eros WABDZEW
słoń' 15.4 Jutro 8,15
»ok IX
Subuta Polikarpa, Pauli, Batyldisy Niediiela Jana Zlotoust.
Rab»:u ucb.e'o rr.
zi trzy razy tyijodn.
XX ąbrmkf
Skrzynka poczte- i to w ponirdział***
Redakcja i
Konto czekowe P. K. O. Poznań 2(M.252.
Teleton 80.
Ogłoszenia:
Nr. 12
W rocznicę powstania
styczniowego.
(1863 — 1929).
Wśród wysiłków zbiorowego ducha polskiego nad odzyskaniem niepodległości, powstanie 63-go roku krwawemi zgłoskami zapisało się na kartach dziejów martylogji Polski porozbiorowej.
Powstanie styczniowe przed 66 laty jest jed
nym z tych odruchów gnębionego narodu, rozpacz- nym czynem, że Polska do trumny wepchnąć się nie da, bo żywym jest tworem.
Przez kilka generacyj, od chwili, gdy wraża przemoc trójzaborcy wymazała nas z karty państw Europy, stale w sercach gorących patrjotów tli się święty znicz miłości ziemi ojczystej i płonie żagiew zrozumiałego buntu.
Polska porozbiorowa, to gorejący wulkan, któ
ry wybucha nienotowaną w dziejach jakiegokol
wiek narodu lawiną ukochania wolności.
Idzie więc młodzież polska, zbrojna wiarę w słuszność sprawy i ginie w ciemnych norach, bez świadków swego bohaterskiego czynu, z hasłem:
dla Ciebie Polsko i dla Twej chwały.
W dziejach naszego narodu powstanie 1863 r, jest ostatnim akordem wielkiej epoki zakutego w
kajdany narodu, jest to ostatni tragiczny rapsod pieśni: Za naszą wolność i waszą!
Pamięć o tym czynie nie może zginąć tak prędko w narodzie polskim. Jeszcze żyją świadko
wie tej krwawej tragedji, jeszcze są rodziny, które opłakują zgon tych ofiarnych synów Ojczyzny, co rzucili mienie i życie swe na ołtarzu wielkiej spra wy.
Dlatego też Polska nie może zapomnieć o tych bohaterskich wysiłkach, zwłaszcza dziś, gdy złota, korona wolności wieńczy jej skroń, gdy purpurą dostojeństwa i władczą potęgę znaczy nowy etap swego pochodu dziejowego.
Poprzez pokolenia pamięć o tragicznych dniach niewoli iść musi ciągle świeża, wspomnie
nie niech zostanie trwale, a w sercu narodu niech pomnik spiżowy wyryty zostanie dla tych, którzy
posłuszni świętym nakazem Ojczyzny szli umierać, aby zmartwychwstać w nowych szczęśliwych po
koleniach.
W wolnej Polsce od lat dziesięciu święcimy każdą rocznicę zbrojnego czynu o wolność, jako uroczyste święto narodu, z którego płynie ożywcze źródło nadzieji, w lepszy świt, w jaśniejsze słońca promienie.
A już specjalnie dla Pomorza rocznica po
wstania styczniowego jest podwójnym świętem, bo zarazem rocznicą wyzwolenia z niewoli pruskiej.
Jeżeli w styczniową rocznicę wspominamy o .przeszłych bohaterskich pokoleniach, to nawiązu jemy przeszłość z teraźniejszością bo historja je
dnym łańcuchem ciągnie się przez niezliczone ge
neracje.
Bądźmy więc mocnym ogniwem w tej history cznej ciągłości, łączmynieustannie chwalebną prze
szłość naszą z pełną promiennych nadzieji przysz łością, a zostawimy następnym pokoleniom pomnik, którego wroga moc nie skruszy ani też burze dzie jowe nie złamią.
Wąbrzeźno, sobola 26 stycznia 1'29 r
Sejm uezeil bohaterów walk 1863 roku
(heść dla iPhUardw nlgiy nie węgaśaie. — Sejm uchwalił rewizję loastnoell
Posiedzenie Sejmu w dniu 22-go stycznia otwo
rzył Marszałek Daszyński nast. przemówieniem z powodu rocznicy powstania styczniowego w 1863 roku.
Wysoka Izbo! Dzisiejsze posiedzenie wypada w rocznicę powstania narodu polskiego w r. 1863.
66 lat temu szlachetna garstka powstańców po
wstała do walki o niepodległość. Powstanie zosta ło przez carat krwią stłumione, a wielkości i szla chetności ofiary właśni rodacy przez długie lata uznać nie chcieli, przerażeni ciągłemi prześlado waniami. Ale krew szlachetna obficie wylana wy dała bujny posiew. Drugie pokolenie podniosło walkę tym razem szczęśliwszą. Dzisiaj przed stawiciela Narodu polskiego, składają hołd i cześć ofiarom walki orężnej za wolność, za niepodległość, za prawo i życie narodu. Cześć bohaterom walk roku 1863, cześć powstańcom. Okrzyk ,,cześć"
Francja w obronie Polski
W wygłoszonym w Paryżu odczycie Milłerand wskazał na fakt, że sojusznicy podjęli w Wersalu środki ostrożności, mające na celu zapobieżenie powrotowi agresywnego ducha Niemiec
Jednym z tych środków był zakaz anektowa
nia Austrji.
„Anschluss" — mówił Milłerand — doprowa
dziłby do wojny".
Odezwa w sprawie pielgrzymki do Rzymu,
Najwyższym Ojcem naszych dusz jest Namiest-
; nik Chrystusowy, a Stolica Święta stanowi dla nas jakby przedsionek do naszej niebiańskiej Ojczyzny.
Wszystkie więc narody katolickie wyślą w roku 1929 reprezentacyjne pielgrzymki do Rzymu na złote gody pracy kapłańskiej Ojca chrześcijaństwa celem zamanifestowania dla Stolicy Apostolskiej i dla Namiestnika Chrystusowego swego hołdu i synowskiej miłości. Wśród tych pielgrzymek nie może braknąć i nas, Rodacy!
