62148
II Mat lamp
VI. SPRAWOZDANIE
WYDZIAŁU TOWARZYSTWA
W KRAKOWIE
ZA ROK 1916.
ADRES T O W A R Z Y S T W A I ZARZĄDU MUZEUM:
KRAKÓW, W A W E L L. 7.
NAKŁADEM T O W A R Z Y S T W A MUZEUM ETNOGRAFICZNEGO W KRAKOW IE. — CZCIONKAMI DRUKARNI LITERA CK IEJ
POD ZARZĄDEM L. K. GÓRSKIEGO - 1917.
W ydział „T o w arz y stw a Muzeum etnograficznego w K rako
wie" zaprasza do w pisyw ania się n a C złonków T ow arzystw a.
W k ładka miesięczna 1 korona.
Członkowie-założyciele płacą jednorazow o 200 koron.
W p is o w e g o nie opłaca się.
U pra szam y najuprzejmiej Szanow nych Członków T o w a rz y stw a o jednacie now ych C złonków i zbieranie przedm iotów muzealnych. ■
Zwracam y u w a ^ ;. na str. 15.
1 0 0 1 8 4 7 7 8 0
W ś r ó d ciężkich za p asó w w ojny światowej nie ustaw ał W y d z ia ł w pracy nad dalszym rozw ojem M uzeum etnograficznego i n ad utrwaleniem jego bytu. D ok o n a ł leż d w ó c h bard zo ważnych czynności, bo zawarł z W ysokim W ydziałem krajowym umowę w spraw ie używ ania przez lat dw adzieścia lokalu na Wawelu p o d 1. 7 w Krakowie, i w głównych częściach przeprow adził re stauracyę lokalności parterow ych w tym gmachu.
U m o w a dotycząca używ ania g m achu posem inaryjtiego na W a w e lu opiew a:
K ontrakt najm u.
P om iędzy W ydziałem krajowym Królestwa Galicyi i Lodo- meryi w raz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem, działającym imieniem tegoż Królestwa jako dającym w najem a T o w a rzystw em Muzeum etnograficznego w Krakowie, działającem prze/-, p o d p is a n y c h swych reprezentantów jako biorącem w najem poci następującym i w arunkam i zawarty zostaje.
A r t . 1.
N a posiedzeniu z dnia 2 marca 1914 roku powziął, W y so k i Sejm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem następującą uchw ałę:
1) Sejm upoważnia^ W ydz ia ł krajow y do o d d a n ia T o w a rz y stw u M uzeum etnograficznego w Krakowie na przeciąg la;
dw udziestu budynku d aw nego sem inaryum d u ch o w n eg o Sw.
M ichała na W a w elu za o p ła tą czynszu rocznego 1 (jednej) k o rony wyłącznie na pom ieszczenie w tym budynku zbiorów M u
zeum etnograficznego.
2) Sejm u pow ażnia W ydział krajowy do zawarcia z T o w a rzystw em Muzeum etnograficznego w Krakowie um owy z za strze
żeniem:
a) że dzierżaw a m oże być jednak w ciągu 20-letniego okresu rozw iązaną za 3-letniem w ypow iedzeniem i zwrotem kosztów, w yłożonych przez T o w a rzy stw o na urządzenie;
b) że tak zewnętrzna jak i w ew nętrzna restauracya budynku w ykona ną zostanie ściśle w edług planów , zatw ierdzonych przez W ydział krajowy w p orozum ieniu z krajowym komitetem restau- racyi W aw elu, oraz że także w przyszłości T o w a rzy stw o s t o s o w ać się będzie do w skazów ek W ydziału krajow ego co do kon serw acy i budynku.
N a p o d sta w ie pow yższej uchw ały sejm owej o d d aje W ydział krajow y Królestwa Galicyi i Lodom eryi z W ielkiem Księstwem Krakowskiem T o w a rzy stw u Muzeum etnograficznego w Krakowie w najem następują ce ubikacye w b u d ynku daw n eg o Sem inaryum d u c h o w n e g o Św. Michała p o d 1. 7, na W a w elu w Krakowie p ołożonym , a mianowicie:
a) w piwnicach: piwnice oznaczone na planie sytuacyjnym, integralną część tego kontraktu stanowiącym, liczbami 1, 2, 3 i 4;
b) na parterze ubikacye oznaczone na pow yższym planie sytuacyjnym liczbami 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 i 12;
c) na pierw szem piętrze ubikacye oznaczone na powyższym planie sytuacyjnym liczbami 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 2 \, 22, 23, 24, 25, 26 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35 i 36, n a przeciąg lat dw udziestu, t. j. na czas od dnia 1 lipca 1916 do 1 lipca 1936 roku na pom ieszczenie w tych ubikacyach zbiorów Muzeum etnograficznego w Krakowie za opłatą zgodnie i o b o pólnie um ów ionego czynszu najmu w kwocie jednej korony rocznie, a T o w a rzy stw o Muzeum etnograficznego w Krakowie wym ienione wyżej ubikacye od W ydziału krajow ego Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na p o mieszczenie sw oich zbiorów na pow yższy okres czasu i za pow yższym czynszem n a j m u 'w najem bierze.
A rt. II.
U m ów iony czynsz najm u w kwocie jednej korony rocznie zobow iązuje się T o w a rz y s tw o Muzeum etnograficznego w Kra
kowie płacić do funduszu krajowego z góry każdego roku pocz ąw szy o d dnia 1 lipca 1916 roku.
Ar t . III.
