POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Wykład: dr Paweł Wajda

Zasady określające postępowanie dowodowe:

Cztery stadia: ustalenie stanu faktycznego stan prawny

podciągnięcie stanu prawnego pod faktyczny rozstrzygnięcie

Stan prawdy obiektywnej- stan zgodny z rzeczywistością

Na organie spoczywa obowiązek ustalenia stanu sprawy, który jest zgodny z rzeczywistością.

Postępowanie dowodowe jest nastawione na ustalenie prawdy.

Ustaleniu tego stanu służy postępowanie dowodowe i towarzyszące mu dowody. Stan faktyczny jest podstawą do zastosowania danej normy prawnej.

Dowody w postępowaniu administracyjnym  Nazwane i nienazwane

Dowodem może być wszystko!

NAZWANE: Ich treść, charakter i przebieg jest uregulowany na gruncie KPA. Nazwane- te, kt. są określone w normach KPA.

1. Dokument urzędowy- dokument który charakteryzuje się:

- sporządzony przez organ państwowy - musi być sporządzony przez organ właściwy - sporządzony w odpowiedniej formie

 Jest dowodem tego co zostało w nim urzędowo stwierdzone.

 Szczególna moc urzędowa- d. urzędowy  stanowi dowód, tego co zostało w nim stwierdzone

 Jego treść może być obalona w drodze przeciw-dowodu. Przeciw- dowód służy do obalenia mocy tego dokumentu. Dokument prywatny nie ma pełnej mocy dowodowej.

2. Dokument prywatny- oświadczenie woli lub wiedzy autora, które pozbawione jest pełnej mocy dowodowej ( jest oświadczeniem woli złożonym przez daną osobę)

Nie jest obalany w drodze przeciw-dowodu

3. Dowód ze świadków- świadkiem jest osoba fizyczna, która posiada niezbędne wiadomości co do ustalenia stanu faktycznego sprawy.

Świadkiem może być każdy.

WYJĄTKI!!!  Art.82 KPA:

- osoba niezdolna do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń

Np. osoba niewidoma w zakresie tego co mogła zobaczyć itp. Osoba, kt. jest całkowicie sparaliżowana.

- osoby zobligowane do zachowania tajemnicy służbowej lub państwowej - duchowni odnośnie faktów objętych tajemnicą spowiedzi

Wyjątki ZAWSZE interpretujemy zawężająco!!!

PRAWO ODMOWY ZŁOŻENIA ZEZNAŃ- najbliżsi dla stron postępowania (art. 83 §1).

Zadecydowały o tym względy celowościowe. Sam świadek decyduje, czy korzysta z tego prawa.

MOŻLIWOŚĆ ODMOWY ODPOWIEDZI NA KONKRETNE PYTANIE:

- wtedy, kiedy odpowiedź na pytanie mogłaby narazić nas na odpowiedzialność karną - wtedy, kiedy odpowiedź naraziłaby nas na hańbę- rażąco niska ocena danego zachowania - wtedy, kiedy odpowiedź mogłaby narazić na naruszenie obowiązku tajemnicy zawodowej

Obowiązkiem organu jest pouczenie danej osoby o w/w prawach oraz o odpowiedzialności karnej.

4. Dowód z biegłego- sprowadza się do uzyskania od pewnej osoby wiadomości specjalnej (art.

84 KPA).

Biegłym może być dowolny podmiot mający wiedzę specjalistyczną, która nie musi być potwierdzona ( nie ma obowiązku ukończenia szkoły, kursów itp.).

Ma być bezstronny- stosuje się normy o wyłączeniu art. 24KPA Może odmówić ekspertyzy bądź odpowiedzi na dowolne pytanie

5. Dowód z oględzin- służą bezpośredniemu zetknięciu organu z daną rzeczą bądź osobą.

Oględziny wykonywane są na podstawie jakiegokolwiek zmysłu.

6. Dowód z przesłuchania strony- art. 86- jest dowodem posiłkowym, który znajduje

zastosowanie wyłącznie wtedy kiedy z powodu braku innych dowodów nie udało się ustalić stanu faktycznego sprawy.

Istnieje OBOWIĄZEK wzięcia udziału w postępowaniu dowodowym zgodnie z art. 88, organ może ukarać grzywną lub zastosować przymus bezpośredni. ( inne środki wobec żołnierzy- środki dyscyplinarne podobne jak w armii, np. pozbawienie przepustki)

Postępowanie dowodowe służy ustaleniu stanu faktycznego.

Postępowanie wyjaśniające- służy poznaniu stanu faktycznego i prawnego sprawy. Przyjmuje jedną z dwóch form:

1. Gabinetowe

 jest zasadą

 jest niesformalizowane

 nie mamy do czynienia z koncentracją uczestników w miejscu i w czasie

 nie ma koncentracji materiału dowodowego w miejscu i w czasie

2. Rozprawa

 forma wyjątkowa

 sformalizowana

 koncentracja uczestników miejscu i w czasie

 koncentracja materiału dowodowego w miejscu i w czasie Z rozprawą mamy do czynienia w 1 z 5 syt:

1. Gdy doprowadzi do uproszczenia bądź przyśpieszenia postępowania 2. Doprowadzi to do celu wychowawczego (art. 89KPA)- strony

3. Kiedy wynika z przepisu prawa materialnego- ustawa o obrocie 4. Gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesu stron

5. Jets to potrzebne w drodze przesłuchania świadków lub w drodze oględzin

Rozprawę należy uprzednio przygotować! ( zawiadomić świadków etc.) Składa się z :

a) Czynności wstępne- które służą zweryfikowaniu tego, czy rozprawa może się w ogóle odbyć b) Ustalenie stanu faktycznego i prawnego sprawy- może mieć miejsce tylko wtedy, gdy

rozprawa jest legalna

Policja sesyjna- sprowadza się na wywieraniu wpływu na uczestników rozprawy aby zachowywali się we właściwy sposób- inaczej-> sankcje: grzywna lub delegowanie (wyrzucenie z rozprawy) W czasie rozprawy strona może brać w niej czynny udział.