Ojciec św. Polskę raczy nazywać drugą Swoją ’ Ojczyzną, o dowody Jego dla nas szczególniejszej miłości są tak wielkie i liczne, że bez wzruszenia
o nich myśleć niepodobna. Jak Ojca św. żywo ob- 1 chodzi udział polskich pielgrzymek, mieliśmy tego dowód w Roku Świętym 1925, gdy do pielgrzymki młodzieży polskiej wyraził się Namiestnik Chrystu
sowy, że wśród wszystkich pielgrzymek, jakie do Rzymu tego roku przybyły, polska iest najbliższa Jego sercu.
Dostojny Episkopat Polski na swym zjeździe w Częstochowie, latem 1928 r. uchwalił urządzić ; narodową pielgrzymkę do Rzymu. W wykonaniu !
Przykład ofirrnośd.
Wszyscy funkcjonarjusze Policji Państwowej Województwa Pomorskiego z inicjatywy komen danta p, inspektora Olszańskiego zapisali się na członków L. O. P. P., tworząc oddzielne koło tej organizacji. Również wszyscy oficerowie, urzęd nicy i szeregowi P. P. na Pomorzu przystąpili do Komitetu Floty Narodowej, płacąc należne składki, stawicielstwo narodu polskiego składa hołd i cześć
Projekt ustawy o ntyf kacji paktu lelloga.
Warszawa, 24. 1. Do laski marszałkowskiej wpłynął projekt ustawy o ratyfikacji paktu Kello- ga. Podobno porządek obrad dzisiejszego posiedzę
powtórzony został przez całą Izbę, poczem mar szałek zarządził 10 minutową przerwę.
Po przerwie rozpoczęła się dyskusja w spra
wie rewizji konstytucji, w której zabierali głos ró żni posłowie. W końcu po dyskusji Izba przyjęła cały wniosek w sprawie zmiany konstytucji w brzmieniu ustalonem przez komisję.
Wniosek ten brzmi: „1) na podstawie art. 125 ust. 3 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 marca 1921 roku. Sejm przystępuje do rewizji konstytucji 2) Rewizja będzie dokonana na podstawie wniosków, żądających zmian w poszczególnych przepisach powszechnej ustawy, zgłoszonych przez Rząd lub przez posłów. 3) Wnioski posłów winne być zgła szane w terminie przepisanym w ust. 2 art. 125 ustawy konstytucyjnej, tj. wnioski takie wymaga
ją 111 podpisów.
— o =
, Również skierowane przeciwko Polsce proje- j kty, stwierdzone przez Hindenburga w jego prze- I mówieniu, wygłoszonem w Opolu, kryją w sobie
; groźbę wojny.
Francja, pokojowo — zaznacza
’ na końcu Milłerand — musi sprzeciwić się zarówno 1 okrojeniu Polski, jak anekcji Austrji.
I — o —
tej uchwały, J. Em. ks. Kardynał Rakowski polecił księdzu Feliksowi de Ville zorganizować rzeczoną pielgrzymkę. Komitet pielgrzymki mieści się w Warszawie i składa się z wspomnianego ks. de Ville, jako przewodniczącego, p. Eleonory Czarno wskiej, p. Anny Fudakowskiej, p. Anny Kozło
wskiej, p. szambelana Leona Czosnowskiego, p.
generała Szpakowskiego, p. dr. Witolda Wehra i p. inż. Czesława Strzeszewskiego. Kancelarja Ko
mitetu mieści się w lokalu Stow. Zjednoczonych Ziemianek przy ul. Marszałkowskiej nr. 149, m 6;
godziny przyjęć od 10—14-tej tylko w dni powsze dnie.
W każdej diecezji utworzą się niezawodnie podkomitety, które wejdą w ścisły kontakt z głó
wnym Komitetem warszawskim.
Polska reprezentacja winna zawierać wszy
stkie stany: od uczonych do prostaczków, od kie
rujących społeczeństwem — do robotników.
(—) Ks. Feliks de Ville,
Szambelan Ojca św. Piusa XI, przewodniczący Komitetu Narodowej Pielgrzymki do Rzymu.
|—) Anna Fudakowska, sekretarka Główn. Komit.
Ofiarność naszych Stróżów Bezpieczeństwa na Pomorzu jest godna uznania i . .. naśladowania.
Wymienione organizacje społeczne obok Z.
O. K. Z. są bezwątpienia najbardziej godnemi po
parcia, czemu dał wyraz p. Wojewoda Pomorski Lamot w przemówieniu na ostatnim zjeździe sta
rostów w Toruniu.
= o =
nia sejmu będzie uzupełniony przez pierwsze czy
tanie tego projektu, który następnie będzie ode słany do komisji spraw zagranicznych.
M o r d e r c a c a łe j r o d z in y s k a z a n y n a 6 k r o tn ą k a r ę ś m ie r c i
Z w y r o d n ia ły m o r d e r c a p r z e s z y ł o s tr y m w z r o k ie m ty c h , k tó r z y w y d a li s p r a w ie d liw y w y r o k n a n ie g o .
tV ’ ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBAd n i u 2 3 s t y c z n i a b r . r o z p o c z ę ł a s i ę p r z e d I z b ą K a r n ą w G r u d z i ą d z u r o z p r a w a p r z e c i w k o s p r a w c y w y m o r d o w a n i a c a ł e j r o d z i n y w W i e l k i e m T a r p n i e — L e o n o w i L e w a n d o w s k i e m u .
P r o c e s t e n , z e w z g l ę d u n a c a ł ą o h y d ę z b r o d n i , j a k a z o s t a ł a w l u t y m 1 9 2 7 r . w y k o n a n a , j a k r ó w n i e ż n a o s o b ę je d y n e g o o s k a r ż o n e g o o p o p e ł n i e n i e t a k p o t w o r n e j z b r o d n i s y n a w y m o r d o w a n e j r o d z i n y — b u d z i w s z e r o k i c h s f e r a c h n a s z e g o s p o ł e c z e ń s t w a o l b r z y m ie z a i n t e r e s o w a n i e .
N i e o d r z e c z y w i ę c b ę d z ie , p r z y p o m n ie ć C z y t e ln i k o m s z c z e g ó ł y t e j z b r o d n i
W c z e s n y m r a n k i e m d n i a 2 4 l u t e g o 1 9 2 7 r . s t r a s z n a w i e ś ć w s t r z ą g n ę ł a u m y s ł a m i m i e s z k a ń c ó w n a s z e g o m i a s t a , j a k r ó w n i e ż n a j b l i ż s z e j o k o l i c y w i e ś ć o p o t w o r n e m w y m o r d o w a n iu r o d z i n y L e w a n d o w s k i c h w W i e lk i e m T a r p n i e ,
D o m e k r o d z i n y L e w a n d o w s k ic h — w k t ó r y m d o k o n a n o o h y d n e j z b r o d n i — s t a ł n a k o ń c u w i o s k i . W . T a r p n o , o d d a l o n e j o d G r u d z i ą d z a o j a k ie 5 — 6 k m .