T o w a rzy stw o Muzeum etnograficznego zobow iązuje się:
dokonać w łasnym kosztem w ew n ętrzn ą restauracyę odd an y c h mu przez W ydział krajowy w Art. I. wyszczególnionych ubikacyi,.
a to w przeciągu lat 10, licząc od daty zawarcia p o koju i na ten cel p o św ięcać corocznie około 2 tysiące koron. W szelkie roboty restauracyjne zobow iązuje się T o w a rzy s tw o Muzeum etnograficznego w ykonyw ać ściśle w e d łu g p lan ó w zatw ierdzonych przez W ydział krajow y w porozum ieniu z krajowym Komitetem restauracyi W aw elu i zobow iązuje się także w przyszłości s t o sow ać się do w skaz ó w ek W ydziału krajow ego co do konserwacyi:
zadzierżawionych części gmachu.
A r t IV.
Jakkolwiek kontrakt najm u zawartym zostaje w zasadzie na okres dwudziestoletni, to jednak W ydziałow i krajow emu przysługiw ać będzie w ciągu tego okresu p ra w o żądania w c z e śniejszego rozw iązania tego kontraktu, jednak tylko za p o p rz e d n ie m trzechletniem w ypow iedzeniem , a T o w a rzy stw o Muzeum etno
graficznego w Krakowie zrzeka się niniejszem praw a p odnosze nia jakichkolwiek zarzutów przeciwko takiem u wypowiedzeniu.
Ar t . V.
W razie rozw iązania sto su n k u dzierżaw nego z m ocy Art.
IV. p rzed upływem dw udziestoletniego okresu zobow iązuje się W y d z ia ł krajow y K rólestw a Galicyi etc. imieniem funduszu k ra jow ego, względnie funduszu restauracyi W awelu, zwrócić T o w a rzystw u Muzeum etnograficznego w Krakowie koszta, wyłożone przez to T o w a rzy stw o na restauracyę dzierżaw ionych ubikacyi.
C elem ustalenia i utrzymania w ewidencyi sum y tych kosztów o b o w iąz an e jest T o w a rz y s tw o Muzeum etnograficznego p row adzić rachunki kosztó w ' restauracyi oddzielnie od innych sw ych w y d a tk ó w (jakoto kosztów urządzenia dla sw ych zbiorów, kosztów konserw acyi i innych) i rachunki tych kosztó w restauracyi p rz ed k ład ać do s p ra w d zen ia kierow nictwu restauracyi W awelu.
A r t . VI.
T o w a rz y stw u Muzeum etnograficznego w Krakowie nie jest w olno w najem wziętych ubikacyi używać na inne cele, aniżeli na pom ieszczenie sw oich zbiorów i sw ego zarządu i nie jest mu w o lno wynajętych ubikacyi kom ukolw iek podnajm ow ać.
A r t . VII.
W razie uchybienia ze strony T o w a rz y stw a M uzeum etno
graficznego, przeciw ko którem ukolw iek postanow ieniu niniejszej um ow y, przysługiwać będzie W ydziałow i krajow em u praw o żądania natychm iastow ego rozwiązania niniejszego kontraktu, a nadto T o w a rz y stw o utraci p ra w o żądania zw rotu kosztów, w yłożonych na restauracyę (Art. V.).
Ar t . VIII.
Strony kontraktujące zrzekają się unieważnienia tego kon
traktu z jak iegokolw iekbą dź p o w odu, a w szczególności także z p o w o d u p o k rzyw dzenia p o n a d p o ło w ę wartości.
Ar t . IX.
W szelkie koszta ze spo rz ąd ze n ie m tej um ow y połączone, a w szczególności wszelkie z nią połączone należytości stem plow e i s k a rb o w e poniesie T o w a rz y s tw o Muzeum etnograficznego w Krakowie.
Biała dnia 30 czerwca 1916 r.
P re ze s• Tow . M u ze u m etn o g r.: M a rsza le k k r a jo w y :
Dr. prof. Franciszek B u ja k w. r. Stanisław N iezabitow ski w. r.
S e k re ta rz Tow . M u zeu m etn o g r.: C zło n k o w ie W y d zia łu K ra jo w e g o :
Dr. Franciszek Gawetek w. r. J a h l w. r. Kiweluk w. r.
W y so k iem u W ydziałow i kra jo w em u i referentowi JW. P an u P osłow i M ieczysławowi Onyszkiewiczowi składam y na tem miejscu najpowinniejsze podzięk o w an ie za przychylne załatwienie pro śb y na
szej i przez odd an ie lokalu p o trze b n eg o na pom ieszczenie Muzeum etnograficznego przyczynienie się najpoważniej do utrwalenia bytu tej instytucyi.
P on ie w aż całe pierw sze piętro gm achu zajęte jest już p r z e z Muzeum etnograficzne i p rz epełnione zbiorami, przeto je d n ą z najpilniejszych potrzeb było staranie się o now e sale muzealne, a więc należało jak najrychlej przystąpić do restauracyi sal p a r
terowych. T rzy wielkie sale na parterze, o pow ierzchni około 180 m 2 razem, były bard zo zniszczone, bez p o dłóg, okien, drzwi, pieców i koszta o d n ow ienia ich obliczono na 10.000 koron co najmniej. Takich fu n d u sz ó w W ydział T o w a rz y s tw a nie p o sia d a ł, nie m ógł też zaciągnąć nowej pożyczki, nie spłaciw szy d otąd p o przedniej. P r o ś b a w niesiona do W ysokiego W ydziału krajow ego 0 subw encyę na częściowe pokrycie k o sztów restauracyi parteru nie o dniosła skutku dla braku funduszów, więc trzeba było zacząć pra cę tymi szczupłymi środkam i, jakiemi n a razie T o w a rz y stw o ro z p o rzą d zało .
