w k o ń c u je ż e li u w z g lę d n im y u c is k n a ro d o w y i p o lity c z n y , — m ie ć b ę d z ie m y o - b ra z , w ja k ic h w a r u n k a c h ź y je m n ie js z o ś ć p o ls k a w P r u s a c h W s c h o d n ic h , k tó r e j lo s a m i n ik t w P o l
s c e w s p o s ó b p o w a ż n y i w y d a tn y s ię n ie o p ie k u je .
K o m u n ik a t P a ń s tw o w e g o B a n k u R o ln e g o
o s f s te m le llk w id c ii n e n t b . in ty tu s /i s s u iiis s y a l i f l m s ^ r a s s l t h R o z p o rz ą d z e n ie R a d y M in is tró w z d n a 2 7 p a
ź d z ie r n ik a 1 9 2 7 r. o g ło s z o n e d n ia 1 9 lis to p a d a 1 9 2 7 r. (D z . U . R . P . N r. 1 0 1 , p o z . 8 7 9 ,) u s ta liło p rz e - r a c h o w a n ie d łu g ó w re n to w y c h , c ią ż ą c y c h n a w ło ś c ia c h re n to w y c h o p a r ty c h n a u s ta w a c h p ru s k ic h , w y d a n y c h w la ta c h 1 8 8 6 , 1 8 9 0 , 1 8 9 1 , 1 9 0 8 , 1 9 1 2 n a 4 3 % , o ra z r e n t o p a r ty c h n a p ru s k ie j u s ta w ie z d n . 2 . 3 . 1 8 5 0 r. n a 7 5 % s k a li, p o d a n e j w § 2 R o z p o r z ą d z e n ia P . P r e z y d e n ta R z e c z y p o s p o lite j z d n . 1 4 . 5 . 1 9 2 4 r. o p r z e r a c h o w a n iu z o b o w ią z a ń p ry - w a tn o -p ra w n y c h .
L ik w id a c ja w ie r z y te ln o ś c i S k a r b u P a ń s tw a z ty tu łu w y m ie n io n y c h r e n t p o w ie rz o n ą z o s ta ła R o z p o rz ą d z e n ie m P . P r e z y d e n ta R z e c z y p o s p o lite j z d n ia 1 9 lis to p a d a 1 9 2 7 r. (D z . U , R . P . N r. 1 0 9 , p o z . 9 2 4 ) P a ń s tw o w e m u B a n k o w i R o ln e m u .
P r z y w ło ż e n iu o b o w ią z k ó w lik w id a to r a n a P a ń s tw o w y B a n k R o ln y u w z g lę d n io n o in te r e s y d łu ż n ik ó w , n a k tó r y c h z ty tu łu ic h z o b o w ią z a ń r e n to w y c h c ią ż y ły z n a c z n e z a le g ło ś c i, w ty m k ie r u n k u , iż u d z ie lo n o P a ń s tw o w e m u B a n k o w i R o ln e m u u p ra w n ie ń , a b y z a le g ło ś c i r e n to w e ś c ią g a n e b y ły z u d z ie le n ie m d łu ż n ik o m d a ls z e j z w ło k i.
P rz e p is y w y ż e j p o w o ła n e ro z ró ż n ia ją z a le g ło ś c i d w o ja k ie . § 5 R o z p o rz ą d z e n ia R a d y M in is tró w z d n ia 2 7 p a ź d z ie r n ik a 1 9 2 7 r. p o s ta n a w ia , ż e z a le g łe d o d n ia 1 s ty c z n ia 1 9 2 5 r o k u n a le ż n o ś c i z ty tu łu r e n t w y m ie n io n y c h w te rn R o z p o rz ą d z e n iu m o g ą b y ć s p ła c a n e w p ię c iu ró w n y c h r a ta c h r o c z n y c h , p ła tn y c h r a z e m z p ie r w s z ą b ie ż ą c ą z a d a n y r o k r a tą , p o c z y n a ją c o d r o k u 1 9 2 9 . W R o z p o rz ą d z e n iu R a d y M in is tró w z d n ia 6 g ru d n ia 1 9 2 8 r., o g ło s z o n y m w d n iu 2 0 g ru d n ia 1 9 2 8 r. (D z , U . R . P . N r. 1 0 1 p o z . 3 9 9 ) d o d a n o , ż e ta k ie z a le g ło ś c i z ty tu łu r e n t, k tó r y c h te rm in p ła tn o ś c i p r z y p a d a ł w o k r e s ie o d d n ia 1 s ty c z n ia 1 9 2 5 r, d o d n ia 1 s ty c z n ia 1 9 2 8 r. w w y ją tk o w y c h w y p a d k a c h , z a le ż n ie
raMiuurw—ufffriOM MwagMWwrz-■■■ ■i ■■■■rwr ■nwiait n • i o m i ii nirr —m u
D y m is ja m in is tr a s k a r b u p . C z e c h o w ic z a .
Z W a rs z a w y d o n o s z ą : W z w ią z k u z a ta k a m i ■ s e jm u m in is te r s k a r b u C z e c h o w ic z p o d a ł s ię d o d y - I m isji. M in is te r C z e c h o w ic z c h c e m ie ć w o ln ą r ę k ę d o o b ro n y w o b e c z a rz u tó w , ja k ie p rz e c iw k o n ie m u w s e jm ie p o d n ie s io n o . D y m is ja z o s ta ła p rz y ję ta . G ie łd a z a r e a g o w a ła n a w ia d o m o ś ć tą p o w a ż n y m ; s p a d k ie m p a p ie r ó w w a rto ś c io w y c h . K ie ro w n ic tw o j m in is te r s tw a s k a r b u p o w ie rz y ł p r e m je r w ic e m in i- ; s tr o w i G ro d y ń s k ie m u , K o m is ja b u d ż e to w a , k tó r a : m ia ła z e b ra ć s ię o g o d z . 1 1 , z e s z ła s ię d o p ie ro o j g o d z , 1 w p o łu d n ie i z a c z ę ła r a d z ić n a d n o w ą s y tu a c ją . D y m is ja m in istra C z e c h o w ic z a je s t n ie s p o d z ia n k ą , p o n ie w a ż p re m je r B a r te l o ś w ia d c z y ł w s e jm ie , ż e r z ą d s ię z n im s o lid a ry z u je .
Kierownik Ministerstwa Skarbu,
D o ty c h c z a s o w y w ic e m in is te r s k a r b u G ro d y ń - s k i o b ją ł k ie r o w n ic tw o M in is te rs tw a w c h a r a k te
G e o rg e p is z e s w o je p rz e ż y c ia .
L lo y d G e o rg e k o m u n ik u je , iż p r z y s tą p i d o s p is a n ia s w o ic h p a m ię tn ik ó w . P r a c ę n a d ty m d z ie łe m ro z p o c z n ie n a ty c h m ia s t p o z a k o ń c z e n iu k a m p a n ji w y b o rc z e j. Ś w ia d c z y to , ż e L lo y d G e o rg e n ie b a r - ‘
D z is ie js z e s ta łe i s y s te m a ty c z n e g n ę b ie n ie m n ie js z o ś c i p o ls k ie j w N ie m c z e c h o d b y w a s ię p r z y a k o m p a n ia m e n c ie g w a łto w n y c h d e k la r a c y j w p r a s ie n ie m ie c k ie j, n a z e b r a n ia c h p u b lic z n y c h i n a fo ru m m ię d z y n a ro d o w e m o n a ro d o w y m u c is k u w P o ls c e , o p r z e ła d o w a n iu i tę p ie n iu ż y w io łu n ie m ie c k ie g o w P o z n a ń s k ie m i n a P o m o rz u .
