Efekty ochrony środowiska człowieka na obszarze województwa katowickiego, ze szczególnym uwzglednieniem problematyki ochrony powietrza, wody i rekulltywacji w śwetle posiadanych informacji statystycznych

(1)

OPRACOW ANIE ZBIOROWE

Joanna KOWALSKA Dorota KALIGA Ranata SKALBANIOK Romana ŚWIERCZYNA

W" ■

EFEKTY OCHRONY ŚRODOWISKA CZŁOWIEKA RA ORSZARZE WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO, ZE SZCZEGÓLHYM UWZGLĘDNIENIEM PROBLEMATYKI OCHROHY POWIETRZA, WODY I REKULTYWACJI W ŚWIETLE

POSIADANYCH IHFORMACłl STATYSTYCZNYCH

■

KATOWICE GRUDZIEŃ 1 9 7 6

(2)

Z N A K I U M O W N E K r e s k i С—) — zjawisko nie występuje.

Z e r o ( 0 ) — zjawisko istnieje, jed n ak ie w Ilościach m niejszych od liczb, które mogłyby być wyrażono uwidocznionymi w tablicy znakam i cyfro

wymi, np.: Jeżeli produkcja wyrażona Jest w tysiącach ton (w licz

bach całkowitych), znak (0) oznacza, źe produkcja w danym przy

p ad k u nie osiąga 0,5 tys. ton.

K r o p k a ( . ) — zupełny brak Informacji, albo brak Inform acji wiarygodnych.

Z n a k (X) — w ypełnienie rubryki, ze względu na układ tablicy, jest niemożli

we łub niecelowe. /

„W tym " — oznacza, ie nie podaje się w szystkich składników sumy ogólnej.

W A Ż N I E J S Z E S K R Ó T Y

ll ^{— złotych} ^I =* litr

ty*. ” tysiąc m ’=*= m etr

m in “ milion m' m etr kw adratow y

t ^{=• ton я} szl. ••• sztuka

U w a g a . N iektóre dane liczbowe m ają charakter tymczasowy i mogą ulec zmianom w późniejszych opracowaniach Wojewódzkiego Urzędu Ktątystycznego.

(3)

Joanna KOWALSKA Dorota KALIGA Ranata SKALBANIOK Romana ŚWIERCZYNA

EFEKTY OCHRONY ŚRODOWISKA CZŁOWIEKA NA ORSZARZE WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO, ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM PRORLEMATYKI OCHRONY POWIETRZA, WODY I REKULTYWACJI W ŚWIETLE

POSIADANYCH INFORMACJI STATYSTYCZNYCH

- 1 0 9 4 / / /

D o użytku służbow ego Egz. Nr. ../

6

^.

KATOWICE GRUDZIEŃ 1 9 7 6

(4)

SPIS TREŚCI

Wstęp ... . . . . P r o b l e m a t y k a ochrony ś r o d o w i s k a w sp rawozdawczoś

c i s t a t y s t y c z n e j ... "...

Przemysłowe z a n i e c z y s z c z e n i e i och ro n a p o w i e t r z a a t m o s f e r y c z n e g o ... . . . / * Gospod arow an ie wodą, z a ń i e c z y s z c z e n i e i o c h r o n a v»ó<ł W y k o r z y s t a n i e , z a g r o ż e n i e i o chrona p o w i e r z c h n i z i e mi i g l e b y ... ...

Z ad a n ia w z a k r e s i e och rony ś r o d o w i s k a na t e r e n i e województwa k a t o w i c k i e g o . . . . . . . ...

W n i o s k i ... ....

B i b l i o g r a f i a ... ... ...

SPIS TABLIC

Grupowanie zakładów pr zemysłowych według w i e l k o ś c i e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń p y ło w y c h ...

Grupowanie zakładów przemysłowych według w i e l k o ś c i e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń gazowych... . E m i s j a z a n i e c z y s z c z e ń pyłowych i gazowych według

r e s o r t ó w . •

M i a s t a i gminy według e m i s j i pyłów przem ys łowych na 1 km2 p o w i e r z c h n i g e o g r a f i c z n e j ... . M i a s t a i gminy, w k t ó r y c h s t w i e r d z o n o wys tę powanie zakładów p r z e m y s ł o w y c h , u c i ą ż l i w y c h d l a c z y s t o ś c i a t m o s f e r y według w s k a ź n ik a e m i s j i pyłów na 1 к m2 p o w i e r z c h n i g e o g r a f i c z n e j ... . M i a s t a i gminy według e m i s j i gazów przem ysłow ych na 1 km2 p o w i e r z c h n i g e o g r a f i c z n e j ...

M i a s t a i g m in y , w k t ó r y c h s t w i e r d z o n o wyst ępowanie zakładów przem ysłow ych u c i ą ż l i w y c h d l a c z y s t o ś c i a t m o s f e r y według w s k aź n ik a e m i s j i gazów na 1 km2 p o w i e r z c h n i g e o g r a f i c z n e j ...

S t r u k t u r a r o d z a j o w a pyłowych z a n i e c z y s z c z e ń powie

t r z a , ... I . . S t r u k t u r a r o d z a j o w a gazowych z a n i e c z y s z c z e ń powie

t r z a . ... ...

S a l d o zmian e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń pyłowych i gazo

wych według ro d za j ó w z a n i e c z y s z c z e ń ...

I l o ś ć pyłów z a t r z y m a n y c h w u r z ą d z e n i a c h o d p y l a j ą

c y c h . ... • • • •

U r z ą d z e n i a do r e d u k c j i przem ys łowyc h z a n i e c z y s z c z e ń p o w i e t r z a według r e s o r t ó w ...

L i c z b a i o k r e s e k s p l o a t a c j i u r z ą d z e ń o c z y s z c z a j ą c y c h U r z ą d z e n i a o c z y s z c z a j ą c e według s k u t e c z n o ś c i e k s - , p l o a t a c y j n e j ...

S t r e f a oc h ro n n a w z a k ł a d a c h przem ysłow ych e m i t u j ą cych z a n i e c z y s z c z e n i a pyłowe i gaz ow e. . . . .

S tr „ 5 7

10

28 42 49 61 63

11 12 13 13

14 15

15 16 17 18 19 20 21 22

(5)

S o i s t a b l i c / c d . / S t r . Z akłady przemysłowe e m i t u j ą c e z a n i e c z y s z c z e n i a py

łowe i gazowe według o d l e g ł o ś c i od zabudowy m ie sz

k a l n e j . ... 2?

Zak łady przemysłowe e m i t u j ą c e z a n i e c z y s z c z e n i a py

łowe i gazowe według o d l e g ł o ś c i od kompleksów l e ś

nych . . . 24

Hałdy w z a k ł a d a c h przem ysłowyc h e m i t u j ą c y c h z a n i e

c z y s z c z e n i a pyłowe i gazowe... . 24 Nakłady n a i n w e s t y c j e ochrony p o w i e t r z a i uzy skan e

e f e k t y . . . - . / ... 25 Nakłady na i n w e s t y c j e ochr on y p o w i e t r z a i u z y s k a n e

e f e k t y według r e s o r t ó w ... 25 Po b ó r wody według k ie ru nków w y k o r z y s t a n i a . . . . . 28 Wskaźnik po boru wody na 1 к m2 p o w i e r z c h n i g e o g r a

f i c z n e j na 1 m i e s z k a ń c a . . ... 29 P r z y c h ó d wody w b i l a n s i e g o s p o d a ro w a n i a wodą w p r z e

m y ś l ę ... 30 Rozchód wody w b i l a n s i e g o s p o d a r o w a n i a wodą w p r z e

m y ś l e ... . 31 Z akłady przemysłowe zuż y w a ją ce wodę na p o t r z e b y wła

sne według w i e l k o ś c i z u ż y c i a wody... 32 ś c i e k i przemysłowe i komunalne odprowadzone do wód

p o w ie r z c h n i o w y c h . . . 34

Z a k ła d y przemysłowe według m i e j s c a o d p r o w a d z a n ia

ś c i e k ó w ... 35 ś c i e k i odprowadzone p r z e z z a k ł a d y przemysłowe we

d ł u g m i e j s c a o d p r o w a d z e n i a ... 36 ś c i e k i odprowadzone s i e c i ą k a n a l i z a c j i m i e j s k i e j . . 36

Ludność w m i a s t a c h k o r z y s t a j ą c a z s i e c i wodo cią

gowej i k a n a l i z a c y j n e j . . 37

Wskaźnik i l o ś c i śc ie ków przem ysłowyc h odprowadza

ny ch i o c z y s z c z o n y c h na 1 km2 p o w i e r z c h n i g e o g r a f i

c z n e j i na 1 m i e s z k a ń c a ... 39 Nakłady f i n a n s o w e na i n w e s t y c j e g o s p o d a r k i wodnej

i o ch ro n ę w ó d ... 40 S t r u k t u r a nakładów i n w e s t y c y j n y c h n a g o s p o d a r k ę

wodną i oc h ro n ę wód według r e s o r t ó w ... 40

I ' ■ •

(6)

S p i s t a b l i c / d o k . / a t r

" S t r u k t u r a nakładów i n w e s t y c y j n y c h na g o s p o d a rk ę

wodną i ochronę wód według r e s o r t ó w ... 40 W y k o r z y s t a n i e z i e m i ... 42 Grunty r o l n e i l e ś n e wyłączone z p r o d u k c j i r o l n i ?

c z e j i l e ś n e j na c e l e n i e r o l n i c z e i n i e l e ś n e . . ' „ 45 U ż y t k i r o l n e wył ąc zone z p r o d u k c j i r o l n i c z e j na ce

l e n i e r o l n i c z e według k l a s " b o n i t a c y j n y c h ... 44 O p ł a t y z t y t u ł u n a b y c i a gruntów r o l n y c h i l e ś n y c h

na c e l e n i e r o l n i c z e i n i e l e ś n e ... 44 Gru nty wymagające r e k u l t y w a c j i i z a g o s p o d a r o w a n i a . . 45 O ru nty wymagające r e k u l t y w a c j i i z a g o s p o d a r o w a n ia

według r o d z a j ó w użytków ... . 45 O runt y zreku ltywow ane i z a g o s p o d a r o w a n e ... 46 Z użycie nawozów s z t u c z n y c h i wapniow ych/w czystym

s k ł a d n i k u / w r o k u gospodarczym 1974/1975 • • • . • 47 S p r z e d a ż pestycy dó w w edług grup środków . . . 48 W a ż n i e j s z e dane o P o l s c e i województwie k a t o w i c k i m 52 B i l a n s g o s p o d a ro w a n i a wodą w p r z e m y ś l e według r e s o r

t ó w ... 54 ś c i e k i odprowadzone i o cz y s z c z o n e p r z e z z a k ł a d y p r z e

mysłowe wedłu g r e s o r t ó w ... 56 Z a k ła d y przemysłowe e m i t u j ą c e z a n i e c z y s z c z e n i a p y ł o

we powyżej 5000 t o n . . . 58

Z a k ł a d y przemysłowe e m i t u j ą c e z a n i e c z y s z c z e n i a gazo

we powyżej 5000 t o n . 60

(7)