P rzy pom o cy Członka naszego, W P a n a Kazimierza P io trowskiego, budow niczego, który nie żałow ał tru d ó w i pracy, czasu i kosztów i który p o d jął się kierow nictwa tą restauracyą, tudzież przy łaskaw ej życzliwości i p oparciu Szanow nego kie
rownictw a restauracyi zamku na W a w elu udało nam się p rz y p row adzić do zupełnego p o rz ą d k u jedne salę, d a w n ą kaplicę, to jest, odczyścić, otynkow ać i obielić ściany, d a ć ' p o s a d z k ę , piec, okna nowe i drzwi naprawić, — drugą salę tak s am o o d re sta u ro w a ć z wyjątkiem w staw ienia posadzki, a trzecią, daw ny refektarz, przy pom ocy Szanow nego kierownictwa restauracyi zamku przyprow adzić do tego stanu, że po w stawieniu posadzki, pieca 1 drzwi sala ta będzie m ogła pom ieścić już zbiory muzealne.
N ow y dyrektor kierow nictwa restauracyi zamku W P a n prof.
Adolf S zyszko-B ohusz kazał o dnow ić trzy w spaniałe o kna g o tyckie w tej sali i n a p ró b ę ozd o b ić ją freskami p endzla znanej artystki-malarki P. Stefanii Lubańskiej Stryjeńskiej. Będzie to najw spanialsza sala w naszem muzeum.
W szystkim tym Czcigodnym, a wyżej w ym ienionym Panom , jak również W P a n u Drow i Stanisławowi T om kow iczow i, W P a n u Zygm untowi Hendlowi, W P a n u Karolowi S kawińskiem u i W P a n u Adamowi B ogdaniem u za tak życzliwą a skuteczną pom oc, jakiej doznaliśm y przy restauracyi parteru, sk ład a niniejszem W ydział T o w a rz y s tw a serdecz ne p o d ziękow anie s taro p o lsk iem „B óg zapłać “.
Jeżeli środki pozw olą, pragnie W ydział w roku 1917 u k o ń czyć restauracyę parteru i sp ra w ić potrzebne urządzenie, to jest, szafy, witryny, gabloty, na co p o trze b a będzie przynajmniej 5000 kóron.
Nie byłoby pełnem sp ra w o z d a n ie niniejsze, gdybyśm y nie podzięk o w ali C złonkow i naszego T ow arzystw a, W P a n u prof.
Feliksowi T aroniem u, za urządzenie tak p o trze b n eg o w Muzeum dyżuru w niedziele i święta, kiedy liczna publiczn o ść zw iedza b o gate zbiory nasze, przez u cz niów szkoły wydziałowej, którzy przez kilka miesięcy z wielką chęcią pełnili n ad z ó r w salach muzealnych.
P ra ca w M uzeum .
Kustosz p ra co w ał w dalszym ciągu nad inw entaryzow aniem prz ed m io tó w muzealnych, p. M arya Jarnuszkiewiczowa, sk arb n i
czka Tow arzystw a, zinwentaryzow ała zbiór medalików, a prof.
L eopold W ę grzynow ic z sp o rz ą d z ił w tym roku z oryginalnych fotografij muzealnych dalszych kilkadziesiąt przeźroczy do sciopti- konu.
Zbiory.
W roku 1916 w zbogaciło się m uzeum o 319 przedm iotów , które darow ały 32 osoby. Mianowicie przybyło do zbiorów 2 sprzęty dom ow e, 5 naczyń d o m ow ych, 2 narzędzia g o s p o d a r skie, 3 narzędzia rzemieślnicze, 82 części odzieży, 22 przedm ioty sztuki ludowej, 3 przedm ioty do kultu, 1 obraz, 29 fotografij, 149 neg a ty w ó w (klisz) fotograficznych, 2 zabaw ki i 19 zabytków archeologicznych.
P rze d m io ty te złożyli w darze do M uzeum :
P. T e o d o r B e r n a d z i k i e w i c z w yko p a lisk a p rz e d historyczne ze wsi Żarki koło Babic w powiecie chrzanowskim , a mianowicie trzy krzem ienne toporki, skrobacz, trzy strzałki, trzy szydła i nucleus; w ykopaliska przedhistoryczne z okolicy M nikow a p o d Krakowem, a mianowicie b ro n z o w e dwie b ra n zo - lety, szpilkę i kolczyk, tudzież fragm ent naczyńka glinianego z uszkiem; laskę b a m b u s o w ą , rzeźbioną z Pekinu; p. A d o l f B o h u s z - S z y s z k o p a s (o p a sek ) skórzany krakow ski z p o d M iechow a; p. D r p r o f . F r a n c i s z e k B u j a k cztery spinki m osiężne z Z akopanego; p. E l j a s z R a d z i k o w s k a M a r y a siedm fotografij. górali z Zakopanego, tudzież d w a p a s y w ełniane kobiece, garnek, d z b a n ek i dwojaki z P eczeniżyna w Galicyi;
p. D r W ł a d y s ł a w F e d e r o w i c z rzeźbę ludow ą, p rz e d s ta w iającą dw a aniołki, fragment rzeźby XVIII w. z kości słoniowej, przedstaw iającej C hrystusa Pana, obrazek olejny ludow y z XVIII w.