P o lity k a P o ls k i z a ś o g ra n ic z a s ię w d z ie d z in ie r u c h u m n ie js z o ś c io w e g o je d y n ie d o o d p ie ra n ia a ta k ó w n ie m ie c k ic h . N ig d y je s z c z e n ie z d o b y liś m y s ię
o d o c e n y P a ń s tw o w e g o B a n k u R o ln e g o , m o g ą b y ć r o z k ła d a n e n a r a ty ta k ie s a m e ja k p o p rz e d n ie , a w ię c n a r a ty ro c z n e , p ię c io le tn ie , p ła tn e p o c z ą w s z y o d 1 9 2 9 p rz y p ie rw sz e j r a c ie ro c z n e j.
P a ń s tw o w y B a n k R o ln y w y k o n u ją c o b o w ią z k i i lik w id a to r a n a jp ie rw ro z s y ła d o w s z y s tk ic h d łu ż n i- i k ó w n a k a z y p ła tn ic z e , a b y d łu ż n ik o m d a ć p o z n a ć w ja k ie j w y s o k o ś c i s ą z o b o w ią z a n i r a ty p ła c ić p o ic h p r z e r a c h o w a n iu . P o o trz y m a n iu ta k ie g o n a k a z u p ła tn ic z e g o m a k a ż d y z d łu ż n ik ó w p ra w o z g ło s ić s ię d o B a n k u z p ro ś b ą o u d z ie le n ie z w ło k i i ro z ło ż e n ie z a le g ło śc i. B a n k z e s w e j s tro n y z b a d a k a ż d e p o d a n ie i p ro lo n g a ty u d z ie li w z g lę d n ie o d m ó w i, z g o d n ie z R o z p o rz ą d z e n ia m i R a d y M in is tró w z d n ia 2 7 . 1 0 . 1 9 2 7 r. i z d n ia 8 . 1 2 1 9 2 8 r.
P o d a ją c p o w y ż s z e w y ja ś n ie n ia d o w ia d o m o ś c i ja k o o b ja ś n ie n ie o b o w ią z u ją c y c h w s p ra w ie s p ła -
! ty r e n t p rz e p is ó w , P a ń s tw o w y B a n k R o ln y z w ra c a u w a g ę d łu ż n ik ó w z ty tu łu o m a w ia n y c h i e n t, a b y z g ła s z a li s w e p o d a n ia o u d z ie le n ie z w ło k i d o B a n k u b ą d ź o s o b iś c fe , b ą d ź w d ro d z e k o re s p o n d e n c ji p o c z to w e j, b e z u ż y w a n ia ja k ie g o k o lw ie k p o ś re d -
■ n ic tw a . W s z y s tk ie u z a s a d n io n e p o d a n ia d łu ż n ik ó w b ę d ą w r a m a c h w y ż e j p o d a n y c h p rz e p is ó w p rz e z B a n k z a ła tw ia n e . N a to m ia s t w s z e lk ie p o ś re d n i-
! c tw o i w s z e lk ie p o d a n ia z b io ro w e rz e c z ty lk o u tru -
! d n ia ją i n a r a ż a ją w n o s z ą c y c h ta k ie p ro ś b y n a z b ę d n e p r z e w le k a n ie s p ra w y , g d y ż B a n k z e w z g lę d u n a w y m a g a n ia p r a w a z m u sz o n y je s t z a w s z e d ą ż y ć l d o in d y w id u a ln e g o z a ła tw ie n ia p o d a n ia , a to c z y n - I n o ś ć p r z y p o d a n ia c h z b io ro w y c h w y m a g a p o n o w -
! n e j i n ie p o tr z e b n e j k o re s p o n d e n c ji. P o d a n ia p rz e d k ła d a n e z a p o ś re d n ic tw e m n ie m o g ą b y ć z a ła tw ia - I n e b e z p r z e d ło ż e n ia p e łn o m o c n ic tw p is e m n y c h ,
’ k tó r e z e w z g lę d u n a k o n ie c z n o ś ć ic h o s te m p lo w a - t n ia n a r a ż a ją p ro s z ą c y c h n a z b ę d n e k o s z ty .
W a r s z a w a , d n ia 1 m a rc a 1 9 2 9 r.
rz e k ie r o w n ik a ty m c z a s o w e g o . B ę d z ie o n , ja k s ię z d a je k ie r o w a ł M in is te rs tw e m p rz e z c z a s d łu ż s z y , p rz y c z e m M in is te rs tw o S k a r b u p rz e jd z ie ró w n o c z e ś n ie p o d s p e c ja ln e k ie r o w n ic tw o p r e m je r a B a r tla .
D o ty c h c z a s o w y m in is te r s k a r b u C z e c h o w ic z m a p o d o b n o o b ją ć s ta n o w is k o d y r e k to r a B a n k u G o s p o d a r s tw a K ra jo w e g o .
N a m ie jsc e w ic e m in is tra G ro d y ń s k ie g o m ia n o w a n y z o s ta ł d y r e k to r d e p a r ta m e n tu o g ó ln e g o w M in is te r s tw ie S k a r b u — S ta rz y ń s k i.
U r z ę d n ic y M in is te r s tw a z ło ż y li g r a tu la c ję s w e m u n o w e m u z w ie rz c h n ik o w i m in is tro w i G ro d y ń s k ie m u ,
= x =
d z o lic z y s ię z p o w ro te m d o w ła d z y , s k o ro n a o k re s p o w y b o rc z y p rz e w id u je d la s ie b ie z a ję c ie li
te r a c k ie .
-xx-
n a o fe n s y w n e d z ia ła n ie w s z e rs z y m z a k r e s ie , n i
g d y je s z c z e d y p lo m a c ja n a s z a n ie z a ję ła s ię n a p r a w d ę e n e rg ic z n ie s p r a w ą g n ę b ie n ia n a s z y c h m n ie j
s z o ś c i w N ie m c z e c h i n ie w y to c z y ła je j z w ie lk im k rz y k ie m i c h a ła s e m p rz e d fo ru m p o lity k i m ię d z y n a ro d o w e j.
O ile c h o d z i o N ie m c y , to im p o n u je im je d y n ie p o lity k a tw a r d e j p ię ś c i i ty lk o ta k ą p o lity k ę w o b e c n ic h z a s to s o w a ć m u s im y , je ż e li c h c e m y p o m ó c n a s z y m b ra c io m z a k o rd o n e m .