O c z o m p r z y b y ł y c h n a m i e j s c e z b r o d n i p r z e d s t a w i ł s i ę s t r a s z n y w i d o k .
W m a łe j s to s u n k o w o iz b ie p r a w ie w p ó łz m r o k u , le ż a ło j w k a łu ż y k r w i , c z ę ś c i o w o n a p o d ł o d z e , c z ę ś c i o w o w ł ó ż k a c h s z e ś ć o s ó b r o d z i n y ś p . L e w a n d o w s k i c h .
W p r z e jś c iu , tw a r z ą d o z ie m i, le ż a ł m a r tw y 2 6 - le tn i F r a n c i s z e k w u b r a n i u , n a ł ó ż k u 1 1 - I e t n i s y n e k A n t o n i . N a d r u g ie m ł ó ż k u , o b o k ś c i a n y , z r o z b it ą c z a s z k ą , l e ż a ł a m a t
k a , a o b o k o j c ie c w u b r a n i u . W i d o c z n i e , a b y n i e z a s p a ć n a t a r g w G r u d z i ą d z u , o j c ie c i s y n F r a n c i s z e k n i e r o z b i e r a l i s i ę . M i ę d z y t y m a ł ó ż k i e m p r z y ś c ia n i e , z p r a w e j s t r o n y , l e ż a ł a w b i e l i ź n i e c ó r k a M a r t a , a n a ł ó ż k u b a b k a s t a r u s z k a , l a t o k o ł o 8 0 . W c i a s n e j i z b i e z a d u c h , ł ó ż k a d r e w n i a n e s ł o m ą p o k r y t e . S t a r y L e w a n d o w s k i r o z p a c z l iw i e h a r c z a ł , t w a r z m i a ł z a l a n ą k r w i ą . N a p i e r z y n i e k r e w . O b r a z s t r a s z n y . W t y m d o m u t r a g i c z n e j ż a ł o b y c z ł o w ie k o s i l n y c h n a w e t n e r w a c h w y t r z y m a n i e m ó g ł . N a s t o l e l e ż a ł o n a r z ę d z i e m o r d u : o s t r a s i e k i e r a d o r ą b a n i a d r z e w a . M o r d e r c a m a j ą c k l u c z , w s z e d ł n a d r a n e m d o m i e s z k a n i a i u d e r z e n i e m s i e k i e r y r o z b i ł ś p i ą c e j m a t c e c z a s z k ę , n a s t ę p n i e u g o d z i ł o j c a . Ż e s t a r y L e w a n d o w s k i j e s z c z e d a w a ł o z n a k i ż y c i a , t o z a - w d z i ę c z y ć n a l e ż y z a p e w n i e t e m u , i ż o b u d z i ł s i< ? z e s n u s y n ’ F r a n c i s z e k i z b r a t e m z b r o d n i a r z m u s i a ł s t o c z y ć w a l k ę . Z • m ł o d s z e m i d a ł j u ż s o b i e r a d ę
S ł a b e o z n a k i ż y c i a d a w a l i j e s z c z e o j c ie c , b a b k a o r a z n a j m ł o d s z y s y n A n t o n i , k t ó r y c h p r z e w i e z io n o d o s z p i ta l a m i e j s k ie g o , g d z i e j e d n a k , n i e o d z y s k a w s z y p r z y to m n o ś c i, z m a r li .
Ś le d z t w o u s t a l i ło , ż e L e w a n d o w s k i k r y t y c z n e g o w i e c z o r u p o p r z y b y c i u o k o ł o g o d z . 1 1 - e j d o c i e p l a r n i , g d z i e s y p i a ł ,
W ia d o m o ś c i p o to c z n e
Wąbrzeźno, d n ia 2 5 s ty c z n ia 1 9 2 9 r .
— Ś lu b . D n i a 2 1 b m . p o b ł o g o s ł a w i o n y z o s t a ł z w ią z e k m a łż e ń s k i w k o ś c i e l e p o k l a s z t o r n y m w Ś w i e c i u m i ę d z y r e f e r e n d a r z e m S t a r o s t w a w ą b r z e s k ie g o p . A l o j z y m K i r s t e i n e m a p . I r e n ą S o b o le w s k ą , c ó r k ą p o w ia to w e g o le k a r z a w e te r y - r y j n e g o w Ś w i e c i u . Z w i ą z e k p o b ł o g o s ła w i ł b r a t p a n a m ł o d e g o , k s . p r a ł a t d r . K i r s t e i n , p r o b o s z c z z T o r u n i a .
N o w o ż e ń c o m z a s y ł a i ą y t ą d r o g ą ż y c z e n i a , b y B ó g r a c z y ł b ł o g o s ł a w i ć n a n o w e j d r o d z e ż y c ia .
— N o m i n a c j a . D e k r e t e m P a n a M i n i s t r a S p r a w i e d l i w o ś c i z d n i a 2 s t y c z n i a 1 9 2 3 r o k u , m i a n o w a n y z o s t a ł p a n s ę d z i a J a n P i o t r o w i c z , n a c z e l n ik i e m S ą d u G r o d z k i e g o w V ^ ą - b r z e ź n i e . Z o k a z j i t e j z a s z c z y tn e j n o m i n a c j i z a s y ł a m y P a n u n a c z e l n i k o w i P i o t r o w i c z o w i d a l s z e j o w o c n e j p r a c y d l a d o b r a O j c z y z n y i s p o ł e c z e ń s t w a . R e d a k c j a .
_ _ P u b lic z n e p o s ie d z e n ie R a d y M ie j s k ie j o d b ę d z ie s ię w s o b o t ę , d n i a 2 ó s t y c z n ia o g o d z . 6 - e j w i e c z . n a s a li p o s i e d z e ń R a d y M i e j s k i e j.