p rzedstaw iający M. Boską, rysunek ręczny z XVIII w. p rz e d s ta wiający M. B oską z P. Jezusem , fragm ent tkaniny jedw a bnej z szat liturgicznych, d w a naczynia z terrakoty, odlewy w y k o p a lisk z Kartaginy; p. L e o k a d y a F l o r k i e w i c z bluzkę ża ło b n ą używ aną po 1863 r. (po pra babce ), trzy wzorniki haftów kolo
row ych z r. 1826 i 1844; D r F r a n c i s z e k G a w e ł e k gwiazdę
na drążku, z jaką chodz ą po kolendzie chłopcy w Suchej, k a p e lusz filcowy męski, starodaw ny, z P le s z o w a p o d Krakowem;
J ó z e f G ą s i o r e k laskę z głów ką rzeźbioną przez siebie w Sułoszowie; p. M a r y a J a r n u s z k i e w i c z o w a sto cz te r
dzieści dziewięć klisz (negatywów) fotograficznych z Podhala;
p. Z d z i s ł a w J o d ł o w s k i laskę rzeźbioną przez w ieśniaka w M aszkow ie, gub. Kielce; p. J ó z e f K i s z k a p o trz a sk do ła
pania ptaków , to p o re k (rączkę do laski) z d rz ew a przez siebie w y k o n a n ą i b ąk a (zabaw kę dziecinną) w szystko z Sułoszowa;
D r H e r y k K o p i a p a s skórzany czarny z klam rą m etalow ą od polskiego ubrania; p. W i n c e n t y K o z i e ł siekierkę krzemienną, w y k o p a n ą w S ułoszow ie gub. kieleckiej w r. 1916; p. J a n L i g ę z a d aw n y o b ra z z dom u wiejskiego w P ia skach W ielkich p o d Krakowem; p. S t e f a n i a L u b a ń s k a strój kobiecy z P o r o nina na P odhalu, a mianowicie: koszulę, spódnicę, gorset, fartuch i chusteczkę na głowę; p. B o l e s ł a w M a r c h w i a s z s ta ro d a w n ą kłódkę żelazną z wsi Im branowice, gm ina Jangrot, pow.
Miechów; p . J ó z e f M a r s z a ł e k pierścionek b ak w an o w y z trzem a koralikami, daw ny krakowski, krzesiwko, łyżkę d rew nianą ro s y j
ską; p. J a n M a r s z a ł e k to porek i dwie szpilki wykonane przez siebie z aluminium, kołatkę i trapacz używ ane w Wielki T ydzień i trzy fotografie; p. A n n a M a r t y n i d w a bardzo z d o b io n e jaja z r. 1890 z Odesy; p. M a l w i n a N e u s s e r se r
wetę z r. 1839 tk&ną w Krasiczynie z przędzy dom o w ej; p . A n i e 1 a N i t s c h o w a czepek kobiecy z P ę ck o w a n ad Notecią, pow.
wieluński; p. M a r y a P i e c h o c k a konew eczkę d rew nianą z Rabki, strój kobiecy z p o d Meranu, w Tyrolu, a mianowicie:
koszulę, sp ó d n icę białą i czarną jedw a bną, stanik, haftow ną w staw k ę na piersi i kołnierzyk; p. K a z i m i e r z P i e k a r s k i o śm naście fotografij ty p ó w ludow ych z Mołdawii; p. J o a n n a P o g o n o w s k a ub ió r kobiecy na szyję, złożony ze srebrnych łańcuszków , m edala i klamerek, w y sadzanych rubinam i. Był to d ar na wiązanie dla chrzestnicy; p. D r A. P r a g e r rękaw ice w ełniane huculskie ze wsi K rzyworów na pow. Kosów; p. M a r y a S a b e l ó w n a fotografię dziew cząt z T rzanow ic w Cieszyńskiem;
p. S t a n i s ł a w a T a r n a w s k a trzy sukienki zimowe kobiece, z których jedna p o d b ita barankiem białym, n oszone dawniej w O lchow icach p o d Sanokiem; u c z e n i c e II k l a s y w y d z ia łowej im św. Anny w Krakowie: sześć pisanek z Żabiego w pow . kołomyjskim; p. L e o p o l d y n a U d z i e l o w a strój mieszczki z Żywca, a mianowicie: koszulę, spódnicę, gorset, fartuszek, krezę, rańtuch i czepek; p. B o l e s ł a w W r ó b l e w s k i stary zamek że
lazny z Mieronic w Królestwie Polskim, przezm ian (waga) z S ę
dziszow a w Królestwie Polskiem; p. D r p r o f . A d a m W r z o s e k jedenaście haftow a'łych koszul męskich, jednę parę haftowanych o b sze w ek do rę k aw ó w koszuli męskiej, jeden drew niany gołąb, — d w a dzieścia haftow anych ręczników i sześć haftów kolorow ych do
koszul i ręczników rosyjskich, nadto trzy haftow ane chustki małoruskie; p. K a r o l Ż u r a w s k i drewniany kołow rotek do krę
cenia szn u ró w i daw ne p ę ta żelazne na konie ze wsi W ielmoża, gm ina Suloszów, pow . Olkusz.
Z arząd Muzeum składa n ajserdeczniejsze p o d ziękow anie wszystkim C zcigodnym O fiarodaw com i prosi o dalszą pam ięć 0 zbiorach muzealnych.
B ib lio tek a .
W roku sp ra w o zd aw czy m pow iększyła się biblioteka o 55 dzieł i b ro sz u r w artości 59 K 84 h. Liczy więc obecnie 649 dzieł 1 b ro sz u r w 906 tom ach w artości 3.404 K 61 h. P. D r W ł a d y sław B ogatyński d a ro w a ł 1 dzieło, p. Dr Stanisław Bystroń , 2 dzieła, p. Eugeniusz F rankow ski 2 dzieła, p. Ludwik K. Górski 2 dzieła, Komitet Obywatelski w Krakowie dla o d b u d o w y kraju 1 dzieło, Dr prof. Jan Sas Zubrzycki 2 dzieła, razem wartości 37 K 20 h. W reszcie kustosz Muzeum p. Seweryn U dziela ofia
ro w a ł 45 dzieł i b ro s z u r wartości 22 K 54 h.