L. Łydko.
Do połowy marca. XWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
T ru d n o p rz e w id z ie ć w te j c h w ili c z y , g d y to p rz y p o m n ie n ie d o jd z ie d o c z y te ln ik ó w — z im a k a rk s k rę c i, c z y te ż b ę d z ie je sz c z e n a s m ę c z y ć s w e m i n a w ro ta m i. T a k w s z y stk o b y ło d o ty c h c z a s p o z a p r a k ty k ą i d o ś w ia d c z e n ie m lu d z i n a w e t n a j
s ta rs z y c h , ż e a n i ru s z b y ć p ro ro k ie m . W k a ż d y m ra z ie m o ż n a s ię s p o d z ie w a ć , ż e o d w ilż e je śli n a s ta n ą — w s k a ż ą w y ra ź n ie k to z g o s p o d a rz y b ę d z ie u k a ra n y z a n ie d b a łe w y k o n y w a n ie o re k i p rz e g o n ó w w je s ie n i, b o n a p o la c h ta k ic h g o s p o d a rz y p o tw o rz ą s ię je z io ra .
Ś n ie g u ta k a m o c n a z b ie ra ła s ię p rz e z z im ę , ż e n a d łu g ie ty g o d n ie b ę d ą z n ie g o k a łu ż e w e w s z e l
k ic h d o ła c h i w k lę ś n ię c ia c h . R a tu n e k je d y n y , to z c h w ilą g d y s ię ju ż z e z w a łó w ś n ie g u z a c z n ą s ą c z y ć w o d y — w ę d ro w a ć n a p o le i g d z ie s ię ty lk o z a u w a ż y z a to r w p rz y p ły w ie — o d g rz e b y w a ć , p rz e k o p y w a ć ro w k i, a b y d a ć w o d z ie ła tw y ś c ie k d o ro w u . Im k to w c z e ś n ie j i d o k ła d n ie j to z ro b i, te rn p rę d z e j b ę d z ie m ó g ł w e jś ć n a p o le z n a rz ę o z ia m i.
A p rz e c ie ż o to c h o d z i b a rd z o , b o je śli c ie p ła w io s e n n e b ę d ą s p ó ź n io n e , a p rz y te m je s z c z e z ie m ia z m o c z o n a , to i d o m a ja m o ż e n ie b ę d z ie m o ż n a z a c z ą ć s ie w ó w . A iś ć z a s p rz ę ż a je m w b ło tn e p o le — - to je s z c z e g o rz e j, b o w te n c z a s tw o rz y s ię p a c k a n i- n a , a p o te m k le p is k o i m o w y n ie m a o u ro d z a ju .
K lę s k a m ro z ó w d o tk n ę ła w o a rd z o w ie lk ie j m ie rz e n a s z e s a d y . J a k s ły c h a ć w M a ło p o ls c e W s c h o d n ie j i W ile ń s z c z y ź n ie — c z e re ś n ie c a łk ie m p rz e p a d ły , a n a w e t w n ie k tó ry c h o k o lic a c h — d rz e w a o d m ro z ó w p o p ę k a ły , ja k b y je k to s ie k ie rą p o rą b a ł. K lę sk a o d n o s i s ię z a p e w n e i d o w ie lu m n y c h o k o lic ta k , ż e n ie b ę d z ie in n e j ra d y ty lk o d rz e w a w y k o p a ć i p rz e z n a c z y ć n a o p a ł. Z a p e w n e i d e lik a tn ie js z e g ru s z e , a n a p e w n o i ś liw y n ie o - s ta ły s ię w o b e c k lę s k i.
T a m , g d z ie lu to w e n a jtę ż s z e m ro z y n ie z d o ła ły d rz e w z n isz c z y ć (w y trz y m a ls z y c h g ru s z i ja b ło n i) to z a p e w n e o s tre p ro m ie n ie s ło ń c a z d ru g ie j p o ło w y m ie s ią c a i p o c z ą tk ó w m a rc a d o d a ły s z k o d y z w ła s z c z a , ż e z n a s z y c h p o s ia d a c z y s a d ó w rz a d k o k to p a m ię ta ł, b y d rz e w a p o b ie lić w p o ło w ie lu te g o , a c z y n ią to te r a z c o je s t m u s z ta rd ą p o o b ie - d z ie . C a ły s e n s b ie le n ia o p ró c z n is z c z e n ia z a ro d n ik ó w o w a d z ic h — p o le g a n a te rn , ż e b y o c h ro n ić d rz e w o w ła śn ie w o k re s ie z m ie n n y c h w p ły w ó w d z ie n n e g o s iln e g o s ło ń c a , a n o c n y c h s iln y c h m ro - z ó w — o d n a g ły c h z m ia n z p o w o d u o d m a rz a n ia i z a m a rz a n ia tk a n e k d rz e w n y c h c o s p ra w ia , ż e z w o i n a z a s y c h a p o z b y w a ją c s ię z a d n ia s o k ó w w y p a c a - n y c h n a p o w ie rz c h n i k o ry , a ju ż n ie w s y s a n y c h z p o w ro te m s k u tk ie m ic h n o c n e g o z a m a rz a n ia .
D rz e w a ta k ie g ru s z e i ja b ło n ie m o ż n a b ę d z ie je s z c z e ra to w a ć p rz e z a m p u ta c ję c z ę ś c i u s c h n ię ty c h , o ile n ie o b e jm u ją d rz e w a w c a ło ś c i. C z e re ś n ie i ś liw y z g in ą , b o c ię c ia n ie w y trz y m u ją . N a j
g o rz e j b ę d z ie n a z ie m ia c h z im n y c h , w ilg o tn y c h , g d z ie tk a n k a ro ś lin n a s ła b ie j p rz e d z im ą d o jrz a ła i g d z ie je st w o g ó le lu ź n ie js z a , m ię k s z a . F r. S t.
J&nnarkt w Woj. Pomorskiem
2 0 m a rc a 1 9 2 9 r.
B y s ła w , p o w . T u c h o la : k ra m a rs k i, b y d lę c y i k o ń s k i.
K u rz ę tn ik , p o w . L u b a w a : b y d lę c y i k o ń s k i.
S ta ro g a rd , p o w . S ta ro g a rd : b y d lę c y , k o ń s k i i ś w iń s k i.
W ą b rz e ź n o : k ra m a rs k i, b y d lę c y i k o ń s k i.
2 1 m a rc a 1 9 2 9 r,
Ł ą k o rz , p o w . L u b a w a : k ra m a rs k i, b y d lę c y , k o ń s k i T o ru ń (M ia sto ): b y d lę c y i k o ń s k i.
2 2 m a rc a 1 9 2 9 r G ru d z ią d z (M ia s to ); b y d lę c y i k o ń s k i.
2 5 m a rc a 1 9 2 9 r.
P e lp lin , p o w . T c z e w : b y d lę c y i k o ń s k i.
2 6 m a rc a 1 9 2 9 r.
L in ie w o , p o w . K o ś c ie rz y n a : k ra m a rs k i, b y d lę c y i k o ń sk i.
S ę p ó ln o : b y d lę c y i k o ń s k i.
2 7 m a rc a 1 9 2 9 r.
G o d z isz e w , p o w . I c z e w : ś w iń s k i.
2 8 m a rc a 1 9 2 9 r.
K a m ie ń , p o w . S ę p ó ln o : k ra m a rsk i, b y d lę c y i k o ń s k i.
Ł ę g , p o w . C h o jn ic e : k ra m a rs k i, b y d lę c y i k o ń s k i.
N o w e , p o w . Ś w ie c ie : b y d lę c y i k ra m a rsk i.
W ia d ć o & śe i p o to e m e
W ą b * * z e ź a r e o 9 d n ia 1 1 . m a r c a 1 9 2 9 r .