— W S Z Y S C Y N A P R Z E D S T A W I E N I E I Z A B A W Ę T O W A R Z Y S T W A L U D O W E G O . W n ie d z ie lę w ie c z o r e m o g o d z i n i e 8 - e j w s a li h o t e l u „ D w o r u W ą b r z e s k ie g o " ( p . J . K a c z y ń s k ie g o ) o d b ę d z i e s i ę p r z e d s t a w i e n i e a m a t o r s k i e T o w . L u d o w e g o . O d e g r a n e b ę d ą : : „ W e r b e l d o m o w y " o r a z „ C h r a p a n i e n a r o z k a z " . P o p r z e d s t a w i e n i u z a b a w a l u d o w a .
P R Ó B A G E N E R A L N A p r z e d s ta w ie n ia o d b ę d z ie s ię d z iś w p i ą te k , d n i a 2 5 b m . o g o d z . 4 - t e j p o p o ł . t a k ż e w s a l i p . K a c z y ń s k i e g o . J e s t e ś m y p r z e k o n a n i , ż e t u t e j s z e S p o łe c z e ń s t w o p o p r z e i m p r e z ę T o w . L u d o w e g o p r z e z t ł u m n e p r z y b y c ie n a p r z e d s t a w i e n i e o r a z z a b a w ę .
— K l u b b o k s e r s k i . J a k s i ę d o w ia d u je m y , p o w s t a n i e w W ą b r z e ź n i e k l u b b o k s e r s k i . O d a c i e z e b r a n i a o r g a n i z a c y j n e g o p o d a m y w n a s t . n u m e r z e .
— K I N O S Ł O N C E - D z iś „ P a g a n in i" . J u t r o i w n ie d z ie lę „ A I r a u n e " , w ie lk i p o t ę ż n y f ilm . P o n a d t o w y ś w ie t la s ię n a d p r o g r a m .
— J e d n o r a z o w y z a s iłe k d la p o b ie r a j ą c y c h z U b e z p ie - c z a ln i K r a j o w e j w P o z n a n iu r e n t y z u b e z p ie c z e n ia w y p a d k o w e g o . Z o k a z ji o b c h o d u 1 0 -te j r o c z n ic y o d z y s k a n ia n ie p o d le g ło ś c i p a ń s t w o w e j u c h w a l i ł o Z g r o m a d z e n i e P r z e d s ię b i o r c ó w U b e z p i e c z a ln i K r a j o w e j w P o z n a n i u W y d z ia ł u b e z p i e c z e ń o d w y p a d k ó w — w d n i u 2 8 g r u d n i a 1 9 2 8 r . d l a r e n c i s t ó w w u b e z p ie c z e n i u w y p a d k o w e m , o t r z y m u j ą c y c h r e n t y z U b e z p i e c z a l n i K r a jo w e j , j e d n o r a z o w y z a s i ł e k w w y s o k o ś c i j e d n o m i e s i ę c z n e j r e n t y . Z a s i ł e k t e n w y p ł a c a ć b ę d ą z a o s o b n y m k w i t e m u r z ę d y p o c z t o w e w d n i u i l u t e g o b r , t y m r e n to b i o r c o m , k t ó r z y m a j ą p r a w o d o b i e ż ą c e j r e n t y z a l u t y b r . W t v m c e l u w s z y s c y r e n to b i o r c y , k t ó r z y m a j ą p r a w o d o b i e ż ą c e j r e n ty z u b e z p i e c z e n i a w y p a d k o w e g o ( z U - b e z p i e c z a l n i K r a j o w e j ) , w i n n i p r z e d ło ż y ć w d n i u 1 l u t e g o b r . u r z ę d o w i p o c z t o w e m u d w a k w i t y , i t o : j e d e n n a r e n t ę b i e ż ą c ą z a l u t y b r ., a d r u g i w t e j s a m e j w y s o k o ś c i n a j e d n o r a z o w y z a s i ł e k .
— R o d z ic o m p o d u w a g ę . W d o w y i s ie ro ty p o p o le g ły c h w o j s k o w y c h 8 p u ł k u s a p e r ó w ( o f i c e r a c h i s z e r e g o w y c h ) w c z a s i e w o j n y p o l s k o - n i e m i e c k i e j , u k r a iń s k i e j i b o l s z e w i c k i e j z e c h c ą n a d e s ł a ć z g ł o s z e n i a s w o ic h a d r e s ó w n a a d r e s d o w ó d c y 8 p u ł k u s a p e r ó w T o r u ń .
W y ja ś n ia s i ę , ż e w p o c z e t 8 p u ł k u s a p e r ó w w e s z ły p o u k o ń c z o n e j w o j n ie d w a b a t a l j o n y i t o 4 i 1 5 .
T e r m i n z g ł o s z e ń u p ł y w a 1 5 m a j a 1 9 2 9 r .
— G d z ie p ij a n a jw ię c e j w ó d k i.) W e d łu g z e s ta w ie ń s ta t y s t y c z n y c h P a ń s t w o w e g o M o n o p o l u S p i r y t u s o w e g o , n a j w i ę c e j p i j ą w y r o b y s p i r y ^ u s o w e w M a ło p o l s c e W s c h o d n i e j w w o j e w ó d z t w a c h f a r n o p o l s k i e m i s t a n i s ł a w o w s k i e m , n a j m n i e j z a ś w L u b e l s z c z y ź n i e .