W ydz ia ł T o w a rz y s tw a sk ła d a niniejszem serdecz ne p o d z ię kowanie w szystkim Czcigodnym O fiarodaw com i upra sza o dalszą pam ięć o bibliotece.
O becnie ro z p o c z ą ł p. Seweryn U dziela p o rządkow anie i katalogow anie rękopisów , których biblioteka p o s ia d a już znaczną ilość.
G o śc ie .
W miarę jak Muzeum etnograficzne rozszerza się, w z rasta — ro ś n ie też zainteresow anie się niem u publiczności.
Ruch w M uzeum tego roku był bardzo silny. W 177 dniach, w których Muzeum było otwarte, zwiedziło je 5388 osób, to jest przeciętnie 31 o só b dnia każdego. Między zwiedzającymi było 1903 m łodzieży szkolnej. Zwiedzały M uzeum o so b y pojedyncze, zw iedzały je rodziny i całe wycieczki. T ych ostatnich było 41 a mianowicie:
1) W ychow anki bursy pod opieką „N iew iast katolickich", 2) dzieci opieki „M atek chrześcijańskich" ż parafii św. Piotra, 3) wycieczka (żeńska) „ S k a u t e k ', 4) wycieczka (m ęska) „Skautów", 5) dziew częta wiejskie z Białego Kościoła pow . Olkusz, 5) w y
cieczka nauczycielska z O lkusza i powiatu, 7) kurs wakacyjny kwalifik. naucz lud., 8) kurs w akacyjny do egzaminu w y d z ia ło wego, 9) kurs w akacyjny kartograficzny, 10) kurs dla bibliote
k arzy urządzony przez T. S. L. 11) jeńcy rosyjscy p o d przew odem Ks. Kapelana, 12) kółko P o lo n istó w „U niw ersytetu Jagiellońskie
go", 13) filia c. k. gim nazyum 11-go im. św. Jacka, 14) prywatne gim nazyum żeńskie D -r ó w Lewickich, 15) szkoła h a n d lo w a żeńska, 16) szkoła han d lo w a m ęska, 17) szkoła g o s p o d y ń z P odegrodzia, pow . Stary Sącz,
18
) szkoła u zu pełniającą handlow a, 19) szkoła u zupełniająca prz em y sło w a żeńska, 20) szkoła uzupełniającap rz em y sło w a żeńska, 21) szkoła inwalidów, 22) szkoły w y d z ia
łow e żeńskie: im. św, Jadwigi, 23) im. Sienkiewicza, 24) im.
Klementyny Tańskiej, 25) im. św. Scholastyki, 26) im. Krasiń
skiego, 27) im. św. Anny, 28) szkoły w ydziałow e męskie: im. św. Jana Kantego, 29) im. św. Mikołaja, 30) im. Konarskiego, 31) szkoły l u d o w e : im. św. Salomei, 32) im. św. W ojciecha, 33) im. św.
Barbary, 34) im. św. Szczepana, 35) z Płaszow a. 36) z Zakrzów ka, 37) ż Łagiewnik, 38) ze Skawiny, 39) z Woli Duchackiej, 40) z Przybysław ic po w. Miechów, 41) z Ludwinowa.
Zarząd Muzeum, pragnąc ułatwić zw iedzanie zbiorów, p o mimo bard zo niskiej opłaty w stępu, czynił jeszcze dalsze ulgi i udzielił tego roku 1106 o so b o m zezwolenia na bezpłatne zwie
dzenie Muzeum. Korzystali z tego inwalidzi w ojskow i, przechodni żołnierze, legioniści polscy i 672 o sób młodzieży szkolnej.
W ten s p o s ó b spełniło Muzeum zadanie sw oje dydaktyczne i przyczyniło się do lepsze go pozn a n ia kraju ojczystego i za
mieszkujących P olskę ludów.
F u n d u sze.
Dzięki życzliwości W yso k ich c. k. Ministerstw, P rze św ie
tnej Rady m iasta K rakow a i P rześw ietnego W ydziału miejskiej Kasy O szczędności, otrzymał W ydział T o w a rz y stw a w roku 1916 subw encye, nie w ypłac o n e za rok 1915 i za rok 1916. N adto Świetny M agistrat miasta K rakow a udzielił W ydziałow i zasiłku 1000 koron na częściow e pokrycie kosztów instalacyi oświetlenia elektrycznego w b u d ynku muzealnym. W ielu S zanow nych P. P.
C złonków T o w a rz y s tw a M uzealnego złożyło zaległe wkładki za lata ubiegłe, nowi C złonkow ie założyciele wnieśli do kasy 850 K, w reszcie p o d n ió s ł się d o ch ó d ze w s tę p ó w i w skutek tych w s z y stkich pom yślnych okoliczności T o w a rz y stw o uzyskało większy fundusz i mogło przystąpić do restauracyi sal parterow ych bardzo zniszczonych i w ym agających wielkich w kładów .
Długi T o w a rz y stw a w zrosły jednak do w ysokości 5437 K 65 h w raz z narosłem i odsetkam i, nadto nie za p łacone jeszcze należytości za instalacye oświetlenia elektrycznego, gdyż ro b o ta nie została u k ończoną i rachunki zestawione.
D o c hody w większej części pochłaniają koszta restauracyi budy n k u i urządzenie now o odre sta u ro w an y c h przybyw ających sal, ale rosną ce ciągle zbiory w ym agają miejsca, aby je w o d p ow iedni s p o s ó b rozłożyć. G dy się to skończy, będzie można d o p iero większych sum pieniędzy użyć na za k u p n o p rz ed m io tó w muzealnych, na s k o m pletow anie zbiorów, na bibliotekę i inne w łaściw e cele muzealne.