— P o d z ię k o w a n ie . Z p o w o d u n ie p rz y b y c ia n a p r z e d s ta w ie n ie S to w . K a to lic k ie j M ło d z ie ż y M ę s k e j p o d ty t.: „ K o r
s a r z a B a łty k u " o f ia r o w a ło P a ń s tw o K a z im ie r z o s tw o W ie - tr z y ń s c y 5 z ło ty c h z a c o s k ła d a m y n a js e r d e c z n ie js z e „ B ó g z a p ła ć " . — Z a r z ą d S to w . K a t. M ło d z . M ę s k ie j w W ą b r z e ź n ie
— R o z p o c z ę c ie R e k o le k c y j. W p ią te k 8 b m . o g o d z , 7 -m e j w ie c z o re m r o z p o c z ę ły s ię r e k o le k c je w y s ta w ie n ie m N a jś w . S a k ra m e n tu i o d ś p ie w a n ie m „ V e n i C r e a to r " . O g ó ln ą n a u k ę w y g ło s ił P r z e w ie le b n y O . D o m in ik a n in k s . S ta n k o z K r a k o w a , k tó r y p r z e p r o w a d z a r e k o le k c je . W s o o o tę o 6 r a n o i o 6 -te j w ie c z o r e m o d b y ły s ię n a u k i d la p a n ie n . W p o - n ie d z ia łe k 1 1 m a r c a p o p o ł. S p o w ie d ź ś w .. K o rn u n ja ś w .
w e w to r e k 1 2 m a r c a o g o d z . 6 -te j ra n o . N a s tę p n e d n i:
M a tk i: N a u k i 1 2 , 1 3 i 1 4 m a rc a , w to re k , ś ro d a i c z w a r te k ra n o o g o d z . 8 -m e j, p o p o ł. o g o d z . 3 -c ie j.
S p o w ie d ź : c z w a r te k , d n . 1 4 m a r c a 1 9 2 9 r. (o b c y k s . k s o d g o d z . 3 -e j p o p o ł.) K o rn u n ja ś w . w p ią te k d n ia 1 5 m a rc a 1 9 2 9 r. o g o d z . 6 -te j ra n o .
O jc o w ie : N a u k i 1 6 , 1 7 i 1 8 m a r c a 1 9 2 9 r. s o b o ta , n ie d z ie la i p o n ie d z ia łe k o g o d z . 6 -te j r a n o i o g o d z . 6 -te j w ie c z o re m .
S p o w ie d ź : w p o n ie d z ia łe k , d n ia 1 8 -g o m a rc a (o b c y k s . k s o d g o d z . 3 -c ie j p o p o ł.) K o rn u n ja ś w . w e w to r e k , d n ia 1 9 m a r c a 1 9 2 9 r. o g o d z . 6 -te j r a n o
S z k o ły : N a u k i: 1 9 , 2 0 i 2 1 m a r c a 1 9 2 9 r .w e w to r e k , ś ro d ę i c z w a r te k r a n o o g o d z . 1 0 i 1 2 -te j i p o p o ł. o g o d z . 3 ,3 l.
S p o w ie d ź ; c z w a r te k , d n ia 2 1 m a r c a 1 9 2 9 r. (o b c y k s . k s . o d g o d z . 3 -c ie j p o p o ł.) K o rn u n ja ś w . w p ią te k , d n ia 2 2 m a r c a 1 9 2 9 r. o g o d z . 9 -te j ra n o .
M ło d z ie ń c y : N a u k i: 2 2 , 2 3 i 2 4 m a r c a 1 9 2 9 r. w p ią te k , s o b o tę i n ie d z ie lę P a lm o w ą ra n o o g o d z . 5 ,4 5 i w ie c z o re m o g o d z . 7 -m e j.
S p o w ie d ź : p o n ie d z ia łe k , d n ia 2 5 m a r c a 1 9 2 9 r. (o b c y k s . k s . o d g o d z . 3 -c ie j p o p o .) K o rn u n ja ś w . w e w -to re k , d n ia 2 6 m a r c a 1 9 2 9 r. r a n o o g o d z . 5 ,4 5 .
— N ie p r a w d z iw e p o g ło s k i p o w s ta ły z te g o p o w o d u , ż e n a k r ó tk ie ć w ic z e n ia p o w o ła n o r e z e r w is tó w . W o b e c te g o , n ie n a le ż y z a jm o w a ć s ię n ie m i, b o to z w y k łe p lo tk i.
— W s p r a w ie u s u w a n i ś n ie g u n a d c h o d z ą d o n a s s k a r g i, a to z te g o p o w o d u , ż e n ie k tó r z y w ła ś c ic ie le w z g l. ic h r o b o tn ic y w y w o ż ą ś n ie g z p o d w ó r z a n a u lic ę . Ś n ie g o ile s to p n ie je n a u lic y , z a le je w s z y s tk ie p iw n ic e i d o m y n iż e j p o ło ż o n e i w s k u te k te g o p o w s ta n ą n ie o b lic z a ln e s z k o d y .
P rz e c iw ta k im w y b ry k o m w y r z u c a n ia ś n ie g u n a u lic ę n a le ż y b e z w z g lę d n ie z a p o b ie c , a p rz e d e w 's z y s tk ie m P o lic ja w in n a w tę s p r a w ę w k ro c z y ć .
— H a r c e r z e ! c ie s z c ie s ię , s tw o rz o n o K o ło P r z y ja c ió ł H a r c e r s tw a . W s a li o b r a d R a d y M ie js k ie j o d b y ło s ię w d n iu 8 b m . o r g a n iz a c y jn e z e b r a n ie , c e le m u tw o r z e n ia K o ła P r z y ja c ió ł H a r c e r s tw a . N a z e b r a n ie p r ó c z z a p r o s z o n y c h g o ś c i p r z y b y ł p . r e f e r e n d a r z K irs te in .
Z e b r a n ie z a g a ił p . p ro f. S ta w a r z -S z c z y r z y c k i, w y ja ś n ia ją c o b e c n y m c e l z w o ła n ia z e b r a n ia , a p o z a te m w k r ó tk o ś c i p r z e d s ta w ił r u c h h a r c e rs k i n a te r e n ie W ą b r z e ź n a . ł* o z a g a je n iu , w y b r a n o p re z y d ju m . P r z e w o d n ic z ą c y m z e b r a n ia z o s ta ł p . B u rm is trz S c h w a r z , s e k r e ta rz e m p . n a u c z y c ie l C a - w a rz y c k i. O b e c n i, z a p o z n a w c z y s ię z p r o je k te m s ta tu tu K o ła P r z y ja c ió ł H a rc e rs tw a , u c h w a lił K o lo ta k ie s tw o rz y ć , c o te ż u s k u te c z n io n o p o ż y w e j d y s k u s ji.