Przeczytac- 97-106

ZAWIESZENIE I UMORZENIE POSTĘPOWANIA

! Kwintesencją postępowania administracyjnego jest to, że ma ono charakter ciągły- ma być pozbawione przerw, zatrzymań, zakłóceń ciągu postępowania ( zgodnie z z. ciągłości postępowania)

Jednak możliwe jest:

1. Zawieszenie postępowania- przerwanie biegu postępowania

2. Umorzenie postępowania- zatrzymanie biegu postępowania i jego zamknięcie, zakończenie ZAWIESZENIE :

a. Obligatoryjne ( art. 97 KPA) jeśli wystąpią pewne przeszkody to organ po ich stwierdzeniu jest zobligowany, by postępowanie zawiesić- odbywa się w sposób automatyczny

PRZESZKODY:

 Śmierć strony, przy założeniu, że sprawa ma charakter nieosobowy, czyli dotyczy praw, które są przenoszalne, dziedziczne, zbywalne

 Śmierć przedstawiciela ustawowego (ten: gdy nie jest w stanie sama działać)

 Strona lub jej ustawowy przedstawiciel tracą zdolność do czynności prawnych

 Zagadnienie wstępne- od niego uzależnione jest rozpatrzenie głównej sprawy Czas trwania zawieszenia: okres występowania przeszkody

Obowiązkiem organu jest podjęcie wszelkich kroków, aby przeszkody zostały wyeliminowane (art. 99 KPA)

ZAGADNIENIE WSTĘPNE (art. 100 KPA)- dwie możliwe sytuacje:

1. Zasadą- gdy organ napotyka zagadnienie wstępne jego obowiązkiem jest zawiesić postępowanie i zainicjować procedurę załatwienia zagadnienia wstępnego

2. Wyjątkiem- załatwia sprawę, rozstrzygając zagadnienie wstępne we własnym zakresie, gdy- mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważną szkodę dla interesu społecznego (art. 100§2- wykładnia w sp. zawężający)

Zawieszenie postępowania następuje poprzez wydanie postanowienia (art.101 KPA)

W czasie zawieszenia postępowania organ może podejmować wyłącznie działania niezbędne w celu zapobieżenia niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia ludzkiego albo poważnym szkodom interesu społecznego, (art. 102 KPA)

Podstawowym skutkiem prawnym zawieszenia jest przerwanie jego biegu postępowania- w konsekwencji zawieszony zostaje bieg wszystkich terminów.

b. Fakultatywne (art. 98 KPA) do zawieszenia może (ale nie musi dojść), gdy łącznie zaistnieją trzy przesłanki:

1. O zawieszenie występuje strona, na której wniosek postępowanie zostało wszczęte 2. Nie sprzeciwiają się temu inne strony= inne strony muszą wyrazić zgodę (wykładnia

zawężająca)

3. Zawieszenie to nie zagraża interesowi społecznemu

! Konsekwecja 1. przesłanki postępowania wszczętego z urzędu nie można zawiesić!

Maksymalny okres zawieszenia fakultatywnego- 3 lata Odbywa się w drodze postanowienia

Stosuje się art. 102 KPA Wstrzymanie biegu terminów.

UMORZE NIE

 Przerwanie toku i zawisłości postępowania bez jego rozstrzygnięcia co do istoty

a. Obligatoryjne- art. 105§1 postępowanie stało się bezprzedmiotowe, następuje jedna z trzech sytuacji:

 Dotyczy prawa o charakterze osobistym, a osoba ta zmarła

 Gdy przedmiot został unicestwiony (np. zawalony budynek)

 Nastąpiła zmiana stanu prawnego (np. postępowanie dotyczyło wydania pozwolenia na broń, jednak weszły w życie regulacje zezwalające wszystkim na jej posiadanie)

W drodze wydania decyzji administracyjnej

b. Fakultatywne- następuje kumulacja trzech przesłanek:

 Wystąpiła o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte

 Nie sprzeciwiają się inne strony= zgoda

 Niesprzeczne z interesem społecznym

MOŻE umorzyć postępowanie w sposób fakultatywny ( 3 jednocześnie!!!) Art. 98§1  nie zagraża interesowi społecznemu

Art. 105§2 nie jest sprzeczne z interesem społecznym

Interes społeczny jest mocniej chroniony!

Postępowanie można umorzyć w każdej jego fazie.

Można umorzyć postępowanie przed organem 1. i 2. instancji.

DECYZJA ADMINISTRACYJNA- jej rolą jest rozstrzygnięcie pewnej sprawy co do istoty, organ w sposób władczy rozstrzyga o prawach danego podmiotu.

Jasność i precyzja, powszechnie zrozumiała najważniejsze cechy prawa IDEAŁ

W KPA nie jest określone, że decyzja administracyjna jest tym samym co decyzja- przeoczenie.

CZYM JEST DECYZJA ADMINISTRACYJNA?

Art. 104 KPA zawiera definicję formalno- prawną decyzji administracyjnej , która wskazuje na rolę decyzji w KPA- wskazuje jej rolę, czemu ma ona służyć:

1. Służy rozstrzygnięciu sprawy co do istoty

2. Służy zakończeniu postępowania w danej sprawie w inny sposób ( czyli bez rozstrzygania sprawy co do istoty, np. decyzja o umorzeniu postępowania!- umarza postępowanie bez jego rozstrzygnięcia)

Określenie materialne decyzji jest tworem piśmiennictwaDefiniowana na jeden z dwóch sposobów:

1. Forma prawna działania administracji

2.Akt stosowania normy prawa administracyjnego

Ad. 1 Prawne formy działania administracji (działa na tyle, na ile zostało mu zezwolone w prawie)- jednym z nich jest akt administracyjny- władcze jednostronne rozstrzygnięcie sprawy

administracyjnej, w ramach tej sprawy występuje podwójna konkretność konkretny adresat, który znajduje się w konkretnej sytuacji.