I . W S T 5 Р

Ochrona ś r o d o w i s k a c z ł o w i e k a u zn an a z o s t a ł a n a VI Z j a ź d z i e P o l s k i e j Z j e d n o c z o n e j P a r t i i R o b o t n i c z e j za j e d n o z węzłowych za

dań w p r o g r a m i e s o c j a l i s t y c z n e g o r o z w o j u k r a j u *

P r o b l e m a t y k a ochrony ś r o d o w i s k a ma s z c z e g ó l n e z n a c z e n i e w wielkoprzemysłowym r e g i o n i e go sp oda rc zym , j a k i m j e s t województwo k a t o w i c k i e , g d z i e n a t ę ż e n i e z a n i e c z y s z c z e ń j e s t nie poró w nyw aln ie;,

wyższe n i ż w i n n y c h r e g i o n a c h k r a j u . T u t a j bowiem k o n c e n t f u j e s i ę p r z e m y s ł węglowy, h u t n i c t w o c z a r n e i k o l o r o w e , p r z e m y s ł e n e r g e t y czny i c h e m ic z n y , r o z w i j a s i ę m o t o r y z a c j a .

Dotychczasow e p r z e d s i ę w z i ę c i a podejmowane i u s t a l a n e w kompleksowych pr o g ram ac h d z i a ł a n i a p r z e z w ład z e wojewódzkie prowa

dzone s ą w k i e r u n k u ś c i s ł e g o z s y n c h r o n i z o w a n i a r o z w o j u g o s p o d a r c z e g o z o c h r o n ą ś r o d o w i s k a .

" J e s t t o bowiem p r o b l e m , k t ó r e g o n i e można r o z w i ą z a ć po

p r z e z zahamowanie proces ów w z r o s t u g o s p o d a r c z e g o , l e c z p o p r z e z wy

p r a c o w a n i e i wprowadzenie w ż y c i e w ł a ś c i w e j p o l i t y k i s p o ł e c z n o - e k o n o m i c z n e j , s t a w i a j ą c e j o c h ro n ę i r a c j o n a l n e k s z t a ł t o w a n i e ś r o d o w i s k a za c e l n i e mniej i s t o t n y , n i ż o s i ą g a n i e e f e k t ó w p r o d u k c y j nych " / z Uchwały I I K o n g re s u Nau ki P o l s k i e j / .

P r a c e nad rozwojem naukowych metod ochrony i k s z t a ł t o w a n i a ś r o d o w is k a p r o w a d z i i k o o r d y n u j e od s z e r e g u l a t P o l s k a Akademia Nauk .

P o d s t a w ą k o n s e kw e ntn ego i s t a ł e g o d z i a ł a n i a och ro n n e g o win na być b i e ż ą c a i d o k ł a d n a znajom ość r z e c z y w i s t e g o s t a n u z a n i e c z y s z c z e ń n a o k re ś lo n y m t e r e n i e , a w s z c z e g ó l n o ś c i w r e j o n a c h o d u ż e j e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń .

D l a t e g o t e ż w n i n i e j s z y m o p r a c o w a n iu p o d j ę t o p r ó b ę p r z e d s t a w i e n i a n i e k t ó r y c h i n f o r m a c j i o r o d z a j a c h , r o z m i a r a c h i ź r ó d ł a c h z a n i e c z y s z c z e ń p o w i e t r z a , wody i g l e b y w województwie k a t o w ic k im , na t l e k r a j u . Rów nocześni e p r z e d s t a w i o n o z a k r e s i e f e k t y d z i a ł a l n o ś c i na r z e c z ochrony t e g o ś r o d o w i s k a p r z e d z a n i e c z y s z - c z e n i a m i .

(8)

Do a n a l i z y z j a w i s k w y k o rz y s t a n o m a t e r i a ł y s t a t y s t y c z n o - sp raw ozdacz e Głównego Urzędu S t a t y s t y c z n e g o , s p r a w o z d a n i a r e s o r t o we M i n i s t e r s t w a A d m i n i s t r a c j i , G o s p o d a r k i Tereno wej i Ochrony ś r o d o w is k a , M i n i s t e r s t w a R o l n i c t w a o r a z i n f o r m a c j e p l a n i s t y c z n e zawar t e w Uchwale Wojewódzkiej Rady Narodowej w K a to w ic ac h z d n i a 19

VI 1975 r o k u . ; ź

P r e z e n t o w y m a t e r i a ł a n a l i t y c z n o - p o z n a w c z y obejm uje s z c z e gółowe i n f o r m a c j e za r o k 1975.

Mimo, źe w a n a l i z i e , z uwagi na b r a k o d p o w i e d n i e j bazy da ny ch , n i e p r z e d s t a w i o n o z a g a d n i e n i a w r e t r o s p e k c j i , t o j e d n a k / z d a niem z e s p o ł u o p r a c o w u j ą c e g o / p r z e d s t a w i o n y m a t e r i a ł badawczy s t a nowi b o g a t e ź r ó d ł o i n f o r m a c j i o k s z t a ł t o w a n i u s i ę pr zedm io to w eg o z j a w i s k a w województwie k a t o w i c k i m . Również zgromadzone f a k t y bę dą s t a n o w i ć bazę o d n i e s i e n i a do d a l s z y c h bada ń i s t u d i ó w w tym za k r e s i e .

P u b l i k a c j ę opracowano na w n io s e k I n s t y t u t u P o d s taw I n ż y n i e r i i Ś ro d o w i s k a P o l s k i e j Akademii Nauk w Z a b r z u .

(9)

II. PROBLEMATYKA OCHRONY ŚRODOWISKA W SPRAWOZDAWCZOŚCI STATYSTYCZNEJ W p r o g r a m i e b a d a ń Głównego Urzęd u S t a t y s t y c z n e g o problema t y k a b ad a ń n a t u r a l n e g o ś r o d o w i s k a c z ł o w i e k a z a jm u j e z n a c z n ą pozy c j ę .

B a d an ia w o k r e ś l o n y c h j e d n o s t k a c h sp r aw o y d ac z y c h prowadzo ne s ą w c i ą g u c a ł e g o r o k u , a spraw ozdawczość z t e g o z a k r e s u wpływa do GUS po z a k o ń c z e n i u r o k u sprawozdawczego*

Tematykę b a d a ń o k r e ś l a j ą n a s t ę p u j ą c e s p r a w o z d a n i a wpływa

j ą c e dc GUS*

- OS-1 “S p ra w o z d a n ie z w i e l k o ś c i i zm ian e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń p o w i e t r z a a t m o s f e r y c z n e g o o r a z ze s t a n u u r z ą d z e ń o c z y s z c z a j ą cy ffh” *

Opra cow ują : z a k ł a d y przemysłowe uz nane za c i ą ż l i w e d l a c z y s t o ś c i p o w i e t r z a a t m o s f e r y c z n e g o *

- GWs-2 "S p ra w o z d a n i e o g o s p o d a ro w a n i u wodą, ś c i e k a c h i ł a d u n k a c h z a n i e c z y s z c z e ń " *

Opracow ują : j e d n o s t k i g o s p o d a r k i u s p o ł e c z n i o n e j zu ż y w ają ce r o c z n i e 40000 m^wody i w i ę c e j *

- GWs-3 " S p ra w o z d a n i e z p o b o r u wody d l a naw odnień w r o l n i c t w i e i l e ś n i c t w i e o r a z z n a p e ł n i a n i a stawów r y b n y c h " .

Opra cow ują : Wojewódzki Z a r z ą d I n w e s t y c j i R o l n i c z y c h .

Wymienione wyżej s p r a w o z d a n i a b y ł y z a s a d n i c z y m ź r ó d ł e m o p r a c o w a n i a n i n i e j s z e j a n a l i z y .

M a t e r i a ł u z u p e ł n i a j ą c y s t a n o w i ł y dane z e sp r a w o z d a w c z o ś c i r e s o r to w e j M i n i s t e r s t w a G o s p o d a r k i Ter enow ej i Ochrony ś r o d o w i s k a w za

k r e s i e " nakła dów i e f e k t ó w i n w e s t y c j i ochrony ś r o d o w i s k a " o r a z Mi

n i s t e r s t w a R o l n i c t w a w z a k r e s i e p r z e b i e g u r e a l i z a c j i p r z e p i s ó w do

t y c z ą c y c h r e k u l t y w a c j i i z a g o s p o d a r o w a n i a gruntó w z re k u lty w o w a n y c h .

W przedmiotowym o p r a c o w a n iu z a k r e s i n f o r m a c j i o z a g r o ż e n i u i ocł>-.

r o n i ę p o w i e t r z a a t m o s f e r y c z n e g o dofrvozv:

- w i e l k o ś c i e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń p y ł o w y c h / p o p i ó ł l o t n y , p y ł y z cem en towni, p y ł y m e t a l u r g i c z n e , p y ł y z p r o d u k c j i nawozów i i n n e / ,

(10)

- w i e l k o ś c i e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń gazowych odprowadzanych do a t m o s f e r y / d w u t l e n e k s i a r k i , t l e n e k a z o t u , s i a r k o w o d ó r , t l e n ek w ę g la , kwas s i a r k o w y , zw ią zk i f l u o r u , węglowodory i i n n e / ,

- i l o ś c i - p y ł ó w zatrzymywanych w u r z ą d z e n i a c h o d p y l a j ą c y c h , - s t r e f oc hronnych U s t a n a w i a n y c h d l a ochrony p o w i e t r z a atmos

f e r y c z n e g o wokół pr zemysłowych ź r ó d e ł e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń - z a t r u d n i e n i a s ł u ż b ochrony p o w i e t r z a w z a k ł a d a c h p r z e m y s ł o

wych 4

- h a ł d przem ysł ow ych s t a n o w i ą c y c h ź r ó d ł o w t ó rn e g o z a n i e c z y s z c z e n i a p o w i e t r z a a t m o s f e r y c z n e g o ,

- w y p o s a ż e n i a , s t a n u o r a z s k u t e c z n o ś c i d z i a ł a n i a z a i n s t a l o w a nych u r z ą d z e ń o c z y s z c z a j ą c y c h ,

- nakładów i e f e k t ó w i n w e s t y c j i ochrony p o w i e t r z a a t m o s f e r y cz nego w z a k ł a d a c h p r z e m y s ło w y c h .