S k ła d z a r z ą d u p r z e d s ta w ia s ię ja k n a s tę p u je : Z u r z ę d u : K s . p r e fe k t B re js k i, ja k o k a p e la n d r u ż y n , p . I n s p e k to r T a r - n o w ic z , p . p o r. K s z e s z o w ’s k '., p . D ę b s k a , o p ie k u n o w ie d ru ż y n h a r c e r s k ic h p . p ro f. S ta w a r z - S z c z y r z y c k i, i p . n a u c z y c ie l G a w a r z y c k i. D a le j w y b ra n o z z e b r a n y c h (n ie z u r z ę d u ) p . B u r m is tr z a S c h w a r z a (ja k o p r e z e s K o ła P r z y ja c ió ł H a rc e rs tw a ) p . p r o f. W e s o ło w s k i ja k o s e k r e ta rz o r a z p . k ie ro w n ik N a łę c z ja k o s k a r b n ik .
O m ó w io n o je s z c z e k ilk a s o r a w o rg a n iz a c y jn y c h , p o c z e m p r z e w o d n ic z ą c y z e b r a n ia p . B u r m is trz S c h w a r z p o z a p e w n ie n iu o s w e j w s p ó łp r a c y , s o lw o w a ł z e b r a n ie .
— K u lig L u tn i d o R a d z y n a . W c z o ra j w p o łu d n ie w y ru s z y ł z R y n k u b a r w n y K u lig , s k ła d a ją c y s ię z o k o ło 3 0 s a ń p ię k n ie u d e k o ro w a n y c h o r a z z „ p a ja c a m i" n a k o n ia c h i o r k ie s tr ą , d o R a d z y n a . P o p r z y je c h a n iu n u m ie js c e , o d b y ła s ię w p ię k n i e u d e k o r o w a n e j s a li s tr z e ln ic y w s p ó ln a k a w a p o d c z a s k tó r e j p . b u r m is tr z K ir s te in p r z y w ita ł u c z e s tn i
k ó w k u lig u i d z ię k o w a ł z a p a m ię ć o d w ie d z e n ia m ia s ta . W .o d p o w ie d z i IG łm e k p o d z ię k o w a ł p . B u r m is tr z o w i z a s ta r a n ia p o c z y n io n e n a d p r z y ję c ie m K u lig u . P rz e m a w ia ł ta k ż e p . r e d a k to r B o le s ła w S z c z u k a , z a z n a c z a ją c , ż e o b a m ia s ta n a w z a je m s ię o d w ie d z a ją , c o J e s t p r z y ję te n ib y tr a d y c ją .
W c z a s ie K a w y , ju r a , s k ła d a ją c a s ię z p p . B u r m is tr z a K ir s te in a , k ie r o w n ik a s z k o ły p . K lim k a i w ic e p r e z e s a „ L u tn i" p . re d . B . S z c z u k i, p r z y z n a ła n a g r o d y z a p ię k n e u d e k o r o w a n ie s a ń . P ie r w s z ą n a g r o d ę u z y s k a ł p . B u d o w n ic z y G a s z y ń s k i, d r u g ą p . K a c z y ń s k i, m is trz r z e ź n ic k i a tr z e c ią n a g r o d ę p . P r u c h n ie w s k ie m u w ła ś ć . d ro g e rji.
P o k a w ie „ L u tn ia " p o d b a tu tą s w e g o d y r y g e n ta p . in s p . R e is k ie g o o d ś p ie w a ła 6 p ie ś n i. H u c z n e o k la s k i lic z n ie z e b r a n e j p u b lic z n o ś c i b y ły p o d z ię k ą ta k d la w y k o n a w c ó w ja k ic h d y r y g e n ta . P o k o n c e r c ie „ L u tn i’ k u lig w r ó c ił tą s a m ą d r o g ą d o W ą b r z e ź n a .
K u lig w z u p e łn o ś c i s ię u d a ł c o je s t w w ie lk ie j m ie r z e z a s łu g ą p r e z e s a „ L u tn i" p . S te f a n a K lim k a , k tó r y n ie s z c z ę d z ił tr u d ó w i z a b ie g ó w , b y k u lig w y p a d ł ja k n a jle p ie j.
K a w a w R a d z y n iu n ie w s z y s tk im d o b r z e s m a k o w a ła , g d y ż b y ła s ło d k a i b ia ła , a c ie n k a z p o w o d u b ra i-u z ia rn e k . D z b a n k i d o k a w y w ie lk ie ja k n a o k r ę ż n e m .
T a k ż e c o ś n ie c o ć o d r o g a c h n a le ż y n a d m ie n ić . W y je ż d ż a ją c z W ą b r z e ź n a a ż d o p o w ia tu w ą b r z e s k ie g o d r o g a je s t w ta k m s ta n ie , ż e f a k ty c z n ie w s z y s c y w y tr z ę ś li s ię w s w o ic h s a n k a c h . O u c ią ż liw o ś c i w d r o d z e ś w ia d c z y ł fa k t, ż e k o n io m p ę k a ły p ó łs z o rk i.
M ia ło s ię w r a ż e n ie z e p o d r o d z e w p o w ie c ie w ą b r z e s k im je ź d z iło s ię n ib y p o ta la c h m o r s k ic h — r a z w g ó rę r a z w d ó ł. T y lk o m o r s k ie j c h o ro b y b y ło b r a k .
O d d n ia d z is ie js z e g o m a ją b y ć r o z p o c z ę te p r a c e n a d u p o r z ą d k o w a n ie m , d r ó g w p o w ie c ie w ą b rz e s k im .
— P o g o d a w d ru g ie j p o ło w ie m a r c a . Z n a n y m e te o r o lo g b y d g o s k i p . P r e n g e l p r z e p o w ia d a , ż e w d ru g ie j p o ło w ie m a r
c a n o w e fa le z im n a n a w ie d z ą w s c h ó d i p ó łn o c k o n ty n e n tu e u r o p e js k ie g o W c ią g u c a łe g o m a r c a b ę d z ie m y m ie li s il
n e p r z y m r o z k i n o c n e , p o łą c z o n e z s z y b k ie m o c ie p le n ie m w e d n ie , w o b e c p r o m ie n io w a n ia s ło n e c z n e g o . N a o g ó ł m a r z e c b ę d z ie w ie tr z n y i m g lis ty . C z ę s te o p a d y z a ró w n o w p o s ta c i ś n ie g u i g ra d u , ja k i d e s z c z u .
— F e rje w ie lk a n o c n e w s z k o ła c h ś r e d n ic h i p o w s z e c h n y c h r o z p o c z n ą s ię 2 7 m a r c a i tr w a ć b ę d ą d o 8 k w e tn ia . W s z k o ła c h w y ż s z y c h f e rje tr w a ć m a ją o d 2 5 m a r c a d o 1 0 k w ie tn ia .
— K o m o rn e w b ie ż ą c y m m ie s ią c u . M ie s z k a n ia je d n o i- iz b o w e , z ło ż o n e z je d n e g o p o k o ju i k u c h n i lu b s a m e g o p o k o ju b e z k u c h n i p ła c ą w m a r c u b . r .6 1 p ro c , k o m o rn e g o p o d s ta w o w e g o . Z a je d n e g o r u b la p r z e d w o je n n e g o p o d s ta w o w e g o k o m o rn e g o lo k a to r w te n s p o s ó b p ła c i l z ł. 6 3 g r.
z a je d n ą k o r o n ę a u s tr ja c k ą 6 4 g r., z a je d n ą m a r k ę n ie m ie c k ą 7 4 g r., o p ró c z c z y n s z u o p ła c a ją lo k a to rz y ta k ic h m ie s z k a ń o p ła ty d o d a tk o w e ty lk o z a r t. 7 lit. a u s t. o o c h r, lo k a to r ó w ( o p ła ty g m in n e z a w o d ę , n ie c z y s to ś c i k lo a c z n e itd .).