Decyzja jest kwalifikowaną formą aktu administracyjnego- akt administracyjny wydany w oparciu o normy KPA.

Każda decyzja jest aktem administracyjnym, ale nie każdy akt administracyjny jest decyzją!

Ad.2 Organ dokonuje transponowania normy ogólnej na grunt konkretnego przypadku w sposób władczy i jednostronny, wobec konkretnej osoby znajdującej się w konkretnej sytuacji, procedura ta jest na gruncie KPA.

Dwie decyzje sprowadzają się do 5 wyróżników materialnych!

Rozumienie decyzji w orzecznictwie:

Władczość, jednostronność, podwójna konkretność, oparcie na KPA charakteryzuje się tymi samymi cechami.

O tym co jest decyzją administracyjną decyduje treść danego pisma a nie jego nazwa.

Od początku obowiązywania KPA przyjmuje się rozszerzające rozumienie decyzji administracyjnej.

Normy KPA służą funkcji ochronnej!

Teoria domniemania decyzji administracyjnej zakłada, że jeżeli normy prawne nie statuują w jakiej formie dochodzi do rozstrzygnięcia danej sprawy, to przyjmuje się, że następuje to w formie decyzji administracyjnej.

Piramida źródeł prawa-> w górę rośnie ogólność prawa, czyli także zakres stosowanie, w dół rośnie konkretność. POLSKA: Konstytucja najwyżej, decyzja administracyjna najniżej.

Korzystne dla obywatela jest to, żeby rozstrzygnięcia zostały wydawane w oparciu o normy KPA.

Na gruncie norma materialnego prawa administracyjnego pojęcie decyzji administracyjnej będzie określane różnymi mianami: nakaz, zakaz, pozwolenie, sankcja jeżeli będzie to posiadało 5 w/w cech będziemy tytułować decyzją administracyjną. Decyzja administracyjna to pewna nazwa konwencjonalna- kryje się pod nią wiele elementów.

Dlatego doktryna dokonuje różnych klasyfikacji decyzji administracyjnej:

1. Odniesienie się do żądania adresata: pozytywne- czyniące zadość adresatowi żądania i negatywne- nie akceptuje żądania strony

2. Tworzenie nowego stanu prawnego: konstytutywne- tworzą nowy stan prawny i deklaratoryjne- potwierdzają stan istniejący

3. Z punktu widzenia oparcia na uznanie administracyjne: swobodne- oparte na uznaniu administracyjnym i związanie- nieoparte na związaniu administracyjnym

Uznanie administracyjne- sytuacja, w której organ dokonuje oceny ( występuje pojęcie niedookreślone; wszędzie gdzie pojawia się ocenność)- organ ‘może’, np. art. 105 §2 4. Sposób w jaki decyzja wchodzi do obrotu: z urzędu i na wniosek strony

5. Prowizoryczne (tymczasowe)- na mocy których rozstrzygane jest zagadnienie wstępne i definitywne ( stanowcze)- wszystkie pozostałe

6. Możliwość wzruszenia w drodze zastosowania zwyczajnych środków prawnych: ostateczne- nie mogą być wzruszone zwykłymi środkami prawnymi i nieostateczne- przysługuje odwołanie

UGODA ADMINISTRACYJNA

Zasada nakłaniania do ugody- art. 13§1- wprowadzenie w 1980r. ugody było pewną rewolucją! Dlatego, że był to odmienny model rozstrzygania- o tym jak sprawa zostaje rozstrzygnięta decydują sporne strony.

Jeżeli o rozstrzygnięciu spornych interesów decyduje podmiot zewnętrzny w stosunku do spornych stron, jest to trudne- dlatego w tego typu sytuacjach sprawdza się ugoda.

!

Kwintesencją ugody jest stworzenie stronom postępowania prawnej możliwości

uzgodnienia ich interesów= wypracowania najlepszego kompromisowego rozwiązania, co ma to do siebie, że jest to rozwiązanie, które w największym stopniu zadowoli obie strony.

=Kwintesencją ugody jest jej celowość.

Rzadko spotykana ze względu na układ- organ+ 2 sporne strony

Zasada nakłaniania do ugody wyraża się w tym, że organ jest zobowiązany do podjęcia wszystkich możliwych działań by doprowadzić do ugody – informuje o zawarciu lub bieżącej pomocy przy zawarciu.

Wynika z niej prawo dla stron- strony o ile będą chciały mogą ugodę zawrzeć.

Przesłanki zawarcia ugody – art. 114 i 115 (egzamin!)

Jeżeli chodzi o wejście ugody w życie, to do tego potrzebne są 2 etapy:

1. Zawarcie ugody 2. Zatwierdzenie ugody

Zawarcie ugody- ustalenie kompromisowego stanowiska.

Zatwierdzenie ma to do siebie, że organ ocenia tą ugodę pod kątem pewnych jej parametrów- weryfikacja ugody przez organ.

PRZESŁANKI:

1. Sprawa ma być sprawą z administracji publicznej, którą normalnie załatwiamy w drodze wydania decyzji. Elementem tej przesłanki jest to, że sprawa ma być w toku.

 Alternatywna forma załatwienia sprawy

2. Za zawarciem ugody przemawia charakter sprawy ( w danej sprawie administracyjnej występują co najmniej 2 strony o spornych interesach)

Ugody nie mogą zawrzeć podmioty na prawach strony!