I n f o r m a c j e o g o s p o d a ro w a n i u wodą, ś c i e k a c h i ł a d u n k a c h z a n i e c z y s z cz e ń obe.imu.1a :

- pobór wody z u j ę ć w ł a s n y c h zakładów przem ysłow ych z u w z g l ę d n i e niem p o b o r u :

a / wód podziemnych c z y l i i l o ś c i wody p o b r a n e j ze s t u d n i

Ъ/ wód p o w ierz c h n io w y c h c z y l i i l o ś c i wody p o b r a n e j z r z e k , j e z i o r , stawów, d r e n a ż u i u j ę ć ź r ó d l a n y c h ,

с / wód k o p a l n i a n y c h c z y l i i l o ś c i wód k o p a l n i a n y c h wypompowanych wód k o p a l n i a n y c h n a d a j ą c y c h s i ę do p r o d u k c j i o r a z wód k o p a l n i a n y c h u ż y t y c h do p r o d u k c j i ,

- zakup wody od i n n y c h j e d n o s t e k o b ejm u ją cy i l o ś c i wody z a k u p i o n e j l u b o t r z y m a n e j b e z p ł a t n i e z wodociągów p u b l i c z n y c h i zakładowych - z u ż y c i e wody na p o t r z e b y w ła s n e c z y l i i l o ś c i wody p o b i e r a n e j n a

c e l e p r o d u k c y j n e / e k s p l o a t a c y j n e a d m i n i s t r a c y j n e 1 s o c j a l n e / z a - . k ł a d u przemysłowego z w y łąc z e n iem wody d o s t a r c z o n e j do budynków . m i e s z k a l n y c h w ł a s n y c h i ob cy c h ,

- s p r z e d a ż wody, c z y l i i l o ś c i wody o d d a n e j odbiorco m; zakładom n a c e l e p r o d u k c y j n e , s o c j a l n e i t p . o r a z do budynków m i e s z k a l n y c h w ła s n y c h i o b cy c h o d p ł a t n i e l u b n i e o d p ł a t n i e ,

- s t r a t y wody w s i e c i o k r e ś l o n e j a k o r ó ż n i c a między przychodem a rozchodem wody,

(11)

- dane o i l o ś c i odprowadzanych śc ie k ó w przem ysłowych do wód powie r z c h n i o w y c h , śc ie ków odprowadzonych do k a n a l i z a c j i m i e j s k i e j oraz ścieków odprowadzonych do z i e m i l u b i n n e g o o d b i o r n i k a ,

- dane o ś c i e k a c h o c z y s z c z o n y c h m e c h a n i c z n i e , c h e m i c z n i e i b i o l o g i x c z n i e p r z e z z a k ł a d y p r z e m y s ł o w e / c h a r a k t e r y z u j ą o g ó l n ą i l o ś ć ś c ieków o c z y s z c z a n y c h na o c z y s z c z a l n i a c h i odprowadzonych do wód p o w i e r z c h n i o w y c h / ,

- w a ż n i e j s z e i n f o r m a c j e o n a k ł a d a c h i n w e s t y c y j n y c h w g o s p o d a r c e us p o ł e c z n i o ń e j na g o s p o d a r k ę wodną i o chronę wód o r a z o e f e k t a c h r z ec z o w y ch ^e j d z i a ł a l n o ś c i ,

W z a k r e s i e w y k o r z y s t a n i a . z a g r o ż e n i a ^± ochrony p o w i e r z c h n i z i e m i i glefry s t a t y s t y c z n a c h a r a k t e r y s t y k a p r z e d s t a w i a :

- w y k o r z y s t a n i e z i e m i o r a z u ż y t k o w a n i e gr u n tó w według r o d z a j ó w uż yt kó w,

- p r z e k a z y w a n i e gruntów r o l n y c h na c e l e n i e r o l n i c z e o r a z gruntów l e ś n y c h na c e l e n i e l e ś n e ,

- p r z e k a z y w a n i e użytków r o l n y c h na c e l e n i e r o l n i c z e według k l a s b o n i t a c y j n y c h ,

- wysokość o p ł a t u i s z c z o n y c h z t y t u ł u n a b y c i a grun tów r o l n y c h l u b l e ś n y c h o r a z k i e r u n k i w y k o r z y s t a n i a środków f i n a n s o w y c h , k t ó r e w p ły n ę ł y z t y t u ł u o p ł a t za n a b y t e g r u n t y ,

- g r u n t y p o d l e g a j ą c e r e k u l t y w a c j i i z a g o s p o d a r o w a n i u p r z e k s z t a ł cone w wyniku d z i a ł a l n o ś c i p r z e m y s ł o w e j ,

- z u ż y c i e nawozów s z t u c z n y c h i wapniowych o r a z d o s t a w y p e s t y c y d ó w . Z u ż y c ie nawozów s z t u c z n y c h i wapniowych pod z b i o r y w r o k u gospo

darczym 1974/1975 d o t y c z y n a s t ę p u j ą c y c h gru p użytkowników gospo

d a r s t w r o l n y c h :

- g o s p o d a r s t w p a ń s t w o w y c h , k t ó r e o b e j m u j ą g o s p o d a r s t w a r o l n e M i n i s t e r s t w a R o l n i c t w a i r e s o r t ó w n i e r o l n i c z y c h ,

- s p ó ł d z i e l n i p r o d u k c y j n y c h , k ó ł e k r o l n i c z y c h i g o s p o d a r s t w i n d y w i d u a l n y c h .

W b ad an y ch z b i o r o w o ś c i a c h u w zg lę d n io n o z u ż y c i e nawozów s z t u c z n y c h i wapniowych w czystym s k ł a d n i k u w p o d z i a l e n a nawozy azotowe / N / ,

f o s f o r o w e / P 20 ^ / , p o t a s o w e / K 20 / o r a z nawozy wapniowe/ С а О /. Do p r z e l i c z e n i a masy to war ow ej na c z y s t y s k ł a d n i k p r z y j ę t o o d p o w ie d n i p r o c e n t z a w a r t o ś c i c z y s t e g o s k ł a d n i k a w p o s z c z e g ó l n y c h r o d z a j a c h na

wozów.

(12)

U p rz em y s ło w ie n ie k r a j u , k t ó r e d l a ż y c i ^ r o z w o ju j e a t k o n i e c z n e i n i e u n i k n i o n e , n i e s i e za s o b ą n i e r o z e r w a l n i e n i e b e z p i e c z e ń s t w o n a r u s z e n i a równowagi b i o l o g i c z n e j pomiędzy cz ł o w i e k i e m

a p r z y r o d ą . .

P r z e m y s ł może o d d z i a ły w a ć na ś r o d o w i s k o p r z y r o d n i c z e ca

łym zespołem r ó ż n y c h form i czynników w w i ę k s z o ś c i s z k o d l i w y o h . R o - zm iary szkód z a l e ż ą n i e t y l k o od r o d z a j u , d o m i n u j ą c y c h czynników n i s z c z ą c y c h , l e c z r ó w n i e ż od c e c h i w ł a ś c i w o ś c i ś r o d o w i s k a , n a k t ó r e o d d z i a ł y w a j ą .

W c e l u u n i k n i ę c i a , w z g l ę d n i e z ł a g o d z e n i a k o l i z j i w y stę p u j ą c y c h między d z i a ł a l n o ś c i ą przem ys łową a p r z y r o d ą , n a l e ż y wsze

c h s t r o n n i e z b a d ać ź r ó d ł a , formy i z a s i ę g s z k o d l i w e g o o d d z i a ł y wania e m i s j i pyłów i gazów, poznać mechanizm t y c h proces ów i z j a w i s k , i c h dynamikę o r a z b e z p o ś r e d n i e i p o ś r e d n i e s k u t k i .

W z r a s t a j ą c e z a n i e c z y s z c z e n i e a t m o s f e r y s z k o d liw y m i p y ł a mi i gazami zakładów pr zem ysł ow ych , o b ejm u ją ce c o r a z t o w ię k s z e ob s z a r y n a s z e g o k r a j u , wymaga t r a k t o w a n i a t e g o pro b le m u j a k o j e d n e g o z n a j b a r d z i e j i s t o t n y c h z a g a d n i e ń zw ią za n y ch z o c h r o n ą ś r o d o w i s k a .

P o s t ę p u j ą c y rozwój p r z e m y s ł u , przy n i e n a d ą ż a n i u za nim s k u t e c z n e g o p r z e c i w d z i a ł a n i a w z r a s t a j ą c e m u z a n i e c z y s z c z e n i u atmo

s f e r y , g r o z i poważnymi negatywnymi n a s t ę p s t w a m i . P o m i j a j ą c f a k t t r a c e n i a w i e l u cennych związków che m ic znych i m e t a l i r z a d k i c h , emi s j a z a n i e c z y s z c z e ń p o w i e t r z a n a r u s z a podstawowe prawo równowagi b i o l o g i c z n e j między c z ł o w i e k i e m i o t a c z a j ą c ą go p r z y r o d ą , co w k o n s e k w e n c j i może powodować z a g r o ż e n i e zd ro w ia i ż y c i a l u d z k i e g o .

J a k wynika z bad ań i o b s e r w a c j i prowadzon yc h w s ą s i e d z t wie zakładów przem ysł ow ych z a n i e c z y s z c z a j ą c y c h p o w i e t r z e atfii o sfe - czne o d d z i a ł y w a n i e s u b s t a n c j i z a w a r t y c h w p y ł a c h i g a z a c h e m ito wanych p r z e z z a k ł a d y p r z e m y s ło w e , wpływa s z k o d l i w i e na z drow ie l u d n o ś c i .