Od dalszego p o p a rc ia W ysokich W ładz rządow ych i a uto
nomicznych a przedew szystkiem od wydatnej p o m o cy sam ego sp o łecz eń stw a naszego zależeć będzie szybszy lub wolniejszy rozwój Muzeum etnograficznego.
za czas od 1 stycznia do 31 g rudnia 1916 roku D och od y .
1. Saldo z roku 1 9 1 5 ... 1133-86 K 2. W kładki C złonków:
a) Z a ł o ż y c i e l i ... 850'— K
b) Z w y c z a j n y c h ... 1167' 10 „ 2 0 1 7 1 0 „ 3. Dary j e d n o r a z o w e ... 68'62 „ 4. S ub w en c y e:
a) W ys. c. k. M inisterstw a O św iaty . 1000-— K
b) „ „ R ob ó t publ. 1OO0-— „
c) Prześwietnej Rady m. Krakowa 600-— „ d) Dto na instalacyę oświetl, elektr. 1000-— „
e) Wydz. Kasy Oszcz. m. K rakow a 700' - „ 4300- - „ 5. W s tęp y d o M u z e u m ... 7 8 T 2 2 „ 6. O dsetki od pieniędzy ulokow. w Kasie Oszczędn. 49 29 „ Razem . 8 3 5 0 0 9 K W yd atk i.
1. R estauracya budynku na W a w e l u ... 4443-23 K 2. Sprzęty i urządzenie m u z e a l n e ... 8 9 8 ’22 „ 3. Z ak u p n o p rz ed m io tó w m u z e a l n y c h ...294 26 „ 4. O p a ł i ś w i a t ł o ... 597' 18 „ 5. Instalacya i k o n s e r w a c y a ... 307-44
6. W ydatki kancelaryjne i p o r t o ... 230-66 „ 7. Druki . . . . - ... 163‘40 „ 8. Rem uneracye i kolendy ... 66 — „ 9. Czyszczenie l o k a l u ... 33-90 „ 10. P o d a te k g m i n n y ... 32 43 „ Razem . 7066 93 K G o tó w k a w y n o s i ... 1283.16 K
D łu g i.
1. Długi w e k s l o w e ...•... 4829'— K 2. Zaległe p r o c e n t a ... 313-95 „ 3. N ależytość za szyby w s z a f a c h ... 294-70 „ Razem . 5437'6.> K
ZESTAWIENIE.
1. W ydatki w roku 1 9 1 6 ... 7066-93 K 2. D ł u g i ... . . . 5437 65 „
Razem . 12504-58 K 3. D o c h o d y ... . . . 8350-09 „ 4. N i e d o b ó r ... 4154’49 K
W Krakowie 31 grudnia 1916 roku.
Z a P rezesa : ' S e kre ta rz:
Prof. D r Franciszek B u jak. D r Franciszek Oawetek..
S karbniczka M arya Jarnuszkiewiczowa.
K o m isy a r e w iz y jn a :
D r K azim ierz K aczm arczyk. D r E d m u n d D ługopolski.
Prelim inarz d o c h o d ó w i w y d a tk ó w na rok 1917.
D och od y .
1. Wkładki C z ł o n k ó w ... 1500 K
2. Dary j e d n o r a z o w e ... 100 „
3. W stę p y do M u z e u m ... 800 „
4. S u b w e n c y e ... 2000 „
5. R ó ż n e ... 50 „
Razem . . 4450 K W yd atk i. 1. D a lsz a restauracya budynku . . . . 3000 K 2. Sprzęty (szafy, gabloty i t. p.) . . . 2000 „
3. O p a ł i ś w i a t ł o ... 800 „
4. D yżur i czyszczenie s a l ... 300 „
5. Koszta utrzymania budy n k u . . . . 100 „
6. Z akupno p rz ed m io tó w m uzealnych . . 500 „
7. Instalacya i k o n s e r w a c y a ... 3C0 „ 8. W ydatki kancelaryjne i po rto . . . . 300 „
9. P o m o c kancelaryjna (pisarz) . . . . 300 „
10. D r u k i ... 200 „
U . Książki do b i b l i o t e k i ... 100 „
12. R em uneracye i k o l e n d y ... 100 „
13. P o d a te k g m i n n y ... 50 „
14. Zw rot d ł u g ó w ... 2000 „
Razem . . 10050 K N i e d o b ó r ... 5600 K
C złon k ow ie.
W roku 1916 w pisali się n a C złonków Założycieli z w kładką 200 koron: P. T. Prof. Dr F ranciszek Bujak, Jan Bujak, Melania Slomczyna, Seweryn Udziela, inspektor szkolny, i T o w a rzy s tw o
„M uzeum L u b e l s k i e 1. W ten s p o s ó b liczba C złonków Założycieli w zrosła do 20
Liczba C złonków czynnych pow iększyła się o 18 — n ato
m iast z p o ś ró d daw nych Członków ubyło 52, w o b e c czego T o w a rz y stw o Muzeum etnograficznego liczy obecnie 84 C złonków czynnych.
Śmierć nieubłagana w yrw ała znów z p o ś ró d grona naszego ś. p. Prof. Dra W ła d y sła w a Rotherta, D ra E d m u n d a Udzielę.
Cześć ich pamięci.
