Życie na aryjskich papierach - Jakub Guterman - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

JAKUB GUTERMAN

ur. 1935; Warszawa

Miejsce i czas wydarzeń II wojna światowa

Słowa kluczowe projekt W poszukiwaniu Lubliniaków, projekt W

poszukiwaniu Lubliniaków. Izrael 2009, II wojna światowa, Żydzi, okupacja niemiecka, relacje polsko-żydowskie

Życie na aryjskich papierach

Zaczęło się od tego, że latem 1942 roku, kiedy matka moja zdobyła to świadectwo, które było podstawą tego, że mogła wejść do magistratu, powiedzieć, że zgubiła swoją kenkartę i podać to świadectwo urodzenia. I na podstawie tego zdobyła prawdziwą kenkartę i była już Władysława Duda, Polka. A dwa problemy zostały – jeden to mój ojciec, a drugi to ja. I wtedy resztki pieniędzy ojciec wydał na podrobione, fałszywe papiery aryjskie tak zwane. I on stał się wtedy Pawłowskim, a ja stałem się Staśkiem Dudą. Możesz mnie nazywać Stasiek. No, nauczyli mnie oczywiście rodzice – wtedy już miałem sześć lat i rozumiałem grozę sytuacji – „W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Amen. Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje” i tak dalej, podstawowe [modlitwy], pacierz i tak dalej. I nauczyli mnie po prostu kłamać, że – moja babcia nazywa się tak i tak, dziadek tak i tak, pochodzę stąd i stąd, i tak dalej, że ojciec poległ jako oficer w kampanii wrześniowej. I zaczęliśmy się wałęsać po całej Generalnej Guberni.

Data i miejsce nagrania 2009-09-13, HaOgen

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Transkrypcja Justyna Pacek

Redakcja Maria Radek