P o n a d t o z a n i e c z y s z c z e n i e p o w i e t r z a a t m o s f e r y c z n e g o powo

d u j e znacz ne s t r a t y w d r z e w o s t a n a c h i t e r e n a c h uprawnych o r a z s t r a ty z t y t u ł u k o r o z j i k o n s t r u k c j i s t a l o w y c h i tynków, a w sk u te k b r a ku,, n i e wy s t a r c z a j ą c e j s k u t e c z n o ś c i , w z g l ę d n i e n i e w ł a ś c i w e j e k s p l o a t a c j i u r z ą d z e ń o c z y s z c z a j ą c y c h s t r a t y w i e l u cenny ch surowców.

(13)

u Województwo k a t o w i c k i e w p o ró w n a n iu z p o z o s t a ł y m i wojewó

dztwa m i, c h a r a k t e r y z u j e s i ę z n a c z n i e w i ę k s z ą e m i s j ą z a n i e c z y s z c z e ń pyłowych i gazowych, zarówno pod względem l i c z b y ź r ó d e ł emi

s j i s z k o d l i w y c h z a n i e c z y s z c z e ń , j a k r ó w n i e ż pod względem ud ziału w g l o b a l n e j e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń w k r a j u .

W 1975 r o k u n a * t e r e n i e województwa k a t o w i c k i e g o d z i a ł a ł y 195 z a k ł a d y przemysłowe e m i t u j ą c e p y ł y / 6 1 1 , 7 t y s . t o n w c i ą g u r o k u / o r a z 182 z a k ł a d y e m i t u j ą c e gazy / 7 9 5 ,7 t у s . t o n / r o k / .

U d z i a ł województwa k a t o w i c k i e g o w 1975 r o k u w g l o b a l n e j k r a j o w e j e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń pyłowych w y n i ó s ł 2 7 , 5%, z a ś z a n i e

c z y s z c z e ń gazowych 26,2%. Pod względem ź r ó d e ł s z k o d l i w y c h e m i s j i w s k a ź n i k i u d z i a ł u w y n i o s ł y o d pow ie dnio 22,4% i 22,2%.

V

W ielk ość e m i s j i pyłów s t a n o w i ą c a z a g r o ż e n i e a t m o s f e r y , z e s t r o n y p o s z c z e g ó l n y c h g r u p zakładów przem ysłowych u z n a n y c h za u c i ą ż l i w e p r z e d s t a w i a t a b l i c a n r 1 .

T a b l . l Grupowanie zakładó w przem ysł ow ych według w i e l k o ś c i e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń pyłowych w 1975 r o k u .

1 • • 1 •

E m i s j a z a n i e c z y s z c z e ń pyłowych ^- WYSZCZEGÓL

NIENIE według gru p zakładów o e m i s j i w t o n a c h / r o k ogółem

500 i mnie j

501- 1000

10 0 1 -

5000

ii

²⁰⁰⁰⁰^{100 01 -} ⁵⁰⁰⁰⁰^{200 01-} ⁵⁰⁰⁰¹^{i wię}_{c e j}

Z akłady u c i ą

ż l i w e : '

w l i c z b a c h

b e z w zg lę d n y c h 195 102 28 57 8 12 4 2

w o d s e t k a c h 100 5 2 , 8 1 4 , 8 1 9 , 2 4 , 2 6 , 2 2 , 1 1 , 0 E m i s j a :

w t y s , t o n / r o k 6 1 1 ,7 1 5 , 7 2 , 0 9 6 , 5 6 5 , 5 1 5 7 , 7 1 2 0 , 4 1 5 8 , 1 w o d s e t k a c h 1 0 0 , 0 2 , 5

1

^{3 , 5} ^{• 1 5 , 7} ^{1 0 , 4}

r

2 5 , 8 7 ■

1 9 , 7 2 2 , 6

S p o ś r ó d 195 zakładów przem ysł ow ych w o je w ó d z tw a/ w k r a j u 860 z a k ł a d ó w / e m i t u j ą c y c h s z k o d l i w e z a n i e c z y s z c z e n i a p y ło w e , 150 z a k ł a d ó w , t j . 67,4%/w k r a j u 7 5 ,0 % / e m ito w a ł o p o n i ż e j j e d n e g o t y - s i ą c a t o n p yłó w , ( J d z i a ł t y c h za kładów w o g ó l n e j e m i s j i w y n o s z ą c e j 6 1 1 , 7 t y s , t o n / r o k z a n i e c z y s z c z e ń pyłowych w y n i ó s ł z a l e d w i e 5,8%

/w k r a j u 6,9%/#

(14)

P o z o s t a ł e 94,2% emitowanych pyłów p r z y p a d a ł o na 63 z a k ł a d y o emi

s j i r o c z n e j powyżej 1 t y s i ą c a t o n . P o d k r e ś l i ć n a l e ż y , źe s z c z e g ó l ną u c i ą ż l i w o ś c i ą ze względu na i l o ś ć emitowanych z a n i e c z y s z c z e ń py łowych c h a r a k t e r y z o w a ł a _s i ę g r u p a 18 zakładów przem ysł ow ych, t j , 9,3% omawianych zakładów/w k r a j u б , б % / o r d c z n e j e m i s j i pyłów p o - ' wyżej 10 t y s . t o n . Na z a k ł a d y t e p r z y p a d a ł o aż 68,0% o g ó l n e j e m i s j i pyłów w województwie/w k r a j u 7 1 , 9%/,

L i c z b a zakładów przem ysłow ych e m i t u j ą c y c h s z k o d l i w e za

n i e c z y s z c z e n i a pyłowe w 1975 r o k u b y ł a m i n i m a l n i e w i ę k s z a / o 11 z a k ł a d ó w / od l i c z b y zakładów e m i t u j ą c y c h z a n i e c z y s z c z e n i a gazowe.

Z ró ż n i c o w a n i e e m i s j i gazów do a t m o s f e r y w p o s z c z e g ó l n y c h g r u p a c h zakładów przem ys łowych o b r a z u j e t a b l i c a n r 2,

V

T a b l . 2 Grupowanie zakładów przem ysłow ych według w i e l k o ś c i e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń gazowych w 1975 r o k u

i— 1 »

E m i s j a --- г- ... 1---;

z a n i e c z y s z c z e ń gazowych

у—

WYSZCZEGÓLNIE

NIE ogółec według g r u p zakładów o e m i s j i w t o n a o h / r o k 500 i

mnie j 5 0 1 -

1000 1001-

5000 5001-

10000

10001- 20000

20001

-50000 50001 i w i ę c e j Zakłady u c i ą ż

l i w e :

w l i c z b a c h bez

wzg lę dnych 182 93 25 44 6 3 7 4

w o d s e t k a c h 1 0 0 ,0 5 1 ,1 1 3 , 7 2 4 , 2 3 , 3 1 ,6 3 , 9 2 ,2 E m i s j a :

w t y s . t o n / r o k 7 9 5 , 7 1 6 , 5 1 8 , 5 1 2 1 ,3 3 9 , 4 3 5 , 5 2 1 0 ,4 3 5 4 , 3 w o d s e t k a c h 1 0 0 ,0 2 ,1 2 , 3 1 5 , 3 • 5 , 0 4 , 4 2 6 ,4 4 4 , 5

W z b i o r o w o ś c i 182 zakładów przem ysł ow ych z t e r e n u wo je-ż wództwa k a t o w i c k i e g o 118 j e d n o s t e k ^ t j .64,8% /w k r a j u 7 1 ,0 % / e m i t o - wało 4,4%/w k r a j u 4 , 9 % / g l o b a l n y c h z a n i e c z y s z c z e ń gaz o w y ch .P o d k re ś l e n i a wymaga f a k t , że 7 5 , 0% o g ó ł u emitowanych gazów zarówno w k r a j U j j a k i w województwie spowodowały z a k ł a d y e m i t u j ą c e powyżej 10 t y s . t o n r o c z n i e z a n i e c z y s z c z e ń gazowych, t j . w województwie 14 j e d n o s t e k / 7 , 7% o g ó ł u z a k ł a d ó w / , w k r a j u - 50/ 6 , 1%/.

Z r ó ż n i c o w a n i e w i e l k o ś c i e m i s j i s z k o d l i w y c h pyłów i gazów w p o s z c z e g ó l n y c h r e s o r t a c h województwa w 1975 r o k u p r z e d s t a w i a s i ę n a s t ę p u j ą c o :

(15)

Т а Ы . З E m i s j a Z a n i e c z y s z c z e ń pyłowych i gazowych według r e s o r t ó w w 1975 r o k u

WYSZCZEGÓLNIENIE E m i s j a pyłów ' 4

E m i s j a gazów w t y s .

t o n / r o k w o d e t

ka ch w t y s .

t o n / r o k w o d s e t k a c h

OGÓŁEM WOJEWÓDZTWO 6 1 1 , 7 1 0 0 ,0 7 9 5 , 7 1 0 0 ,0

w tym:

M i n i s t e r s t w o G ó rn i c t w a

i E n e r g e t y k i 3 1 9 , 0 5 2 ,2 5 7 8 , 1 7 2 ,6

M i n i s t e r s t w o P r z e m y s ł u

C i ę ż k i e g o 1 0 8 ,2 1 7 ,7 1 1 7 ,8 1 4 , 8

Maszynowego 5 , 8 0 , 9 6 , 4 0 ,8

Chemicznego 3 1 , 8 5 , 2 7 1 , 7 V 9 , 0

Le k k i e g o 0 ,2 0 , 0 0 ,1 0 ,0

Spożywczego 0 , 5 0 ,1 7 , 6 1 ,0

M i n i s t e r s t w o Budownictwa i P r z e m y s ł u M a t e r i a ł ó w

Budowlanych 1 4 2 ,3 2 3 , 3 1 0 ,4 1 , 3

M i n i s t e r s t w o L e ś n i c t w a

i P r z e m y s ł u Drzewnego 3 , 9 0 ,6 3 , 6 0 , 5

W województwie k a t o w i c k i m w 1975 r o k u na 108 m i a s t i gmin aż w 46 m i a s t a c h i gminach s t w i e r d z o n o występow anie zakładów p r z e mysłowych u zna nych z a u c i ą ż l i w e d l a c z y s t o ś c i a t m o s f e r y .