Sk ład T o w a r z y stw a . W y d z i a ł : P rze w o d n iczą cy : Talko-H ryncew icz Julian;
Z astęp c a P rz e w o d n iczą ceg o : Bujak Franciszek;
S k arb n icz k a: Jarnuszkiew iczow a Marya;
K ustosz: Udziela Sew eryn;
Członek W y d z ia łu : Estreicher S tanisław ; Ks. Fijałek Jan;
„ „ O strow ski W itold;
„ „ W rzo sek Adam ;
„ „ Żuraw ski Kazimierz.
C z ł o n k o w i e - z a ł o ż y c i e l e : Bujak Franciszek.
Bujak Jan.
C hrzanow ski Ignacy.
C hrza now ska W anda.
C ieńska T a d e u sz o w a . Dziew ulska Antonina.
Dziewulski Stefan.
G alew ska W a n d a f Galewski Adolf.
Bar. G otz-O kocim ski Jan.
Jarnuszkiew iczow a Marya.
Kostanecki Kazimierz.
Muzeum Lubelskie.
N a ta n so n W ładysław . P taśnik Jan.
f Rothert W ładysław . Słom czyna Malania.
T alk o -H ry n ce w icz Julian, f U dziela E dm und.
Udziela Seweryn.
W r z o s e k Adam.
C z ł o n k o w i e z w y c z a j n i : B ąkow ski Klemens, Dr, adw okat, Kraków.
B ujaków na Ewa, Kraków.
By stroń Jan Stanisław, Dr, Kraków.
B ystrzonow ski Antoni, Ks. Dr, prof. Uniw., Kraków.
C hilewski Maksymilian, ra d ca sądow y, Kraków.
C h u d y b a Stanisław, Ks., Kraków.
D ą b c z a ń sk a Helena, Lwów.
D łu gopolski Edm und, Dr, prof. gimn., Kraków.
D o m a g a ls k a Marya, dyrektorka szkoły, Kraków.
D rozdow ski Leon, Ks., wikaryusz, Skawina.
D u d a Franciszek, Dr, adjunkt Archiw. kraj., Kraków.
Estreicher Stanisław, Dr, prof. Uniw., Kraków.
Fijałek Jan, Ks. Dr, prof. U n i w , Kraków.
G aw ełek Franciszek, Dr, prof. gimn., Kraków.
G odlew ski Emil, senior, Dr, prof. Uniw., Kraków.
G odlew sk i Emil, junior, Dr, prof. Uniw., Kraków.
G o łą b Julian, Ks. Dr, p ro b o sz c z ,,Ł o d y g o w ic e . Góral Józef, prof. gimn., Kraków.
Górski Ludwik Karol, Kraków.
G rom nicki T a d e u s z , Ks. Dr, prof. Uniw., Kraków.
G ro s s Adolf, Dr, adw okat, p o s e ł do parlam entu, Kraków.
G u m p lo w icz W ładysław , Dr, literat, Kraków.
Haller Anna, Jurczyce.
Henzler Józef, urzędnik pocztow y, Kraków.
Ja k u b ie c Jan, Dr, prof. gimn., Kraków.
Kaczm arczyk Józef, Ks. Dr, prof. Uniw., Kraków.
Kaczmarczyk Kazimierz, Dr, adjunkt Arch. miejsk., Kraków.
Kargol Adolf, prof. gimn., Biała.
K arłow iczow a Irena, Kraków.
Kółko P o lo nistów Uniw. Jagiell., Kraków.
Koło Ligi Kobiet N. K. N., Sanok.
Komornicki Stefan, Ks. Dr, Kraków.
Kowal Jan, Ks. adm inistrator, Przecław.
K ow a lska Stanisława, Borysław.
Kozubski Jan, Dr, Kraków
Kramsztyk Zygmunt, Dr, W arszaw a.
Krupiński Jan. Ks. prałat, kanonik, Kraków.
Krzyształowicz Franciszek, Dr, prof. U n i w , Kraków.
Krzyżanowski Adam. Dr, prof. Uniw., Kraków.
Kunze Aleksander, Kęty.
Kutrzeba Stanisław, Dr, prof. Uniw., Kraków.
L ehr T ad e u sz, Dr, Kraków.
Leichtfriedowa Stanisława, Kraków.
Lewiński Jan Stanisław, Dr, W arszaw a.
Ł o ś Jan, Dr, prof. Uniw., Kraków.
M a d ló w n a Nimfa, nauczycielka, Kraków.
M o s to w sk a Zofia, Zakopane.
Muzeum Dzieduszyckich, Lwów.
M ysłow ski-R aw icz Ksawery, Lwów.
Nitsch Kazimierz, Dr, prof. Uniw., Lwów.
O gnisko krajow ego Związku Naucz, lud., Swoszowice.
O strow ski Witold, c. k. inspektor, stow. przem ysłow ych, Kraków.
P io tro w ic z Ludwik, Dr, prof. gimn., Kraków.
P io tro w sk a Zofia, Krzeszowice.
P iotrow ski Kazimierz, budow niczy, Krzeszowice.
P yrć W ładysław , nauczyciel, Kraków.
R aciborski Maryan, Dr, prof. Uniw., Kraków.
R ada miejska, Przemyśl.
Rogojski Kazimierz, Dr, prof. Uniw., Kraków.
Rosenblatt Emanuel, Dr, Kraków.
R osenblatt Józef, Dr, prof. Uniw., Kraków.
Rostafiński Józef, Dr, prof. Uniw., Kraków.
Sawicki Ludomił, Dr, prof. Uniw., Kraków.
S chlosserów na Karolina, nauczycielka, Kraków.
S em k o w icz W ładysław , Dr, prow . uniw., Kraków.
Sieniatycki Maciej, Ks. Dr, prof. Uniw., Kraków.
S łom ka Jon, (młodszy), prof. gimn., Mokrzyszów.
S tokłosińska Elżbieta, Kraków.