— K o m u n ik a t o w p ła c a n iu k a r p ie n ię ż n y c h n a k ła d a n y c h n a r o b o t n ik ó w . N a m o c y r o z p o r z ą d z e n ia P r e z y d e n ta R z e c z y p o s p o l i t e j z d n i a 1 6 m a r c a 1 9 2 8 r . o U m o w ie o p r a c ę r o b o t n i k ó w ( D z . U . R , P . N r . 3 5 p o z . 3 2 4 ) o r a z r o z p o r z ą d z e n i a M i n i s tr a P r a c y i O p i e k i S p o łe c z n e j z d n i a 3 1 s i e r p n ia 1 9 2 3
p y t a ł s i ę c h ł o p c ó w - o g r o d n i k ó w o s i e k i e r ę , k t ó r e j n i g d y p r z e d t e m n i e u ż y w a ł a n i p o t r z e b o w a ł , ż e z w y k le k ł a d ł s i ę s p a ć , a c h ł o p c y z w y k l e p a l i li c a ł ą n o c w p i e c u w c i e p l a r n i , t e g o ż w i e c z o r u k a z a ł c h ł o p c o m i ś ć s p a ć , a g a m z a ś p a l ił w p i e c u — ż e o d l a t z w y k l e w d n i e t a r g o w e r a n o c h o d z i ł b u d z i ć r o d z i c ó w , k t ó r z y j e c h a l i z p r o d u k t a m i n a t a r g — t e g o ż d n i a L e w a n d o w s k i k a z a ł r a n o i ś ć b u d z i ć r o d z i c ó w ’ j e d n e m u z c h ł o p c ó w , k t ó r y o d k r y ł s t r a s z n ą z b r o d n i ę , d a l e j , ż e , ja k s t w i e r d z o n o , s p a l ił o n s w o j e u b r a n i e r o b o c z e w p i e c u , a u - b r a ł s i ę o d ś w i ę t n i e — ż e n a r ę k a c h je g o z n a l e z i o n o w c h w il i a r e s z t o w a n i a ś l a d y k r w d , n i e d o k ła d n i e z m y t e j — ż e , j a k s t w i e r d z ił o ś l e d z tw o , n a k i l k a d n i p r z e d te m m ó w ił d o s w e j n a r z e c z o n e j , ż e n a jd a le j w k w i e tn i u o b e j m ie o n c < .łe g o s p o d a r s tw o j a k o j e d y n y w ł a ś c i c i e l.
P o z a p o w y ż s z e m i p o s z l a k a m i j e s t j e s z c z e m a s a d r o b n y c h f a k t ó w , k t ó r e r a z e m t w o r z ą j e d n o w i e lk i e o s k a r ż e n i e p r z e c iw L e o n o w i L e w a n d o w s k i e m u o p o p e ł n i e n i e t e j s t r a s z n e j z b r o d n i , w y m o r d o w a n i a w ł a s n e j r o d z i n y .
O c z y w i s t a , w o b e c p o w y ż s z e g o L e w a n d o w s k i e g o n a t y c h m i a s t a r e s z to w a n o .
L e w a n d o w s k i m i m o t y l u p o s z l a k ó w , n i e p r z y z n a j e s i ę d o p o p e ł n i e n i a z b r o d n i . W s i e r p n i u 1 9 2 7 r . s k a z a n y z o s t a ł L . n a s z e ś c i o k r o t n ą k a r ę ś m i e r c i . O b r o ń c a o s k a r ż o n e g o w n i ó s ł z b a d a n i e u m y s ł o w e g o ę s k a r ż o n e g o o r a z p r z e s ł u c h a n i e s z e r e g u ś w i a d k ó w o d w o d o w y c h .
S ą d N a j w y ż s z y w W a r s z a w ie p r z y c h y li ł s i ę d o w n i o s k ó w o b r o n y , z a l e c a j ą c p r z e p r o w a d z e n i e p o n o w n e j r o z p r a w y .
W m i ę d z y c z a s i e o d s t a w i o n o L e w a n d o w s k i e g o d o Z a k ł a d u P s y c h a t r y c z n e g o w Ś w i e c i u , g d z i e — j a k p i s a l i ś m y s w e g o c z a s u — l e k a r z e - p s y c h j a t r z y w y d a l i o r z e c z e n i e , ż e s t a n u m y s ł o w y L e w a n d o w s k i e g o j e s t n o r m a ln y .
W p i e r w s z y m d n i u p o n o w n e j r o z p r a w y p o w o ł a n o o k o ł o 6 0 ś w i a d k ó w .
O k a r ż o n e g o L . w p r o w a d z o n o n a s a l ę s a d o w ą p o d s i l n ą e s k o r t ą . P o s p r a w d z e n iu p e r s o n a l j i L e w a n d o w s k i e g o , s ą d o d c z y t a ł a k t o s k a r ż e n i a p o c z e m p r z e s łu c h a ł t e g o ż .
W p o ł u d n i e s ą d u d a ł s i ę n a m i e j s c e z b r o d n i d o W . T a r - p n a , c e l e m z b a d a n i a w i z j i l o k a l n e j . O c z w a r t e j p o p o ł . o d b y ł o s i ę k o l e j n e p r z e s ł u c h i w a n i e ś w i a d k ó w .
K o m i s a r z a P . P . Z . F r ą c k o w i a k a , K o m . P o l. P o w ., k t ó r y b y ł z a r a z n a m i e j s c u z b r o d n i i o p o w i a d a s z c z e g ó ł y , d o t y c z ą c e w s t ę p n e g o ś l e d z t w a o r a z z a c h o w a n i e s i ę L e w a n d o w s k i e g o ; s t . p o s t. P . P . K u b c z a k a , D r a w e r a , G r o s s a , s t . p r z ó d . P . P . R e g e n t a o r a z s t . p r z ó d , p o i . ś l e d c z e j M o r t e w i c z a , k t ó r z y o p o w i a d a j ą z n a n e j u ż s z c z e g ó ł y , d o t y c z ą c e m o r d e r s t w a .
N a t e r n o g o d z . 8 ,1 5 w i e c z . p i e r w s z y d z i e ń r o z p r a w y z a k o ń c z o n o .
D b a jm y
S ła w n y z e s w y c h b ite w i w o je n , N a p o le o n , p o w ie d z ia ł s w e g o c z a s u : ,,D o p r o w a d z e n ia w o jn y p o tr z e b a p ie n ię d z y , p ie n ię d z y i je s z c z e r a z p ie n ię d z y ! " .
S ło w a t e m o ż n a p o d z iś d z ie ń z a s to s o w a ć : a b y k r a j n a s z b y ł p o tę ż n y m , n ie z a le ż n y m o d in n y c h , p o tr z e b a o ś w ia ty , o ś w ia ty i je s z c z e r a z o ś w ia ty ! "
,P r z e z o ś w ia tę d o p o tę g i" p o w ie d z ia ł n a s z w ie s z c z — d la te g o s z e rz m y ją z a w s z e i w s z ę d z ie . N ie z a p o m n ijm y , ż e n a jle p s z ą i n a jp r o s ts z ą d r o g ą d o s z e r z e n ia o ś w ia ty je s t c z y ta n ie k s ią ż e k i g a z e t, p r z e z c z y ta n ie k tó r y c h w y r a b ia s ię u m y s ł.