Do c h a r a k t e r y s t y k i t e r y t o r i a l n e g o z r ó ż n i c o w a n i a e m i s j i mo źna w y k o r z y s t a ć w s k a ź n i k ś r e d n i e j e m i s j i pyłów i gazów o d n i e s i o n y do j e d n o s t k i p o w i e r z c h n i . K s z t a ł t o w a n i e s i ę w s k a ź n ik a e m i s j i pyłów prze m ys łowyc h na 1 km2 p o w i e r z c h n i p r z e d s t a w i a s i ę n a s t ę p u j ą c o * ТаЪ1.4 M i a s t a i gminy według e m i s j i pyłów p rzem ysło w ych na 1 km 2

p o w i e r z c h n i g e o g r a f i c z n e j w 1975 r o k u

WYSZCZEGÓLNIE

NIE

(

Ogółem

i \ .* • . » . « •

W k t ó r y c h s t w i e r d z o n o w y stę p o w a n ie zakładów przem ys łowych u zna nych za u c i ą ż l i w e d l a czy

s t o ś c i a t m o s f e r y razem

według w s k aź n ik a e m i s j i pyłów 9 , 9 1

mnie i t / k m 2/

10- 9 9 , 9

100- 2 4 9 , 9

250- 4 9 9 , 9

500- 9 9 9 , 9

ponad 1000 t / k m 2/ r W l i c z b a c h b e 2

w zględnyc h w o d s e t k a c h

108 46

1 0 0 ,0

9 1 9 , 6

16 3 4 , 8

6 1 3 , 0

7 1 5 , 2

3 6 , 5

5 1 0 , 9

(16)

W g r u p i e 46 m i a s t i gmin^na t e r e n i e k t ó r y c h z l o k a l i z o w a n e b y ł y z a k ł a d y uznane za u c i ą ż l i w e d l a c z y s t o ś c i p o w i e t r z a a t m o s f e - r y c z n e g o , n a j g o r z e j s y t u a c j a p r z e d s t a w i a ł a s i ę w C h o rzo w ie , J a w o r z n i e , Łaziskach G órnych, O g r o d z i e ń c u i Wojkowicach, w k t ó r y c h na 1 km2 p o w i e r z c h n i g e o g r a f i c z n e j w c i ą g u r o k u opada ponad 1000 t o n py łów przem ys łowych , n a t o m i a s t n a j l e p i e j w O r z e s z u , g d z i e na 1 km2 w c i ą g u r o k u opada p o n i ż e j 1 tony pyłów.

D la d o k ł a d n i e j s z e g o z o b r a z o w a n i a k s z t a ł t o w a n i a s i ę wska

ź n i k a e m i s j i pyłów w m i a s t a c h i gminach może p o s ł u ż y ć p o n i ż s z e ze

s t a w i e n i e :

' i a b l , 5 M i a s t a i gminy, w k t ó r y c h s t w i e r d z o n o w ystępo wanie z a k ł a r dów przemysłowych u c i ą ż l i w y c h d l a c z y s t o ś c i a t m o s f e r y we

d ł u g w s k aź n ik a e m i s j i pyłów na 1 km2 p o w i e r z c h n i g e o g r a f i c z n e j w 1975 r o k u

' ' ^ ' - - - -- " г — ш т ш т я т г- - n i i i in и - n i m -т . r -i i i t ii - j a - r - r

Wskaźnik e m i s j i pyłów pr zemysłowych na 1 km2 p o w i e r z c h n i w t o n a c h / r o k

1 - 9 , 9 10 -

9 9 , 9 100-

2 4 9 , 9

2 5 0 - 4 9 9 , 9

500 - 9 9 9 , 9

ponad 1000 t / km2/ r

m.Kuźnia m .B rz e sz m.Katowi m,Bytom m.Będzin m. Cho

R a c i b o r cze ce m.Cze m.ś w i ę t o rzów

sk a m.Bukowno ш.Dąbrowa l a d ź c h ł o w i c e nu Jawo

m,Olkusz m.Chrza G ó r n i c z a m.Knurów m . T r z e - r z n o

m,Tychy nów m.Lesz m.Ruda

Ś l ą s k a

b i a - S i e r m . Ł a z i s

m.Ząbko m.Czecho czyny s z a ka Górne

wice wice m .S ie m ia m.Ryb m.Ogro -

m .ź o ry m ,G liw ic e nowice S I . n i k d z i e n i e o

gm.Bobro m . J a s t r z ę S ęsnow ie c m.Zabrze m,Wojko

w n i k i b i e m.Wodzi gm.Ła wice

gm.Krup m , L i b i ą ż sław ś l ą zy s k i Młyn m.Łazy s k i

gm.Pawło m,Mikołów

wice m.Mysłowi

ce

m . P i e k a r y ś l ą s k i e m ,R acib órz m.Tarnow

s k i e Góry m,Wolbrom m,Z aw ier

c i e

gm.Klucze p o n i ż e j

1 t / k m 2 / r o k

m, O rz e s z e

P o d o b n i e k s z t a ł t o w a ł s i ę w s k a ź n ik e m i s j i gazów p r z e m y s ł o wyoh w 1975 r o k u na 1 km2 p o w i e r z c h n i g e o g r a f i c z n e j województwa.

(17)

T a b i . 6 M i a s t a i gminy według e m i s j i gazów przem ysłow ych n a .1 km2 p o w i e r z c h n i g e o g r a f i c z n e j w 1975 r o k u

WYSZCZEGÓL

NIENIE

i

Ogó

łem

W к prz t o ś

1 l , t N I

: t ó r y c h s t w i e r d z o n o wyst ępowanie zakładów emysłowych uznany ch za u c i ą ż l i w e d l a czyś c i a t m o s f e r y

razem

według w s k a ź n ik a e m i s j i gazów 9 , 9 i

mniej t/ k m 2/

10-

9 9 , 9 100- 2 4 9 , 9

2 5 0 - 4 9 9 , 9

500- 9 9 9 , 9

ponad 1000 t / k m 2/ г W l i c z b a c h

b e z w zg lę d nych

W o d s e t k a c h

10Ö 46

1 0 0 ,0

7 1 5 , 2

18 3 9 , 1

8 1 7 , 4

б 1 3 , 0

2 4 , 4

5 1 0 , 9

V

W 1975 r o k u n a j n i ż s z a e m i s j a gazów przem ysło wych w y s tą p i ł a w Ż o r a c h / p o n i ż e j 1 t /k m 2 / r o k / , n a j w y ż s z a t z n . 1000 t / k m 2/ r o k w B ę d z i n i e , B r z e s z c z a c h , C h o rz o w ie , Ł a z i s k a c h Górnych o r a z T r z e b i n i - S i e r s z y ,

T a b i , 7 M i a s t a i g m in y , w k tórych, s t w i e r d z o n o wyst ępowanie z a k ł a - dów przem ysł ow ych u c i ą ż l i w y c h d l a c z y s t o ś c i a t m o s f e r y we

d ł u g w s k a ź n ik a e m i s j i gazów na 1 km2 p o w i e r z c h n i g e o g r a f i c z n e j w 1975 r o k u

i * ' i i i

Wskaźnik e m i s j i gazów przem ysł ow ych na 1 km2 p o w i e r z c h n i w t o n a c h / r o k

p o n i ż e j 1 t / k m 2/

r o k 1 - 9 , 9 10 - 9 9 , 9 1ÜÜ - 2 4 9 , 9

250 - 4 9 9 , 9

500- 9 9 9 , 9

ponad 1000 t / km2/ r o k га, Żory m,Mikołów m,Chrzanów m .K a t owi m. Dąbro m. Jawo m. B ę d z in

m, Olkusz- m.Czecho- cie wa Górni r z n o m . B rz e s z

m ,O rzesze w i c e - D z i e - m.Bukow cza m, Ryb cze

m,Ząbko d z i c e no m.Lesz n i k m.Chorzów

wice m,C zeladź m,Bytom czyny m . Ł a z i s k a

gm.Bobrow m , J a s t r z ę m.Knurów m.Raci Górne

n i k i b i e m.&iemia b ó r z m . T r z e b i -

gm,Pawło m,Kuźnia nowice m.Ruda n i a - S i e r -

wice R a c i b o r nu Wodzi ś l ą s k a s z a

-

sk a

m , L i b i ą ż m.Łazy m.Mysłowi oem ,O grod zie n i e с

m.P i e k ar y ś l ą s k i e

sław m.Wojko

wicem.Zabrze

m.Swię- t o c h ł o w i ce

m .G liw ic 06

e

(18)

d o k . t a b l i c y

1 I \ i i i

Wskaźnik e m i s j i gazów przem ys łowyc h na 1 km2 powierzchnią w t o n a c h / r o k

p o n i ż e j 1 ti/к ш 2 /

r o k 1 - 9 , 9 1 0 - 9 9 , 9 25 0 -

4 9 9 , 9

500- 9 9 9 , 9

ponad 1000 t / km2/rok

'

m.Sosno

wiec

m.Tarnow

s k i e Góry m,Tychy m,Wolbrom m. Zaw ier

c i e

gra,Klucze gm,Krups

k i Młyn

gm.Łazy V

p r z y r o z p a t r y w a n i u z a g a d n i e n i a z a n i e c z y s z c z e ń a t m o s f e r y s z k o d liw y m i p y ł a m i i gazami o p r ó c z z n a j o m o ś c i w i e l k o ś c i e m i s j i

t y c h z a n i e c z y s z c z e ń , i s t o t n ą s p r a w ą j e s t s t r u k t u r a r o d z a j o w a szko d l i w y c h pyłów i gazów.

T a b i . 8 S t r u k t u r a r o d z a j o w a p y ło w y ch z a n i e c z y s z c z e ń p o w i e t r z a w 1975 r o k u

WYSZCZEGÓLNIENIE ł

Ogółem (

P o p i ó ł l o t n y

P y ł y z ce

mento

wni

‘ P y ł y meta

l u r g i czne

P y ł y z p r o d u k c j i n a wozów

In n e

W t y s i ą c a c h t o n / r o k

P o l s k a 2 2 2 5 ,6 1 3 4 2 , 7 4 7 8 , 5 1 7 2 ,6 1 7 , 7 2 1 4 , 1

Województwo 6 1 1 , 7 3 5 2 , 6 1 3 9 , 2 6 3 , 3 0 , 7 5 5 , 9

W o d s e t k a c h

P o l s k a 1 0 0 , 0 6 0 , 3 2 1 , 5 7 , 8 0 , 8 9 , 6 .