3. Przyczyni się do uproszczenia bądź przyśpieszenia postępowania

4. Żeby zawarciu ugody nie sprzeciwiał się przepis prawa- nie ma normy prawa, która mówi, że w danej sytuacji nie można zawrzeć ugody

Przykład: Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 o gospodarce nieruchomościami- ugody nie można zawrzeć w przypadku wywłaszczenia

5. Przesłanka czasookresu: Moment kiedy można zawrzeć umowę- pomiędzy wszczęciem postępowania a wydaniem decyzji administracyjnej w dowolnej chwili

6. Zgodne oświadczenie woli stron o zawarciu ugody (Art. 116 §1)- oświadczenie musi być wyraźne, w którym każda ze stron w bezpośrednio wprost wyraziła zgodę na zawarcie ugody

Kumulatywne spełnienie tych 6 przesłanek prowadzi do zawarcia ugody.

Organ administracji publicznej odroczy termin wydania decyzji i wyznaczy stronom czas do zawarcia ugody- czas: tyle ile trzeba, z tym że organ bierze pod uwagę, czy zawarcie ugody rzeczywiście przyczyni się do przyśpieszenia postępowania

Dwa wymogi: dostateczna ilość czasu + przyśpieszenie postępowania

W tym czasie strony mają dojść do porozumienia, w czym organ ma pomagać.

Jeśli w wyznaczonym czasie stronom nie uda dojść się do porozumienia organ przejmuje sprawę. Jeśli strony się nie dogadały, ale były na dobrej drodze- organ może wyznaczyć drugi termin. W tym czasie jedna ze stron stwierdzi, że jej nie zawrze- organ przejmuje sprawę.

Obowiązkiem organu jest sporządzenie ugody ( w ramach zasady nakłaniania do ugody).

Art. 117- co ma zawierać ugoda:

1. Oznaczenie organu przed którym została zawarta 2. Data sporządzenia ugody

3. Oznaczenie stron

4. Przedmiot ugody- wskazanie sprawy administracyjnej w jakiej zawierano ugodę, treść ugody- stanowisko stron odnośnie jej zawarcia

5. Wzmianka o odczytaniu i przyjęciu ugody- służy uwierzytelnieniu tego, że strony złożyły faktycznie takie oświadczenie woli

6. Podpisy stron i pracownika organu

Z zawarcia ugody sporządza się protokół.

Ad. 2 Zatwierdzenie ugody

Ugoda zawarta a nie została zatwierdzona- nie wywołuje jakichkolwiek skutków prawnych.

Przesłanki zatwierdzenia ugody(art. 118):

1. Zgodna z prawem (norm prawa materialnego i proceduralnego) 2. Ugoda uwzględnia stanowisko innego organu, o ile tego wymaga 3. Ugoda nie narusza interesu społecznego

4. Ugoda nie narusza słusznego interesu stron

Art. 119

 Ugodę zatwierdza się w drodze postanowienia na które służy zażalenia, które ma być wydane w terminie 7 dni.

 Ugoda, która została zawarta i zatwierdzona jest rozstrzygnięciem sprawy

§ 2. W przypadku gdy ugoda zawarta została w toku postępowania odwoławczego, z dniem, w którym stało się ostateczne postanowienie zatwierdzające ugodę,

traci moc decyzja organu pierwszej instancji, o czym zamieszcza się wzmiankę w tym postanowieniu.

 Stronom doręcza się odpis ugody

Art. 120 ugoda rozstrzyga daną sprawę co do istoty – jest rozstrzygnięciem, które ma być wykonywane i egzekwowane

Art. 121 ugoda zastępuje decyzję administracyjną. Strony, które zawarły ugodę mają bezwzględny obowiązek stosowania się do niej inaczej może być od nich to egzekwowane Art. 122 W sprawach nie uregulowanych w niniejszym rozdziale do ugody i postanowienia w

sprawie jej zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia stosuje się odpowiednio przepisy

dotyczące decyzji

POSTANOWIENIE

 Art. 123- formalna definicja postanowienia- rola procesowa postanowienia, rozstrzyga pewne kwestie incydentalne; dotyczy pewnego fragmentu postępowania

 Kwintesencją postanowienia jest rozstrzyganie o pewnych elementach sprawy, które pojawiają się w jej toku

Błędy w konstrukcji art. 123- nieprecyzyjny, postanowienie może być wydane również po wydaniu decyzji administracyjnej

Formalna definicja: rozstrzygnięcie pewnej kwestii incydentalnej, która pojawia się w toku postępowania administracyjnego

Wszędzie gdzie nie ma rozstrzygnięcie co do istoty- postanowienie!

Materialna definicja: akt administracyjny, który jest wydawany w toku postępowania administracyjnego i rozstrzyga pewną kwestię incydentalną w ramach sprawy

administracyjnej

Cechy składowe postanowienia:

-wydawane przez organ administracji publicznej - wydawane w sposób władczy

- jednostronne

- adresatem jest konkretny podmiot - znajdujący się w sytuacji indywidualnej - w oparciu o przepisy KPA

- rozstrzygnięcie kwestii incydentalnej

Elementy składowe art. 124(- uwagi podobnie jak w decyzji)

 Oznaczenie organu- maksymalnie precyzyjne i zgodne z oficjalną nomenklaturą

 Data wydania

 Oznaczenie strony lub stron lub innych osób biorących udział w postępowaniu

!

Adresatem postanowienia może być dowolny uczestnik postępowania.

 Powołanie podstawy prawnej.

!

Wyłączną podstawą prawną postanowienia są normy KPA . Decyzja- materialne prawo administracyjne.

 Rozstrzygnięcie

 Pouczenie czy i jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego.

 Podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska osoby upoważnionej do jego wydania- służy kwestiom ewentualnym odszkodowawczym

Brak uzasadnienia- postanowienie zawiera uzasadnienie faktyczne i prawne w konkretnych sytuacjach: zgodnie z §2, wtedy gdy:

 na to postanowienie przysługuje środek prawny w postaci zażalenia lub,

 skargi do sądu administracyjnego bądź,

 gdy dane postanowienie zostało wydane na skutek wniesionego zażalenia art. 125doręczane na piśmie, poza przypadkami zawartymi w art. 14§2 , art. 126 odpowiednie stosowanie przepisów:

Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy art. 107 § 2-5 oraz art. 109-113, a do postanowień, od których przysługuje zażalenie - również art. 145-152 oraz art.

156-159, z tym że zamiast decyzji, o której mowa w art. 149 § 3, 151 § 1, 157 § 1 i 158, wydaje się postanowienie

Cecha Decyzja Postanowienie

Rozstrzyga sprawę co do istoty

TAK NIE

O zagadnieniu NIE TAK

incydentalnym

Krąg adresatów Strona Strona jako dowolny uczestnik postępowania

Podstawa prawna Prawo materialne KPA

Środek prawny przeciw rozstrzygnięciu

Odwołanie Zażalenia

Termin do wniesienia środka

14 7

Uzasadnienie Zasada Wyjątek

ŚRODKI PRAWNE

Środek prawny – instrument służący zainicjowaniu, weryfikacji wydanego w postępowaniu

administracyjnym rozstrzygnięcia; służy weryfikacji legalności wydanego rozstrzygnięcia

Podział środków prawnych:

1. Zwykłe (zwyczajny) - służą wobec rozstrzygnięć o walorze nie ostatecznym; są rozpatrywane w administracyjnym toku instancji – przesuwają sprawę do wyższej instancji; jedynie adresat może z nich korzystać. Przykłady :odwołanie, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, zażalenie

2. Nadzwyczajne – służą przeciwko rozstrzygnięciom o walorze ostatecznym;

rozpatrywane w poza administracyjnym tokiem instancji (co do zasady nie

przesuwają sprawy wyżej); wyjątkowo mogą być wykorzystywane przez organ z

urzędu. Przykłady: wniosek o wznowienie postępowania, wniosek o stwierdzenie nieważności, środki prawne nadzoru

1. samoistne (samodzielne) - mogą być wykorzystywane pojedynczo 2. niesamoistne - muszą być wykorzystywane równolegle z innym środkiem

Odwołanie

- środek prawny zwykły, samodzielny;

- przysługuje stronie postępowania, organizacji społecznej jako podmiotowi na prawach strony o ile organizacja ta brała udział w postępowaniu, Prokuratorowi i RPO

- odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie

- odwołanie wnosimy do organu wyższej instancji za pośrednictwem organu niższej instancji - odwołanie jest odformalizowane - należy wskazać od kogo pochodzi, adres do doręczeń, wskazać że decyzja jest niesłuszna, podpis

- kwestia suspensywności – odpowiedź na pytanie: czy wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie danego rozstrzygnięcia? (art. 130,135); odwołanie jest co do zasady suspensywne - wyjątki gdy decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności lub gdy decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy ale organ wyższej instancji może wstrzymać wykonanie)

- kwestia dewolutywności odwołania – czy wniesienie odwołania przesuwa sprawę do wyższej instancji? (art. 131, 132); odwołanie jest co do zasady dewolutywne (przesuwa sprawę do wyższej instancji) – wyjątkiem uprawnienie do samokontroli organu pierwszej instancji; gdy odwołanie wniosły wszystkie strony, organ może sprawy nie przekazać do organu wyższej instancji, ale skasować dane rozstrzygnięcie z obrotu prawnego i wydać nowe rozstrzygnięcie

Odpowiednie stosowanie przepisów o postępowaniu w pierwszej instancji (art. 140) – postępowanie przed organem wyższej instancji biegnie tak samo jak przed organem wyższej instancji

1. Organ administracji publicznej zawiadamia wszystkie strony o wniesieniu odwołania.

2. W ciągu siedmiu dni organ może skorzystać z samokontroli, lub przekazać do organu wyższej instancji

3. Organ wyższej instancji bada formalne aspekty odwołanie – dopuszczalność odwołania i czy zostało wniesione w terminie

4. Jeśli stwierdza niedopuszczalność lub naruszenie terminów wydaje

postanowienie o niedopuszczalności odwołania lub naruszeniu terminów co kończy postępowanie

5. Organ odwoławczy może wstrzymać wykonanie zaskarżonej decyzji

6. Organ bada sprawę co do istoty; na podstawie akt, materiału dowodowego który otrzymał od organu pierwszej instancji (zakres sprawy rozpatrywanej ma być identyczny z zakresem spraw rozpatrywanej przez organ pierwszej instancji, nie może prowadzić postępowania wyjaśniającego od początku;

jedynie może wyjaśniać wątpliwości)

7. Organ wydaje rozstrzygnięcie (art. 138) jedno z sześciu:

- może utrzymać decyzje mocy (gdy jest legalna i organ się z nią zgadza)

- może uchylić decyzje w całości i w tym zakresie rozstrzygnąć sprawę co do istoty (gdy uzna rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji za nielegalną, a dysponuje odpowiednim materiałem dowodowym, żeby rozstrzygnąć sprawę co do istoty) - uchylenie zaiskrzonej decyzji w części i w tym zakresie rozstrzygnięcie co do istoty (decyzja musi dać się podzielić na części, a jedna z nich jest nielegalna, organ wyższej instancji dysponuje pełnym materiałem dowodowym aby rozpatrzyć sprawę co do istoty)

- uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania przed organem pierwszej instancji (gdy sprawa była bezprzedmiotowa)

- umorzenie postępowania w drugiej instancji (gdy postępowanie przed nim stało się bezprzewodowe np. śmierć)

- uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie zaskarżonej sprawy przez organ pierwszej instancji (gdy organ wyższej instancji uzna dane rozstrzygnięcie za nielegalne i nie dysponuje materiałem dowodowym, tak aby rozpatrzyć sprawę co do istoty)