Z te g o p o w o d u , ż e k s ią ż k i o b e c n ie s ą d r o g ie , a te m s a m e m n ie p r z y s tę p n e d la k a ż d e g o , p o z o s ta - je je s z c z e g a z e ta .
...■lim lim ■■■■!— I —I II IffllH
r . w s p r a w i e p r z e z n a c z e n i a w a r t o ś c i i s u m p i e n i ę ż n y c h u z y s k a n y c h n a p o d s t a w i e a r t . 2 3 , 4 3 i 4 4 r o z p o r z ą d z e n i a P r e z y d e n ta R z e c z y p o s p o l i t e j z d n i a 1 6 . I I I. 1 9 2 8 r . o u m o w i e o p r a c ę r o b o t n i k ó w , n a c e l e k u l t u r a l n o - o ś w i a t o w e ( D z U . R . P . N r . 8 3 p o z . 7 3 2 ) w d o w o d a c h b u d ż e t u M i n i s t e r s t w a P r a c y i O p i e k i S p o ł e c z n e j d z i a ł u V I I z o s t a ł a u t w o r z o n a n o w o r u b r y k a b u d ż e t o w a , z a t y t u ł o w a n a „ p a r . 2 7 k a r y z a p r z e k r o c z e n i e u s t a w o d a w s t w a r o b o t n i c z e g o " . I n s p e k t o r P r a c y z a w i a d a m i a w s z y s t k i e z a k ł a d y p r a c y , k t ó r y c h r e g u l a m i n p r a c y p r z e w i d u j e m o ż n o ś ć n a k ł a d a n i a k a r p i e n i ę ż n y c h n a r o b o t n i k ó w , ż e s u m y p o w s t a łe z t y c h k a r p o w i n n y b y ć w p ł a c a n e d o P . K . O . n a k o n t o c z e k o w e C e n t r a ln e j K a s y P a ń s t w o w e j 3 0 1 1 0 z p o d a n i e m n a o d c i n k u b l a n k i e t u n a d a w c z e g o ( d o w ó d w p ł a t y ) t y t u ł u w p ł a t y , d z i a ł u i p a r a g r a f u b u d ż e t u d o c h o d o w e g o M i n i s te r s tw a P r a c y i O p i e k i S p o ł e c z n e j o r a z ż e o d o k o n a n i u k a ż d e j w p ł a t y d o P , K . O . n a l e ż y z a w i a d a m ia ć M i
n i s t e r s t w o P r a c y i O p i e k i S p o ł e c z n e j ,
— Z s a li S ą d u G r o d z k ie g o . W d n iu 2 3 b m . w y z n a c z o n y c h b y ł o j e d e n a ś c i e s p r a w k a r n y c h , z k t ó r y c h p i ę ć u l e g ł o o d r o c z e n i u w c e l u p o w o ł a n i a n o w y c h ś w i a d k ó w . S ą d z i ł a s e s o r S ą d u G r o d z k i e g o p , H e j n o w s k i , u r z ą d p r o k u r a t o r a s p r a ; w o w a ł b u r m i s tr z p . S c h w a r z a s e k r e t a r z o w a ł p . K u r z ę t k o w s k i
R o z p r a w y z u b i e g ł e j ś r o d y n i e w z n i o s ł y n i c z a c i e k a w ia j ą c e g o , a l b o w i e m p i ę ć s P r a w m i a ł y p o d ł o ż e n i e u c z ę s z c z a n ia u c z n i d o m i e j s c o w e j s z k o ł y d o k s z t a łc a j ą c e j . W p o d o b n e j s p r a w i e o t r z y m a ł n a k a z k a r n y k u p i e c W o j c ie c h M a r k u s z e - w s k i z W ą b r z e ź n a , k t ó r y w n i ó s ł d o s ą d u s p r z e c i w . A p o n i e w a ż w y k a z a ł o s i ę , ż e p . M . w i n y n i e p o n o s i ł, n a k a z k a r n y z o s t a ł z n i e s i o n y , a k o s z t a p o s t ę p o w a n ia k a r n e g o n a ło ż o n o
n a s k a r b p a ń s tw a . . . . . .
O l s z e w s k a A n t o n i n a z W ą b r z e ź n a , l a t 1 6 w k w i e t n i u i m a j u r o k u u b . o p u ś c i ła t a k ż e b e z u d o w o d n io n e j p r z y c z y n y k i l k a w i e c z o r ó w w S z k o l e D o k s z t a łc a ją c e j . O t r z y m a w s z y n a k a z k a r n y w n i o s ł a d o s ą d u s p r z e c iw , a p a n S ę d z i a ł a g o d z ą c p r z e w i n n ie n i e , w y d a ł w y r o k n a g a n y .
N a s t ę p n a s p r a w a j a k o s z ó s t a n a w o k a n d z i e b y ł a n i e c o w i ę c e j z a jm j ą c ą , a t o c z y ł a s i ę p r z e c i w A n t o n in i e S z e l a k z W ą b r z e ź n a o t o , ż e w d n i u 1 0 p a ź d z i e r n i k a 1 9 2 8 r . o k o ł o g o d z . 1 0 - e j p r z e d p o ł . j a k o p i ą t k o w y m d n i u t a r g o w y m z w o ł y w a ł a z r y n k u k o b i e c i n y d o s w e g o m i e s z k a n i a w c e l u w y k u p i e n i a o d n i c h n a b i a ł u , j a k o z a w o d o w a h a n d l a r k a . P r z e w i
n i e n i e t o u d o w o d n io n e z o s t a ł o p r z e z f u n k c j o n a r j u s z a P o l . P a ń s t w ., w n a s t ę p s t w i e c z e g o S z l a k o w a o t r z y m a w s z y p o l i c y j n y n a k a z k a r n y , w n i o s ła o o d w o ł a n i e d o s ą d u . O s k a r ż o n a b r o n i ł a s i ę j a k m o g ł a , l e c z p . P r o k u r a t o r w n i ó s ł o u t r z y m a n ie n a k a z u k a r n e g o . G r z y w n ą 1 5 z ł w z g l . 3 d n i a m i a r e s z t u i p o n o s z e n ie m k o s z t ó w p o s t ę p o w a n ia k a r n e g o o s ą d z o n a , o p u ś c i ła S z l a k o w a s a lę s ą d o w ą .