W s z y s tk ie in n e p o m ie s z c z e n ia p ła c ą 1 0 0 p ro c ., k o m o r n e g o p o d s ta w o w e g o , b e z ż a d n y c h o p ła t d o d a tk o w y c h .
_ _ K u rs in s tr u k to rs k i g im n a s ty k i m e lo d y c z n e j. K a to lic k i Z w ią z e k M ło d z ie ż y P o ls k ie j n a d ie c e z ję c h e łm iń s k ą u - r z ą d z a w c z a s ie o d 3 d o 1 7 k w ie tn ia b r . k u r s in s tr u K to r s k i w y c h o w a n ia fiz y c z n e g o z z a k r e s u g im n a s ty k i m e to d y c z n e j, le k k ie j a tle ty k i i g ie r s p o r to w y c h w G r u d z ią d z u .
W k u r s ie w e ź m ie u d z ia ł 1 5 0 u c z e s tn ik ó w z e ś r o d o w is k w ie js k ic h k a to lic k ic h S lo w . M ło d z ie ż y P o ls k ie j z c a łe g o P o m o rz a .
— U lg i k o m u n ik a c y jn e d la w y c ie c z e k n a P . W . K . G d a ń s k a D y r e k c ja K o le i P a ń s tw o w e j, p r a g n ą c w y c ie c z k o m ja l i o s p o b m p o s z c z e g ó ln y m d a ć m o ż n o ś ć z w ie d z a n ia p ię k n e g o w y b rz e ż a p o m o rs k ie g o w p ro w a d z i k o r z y s tn ą in o w a c ję *- m ia n o w ic ie : b ile ty o k r ę ż n e p o b a r d z o p r z y s tę p n e j c e n ie z w a ż n o ś c ią 3 0 d n io w ą . — P o s ia d a c z ta k ie g o b ile tu b ę d z ie m ó g ł p o c z ą w s z y o d K a r tu z z w ie d z a ć c a łe p r z y b r z e ż e n ie p
jn o s z ą c z b y tn ic h k o s z tó w . U lg ę tę ja k i u ła tw ie n ie w d z ie d z i n ie p o d r ó ż o w a n ia k o le ją n ie w ą tp liw ie p u b lic z n o ś ć p rz y jm ie z z a d o w o le n ie m . B ile ty te n a b y w a ć b ę d z ie m o ż n a n a w s z y s t
k ic h w ię k s z y c h s ta c ja c h p o m o rs k ic h .
— O rg a n iz a to ro m w y c ie c z e k p o d u w a g ę . M i
n is te rs tw o K o m u n ik a c ji z d a ją c s o n ie s p ra w ę z e w z m o ż e n ia ru c h u o s o b o w e g o , ja k ie g o n a ie ź y o c z e k iw a ć w ro k u b ie ż ą c y m p o d c z a s trw a n ia P o w s z e c h n e j W y s ta w y K ra jo w e j z w ró c iło s ię d o s z e re g u E u ro p e js k ic h Z a rz ą d ó w K o le jo w y c h z p ro ś b ą o w y p o ż y c z e n ie n a n a d c h o d z ą c y s e z o n le tn i p e w n e j ilo śc i w a g o n ó w o s o b o w y c h . W o b e c te g o , ż e w s z y s t k ie z a rz ą d y o d m ó w iły p o m o c y w ty m w z g lę d z ie , tło m a c z ą c s ię w z m o ż o n y m ru c h e m w ła s n y m , M in i
s te rs tw o K o m u n ik a c ji b ę d z ie m u s ia ło c a ły sw ó j w y s iłe k z w ró c ić w ty m k ie ru n k u , a b y ro z p o rz ą d z a - In y m s z c z u p ły m ta b o re m w ła s n y m z o rg a n iz o w a ć d o w ó z p o d ró ż n y c h ' n a P o w s z e c h n ą W y s ta w ę K ra jo w ą w P o z n a n iu i p o w ró t z W y s ta w y .
Z te g o w z g lę d u M in iste rstw o K o m u n ik a c ji u p rz e d z a o rg a n iz a to ró w w y c ie c z e k , ż e w n a d c h o d z ą c y m s e z o n ie le tn im Z a rz ą d K o le jo w y , b ę d z ie m ó g ł u d z ie la ć o d d z ie ln y c h w a g o n ó w d la w y c ie c z e k n ie m a ją c y c h z w ią z k u z W y s ta w ą P o w s z e c h n ą ty lk o w y ją tk o w o i to w m ia rę ro z p o rz ą d z a ln y c h w d a n y m c z a s ie w a g o n ó w .
— P łu ż n ic a . (N ie z Ł o b d o w a le c z z P łu ż n ic y .) W n a - s z e m s p r a w o z d a n iu o z e b r a n iu o s a d n ik ó w p o w . w ą b rz e s k ie g o z a k r a d ła s ię n ie z n a s z e j w in y o m y łk a . M ia n o v ic ie p J a n F r ą c z e k n ie je s t z Ł o b d o w a le c z z P łu ż n ic y .
— D u ż e P u łk o w o . (W s p o m n ie n ie p o ś m ie rtn e ) W lu ty m o d p ro w a d z iła tu te js z a w io s k a ś. p . J ó z e fa Ł u k ie w sk ie g o n a w ie c z n y s p o c z y n e k d o Ł o b d o w a . Z m a rły d o ż y ł la t 7 6 . B y ł n a js ta rs z y m z r o d u Ł u k ie w s k ic h z K u rk o c in a . N a k u p io n e m g o s p o d a rs tw ie p ra c o w a ł la t 4 5 . B y ł d łu g o le tn im ła w n i
k ie m tu te js z e j g m in y , ró w n ie ż s o łty se m . W z a rz ą d z ie k o ś c ie ln y m p rz e trw a ł p rz e s z ło 3 0 la t. W s z y s t
k ic h o b y w a te li w ró w n y m m ia ł p o s z a n o w a n iu , a z n a jo m o ś ć n ie m a łą . O d s z e d ł d o w ie c z n o śc i v / n ie d z ie lę 1 7 . 2 . b r. w k tó ry c h n ie m ó g ł s ię o b y ć b e z k o ś c io ła , (z a p e w n ie z a p rę d k o ) p o z o s ta w ia ją c p o s o b ie p a m ię ć w d z ię c z n ą i b o le sn ą . N ie m a g o te ra z w p a ra fji, p o w ie c ie i w ro d z in ie , n ie m a je g o p o z d ro w ie ń R o d z in o i w io s k o m a ś la d u j je g o p rz y
m io ty ! *
— W ie lk ie R a d o w is k a , (K o ło F lo ty N a ro d o - v z e j.) W n ie d z ie lę , d n ia 1 0 b m . o d b y ło s ię w s z k o le z in ic ja ty w y tu t. w ó jta i k ie ro w n ik a s z k o ły p . D ę b s k ie g o z e b ra n ie o b y w a te li z W ie lk ic h , M a ły c h i Z a R a d o w is k c e le m z a ło ż e n ia K o ła F lo ty N a ro d o w e j. W y n ik te g o z e b ra n ia b y ł n a d z w y c z a jn y . P o w y g ło s z e n iu w y c z e rp u ją c e g o r e f e r a tu n a te m a t ta k d z iś a k tu a ln e j i w a ż n e j s p ra w y , z e b ra n i tłu m n ie z a p is y w a li s ię d o k o ła . O g ó łe m p rz y s tą p iło a ż 7 7 o b y w a te li i o b y w a te le k , z te g o 6 7 o s ó b z W ie lk ic h R a d o w is k , 8 z M a ły c h R a d o w is k i 2 z Z a R a d o w isk (g m in y M a łe i Z a R a d o w is k a s ą c o d o lu d n o ś c i b a rd z o m a łe .) P o d k re ś lić n a le ż y fa k t, ż e p rz y s tę p o w a n o d o K o ła b e z n a jm n ie js z e g o n a m y s łu , o ra z ż e n ie b y ły b y n a jm n ie j o d o s o b n io n e w y p a d k i, ż e p o k ilk a o s ó b iz je d n e j ro d z in y z a p is y w a ło s ię n a c z ło n k ó w . Ś w ia d c z y to d o b itn ie o w y s o k im p o z io m ie n a s z e g o o b y w a te ls tw a i m ło d s z e g o p o k o le n ia . Z a tę h o jn ą o fia rn o ś ć n a rz e c z o k rę tu P o m o rz e * 1 n a le ż y im s ię p o c h w a ła i p e łn e u z n a n ie .