Możliwość cofnięcia odwołania (art. 137) do chwili rozpatrzenia sprawy ; wyjątkiem, że w

obrocie nie mogą funkcjonować nielegalne lub godzące w interes społeczny

Zakaz Reformationis In Peius (art. 139)- organ drugiej instancji nie może rozstrzygnąć na niekorzyść skarżącego; wyjątek: organ może rozstrzygnąć na niekorzyść gdy decyzja zaskarżona narusza prawo w sposób rażący lub narusza interes społeczny

Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten sam organ

- substytut odwołania, który stosuje się wtedy gdy decyzja pierwszej instancji została wydana przez organ nad którym nie ma wyższej instancji (np. Samorządowe kolegium Odwoławcze) - przy jego rozpatrywaniu stosuje się przepisy dotyczące bezstronności (ta sama osoba nie może podjąć decyzji)

- jest suspensywne, nie jest dewolutywne - nie można strosować samokontroli

Zażalenie (art. 141,143,144)

- przysługuje wtedy gdy przepisy KPA stanowią, że na dane postanowienie przysługuje zażalenie

- analogiczne przepisy jak do odwołania

- termin : 7 dni od doręczenia postanowienia stronie - tryb pośredni

- odformalizowane

- co do zasady jest dewolutywne; wyjątkiem autokontrola - co do zasady nie suspensywne

WNIOSEK O WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA Środki prawne nadzwyczajne:

- służą przeciwko rozstrzygnięciu o walorze ostatecznym

- rozpatrywane poza administracyjnym tokiem instancji - może korzystać również organ z urzędu

Służy również przeciwko postanowieniu (art. 126)

Prawodawca w art. 145 i nast. używa stwierdzenia ‘decyzja’- jednak stosuje się je również do postanowień!

! Aby skorzystać z tego środka muszą być spełnione dwie przesłanki pozytywne i nie mogą spełnić się którakolwiek z przesłanek negatywnych- wynikają one z art. 145 i 145a

POZYTYWNE:

 Decyzja ma walor decyzji ostatecznej art. 16 KPA- decyzja od której nie przysługuje odwołanie w instancyjnym toku instancji:

 decyzja wydana przez organ wyższej instancji w rezultacie wzniesienia odwołania,

 decyzja wydana przez organ pierwszej instancji, do której nie wniesiono odwołania i upłynął termin do jego wniesienia,

 decyzja wydana w pierwszej instancji przez Ministra bądź SKO,

 decyzja, która uzyska walor decyzji ostatecznej z mocy prawa np. Prawo bankowe:

zezwolenie na prowadzenie działalności bankowej,)

 Katalog dziewięciu przesłanek, z których wystarczy, że zachodzi jedna.

Wszystkie wady odnoszą się do błędów proceduralnych, np.: strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu błędy o walorze formalno-prawnym

 Dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okolicznośći faktyczne, były fałszywe- Organ w sposób błędny ustalił stan faktyczny sprawy, dotyczy wyłącznie tych dowodów, które stanowiły podstawę do ustalenia stanu prawdy obiektywnej. Aby zaszła ta przesłanka- fałszerstwo musi zostać stwierdzone w sposób oficjalny ( rozstrzygnięcie organu lub sądu)

wyjątki: 145§2 i 3  fałszerstwo jest oczywiste i trzeba wznowić postępowanie , fałszerstwa nie można stwierdzić z powodu upływu czasu

 Decyzja została wydana w wyniku przestępstwa- popełnione przestępstwo doprowadziło do tego, że decyzja jest taka a nie inna

Przestępstwo- czyn określony w KK, było nakierowane na to, że musiało doprowadzić do tego, aby decyzja była taka a nie inna

Oficjalne stwierdzenie tego przestępstwa wyjątki: 145§2 i 3

3.

Podmiotem, który decyzję wydał był podmiot, który podlegał wyłączeniu

4.

Strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu- naruszona zasada czynnego udziału strony w postępowaniu

5.

Wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody..- naruszenie zasady prawdy obiektywnej

6.

Decyzja wydana bez wymaganego prawem …- art. 106 KPA, przepis prawa wymagał uzyskania jakiegoś stanowiska, które nie zostało uzyskane

7.

Zagadnienie wstępne…- łączymy z zawieszeniem obligatoryjnym,

8.

Decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję..- zastosowanie w sytuacjach, gdzie przepis prawa wymaga do wydania decyzji wydania innej decyzji- np. pozwolenie budowlane

poprzedza pozwolenie na użytkowanie

9.

Uchylona przez TK podstawa prawna wydania decyzji

NEGATYWNE:

 Czasookres- upływ 5 lub 10 lat od chwili doręczenia decyzji

 Jeżeli we wznowionym postępowaniu można by wydać wyłącznie decyzję odpowiadającą istniejącej

LEGITYMACJA- art. 147

 podmiotami legitymowanymi są organ oraz strona ( w pewnych przypadkach tylko strona np. uchylenie podstawy prawnej przez TK lub brak umożliwienia udziału)

podmioty na prawach strony: organizacja społeczna, wyłącznie wtedy kiedy do tej pory występowała jako podmiot na prawach strony, Prokurator i RPO- zawsze

TERMIN, TRYB, FORMA (art. 148):

 Forma podania, a więc wszystkie wymogi z art. 63

 Treść- precyzyjne wskazanie dlaczego wnosimy o wznowienie postępowania (konkretne naruszenie)

 Termin: 1 miesiąc od mo

 Tryb: do organu, który wydał decyzję w pierwszej instancji

KTO JEST WŁAŚCIWY DO ROZPATRZENIA WNIOSKU (art. 150)