S z a b le w s k i A n to n i z W ą b r z e ź n a , la t 4 0 , o tr z y m a ł n a k a z k a r n y z a to , ż e w d n i u 2 9 c z e r w c a 1 9 2 8 r . p o d c z a s j a r m a r k u n a r y n k u m i a ł p r z y c z y n i ć s i ę d o z a k ł ó c e n i a s p o k o j u p u b l i c z n e g o . U k a r a n y m a n d a t e m k a r n y m o d w o ł a ł s i ę d o s ą d u , a
W d r u g i m d n i u r o z p r a w y , L e w a n d o w s k i j e s t j a k b y n i e ć * p r z y g n i ę b i o n y — z a s ł a n i a c z ę s to t w a r z r ę k o m a i s p u s z c z a g ł o w ę .
Z e z n a w a l i ś w i a d k o w i e : J a n S ta s z a k , p r z ó d . P . ś l e d c z e j, k t ó r y o p o w i a d a s z c z e g ó ł y ś l e d z t w a w s t ę p n e g o o r a z o t e m , c o w i d z ia ł n a m i e j s c u . Ś w ia d e k W i k to r Z a le w s k i, l a t 1 7 — o p o w i a d a , j a k w d z ie ń k r y t y c z n y b y ł n a m i e js c u — d a l e j , ż e k i t , j a k i m L e w a n d o w s k i k i t o w a ł o k n a , b y ł z w y k ł y ( s z a r y ) , a n i e c z e r w o n y . ( L . t w ie r d z ił , ż e ś l a d y k r w i, z n a le z i o n e « n i e g o n a r ę k a c h , p o c h o d z ił y o d k i t u ) .
N a s t ę p n i e o d b y ł y g i ę p r z e s ł u c h a n i a r z e c z o z n a w c ó w . D r . L a c h o w s k i , j a k o b i e g ł y i z a r a z e m j a k o ś w i a d e k o p o w i a d a , j a k z o s t a ł p r z e z ś w . D r a w e r a z a w i a d o m i o n y o m o r d e r s t w i e i ż e n a t y c h m i a s t u d a ł s i ę n a m i e j s c e z b r o d n i . J a k o r z e c z o z n a w c a o p o w i a d a o s p o s o b i e i j a k o ś c i z a d a n y c h r a n . W s z y s t k i e r a n y b y ł y t . z w . c z a s z k o w e i w s z y s t k i e ś m i e r t e l n e .
Ś w i a d e k d r . H a l i c k i , o r d y n a r j u s z Z a k ł a d u P s y c h a t r y c z n e g o w Ś w ie c i u , k t ó r y w d ł u ż s z y c h w y w o d a c h , n a c e c h o w a n y c h w i e l k i e m z n a w s t w e m , o k r e ś l a s t a n u m y s ł o w y L e w a n d o w s k i e g o .
L e w a n d o w s k i p r z e b y w a ł w Z a k ła d z i e w Ś w i e c i u 6 t y g o d n i i p o d d a n y b y ł s p e c j a l n y m o b s e r w a c j o m , p r z y c z e m s t w i e r d z o n o , ż e s t a n u m y s ł o w y L ., n i e t y l k o ż e j e s t z u p e ł n i e n o r m a l n y , a l e n i e z d r a d z a n a w e t ż a d n e g o p r z y c z y n k u , a b y m ó g ł b y ć a n o r m a ln y .
D r . H a l ic k i o k r e ś l a c h a r a k t e r L . j a k o c h a r a k t e r z ł y , s k r y t y i p o d s t ę p n y , z a w a r t y w s o b i e . W d a ls z y m c i ą g u d r , H . o p o w i a d a , ż e L e w a n d o w s k i n i e p ł a k a ł , ż e j e s t s p r y t n y k o m e d j a n t .
N a s t ę p n i e z e z n a j ą k o l e j n o ś w i a d k o w ie : S t . S k o n e c z n y , L e w a n d o w s k i J a n ( b r a t z a m o r d o w a n e g o ) . S k o n e c z n y I g n ,, B r . S k o n e c z n y , L e w a n d o w s k i A ., R o l e w s k a F r i e d a , L e w a n d o w s k i M ., B i e n e k J . , R i e b o l d , G . B l o k , S z c z e c h o w s k a , B i r - s z e l i L i p o w s k i . Ś w i a d k o w i e z e z n a j ą n a r ó ż n e d r o b n e o k o -
O g o d z . 1 0 - e j w i e c z . p r z e w o d n ic z ą c y o d r a c z a r o z p r a w ę , l i c z n o ś c i i n i c n o w e g o d o s p r a w y n i e w n o s z ą .
WYROK.
W c z o r a j w ie c z o r e m o k o ło g o d z in y 2 2 ,4 0 z a p a d ! w y r o k n a m o r d e r c ę L e w a n d o w s k ie g o , s k a z u j ą c y g o n a s z e ś c io k r o tn ą k a r ę ś m ie r c i, o r a z p o z b a w ie n ia p r a w o b y w a t e ls k ic h . M o r d e r c a p r z y j ą ł w y r o k s p o k o jn ie . W c h w ili o d c z y ta n ia w y r o k u a n i j e d e n m u s k u ł n ie d r g n ą ł n a t w a r z y z b r o d ia r z a .
Z b r o d n ia r z , o ile n ie z o s ta n ie u ła s k a w io n y p r z e z P a n a P r e z y d e n ta R z e c z y p o s p o lite j , z o s t a n ie I s t r a c o n y .
o o ś w ia t ę .
G a z e ta je s t p r z e z n a c z o n a d o p e łn ie n ia m is ji o ś w ia to w e j w ś r ó d n a s z e g o s p o łe c z e ń s tw a . P r z y w y d a n iu k ilk u g r o s z y m ie s ię c z n ie , d o s ta ć m o ż e k a ż d y g a z e tę n a w e t w d o m . J a k m iło je s t p a tr z e ć ja k p o p r a c y k a ż d y p r z e c z y ta s o b ie g a z e tę , n ie m y ś lą c p e w n ie , ż e w te n s p o s ó b p r z y c z y n ia s ię d o s z e r z e n ia o ś w ia ty , ż e w z b o g a c a s w ó j r o z u m a p r z e z to ta k ż e b o g a c i s w ó > k r a j. B o p o z io m u m y s ło w y w n ie k tó r y c h w y p a d k a c h d e c y d u je — a n ie b r o ń !