Stryjeński Karol, architekt., Kraków.
Szajdzicka Zofia, Kraków.
S zeptycka hr. Jadwiga, Przyłbice.
T a rn a w ie c k a Stanisława, Bykowce.
T aroni Feliks, nauczyciel, Kraków.
Treter B ogdan, Kraków.
U dziela Maryan, Dr, lekarz pow iatow y, G ró d e k Jagielloński.
Udziela Seweryn, junior, prof. gimn., Kraków.
W arch a ło w sk i Antoni, Kraków.
W ęgrzynow icz Leopold, prof. gimn., Stryj.
W ilczyński Ludwik, Dr med., Kraków.
W ło d e k Jan, Dr, właściciel dóbr, Kraków.
W ł o d k o w a Zofia, Kraków.
W róblew ski Bolesław, c. k. Rotmistrz żand., Kraków.
Zim m erm ann Kazimierz, Ks. Dr, prof. Uniw., Kraków.
Żółtow ski hr. Adam, Dr, prof. Uniw., Kraków.
C zeg o nam p o tr ze b a do z b io r ó w M uzeum e tn o g r a fic z n e g o ? Muzeum etnograficzne pragnie odtw orzyć życie ludu, jakiem ono jest w dniu p o w sz e d n im i świątecznym — w chwili radość;
i w chwili sm utku — grom adzi więc przedm ioty (lub ich rysunki), jakich lud używ a w pew nej m iejscow ości i jakie posiada. N a jp o - żądańsze są przedm ioty naturalne, a gdy ich nie m ożna dostarczyć, trzeba je zastąpić modelam i, malowidłami, rysunkami i fotografiami.
Do zbiorów m uzealnych p o trze bne s ą :
1. Modele, rysunki i fotografie kościołów, cerkwi i bożnic drew nianych i takichże dzwonnic, kapliczek, chat, spichlerzy, młynów, tartaków, foluszów i t. d.
2. Okazy, modele, rysunki i fotografie sprzętów, jak: skrzyń, łóżek, kołysek, stołów, stołków, ław, półek, szafek na naczynia, sąsiek ó w i t. d., obrazy m alow ane na szkle, drewnie lub płótnie, zamki, kłódki i t. p.
3. Okazy, rysunki i fotografie n a c z y ń : garnków, misek, dzbanków , cebrzyków, konew ek, beczek, łyżek, noży, nożyków, czerpaków , stępek, kaganków, lichtarzy i t. p.
4. Okazy, modele', rysunki i fotografie narzędzi rzem ieślni
czych i rolniczych, a w ię c : kądziele, kołowrotki, międlice, cier- lice, w arsztaty tkackie, garncarskie, kuśnierskie — pługi, brony, żarna, łopaty, widły, biczyska — uprząż na konie i' jarzm a na woły, wozy, sanie, — stępy, przyrządy do w ytłaczania oleju i t. d.
5. Okazy, rysunki i fotografie strojów codziennych i św ią
tecznych, letnich i zimowych, dziecięcych, męskich i kobiecych.
6. Okazy, rysunki i fotografie przedm iotów , służących do
o zd o b y m ieszkania i ubrania, n. p. różnych „św iatów " z opłatków, pająków ze słomy, p taków z jaj lub makówek, w y cinanek z p a pieru — pierścieni, szpilek, spinek, krzyżyków, m edalików , lasek, tabakierek, b ukietów i t. p.
7. Okazy, rysunki i fotografie przedm iotów , zw iązanych z u ro czystościami, jak: szopki, gwiazdy, turonie, kozy, podłaźniki, o g ró d ki czyli wózki w ielkanocne, w ieńce dożynkow e, wiązki ziela św ię
conego, palmy, różdżki w eselne, kołacze, korowaje, pisanki wielkanocne i t. p.
8. Instrum enta m u z y c z n e : więc piszczałki, różne trąby i t r ą bity, skrzypki w łasnego wyrobu, liry, kobzy, rogi, gwizdawki gliniane i t. p.
9. Laski czyli kule w ójtowskie, laski z karbami (na karbach liczą kopy zw ożone z po la do stodoły i t. p.), oznaki cechow e (cechy), przezm iany i t. p.
10. Z abaw ki dziecięce: piłki, grzechotki i różne inne w y
myślane lub używ ane przez dzieci.
11. W reszc ie wszelkie inne przedmioty, których tutaj nie wymieniono, a których lud używ a lub używał, czy to przy pracy, czy przy zabawie.
12. R ękopisy ze zbiorami pieśni ludowych, zagadek, przy
słów, bajek, p o d ań , legend, baśni — z opisam i wesel, chrzcin i p o grz eb ó w — d o żynków i innych zw yczajów ludow ych. Fotografie ludu przy pracy i zabawie, fotografie uroczystości lu d o w y ch i t. p.
* *
*
G dyby w każdym powiecie znalazła się przynajmniej jedna osoba, któraby zajęła się zbieraniem prz ed m io tó w w swojej oko
licy dla Muzeum etnograficznego, zainteresow ała tą sp ra w ą znajo
mych sw oich i zachęcała ich do w spółdziałania, to wkrótce M u
zeum etnograficzne m ogłoby zadośćuczynić w ym aganiom i p o trz e b om naukow ym , a społeczeństw o polskie m ogłoby być dumne, że stworzyło so b ie w dawnej stolicy polskiej, w Krakowie, instytucyę pow ażną, pożyteczną i piękną, której mu tak bard zo brakowało.
S praw ę tę gorąco p olecam y inteligencyi naszej i up ra szam y n ajdrobniejsze naw et p rz edm ioty nadsyłać do Muzeum etnografi
cznego w Krakowie, W aw el L. 7.