P o n ie w a ż n ie w sz y s c y m o g li w z ią ć u d z ia łu w z e b ra n iu , d la te g o lis ta c z ło n k ó w je st je s z c z e d o n ie d z ie li d n ia 1 7 b m . w łą c z n ie w y ło ż o n a n a tu t. w ó j
to s tw ie d o d a ls z e g o z a p isy w a n ia s ię . J e s z c z e n ie w s z y sc y n a n ie j fig u ru ją ! N ie w ą tp liw ie je d n a k i c i k tó ry c h d o ty c h c z a s b ra k , p rz y s tą p ią d o K o ła . O s ta te c z n ą lic z b ę c z ło n k ó w p o d a m y w ,,G ło s ie W ą b rz e s k im “ ,
— T o ru ń . (W z ro s t b e z ro b o c ia n a P o m o rz u ’.
W o s ta tn im o k re s ie s p ra w o z d a w c z y m (o d 1 7 d o 2 3 lu te g o b r.) lic z b a b e z ro b o tn y c h n a te r e n ie w o j p o m o rsk ie g o z w ię k s z y ła s ię o 2 8 5 o s ó b i w y n o si o b e c n ie 1 3 .8 9 8 o s ó b , z c z e g o n a T o ru ń p rz y p a d a 1 .5 7 8 , n a G ru d z ią d z 1 ,1 4 4 , n a C h e łm ż ę 9 4 2 , n a T c z e w 8 3 8 , n a S ta ro g a rd 6 2 8 , n a C h o jn ic e 5 9 9 , n a G d y n ię 5 2 5 b e z ro b o tn y c h .
— G ru d z ią d z . (D o T o w a rz y s tw w z g l. S e k c ji K o la rs k ic h ). N in ie js z e rn u p ra s z a m y w s z y s tk ie T o w . K o la rs k ie w z g l. S e k c je o p o d a n ie s w y c h d o k ła d n y c h a d re só w d o S e k r e ta r ja tu S e k c ji M o to c y k lo w o -K o la rs k ie j T o w . S p o rto w e g o ,,O ly m p ia "
G ru d z ią d z , P la c 2 3 S ty c z n ia n r. 1 0 c e le m n a w ią z a n ia k o n ta k tu w d z ie d z in ie s p o rtu k o la rs k ie g o . S e k c ja M o to c y k lo w o -K o la rs k a T o w . S p o rto w e g o
„ O L Y M P IA “ -G ru d z ią d z .
— (R o z b u d o w a m ia sta ). N a o s ta tn ie m p o s ie d z e n iu R a d y M ie jsk ie j u c h w a lo n o je d n o g ło ś n ie p rz y s tą p ić d o ro z b u d o w y e le k tro w n i m ie js k ie j. P o s ta n o w io n o ta k ż e z a c ią g n ą ć p o ż y c z k ę w w y s o k o ś c i 2 5 0 .0 0 0 z ł n a b u d o w ę g m a c h u s tra ż y p o ż a rn e j o ra z d a ls z e 7 5 0 .0 0 0 z ł n a b u d o w ę d o m ó w m ie s z k a ln y c h p rz y u l. B y d g o s k ie j. W re s z c ie o b ra d o w a n o n a d b u d o w ą tu n e lu p o d to r k o le jo w y p rz y u l.
R a d z y ń s k ie j. M a g is tra t p a rty c y p tu je w k o s z ta c h
b u d o w y w 2 0 p ro c , i p rz e z n a c z a n a te n c e l p ó ł
m iljo n a z ł.
KINO — SŁOŃCE.
I z trąb znana piosenka ku niebu wionęłaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA Marsz triumfalny: Jeszcze Polska nie zginęła.
„PAN TADEUSZA_______________
— Szajka złodziejska przed sądem. W ro k u u b ie g ły m s z a jk a k a s ia r z y ro z p ru ła w G ru d z ią d z u p ię ć k a s : w B a n k u Z ie m ia n , w H u rto w n i S p ó łe k S p o ż y w c ó w i w B a n k u Z w . I o w , K u p ie c k ic h . N ie d łu g o c ie s z y li s ię o n i w o ln o ś c ią , g d y ż p o lic ja c a łą s z a jk ę z d e m a s k o w a ła . O b e c n ie p rz e d g r u d z ią d z k ą Iz b ą K a rn ą o d b y ła s ię ro z p ra w a . N a ła w ie o - s k a rż o n y c h z a s ie d li: F r. M a n s ie id z K a to w ic , K S z u k a ła z P o z n a n ia , K . G a lló w n a z G ru d z ią d z a , o ra z F r, G a ll z G ru d z ią d z a .
N a ro z p ra w ę w e z w a n o 1 5 ś w ia d k ó w . N a w n io s e k o b ro n y p o s ta n o w io n o o d ro c z y ć ro z p ra w ę c e le m z b a d a n ia s ta n u u m y sło w e g o o s k a rż o n e g o S z u k a ły .