K a ż d y w ię c w in ie n z a p is a ć s o b ie g a z e tę , i to t a k ą , k tó r a g o r z e te ln ie b ę d z ie in f o r m o w a ć o w s z e l k ic h s p r a w a c h i d o n o s ić r ó ż n e w y p a d k i z a s z łe w o k o lic y . T a k ą g a z e tą je s t „ G Ł O S W Ą B R Z E S K I’*.
G a z e tę tę m o ż n a z a p is a ć n a k a ż d e j p o c z c ie . A ż e m ie s ią c s ię k o ń c z y — n a le ż y o d n o w ić p r e n u m e r a tę .
— o =
w t o k u r o z p r a w y u j a w n i w s z y s w o j ą b e z w i n n o ś ć , z o s t a ł o d k a r y u w o l n io n y .
D n i a 2 6 m a j a u b , r o k u r o b o t n i k H i n z A n a s t a z y z W ą b r z e ź n a , l a t 2 9 , w y p i w s z y w j a k i e j ś r e s ta u r a c ji k i l k a c z y k i l k a n a ś c i e k i e li s z k ó w c z y s t e j z k r o p k ą l u b b e z k r o p k i, w y s z e d ł n a r y n e k , m a j ą c l a s k ę w r ę c e . L a s k a w o w y c h c h w i
l a c h m u s ia ł a b y ć t a k ż e b a r d z o w e s o ła , b o w y w i ja ją c w p o w i e t r z u j a k p r o p e l e r u s a m o l o t u , t r a f i ł a n a p r z e c h o d z ą c e g o s o b i e s p o k o j n ie c z t e r d z i e s t o l e t n i e g o F r a n c i s z k a G ó r e c k i e g o z z P r u s , t n ą c g o d w a r a z y r a z p o r a z i e . Z a p r o p e l e r o w a n i e l a s k ą o t r z y m a ł H i n z n a k a z k a r n y n a 2 0 z ł , a ż e p o s z k o d o w a n y G ó r e c k i o ś w i a d c z y ł p r z e d s ą d e m , ż e u d e r z e n i a „ m o c n e n i e b y ły " * , w y r o k o p i e w a ł n a 1 5 z ł •— z z a m i a n ą n a t r z y d n i a r e s z f u w w y p a d k u n i e z a p ł a c e n ia o r a z n a p o n o s z e n ie k o s z t ó w p o s t ę p o w a n i a .
J e d e n a s t ą z r z ę d u r o z p r a w a i z a r a z e m o g t a tn i a b y ł a p r z e c i w k u p c o w i J a n o w i G r u n w a ld o w i z W ą b r z e ź n a o t o , ż e w d n i u 5 s i e r p n ia r . u b , u t r z y m a ł o t w a r t y s k ł a d p o g o d z . 6 - t e j w i e c z , G , w n i ó s ł o d w o ł a n i e p r z e c i w n a k a z o w i k a r n e m u b r o n i ą c s i ę , ż e z e g a r e k j e g o u s t a ł b y ł 1 0 m i n u t p r z e d g o d z , s z ó s t ą i z t e j p r o s t e j p r z y c z y n y t e ż s k ł a d u n a c z a s n i e z a m k n ą ł , A ż e ś w i a d e k b . p o s t e r u n k o w y P , P . s a m w i d z i a ł, ż e z e g a r e k o s k a r ż o n e g o n i e c h o d z i ł i ż e n i e z a c h o d z i ł o p r z y p u s z c z e n ie , a b y o s k a r ż o n y s k ł a d s w ó j c z ę ś c i e j p o g o d z i n i e p r z e p i s a n e j u t r z y m y w a ł o t w a r f y , p - S ę d z ia u w o l n i ł g o o d w i n y i k a r y , u c h y l a j ą c n a k a z k a r n y i p r z e z n a c z a j ą c k o s z t a s k a r b o w i p a ń s t w a .
— N A J W I Ę K S Z Y S Z L A G I E R ! K in o H o t e l D w ó r W ą b r z e s k i w y ś w ie tla w s o b o t ę w ie c z o r e m i w n ie d z ie lę p o p o łu d n iu o c z w a r t e j , p o t ę ż n y f ilm p o d t y t . „ N O C S Z A Ł U W y ś w ie t la s ię t y lk o d w a r a z y ! S o b o t a i n ie d z ie la . W n ie d z ie lę t y lk o o g o d z in ie 4 - t e j p o p o łu d n iu z p o w o d u o d d a n ia s a li n a p r z e d s ta w ie n ie t e a tr a ln e . K a ż d y w ię c w in ie n le n s z la g ie r z o b a c z y ć ! P o d c z a s k in a w y s t ę p y t r u p y „ F r a n c e s k o " .
_ _ K o w a le w o . ( Z e b r a n ie r o b o tn ik ó w - r z e m ie ś ln ik ó w ) . D n . 3 - g o l u t e g o o g o d z , 5 - t e j p o p o t — w K o w a l e w i e w l o k a l u p , J a n k o w s k ie g o p r z y u l. H a l l e r a — o d b ę d z ie s i ę w a ln e z e b r a n i e Z w ią z k u R o b o tn i k ó w i R z e m i e ś l n i k ó w Z j e d n o c z e n i a Z a w o d o w e g o P o l s k ie g o f ilji K o w a l e w o . D l a b a r d z o w a ż n y c h s p r a w p r z y b y c i e w s z y s t k i c h c z ł o n k ó w k o n i e c z n e . Z a r a z e m u p r a s z a s i ę o p r z y b y c i e g o ś c i — m a ją c y c h z a m i a r w s t ą p i ć d o Z w i ą z k u .
— P łu ż n ic a . W n ie d z ie lę , d n ia 2 0 b m . z je c h a ł d o n a s z e j w s i p . p o r . K r z e s z o w s k i z 6 3 p . p , k o m e n d a n t p o w , P . W . i W y c h . F iz y c z n e g o z r e f e r a te m o o b r o n ie p r z e c iw g a z o w e j. W ś r ó d b a r d z o lic z n ie z e b r a n y c h s łu c h a c z y m o ż n a b y ło z a u w a ż y ć d u ż o p a ń . W tr e ś c iw y m r e f e r a c ie w y ja ś n ił n a m p . p r e le g e n t o g r o m n e n ie b e z p ie c z e ń s tw o w o jn y c h e m i-