Ogólna zasada: organem właściwym jest organ, który wydał sprawę w ostatniej instancji Wyjątek: organ wyższego stopnia w przypadku, kiedy skarżymy działalność organu ostatniej instancji np. Prezydent mst. Warszawy- SKO—który wydał decyzję po tym jak wziął łapówkę Wyjątek: kiedy skarżymy Ministra bądź SKO- wniosek rozpatrywany przez ten sam organ z zachowaniem zasad bezstronności

FORMA ROZSTRZYGNIĘCIA (art. 149)

Wznowienie w formie prawnej postanowienia Odmawiamy wznowienia- decyzja administracyjna

Z jakich przyczyn organ odmówi wznowienia postępowania? Wtedy kiedy będzie niedopuszczalne z przyczyn formalnych, np. wniosek pochodzi od nieuprawnionego podmiotu, dotyczy decyzji nieostatecznych

SUSPENSYWNOŚĆ WNIOSKU:

Dewolutywność wniosku- nie można oceniać dewolutywności, ponieważ jest to wniosek prawny nadzwyczajny

Art. 152 wniosek o wznowienie postępowania jest względnie suspensywny / co do zasady niesuspensywny- wstrzymanie wykonania uzależnione jest od organu

ROZSTRZYGNIĘCIA( art. 151):

1. Organ we wznowionym postępowaniu stwierdza, ze nie zachodzą przesłanki pozytywne- utrzyma zaskarżoną decyzję w mocy

2. Organ uchyla zaskarżoną decyzję i na jej miejsce wydaje nową- wtedy gdy w toku postępowania organ stwierdzi, że zachodzą 2 przesłanki pozytywne i nie zachodzi którakolwiek z negatywnych

3. Organ stwierdza, że decyzja została wydana z naruszeniem prawa- ale nie ma się z tym nic zrobić- zachodzi jedna z negatywnych i obie pozytywne

Art. 153 (uchylony)  kwestia odpowiedzialności za wznowienie postępowania. Kwestia odpowiedzialności jest regulowane w art. 417 KC

WNIOSEK O STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI

Decyzja zostaje trwale wycofana z obrotu prawnego, a na jej miejsce nie pojawia się nic nowego.

Najsilniejszy, najbardziej restrykcyjny środek prawny!

Jest to środek prawny budzący wątpliwości, ponieważ interpretacja norm może odbywać się w różnoraki sposób.

Art. 156 nie wskazuje czy chodzi o decyzję ostateczną czy nie ostateczną 2 poglądy w doktrynie:

1. Dotyczy każdej decyzji wystarczy tylko jedna przesłanka

2. Wyłącznie do ostatecznych ( mógł wyjść z założenia, że do nie ostatecznych służy odwołanie) dwie przesłanki: ostateczna+ obciążona wadą

Kwintesencją art. 156 jest wadliwość decyzji  art. 156 §1 pkt. 1-7 są to wady materialne decyzji administracyjnej

1. Wadą decyzji jest to, że decyzja pochodzi od organu niewłaściwego

2. Decyzja została wydana bez podstawy prawnej- nie można jej oprzeć w przepisach prawa 3. Wydana została z rażącym naruszeniem prawa- decyzji nie da się wyprowadzić z treści

danej normy

4. Decyzja dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną 5. Decyzja została skierowana do osoby nie będącą stroną w sprawie

6. Decyzja była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały Niewykonalność- sytuacja, w której nie można zrealizować dyspozycji tej decyzji, z przyczyn fizycznych nie można się dostosować.

Przyczyny: faktyczne, prawne ( norma prawna, która zabrania pewnych działań).

Musi istnieć już w momencie wydania decyzji! Ma mieć charakter trwały- nigdy nie będzie można wykonać tej decyzji!

7. Decyzja w razie wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą ( kara z KK, KW, sankcja administracyjna)

8. Decyzja zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa

 Odesłanie pozasystemowe- jest jakiś inny przepis, który mówi o tym, że pewna decyzja jest nieważna w pewnych sprawach

Wszystkie w/w wady dotyczą bezpośrednio samej decyzji administracyjnej! Przesłanki pozytywne zastosowania 156.

Przesłanki negatywne ( art. 156 §2):

1. Upływ czasookresu- upływ 10 lat od chwili doręczenia/ogłoszenia

2. Decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne- organ nie może ich cofnąć . Mogą wystąpić 3 przyczyny:

 Znika podmiot, którego dotyczyło prawo

 Zniknął przedmiot, którego dotyczyło dane prawo

 Zmienia się treść stosunku (zmiana prawa)

KTO MA LEGITYMACJĘ DO SKORZYSTANIA Z TEGO ŚRODKA: organ i strona Podmiot na prawach strony:

 organizacja społeczna-może wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie nieważności, wtedy, gdy występowała już w postępowaniu

 Prokurator, RPO- mogą złożyć wniosek zawsze

FORMA WNIOSKU: podanie, a tym samym musi odpowiadać wszystkim wymogom z art. 57.

Precyzyjne wskazanie- co decyzji zarzucamy

TERMIN WNIOSKU: w dowolnym terminie

TRYBWŁAŚCIWY ORGAN DO ROZPATRZENIA: organ wyższego stopnia ( Prezydent mst. – SKO)

Wyjątek: Minister/ SKO ponownie do tych organów

FORMA: wszczęcie nie przyjmuje jakiejkolwiek formy Odmowa decyzja administracyjna

SUSPENSYWNOŚĆ (art. 159) wniosek o stwierdzenie nieważności jest względnie suspensywny, co do zasady nie suspensywny  nie prowadzi do automatycznego wstrzymania wykonalności

ROZSTRZYGNIĘCIA:

1. O stwierdzeniu nieważności zaskarżonej decyzji- wtedy, gdy będą spełnione przesłanki pozytywne, a nie będą stwierdzone negatywne

2. Stwierdzenie, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem prawa oraz wskazanie przyczyn dla których nie można wycofać tej decyzji z obrotu prawnego- spełnione

przesłanki pozytywne i chociaż jedna z negatywnych

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA SZKODY POWSTAŁE W WYNIKU STWIERDZENIA NIEWAŻNOŚCI:

Początkowo kwestia ta była uregulowana przez art. 160, obecnie uregulowana na gruncie KC- art. 417

KONKURENCJA POMIĘDZY ŚRODKAMI PRAWNYMI:

Przyjęcie szerokiego poglądu: odwołanie lub wniosku o stwierdzenie nieważności dwa stanowiska:

1. Odwołanie ma pierwszeństwo, bo w największym stopniu pozwala na zrealizowanie zasady dwuinstancyjności

2. Pierwszeństwo ma stwierdzenie nieważności, ponieważ jest najsilniejsze, najmocniejsze i dlatego musi mieć pierwszeństwo zastosowania

Pogląd wąski: wniosek o wznowienie postępowania a wniosek o stwierdzenie nieważności

dwa poglądy:

1. Pierwszeństwo ma ten, z którego skorzystano jako pierwszego

2. Wniosek o stwierdzenie nieważności ma bezwzględny prymat (niezależnie od terminu)!

5 maja- nb

ZAŚWIADCZENIA, SKARGI, WNIOSKI, KOSZTY I OPŁATY POSTĘPOWANIA ZAŚWIADCZENIE:

 Oficjalne, urzędowe potwierdzenie występowania pewnego stanu faktycznego lub prawnego.

 Czynność faktyczna czynności materialno-techniczne

 Są wydawane na wniosek

 Nie tworzą nowego stanu prawnego/faktycznego, potwierdzają istniejący stan prawny/faktyczny

 W toku postępowania można wydać nieskończenie wiele zaświadczeń

 Układ podmiotowy: organ wydający zaświadczenie- podmiot ubiegający się o zaświadczenie

 Przedmiotem postępowania jest zaświadczenie.

 Celem urzędowe potwierdzenie stanu prawnego/faktycznego.

 Potrzebna jest odpowiednia podstawa prawna art. 217 i 218 KPA

 Zaświadczenia wydawane są:

 Gdy przedstawienia zaświadczenia wymaga przepis prawa

 Osoba ubiegająca się o zaświadczenie, wykaże że ma interes prawny w tym by je otrzymać

Termin wydania: bez zbędnej zwłoki, nie później niż 7 dni od dnia złożenia wniosku

Sposób rozstrzygnięcia sprawy:

1. Jeśli organ uzna, że zostały spełnione wymogi z 217-218 KPA- wydaje zaświadczenie 2. Odmawia wydania zaświadczenia- w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie

POSTĘPOWANIE W SPRAWIE SKARG I WNIOSKÓW

Wywodzą się z tzw. Prawa petycji niezadowolenie z działania urzędników, można było zaskarżyć Instrumenty te służą kontroli społecznej administracji!

Skarga służą temu, aby obywatel mógł się pożalić na nieprawidłowe jego zdaniem działanie administracji.  odnoszą się do sytuacji, kt miały meijsce

Wnioski stanowią swoisty pomysł odnośnie polepszenia funkcjonowania administracji.  dotyczą przyszłości

SKARGA:

Układ podmiotowy: organ  skarżący/ wnioskodawca Przedmiot: Rozpoznanie skargi, udzielenie na nią odpowiedzi

Celem: wyeliminowanie nieprawidłowości, udzielenie odpowiedzi Termin: niezwłocznie, nie dłużej niż 1 miesiąc

Właściwym do rozpatrzenia jest organ, do którego zakresu właściwości należy dana sprawa, której skarga dotyczy. Jednak, gdy skarżymy ten organ, właściwy jest organ wyższego stopnia

Nikt nie może ponosić negatywnych konsekwencji wnoszenia skargi!

Forma rozstrzygnięcia: odpowiedź na skargę czyli merytoryczne ustosunkowanie się do treści skargi Jeżeli skarżący będzie niezadowolony z treści odpowiedzi na skargę- może złożyć drugą skargę na sposób załatwienia?

Niedopuszczalne jest działanie polegające na składaniu dużej ilości skarg organ może podtrzymać kolejne stanowisko w sprawie

WNIOSKI:

Układ podmiotowy: j/w

Przedmiot: wniosek

Cel: odniesie się administracji do jego treści, udzielenie odpowiedzi Kwintesencją pomysł odnośnie ulepszenia działania administracji

Wnioskodawca może się poskarżyć jeżeli jest niezadowolony z negatywnej odpowiedzi.

KOSZTY I OPŁATY POSTĘPOWANIA Opłaty:

 Ich wysokość znana jest odgórnie

 Pobierane z góry

odpłatność za pewne konkretne działanie administracji Koszty:

 wydatki organu, strony i innych podmiotów związane z przebiegiem postępowania

 Ustalane są z dołu

Opłaty obciążają zawsze stronę.

Koszty obciążają co do zasady organ. Wyjątek art. 261§1- Strona ponosi koszty, które powstały z jej winy lub na jej wniosek/ żądanie i wykraczały poza postępowanie

Gdy strona nie wniosła opłaty zasada: należy wyznaczyć jej termin do wniesienia opłaty nie krótszy niż 7 dni a nie dłuższy niż 14; podanie podlega zwrotowy

261 §4 Organ podniesie działania mimo nie wniesienia opłaty:

 Zamieszkała za granicą

Moment ustalenia kosztów: w chwili wydania decyzji (art. 264). Na postanowienie o kosztach służy zażalenie.

Organ decyduje o terminie i sposobie wniesienia kosztów.

265 osoba zobowiązana nie kosztów, opłat- stosuje się przepisy o egzekucji administracyjnej

266 koszty stawiennictwa obywatela ( jeśli było to niepotrzebne) obciążają danego pracownika, który dop się wezwania

267 możliwość zwolnienia z opłat i kosztów w szczególnych sytuacjach- kiedy obywatela nie stać