— Wielki Lubień, (T ra g ic z n a ś m ie rć k o b ie ty ) W m a ją tk u W ie lk i L u b ie ń p o d G ru d z ią d z e m w z a g ro d z ie ro ln ik a B . F r a n tz a z d a rz y ł s ię tra g ic z n y w y p a d e k . W c h w ili, g d y je d n a z ro b o tn ic n ie ja k a R o z a lja K ą k o ló w n a , la t 3 0 z n a la z ła s ię p o d k o p c e m , s k ą d w y d o s ta w a ła b u ra k i, n a g le z ie m ia s ię o b s u n ę ła , p rz y g n ia ta ją c c a ły m c ię ż a re m n ie s z c z ę ś liw ą . W s z e lk a p o m o c o k a z a ła s ię s p ó ź n io n ą . Z p o d k o p c a w y d o b y to z w ło k i K ą k o ló w n e j. K o m i
s ja s ą d o w o - le k a r s k a z G ru d z ią d z a , n a ty c h m ia s t p r z e p r o w a d z iła d o c h o d z e n ia . W in ę p o n o s i z m a rła K ., k tó r a s w ą n ie o s tro ż n o ś ć p rz y p ła c iła ż y c ie m
Kamień. (O j, ta m ło d z ie ż .) J e ż e li s ię p o w s z e c h n ie n a r z e k a n a m ło d z ie ż , n a w e t z o rg a m z o w a n ą , z a rz u c a ją c je j b r a k w y trw a ło ś c i, to n ie m o ż n a je d n a k te g o z a r z u tu c z y n ić n a s z e j m ło d z ie ż y k a m ie ń s k ie j. P o z o rg a n iz o w a n iu s ię w K a to lic k ie m S to w . M ło d z ie ż y M ę s k ie j z p o d z iw u g o d n y m z a p a łe m w z ię ła s ię d o p ra c y , k o r z y s ta ją c z ró ż n y c h m o ż li
w o ś c i k s z ta łc e n ia s ię d a n y c h je j p rz e z p a n ó w w s p ó łp ra c u ją c y c h (n ie ty lk o „ n a le ż ą c y c h ) w p a
tro n a c ie m ło d z ie ż y . I ta k w m ie s ią c u lis to p a d z ie d a n o m ło d z ie ż y 8 0 g o d z in z a ję ć , n ie m a ją c ż a d n e g o p o w o d u d o n a r z e k a n ia n a z łą fre k w e n c ję . P r z e c iw n ie , k a ż d y m ło d z ie n ie c u w a ż a ł s o b ie z a s tr a tę n ie m a łą , je śli z p o w o d ó w o d n ie g o n ie z a le ż n y c h c h o ć je d n ą le k c ję o p u ś c ić m u s ia ł.
T a k b y ło w p ie rw s z y m m ie sią c u p o z a ło ż e n iu S to w a rz y s z e n ia . S p o d z ie w a n o s ię z o b a w ą , ż e w n a s tę p n y c h m ie s ią c a c h z a p a ł te n m o ż e o s ty g n ie , ly m c z a s e m rz e c z s ię m a w r ę c z p rz e c iw n ie . W m ie s ią c a c h g ru d n iu s ty c z n iu i lu ty m m ło d z ie ż g ro m a d z i
ła s ię n ie m n ie j c z ę s to ja k w lis to p a d z ie , A n i s il
n e m ro z y a n i z a w ie r u c h a n ie b y ły w s ta n ie m ło d z ie
^ y p rz e s z k o d z ić w z a ję c ia c h . J a k n a p o c z ą tk u , ta k i te r a z s c h o d z ą s ię m ło d z ie ń c y c o d z ie n n ie d o s w e g o „ O g n isk a * 1, b y to z a ś p ie w a ć , to z a g ra ć n a m a n d o lin a c h , u c z y ć s ię ję z y k a p o ls k ie g o , r o b ó t r ę c z n y c h , p r z e d s ta w ie n ia a m a to rs k ie g o , c z y te ż b y z z a p a łe m u p ra w ia ć ć w ic z e n ia g im n a s ty c z n e i P , W . A n ie ź le ś p ie w a ją , s k o ro n a w e t w k o ś c ie le o d w a ż y li s ię ś p ie w a ć n a g ło s y , k u o g ó ln e m u z a d o w o le n iu .
A ż e m ło d z ie ż ta k a c h ę tn a i ta k o b o w ią z k o w a , to z a s łu g a k a m ie ń s k ic h o b y w a te li, k tó r z y n ie ty l
k o m a te r ja ln ie p o p ie r a ją d ą ż e n ie m ło d z ie ż y , t. j.
n ie ty lk o d a w a ją o fia ry , n ie tro s z c z ą s ię d a le j o je j lo s y , a le , c o je s t w a ż n ie js z e i z a s łu g u je n a s z c z e g ó ln e p o d k r e ś le n ie , m o r a ln e je j ś w ia d c z ą u s łu g i, n ie p r z e s z k a d z a ją c w p r z y n a le ż e n iu d o S to w a rz y s z e n ia , a le o w s z e m z a c h ę c a ją c d o te g o , a g d y z a j
d z ie p o trz e b a , z w a ln ia ją n a w e t o d p ra c y c z y to w w rz e m io ś le , c z y h a n d lu , c z y w ro li, b y m ło d z ie ż m ó g ł a w y p e łn ić s w e o b o w ią z k i w o b e c S to w a r z y s z e n ia , Ż e rz e c z y w iś c ie ta k je s t, d o w o d e m to , ż e g d y p rz y p a d ło o d d a ć o s ta tn ią u s łu g ę z m a rłe m u d ru h o w i, p r a w ie c a łe S to w a rz y s z e n ie m o g ło b r a ć u d z ia ł w p o g rz e b ie .
T a k a w s p ó łp r a c a s ta r s z y c h z m ło d z ie ż ą n a p e - w n o w y d a o b fity p lo n , b o p rz y c z y n ia s ię d o w ię k s z e g o p o w a ż a n ia s ta rs z y c h p rz e z m ło d z ie ż , a m ło d z ie ż s a m a u tw ie r d z a w p r z e k o n a n iu , ż e le p ie j ja k s p ę d z a ć b e z c z y n n ie i b e z u ż y te c z n ie w ie c z o ry i n ie d z ie ln e p o p o łu d n ia , je s t p o p r a c o w a ć n a d s w o im w y ro b ie n ie m o b y w a te ls k ie m i m o ra ln e m w r a m a c h S . M . P .
— Kartuzy. (Z ja w is k o n a n ie b ie ). W s p a n ia łą z o rz ę p ó łn o c n ą z a u w a ż o n o tu w ś ro d ę w ie c z o re m p o m ię d z y g o d z . 8 i 1 1 -tą w n o c y n a p ó łn o c n e j c z ę ś c i n ie b a . Z c ie m n e g o tła tu ż n a d h o ry z o n te m w y c h o d z iły w s p a n ia łe ż ó łte p ro m ie n ie , p o s u w a ją c s ię c o ra z w y ż e j n a n ie b ie . O d c z a su d o c z a s u p r z y b ie r a ły o n e b a r w ę c z e r w o n ą . P rz e z c a ły c z a s n ie b o m ia ło n a p ó łn o c y b a r w ę ż ó łtą , ja k k r ó tk o p o z a c h o d z ie s ło ń c a ,
— Bydgoszcz. (W 6 0 0 -s e tn ą ro c z n ic ę ,.). Z a w ią z a ł s ię tu K o m ite t o b c h o d u 6 0 0 -le c ia b itw y p o d P ło w c a m i, K o m ite t w z ią ł s o b ie z a z a d a n ie w y s ta w ie n ie n a p o lu b itw y p o m n ik a k r ó la Ł o k ie tk a w
B rz e ś c iu K u ja w s k im , o r a z o d n o w ie n ia k o ś c io ła k la s z to rn e g o w R a d z ie jo w ie , K o m ite t z w r a c a s ię d o o g ó łu z p r o ś b ą o o f ia r y . _ _ _ _ _
<■—WfM jfEtKWM—rtwa rib i— AMUJWLSM*W*W^***gyJ?1!r łl1