Województwo 1 0 0 , 0 5 7 , 7 2 2 , 8 1 0 ,3 0 , 1 ! 9 , 1

R o z p a t r u j ą c s t r u k t u r ę r o d z a j o w ą p y łó w , n a l e ż y s t w i e r d z i ć , że n a j b a r d z i e j powszechnym r o d z a j e m z a n i e c z y s z c z e ń pyłowych b y ł p o p i ó ł l o t n y / ^ 7 , 7% d a l e j e m i s j i p y ł ó w / o r a z p y ł y z cementowni - 22,8%.

(19)

W p r z e k r o j u p o s z c z e g ó l n y c h r e s o r t ó w s y t u a c j a pod tym wzg

lędem p r z e d s t a w i a ł a s i ę n a s t ę p u j ą c o :

- M i n i s t e r s t w o G ó r n i c tw a - p o p i ó ł l o t n y / s t a n o w i 94,8% e m i s j i py

ł ó w / - M i n i s t e r s t w o P r z e m y s ł u - p y ł y m e t a l u r g i c z n e / 5 5 , 2 % /

C i ę ż k i e g o

- p o p i ó ł l o t n y /26,%%/

- M i n i s t e r s t w o P r z e m y s ł u - p y ł y m e t a l u r g i c z n e / 6 0 , 3 % /

Maszynowego - p o p i ó ł l o t n y

- M i n i s t e r s t w o P r z e m y s ł u .

Chemicznego - p o p i ó ł l o t n y

- M i n i s t e r s t w o P r z e m y s ł u

L e k k i e g o - p o p i ó ł l o t n y - M i n i s t e r s t w o P r z e m y s ł u

Spożywczego i Skupu - p o p i ó ł l o t n y - M i n i s t e r s t w o Budowni

ctwa i P r z e m y s ł u Ma

t e r i a ł ó w Budowlanych - p y ł y z cementowni /97*1%/

- M i n i s t e r s t w o L e ś n i c t wa i P r z e m y s ł u Drzew

nego , - p o p i ó ł l o t n y / 1 0 0 , 0%/

/ 3 4 , 5 % / / 4 4 , ? % /

/

^{1 0 0}

,

⁰

%/

/

^{1 0 0}

,

⁰

%/

Rozmiary e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń gazowych w 1975 r o k u we

d ł u g s t r u k t u r y r o d z a j o w e j gazów i l u s t r u j e p o n i ż s z a t a b l i c a *

I a b l . 9 S t r u k t u r a r o d z a j o w a gazowych z a n i e c z y s z c z e ń p o w i e t r z a w 1975 r o k u

WYSZCZEGÓL i

Ogółem Dwutle T l e n k i S i a r T l e n e k Kwas Węglowo

NIENIE n ek a z o t u kowo węgka s i a r k o dor y

s i a r k i d ó r wy

W t y s i ą c a c h t o n / r o k

P o l s k a 3 0 3 9 , 9 . 2 0 8 1 ,0 8 7 ,6 1 2 ,6 5 9 1 , 8 4 6 , 4 Województ

wo 7 9 5 , 7 6 3 0 , 1 6 , 2 1 , 9 8 4 , 0 4 , 4

5 7 , 6 10,8

W o d s e t k a c h

P o l s k a 1 0 0 ,0 6 8 , 5 2 , 9 0 , 4 1 9 , 5 1 , 5

Województ

wo 1 0 0 ,0 7 9 , 2 0 ,8 0 ,2 1 0 ,6 0 ,6

1 , 9 1 , 4 J a k wynika z pow yższyc h da nyc h w e m i s j i gazów n a j w i ę k s z y u d z i a ł m i a ł d w u t l e n e k s i a r k i - 7 9 , 2% o r a z t l e n e k węg la 1 0 , 6%.

(20)

W u k ł a d z i e r e s o r t o w y m , n a j w i ę k s z e u d z i a ł y p o s z c z e g ó l n y c h r o d z a j ó w z a n i e c z y s z c z e ń gazowych w c a ł e j e m i s j i gazów, p r z e d s t a w i a ł y s i ę n a s t ę p u j ą c o :

M i n i s t e r s t w o G ó rn i c tw a

M i n i s t e r s t w o P r z e m y s ł u C i ę ż k i e g o

M i n i s t e r s t w o P r z e m y s ł u Ma

szynowego

M i n i s t e r s t w o P r z e m y s ł u Che

micznego '

M i n i s t e r s t w o - P r z e m y s ł u Lek

k i e g o

M i n i s t e r s t w o P r z e m y s ł u Spo

żywczego i Skupu

M i n i s t e r s t w o Budownictwa i P r z e m y s ł u M a t e r i a ł ó w Budo

wlanyc h

M i n i s t e r s t w o L e ś n i c t w a i P r z e m y s ł u Drzewnego

- d w u t l e n e k s i a r k i - t l e n e k węgla ; - d w u t l e n e k s i a r k i

9 1 , 9 * 2 3

,

²

%

5 7 , 0 * - d w u t l e n e k s i a r k i 68,8%

- t l e n e k węgla 66,7%

- d w u t l e n e k s i a r k i 1 9 , 3%

- d w u t l e n e k s i a r k i 300,0%

- t l e n e k węg la 9 2 , 1%

-kwas s ia rk o w y 25,0%

P r z y r o z p a t r y w a n i u z a g a d n i e ń c z y s t o ś c i a t m o s f e r y d l a s t a nu ś r o d o w i s k a i s t o t n e z n a c z e n i e ma n i e t y l e z m n i e j s z e n i e czy zwięk°

s z e n i e g l o b a l n e j w i e l k o ś c i e m i s j i , a l e c h a r a k t e r y s t y k a zmian powią zana z p o s z c z e g ó l n y m i r o d z a j a m i emitowanych z a n i e c z y s z c z e ń pył?®

wych i gazowych. S a l d o t y c h zmian w 1975 r o k u w p o ró w n a n iu z r o kiem 1974 p r z e d s t a w i a s i ę n a s t ę p u j ą c o :

T a b i . 10 S a l d o zmian e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń pyłowych 1 gazowych we

d ł u g ro d z a j ó w z a n i e c z y s z c z e ń w 1975 r o k u

Z a n i e c z y s z c z e

W t y s i ;

; ton,

ł ć a c h

’r o k Z a n i e c z y s z c z e n i a

W t y s i ą c a c h t o n / r o k n i a pyłowe

P o l s k a wojewó

dztwo

gazowe

P o l s k a wojewó

dztwo

OGÖLtiM - 1 8 7 , 9 - 4 9 , 1 OGbŁBM + 8 1 ,3 + 1 7 , 0

P o p i ó ł l o t n y - 4 1 , 4 - 4 , 6 D w utl ene k s i a r k i + 1 4 7 ,1 - 1 0 , 9 P y ł y z cemen

to w ni

P y ł y m e t a l u r g ! czne

P y ł y z p ro d u k c j i nawozów In n e

- 1 2 8 , 2 - 2 3 , 1 + 3 , 1 + 1 , 7

-59,5

- 4 , 0

—0 ,1 - 0 , 9

T l e n k i a z o t u S i a r k o w o d ó r T l e n e k węg la

D w u s i a r c z e k węgla Kwas s i a r k o w y

Z w i ą z k i f l u o r u Węglowodory In n e

+8 ,8 - 0 , 9 - 1 1 6 , 2 '

- 1 .2 + 2 9 , 9

+0 ,8 - 1 3 , 8 + 2 6 ,8

-o ,5

+0 ,2 + 1 9 , 9 0 ,0 + 0 , 5 0 ,0 - 1 ,2 + 9 , 0

(21)

" . ■ ■ X _ v>

A n a l i z a zmian w r o d z a j a c h emitowanych z a n i e c z y s z c z e ń wy

k a z u j e , że w r o k u 1975 z m n i e j s z y ł a s i ę e m i s j a pyłów o 49 t y s . t o n , w z r o s ł a n a t o m i a s t e m i s j a gazów o 17 f c y s .t o n . Wśród z a n i e c z y s z c z e ń pyłowych o g r a n i c z e n i u u l e g ł a g ł ó w n i e e m i s j a pyłów z "cementowni.

Wśród z a n i e c z y s z c z e ń gazowych n a s t ą p i ł pokaźny w z r o s t t l e nku w ę g l a , z m a l a ł a n a t o m i a s t e m i s j a d w u tle n k u s i a r k i .

Z a k ła d y przemysłowe z t e r e n u województwa k a t o w i c k i e g o , w k t ó r y c h e m i s j a s z k o d l i w y c h z a n i e c z y s z c z e ń pyłowych w 1975 r o k u wy

n i o s ł a 6 1 1 , 7 t y s . t o n , z a t r z y m a ł y w u r z ą d z e n i a c h o d p y l a j ą c y c h 4564,6 t y s . t o n py łó w . J a k - s y t u a c j a pod tym względem w y g l ą d a ł a w p o s z c z ę — g ó l n y c h r e s o r t a c h p r z e d s t a w i a p o n i ż s z e z e s t a w i e n i e :

T a h l . l l I l o ś ć pyłów z a tr z y m a n y c h w u r z ą d z e n i a c h o d p y l a j ą c y c h w 1975 rolcu

, I I l o ś ć pyłów z a t r z y m a n y c h w

WYSZCZEGÓLNIENIE --- --- -- --- [ u r z ą d z e n i a c h o d p y l a j ą c y c h,

: s ... ' i 1

w t o n a c h / r o k w o d s e t k a c h

■i

Województwo k a t o w i c k i e 4564645 1 0 0 , 0

w tym:

M i n i s t e r s t w o G ó r n i c t w a i E n e r -

ge t y k i 5643137 7 9 , 9

. M i n i s t e r s t w o P r z e m y s ł u C i ę ż

k i e g o 654907 1 4 , 4

M i n i s t e r s t w o P r z e m y s ł u Maszyno

wego 5077 0 , 1

M i n i s t e r s t w o p r z e m y s ł u Chemicz

nego 100960 2 , 2

M i n i s t e r s t w o P r z e m y s ł u Spożyw

czeg o i Skupu 58 0 , 0

M i n i s t e r s t w o Budownictwa i P r z e

mysłu M a t e r i a ł ó w Budowlanych 159554 3 , 1

M i n i s t e r s t w o L e ś n i c t w a i P r z e

mysłu Drzewnego 15152 0 , 5

M i n i s t e r s t w o P r z e m y s ł u L e k k i e g o - -

W g r u p i e zakładów p rzem ysło w ych o r o c z n e j e m i s j i pyłów po wyżej 10 t y s . t o n n a j w i ę c e j pyłów w u r z ą d z e n i a c h o d p y l a j ą c y c h w 1975 r o k u z a t r z y m a ł y :

- Z e s p ó ł E l e k t r o w n i 11 Ja w o rzn o " - 2 0 2 , 8 t y s . t o n - E l e k t r o w n i a " Ł a z i s k a " - 9 ^ 5 , 6 "

- E l e k t r o w n i a " Ł a g i s z a " - 4 8 7 , 6 "

- E l e k t r o w n i a "R yb nik" - 7 4 0 , 4 "

- E l e k t r o w n i a " S i e r s z a " - 5 5 0 , 5 "

(22)

- H uta ’’K o ś c iu s z k o ’* - 1 5 1 ,0 t y s . t o n - Z akłady Azotowe i m . P . F i n d e r a - 2 0 ,2 “ - Cementownia"Wysoka" - 1 0 ,1 ” - Cementownia "Wiek" - 5 1 ,4 "

0 m o ż liw o ś c ia c h p r z e c i w d z i a ł a n i a z a n i e c z y s z c z e n i u p o w i e t r z a a tm o s f e r y c z n e g o a ź r ó d e ł e m i s j i , św iad czy między innym i s t a n w y p o sa ż en ia zakładów w u r z ą d z e n i a o s z c z y c z a j ą c e , s k u te c z n o ś ć e k s p l o a t a c y j n a o r a z c z a s o k r e s d z i a ł a n i a ty c h u r z ą d z e ń . U rz ą d z e n ia o - c z y s z c z a j ą c e z o s t a ł y p o d b ie l o n e n a n a s t ę p u j ą c e g ru p y : c y k lo n y , mu- l t i c y k l o n y , f i l t r y " tk a n in o w e , e l e k t r o f i l t r y , u r z ą d z e n i a mokre o r a z s t r u k t u r y p o s z c z e g ó ln y c h ro d z a jó w u r z ą d z e ń o c z y s z c z a j ą c y c h w p r z e k r o j u w a ż n i e j s z y c h r e s o r t ó w w 1975 r o k u w w ojew ództw ie k ato w ick im

p r z e d s t a w i a ł y s i ę n a s t ę p u j ą c o : v

'f a b i . 12 U rz ą d z e n ia do r e d u k c j i przem ysłow ych z a n i e c z y s z c z e ń powie t r z a w edług r e s o r t ó w w 1975 ro k u

WYSZCZEGÓLNIENIE

a-w l i c z b a c h b ezw zg lęd n y ch b-w o d s e tk a c h

Cyklo

ny

Mult i cy

k lo n y

F i l t r y ''tk a n i

nowe

E l e k t r o f i l t r y

U rządzę n i a mo k r e

WOJEWÓDZTWO OGÓŁEM a

b 929

1 0 0 ,0 175

1 0 0 ,0 589

1 0 0 ,0 115

1 0 0 ,0 279

1 0 0 ,0 w tym*

M i n i s t e r s t w o G ó r n i - a

etwa i E n e r g e t y k i b 555 5 8 , 0

90

5 1 ,4 27

6 , 9

80

7 0 ,8 49

1 7 ,6 M i n i s t e r s t w o P rz em y - a

s ł u C i ę ż k i e g o b

226

2 4 ,3 47

2 6 ,9

228

5 8 ,6 15

1 1 ,5

104 3 7 ,5 M i n i s t e r s t w o P rzem y - a

s ł u Maszynowego b 115

1 2 ,4 5

1 , 7

10

2 ,6 — 61

2 1 ,9 M i n i s t e r s t w o P rz e m y - a

s ł u Chemicznego b

200 2 1 ,5

26 1 4 ,9

2 5 ,499

4 3 , 5

61 2 1 ,9 M i n i s t e r s t w o Budowni

ctwa i p r z e m y s łu Ma- a t e r i a ł ó w Budowlanych b

2 ,826 9

5 , 1

24 6 ,2

16

1 4 ,2 5

1 ,1 C h a r a k t e r y s t y k ę i l b ś c i o w o - r Qdzajow/ą o r a z c z a s o k r e s p r a c y u r z ą d z e ń o c z y s z c z a j ą c y c h z a i n s t a l o w a n y c h w z a k ła d a c h przem ysłowych u zn an y ch w 1975 ro k u z a u c i ą ż l i w e d l a c z y s t o ś c i a tm o s f e r y i l u s t r u j e t a b l i c a n r 1 3 .

(23)

T a b i , 13 L ic z b a i o k r e s e k s p l o a t a c j i u r z ą d z e ń o c z y s z c z a j ą c y c h vj

1975 ro k u

i— U rz ą d z e n ia o c z y s z c z a j ą c e

WYSZCZEGÓLNIENIE ogółem

o o k r e s i e p r a c y do 3

l a t 4 -6 7 - 9 10 l a t i

w ię c e j Cyklony

W l i c z b a c h b ezw zg lęd n y ch 929 38? 186 123 233

W o d s e t k a c h 1 0 0 ,0 4 1 , 7 2 0 ,0 1 3 ,2 2 5 ,1

• M u ltic y k l o n y

W l i c z b a c h b ez w zg lę d n y ch 175 28 34 29 84

W o d s e t k a c h 1 0 0 ,0 1 6 ,0 1 9 ,4 1 6 ,6 ‘‘* 4 8 ,0

F i l t r y tk an in o w e _'' '

W l i c z b a c h b ez w zg lęd n y ch 389 101 54 31 203

W o d s e t k a c h 1 0 0 ,0 2 5 ,9 1 3 ,9 8 ,0 5 2 ,2

E l e k t r o f i l t r y

W l i c z b a c h b ez w zg lę d n y ch 113 14 18 21 60

W o d s e t k a c h 1 0 0 ,0 1 2 ,4 1 5 ,9 1 8 ,6 5 3 ,1

V U r z ą d z e n ia mokre

W l i c z b a c h b ez w zg lę d n y c h 278 118 52 40 68

W o d s e t k a c h 1 0 0 ,0 4 2 ,4 1 8 ,7 1 4 ,4 2 4 ,5

In n e *>'

W l i c z b a c h b e z w zg lę d n y ch 116 26 50 17 43

W o d s e t k a c h 1 0 0 ,0 2 2 ,4 2 5 ,9 1 4 ,6 3 7 , 1

W 1975 ro k u sp o śró d u r z ą d z e ń o c z y s z c z a j ą c y c h n a j l i c z n i e j r e p r e z e n to w a n e b y ł y c y k l o n y # f i l t r y / tk a n in o w e o r a z u r z ą d z e n i a mok

r e , N ie k o rz y s tn y m z j a w is k ie m j e s t zn aczn y u d z i a ł w p o s z c z e g ó l n y c h . o k r e s a c h e k s p l o a t a c j i , u r z ą d z e ń o d łu g im o k r e s i e e k s p l o a t a c j i .

U r z ą d z e n ia o c z y s z c z a j ą c e w o k r e s i e p r a c y d łu ższy m n i ż 10 l a t s t a n o w i ł y : e l e k t r o f i l t r y - 53,1%* f i l t r y tk a n in o w e - 5 2 , 2%,mul t i o y k l o n y - 4 8 , 0% o g ó l n e j l i c z b y u r z ą d z e ń w d a n e j g r u p i e ,

O p o t e n c j a l e mającym s ł u ż y ć sk u te cz n em u p r z e c i w d z i a ł a n i u z a n i e c z y s z c z e n i u p o w i e t r z a a t m o s f e r y c z n e g o p r z e z z a k ła d y przem ysko we ś w ia d czy n i e t y l k o s t a n w y p o s a ż e n ia i c z a s o k r e s e k s p l o a t a c j i

(24)

u r z ą d z e ń o c z y s z c z a j ą c y c h , a l e r ó w n ie ż i c h s k u t e c z n o ś ć e k s p l o a t a c y j n a .

Znaczny U d z ia ł a p a r a t u r y o d łu g im o k r e s i e e k s p l o a t a c j i ma n ie w ą tp li w y wpływ na stosunkow o w ysoki o d s e t e k u r z ą d z e ń o n i s k i e j s k u t e c z n o ś c i ' e k s p l o a t a c y j n e j .

T a b l . 1 4 U r z ą d z e n ia o c z y s z c z a j ą c e według s k u t e c z n o ś c i e k s p l o a t a o y j n e j w 1975 ro k u

WYSZCZEGÓLNIENIE

U rz ą d z e n ia o c z y s z c z a j ą c e P o l s k a

ogółem

o s k u te c z n o ś c i n i s

k i e j

ś r e d

n i e j wyso

k i e j

województwo ogó

łem

o s k u t e c z n o ś c i n i s

k i e j ś r e d

n i e j wyso

k i e j W l i c z b a c h b e z w zg lę d n y ch

Cyklony 5041 1443 2021 1577 929 277 299 353

M u ltic y k lo n y 688 220 270 198 175 69 71 35

F i l t r y t k a n i

nowe 2974 346 '940 1688 389 42 69 278

E l e k t r o f i l t r y 531 130 170 231 113 25 33 55

U rz ą d z e n ia mo

k r e 2358 624 1270 464 278 71 136 . 71

W o d s e t k a c h

Cyklony 1 0 0 ,0 2 8 ,6 4 0 ,1 3 1 ,3 1 0 0 ,0 2 9 ,8 3 2 ,2 3 8 ,0

M u ltic y k lo n y 1 0 0 ,0 3 2 ,0 3 9 ,2 2 8 ,8 1 0 0 ,0 3 9 ,4 4 0 , 6 2 0 ,0 F i l t r y t k a n i

nowe 1 0 0 ,0 1 1 ,6 3 1 ,6 5 6 ,8 1 0 0 ,0 1 0 ,8 1 7 ,7 7 1 ,5

E l e k t r o f i l t r y 100',0 2 4 ,5 3 2 ,0 4 3 ,5 100 . 0 2 2 ,1 2 9 ,2 4 8 ,7 U r z ą d z e n ia mo

k r e 1 0 0 ,0 2 6 ,5 5 3 ,9 1 9 ,7 1 0 0 ,0 2 5 ,5 4 9 , 0 2 5 ,5

P o za i n s t a l a c j ą o d p o w ied n ich u r z ą d z e ń do r e d u k c j i p r z e mysłowych z a n i e c z y s z c z e ń p o w i e t r z a z a k ła d y e m i t u j ą c e s z k o d liw e za

n i e c z y s z c z e n i a p y ło w e , winny zagospodarowywać t z n . z a k rz e w ia ć i za d rz e w ia ć s t r e f y o c h r o n n e .

W 1975 ro k u z l i c z b y 193 zakładów przem ysłow ych w o jew ó dztw a w y d a la ją c y c h s u b s t a n c j e z a n i e c z y s z c z a j ą c e p o w i e t r z e a tm o s f e r y c z n e w i l o t i c i p r z e k r a c z a j ą c e j d o p u s z c z a ln e s t ę ż e n i e , 136 c z y l i

(25)

70

,

5

% /w k r a j u 7 5 , 9%/ n i e p o s i a d a ł o s t r e f y o c h r o n n e j , z a ś s p o ś ró d 57 zak ład ó w , k t ó r e w ykazały p o s i a d a n i e t a k i e j s t r e f y , 44 j e d n o s t k i o k r e ś l i ł y j ą j a k o n ie z a g o s p o d a r o w a n ą . Omawiane z a g a d n i e n i e w po ró w n a n iu z k r a je m i l u s t r u j e t a b l i c a n r 15.

T a b i , 15 S t r e f a o ch ro n n a w z a k ł a d a c h przem ysłow ych e m i t u j ą c y c h z a n i e c z y s z c z e n i a pyłowe i gazowe w 1975 r o k u

WYSZCZEGÓLNIENIE _

к • ^* ^ч

Z ak ła d y

ogółem

p o s i a d a j ą c e s t r e f ę

o ch ro n n ą n i e p o s i a d a j ą c e s t r e f y och ro n n e j za g o sp o

darow aną n i e z a g o s p o d a ro waną

POLSKA 871 52 175 644

Województwo 195 15 44 156

P o l s k a = 100 2 2 ,2 2 5 , 0 2 5 , 1 2 1 ,1

A n a l i z u j ą c o d l e g ł o ś ć b ad a n y ch zakładów przem ysłow ych od zabudowy m i e s z k a l n e j można s t w i e r d z i ć , że p ra w ie w s z y s t k i e ź r ó d ł a e m i s j i s z k o d liw y c h z a n i e c z y s z c z e ń pyłow ych i gazowych z l o k a l i z o wane b y ły w o d l e g ł o ś c i s t w a r z a j ą c e j s t a n z a g r o ż e n i a d l a c z ł o w ie k a . T a b l . 1 6 Z ak ład y przem ysłow e e m i t u j ą c e z a n i e c z y s z c z e n i a pyłowe i gazowe w edług o d l e g ł o ś c i od zabudowy m i e s z k a l n e j w 1975 r

WYSZCZEGÓLNIENIE

1

Ogółem

Z ak ład y usytuow ane w o d l e g ł o ś c i od zabudowy m i e s z k a l n e j w

km 0 , 5 i

m n ie j Oy6 — 2 ,0 ponad 2 ,0 L ic z b a zakładów

POLSKA ' 8 7 1 ' 725 158 10

Województwo 193 165 50 —

W o d s e t k a c h

POLSKA 1 0 0 ,0 8 5 ,0 1 5 ,9 1 ,1

Województwo 1 0 0 ,0 8 4 ,5 1 5 ,5

(26)

O d le g ło ś ć zakładów przem ysłow ych od kompleksów l e ś n y c h , z o k r e ś le n ie m ro d z a jó w drzew ostanów n a r a ż o n y c h na s z k o d liw e o d d z i a ły w anie przem ysłow ych z a n i e c z y s z c z e ń p o w i e t r z a , p r z e d s t a w i a ł a s i ę w 1975 ro k u n a s t ę p u j ą c o :

T a b i . 17 Zakłady przem ysłowe e m i t u j ą c e z a n i e c z y s z c z e n i a pyłowe i gazowe według o d l e g ł o ś c i od kompleksów l e ś n y c h w 1975r

---;--- --- ;--- 1 ...-T---

Z akłady usytuow ane w o d l e g ł o ś c i WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem do 10 km od kompleksów l e ś n y c h

razem i g l a l i ś c i a m ie sz a s t y c h s t y c h nych

powyżej 10 km od kom

pleksów l e ś n y c h L ic z b a zakładów

POLSKA 871 786 225 31 532

Województwo 193 181 37 11 133

85 12 W o d s e t k a c h

POLSKA 1 0 0 ,0 9 0 , 2 2 5 ,6 5 , 5 6 1 , 1

Województwo 1 0 0 ,0 9 3 ,8 1 9 ,2 5 ,7 6 8 , 9

9 ,8 6 , 2

W z a k ł a d a c h przem ysłow ych województwa k a t o w i c k ie g o o b j ę ty c h badaniem u c i ą ż l i w o ś c i d l a c z y s t o ś c i . a t m o s f e r y , o g ó ln a p o w i e r z c h n i a zajmowana p r z e z h a ł d y w y n o s iła w 1975 r o k u 4245 h a , co s t a n o w iło aż 62,6% p o w ie r z c h n i h a ł d w k r a j u . Na 195 badane z a k ła d y 92 w ykazały p o s i a d a n i e h a ł d przem y sło w y ch . P o n i ż s z e z e s t a w i e n i e i n f o r muje o p o w i e r z c h n i zajmowanej p r z e z h a łd y w b ad a n y ch z a k ł a d a c h . T a b l . 1 8 H a łd y w z a k ł a d a c h przem y sło w y ch e m i t u j ą c y c h z a n i e c z y s z

c z e n i a pyłowe i gazowe w 1975 ro k u

WYSZCZEGÓLNIE

NIE

P o w i e r z c h n i a h a ł d w h a

Z a k ła d y , na t e r e n i e k t ó r y c h z a l e g a j ą h a ł d y

ogó

łem

w tym z a g o s - p o a a ro wanych

ogółem

według p o w i e r z c h n i zajmowanej p r z e z h a ł d y w h a

5 1mnie- 6 -1 0 11-

20 21-

50 51 1

w i ę c e j l

POLSKA 6781 1404 266 130 33 38 44 21

Województwo 4245 556 92 25 11 18 27 11

P o ls k a = 1 0 0 6 2 ,6 3 9 ,6 3 4 ,6 3 7 ,2 3 3 ,3 4 7 ,4 6 1 ,4 5 2 ,4

(27)

Z p r z y t o c z o n y c h danych w y n ik a, że stosunkow o l i c z b a g r u pa zakładów - 56 j e d n o s t e k / t j . 6 0 , 9 % w s z y s t k i c h zakładów z - t e r e n u województwa p o s i a d a j ą c y c h h a ł d y / , c h a r a k t e r y z o w a ł a s i ę p o s ia d a n ie m h a ł d , k t ó r y c h p o w ie r z c h n ia p r z e k r a c z a ł a 10 h a ,

W 1975 r o k u w w ojewództwie k ato w ick im p o n i e s i o n o 2 7 0 ,2 min z ł o t y c h nakładów na i n w e s t y c j e ochrony p o w i e t r z a , k t ó r e s t a n o w i ły 0,3% nakładów p o n i e s i o n y c h w g o s p o d a rc e n aro d o w ej ' /w k r a j u 0 ,2 % /. Dane o r e a l i z a c j i i n w e s t y c j i ochrony ś ro d o w is k a w 1975 ro k u p r z e d s t a w i a p o n i ż s z a t a b l i c a *

T a b le 1 9 N akłady na i n w e s t y c j e ochrony p o w i e t r z a i u zy sk an e e f e k t y , w 1975 r o k u

WYSZCZEGÓLNIENIE

s

N akłady i n w e s ty c y jn e w t y s . z ł o t y c h

* E f e k t y w z m n i e j s z e n i u e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń

pyłow ych gazowych

w t o n a c h / r o k

POLSKA 1326970 73888 4995

Województwo 270191 16968 118

P o l s k a = 100 2 0 ,4 2 3 ,0 2 ,4

I n w e s t y c j e och ro n y p o w i e t r z a r e a l i z o w a n e h y ły p r z e z r e s o r t y g o s p o d a rc z e w z a k ł a d a c h , k t ó r y c h d z i a ł a l n o ś ć przem ysłow a powodo w ała z a g r o ż e n i a d l a c z y s t o ś c i a t m o s f e r y . W ielkość nakładów in w e s ty c y jn y c h ochrony p o w i e t r z a o r a z u zy sk an e e f e k t y w p r z e k r o j u r e s o r t o wym w 1975 r o k u p r z e d s t a w i a p o n iż s z e z e s t a w i e n i e :

T a h l . 2 0 N akłady n a i n w e s t y c j e ochrony p o w i e t r z a i u z y s k a n e e f e k t y : w edług r e s o r t ó w w 1975 r o k u

WYSZCZEGÓLNIENIE a - P o l s k a

b-województwo c - P o l s k a = 100

> ^>

N ak ład y in w e s ty c y jn e w min z ł

E f e k ty w z m n i e j s z e n i u e m i s j i z a n i e c z y s z c z e ń

pyłowych gazowych

w t y s . t o n / r o k M i n i s t e r s t w o G ó rn ic tw a i a 2 8 0 ,0 1 7 ,4

E n e r g e t y k i Ъ 1 0 1 ,7

. 0 3 6 ,5 5 2 ,9

M i n i s t e r s t w o P rz e m y ś lu a 5 6 6 ,8 3 0 ,8 0 , 7

C i ę ż k i e g o b 9 6 , 9 0 ,4

с 1 7 ,1 1*5