Dysleksja
PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII
ARKUSZ I
ARKUSZ I
Czas pracy 120 minut STYCZEē
ROK 2005 Instrukcja dla zdającego
1. ProszĊ sprawdziü, czy arkusz zawiera 19 stron. Ewentualny brak naleĪy zgáosiü przewodniczącemu zespoáu nadzorującego egzamin.
2. ProszĊ uwaĪnie czytaü wszystkie polecenia.
3. Odpowiedzi naleĪy zapisaü czytelnie w miejscu na to przeznaczonym przy kaĪdym zadaniu.
4. ProszĊ pisaü tylko w kolorze czarnym; nie pisaü oáówkiem.
5. Nie wolno uĪywaü korektora.
6. BáĊdne zapisy trzeba wyraĨnie przekreĞliü.
7. Wszelkie notatki naleĪy sporządzaü tylko w brudnopisie, którego zawartoĞü nie bĊdzie oceniana.
8. Obok kaĪdego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, którą moĪna uzyskaü za jego poprawne rozwiązanie.
9. Do ostatniej kartki arkusza doáączona jest karta
odpowiedzi, którą wypeánia egzaminator. Za rozwiązanie wszystkich zadaĔ ĩyczymy powodzenia! moĪna otrzymaü
100 punktów
(Wpisuje zdający przed rozpoczĊciem pracy) PESEL ZDAJĄCEGO Miejsce
na naklejkĊ z kodem
Zadanie 1. (0-5 pkt.)
Zapoznaj siĊ z informacjami zawartymi na przedstawionej ilustracji i rozwiąĪ poniĪsze zadania oznaczone literami od A do E.
Rozwiązanie zadaĔ polega na wpisaniu krótkich odpowiedzi.
J. M. Roberts, Ilustrowana historia Ğwiata, t. I, Warszawa 1980, s. 171.
A. Podaj nazwĊ systemu religijnego, którego wizerunki bogów przedstawia ilustracja.
...
B. Podaj nazwĊ staroĪytnej cywilizacji, z którą związane są przedstawione bóstwa.
...
C. Podaj imiĊ boga, przed oblicze którego trafiaá zmaráy na sądzie opisanym w KsiĊdze Umaráych.
...
D. WskaĪ jeden charakterystyczny element kanonu w sztuce, związany ze sposobem przedstawiania postaci bogów i ludzi.
...
E. Zdefiniuj pojĊcie panteon bogów.
...
...
...
Zadanie 2. (0-5 pkt.)
PoniĪej zacytowano fragment mowy Peryklesa. Po jego przeczytaniu wykonaj zadania A i B.
Nasz ustrój polityczny nie jest naĞladownictwem obcych praw, a my sami raczej jesteĞmy wzorem dla innych niĪ inni dla nas. Nazywa siĊ ten ustrój demokracją, poniewaĪ opiera siĊ na wiĊkszoĞci obywateli, a nie na mniejszoĞci. W sporach prywatnych kaĪdy obywatel jest równy w obliczu prawa [...] W naszym Īyciu paĔstwowym kierujemy siĊ zasadą wolnoĞci. [...] JesteĞmy jedynym narodem, który jednostkĊ nie interesującą siĊ Īyciem paĔstwa uwaĪa nie za bierną, ale za nieuĪyteczną. [...]
D. Ostapowicz, S. Suchodolski, D. Szymikowski, Od Hammurabiego do Fukuyamy, t. 1, GdaĔsk 1999, s. 28-29.
A. WskaĪ cztery cechy ustroju demokratycznego, na które zwróciá uwagĊ Perykles.
Cechy ustroju:
1. ...
2. ...
3. ...
4. ...
B. Zdefiniuj pojĊcie demokracji w rozumieniu staroĪytnych Greków.
...
...
...
Zadanie 3. (0-3 pkt.)
Zapoznaj siĊ z poniĪej podanymi przyczynami upadku staroĪytnego imperium i rozwiąĪ zadania oznaczone literami od A do C.
¾ najazdy barbarzyĔców,
¾ osáabienie wáadzy centralnej cesarzy,
¾ bunty prowincji,
¾ bunty wodzów i rozkáad armii,
¾ podziaá cesarstwa,
¾ kryzys tradycyjnej kultury,
¾ rozwój chrzeĞcijaĔstwa,
¾ detronizacja ostatniego cesarza,
¾ kryzys finansowy i gospodarczy.
A. Podaj nazwĊ imperium, którego upadek nastąpiá pod wpáywem powyĪszych przyczyn.
...
B. Upadek imperium jest umownym koĔcem jednej epoki i początkiem kolejnej.
Podaj nazwy tych epok.
...
C. Upadek imperium miaá miejsce w:
313 r., 395 r., 410 r., 476 r., 496 r.
Zadanie 4. (0-2 pkt.)
Przyporządkuj nazwy paĔstw odpowiednim wáadcom.
A. Egipt, B. Grecja, C. Persja, D. Asyria E. Rzym.
Wáadca PaĔstwo
1. Oktawian August ...
2. Kserkses ...
3. Perykles ...
4. Menes ...
Zadanie 5. (0-1 pkt.)
Traktat w Verdun związany byá z historią A. Anglii.
B. Hiszpanii.
C. paĔstwa Franków.
D. paĔstwa Awarów.
Zadanie 6. (0-1 pkt.)
Walką z heretykami i ich poglądami w Ğredniowieczu zajmowaá siĊ gáównie zakon A. franciszkanów.
B. dominikanów.
C. benedyktynów.
D. cystersów.
Zadanie 7. (0-4 pkt.)
Przeczytaj fragment Kroniki Anonima Galla i rozwiąĪ zadania od A do D.
Bolesáaw atoli Ğpiesznie przybyá pod Kalisz, a napotkawszy tam opór garĞci wiernych Zbigniewowi, w kilku dniach ten gród zająá, a równoczeĞnie [...] ustanowiá swojego komesa w mieĞcie GnieĨnie. Stąd ruszyá na Spicymierz i uwiĊziá tam wiernego starca [arcybiskupa gnieĨnieĔskiego Marcina], [...]. Zabraá go jednak ze sobą Ğpiesząc do przeniesionej stolicy w àĊczycy i tam naprawiá stary gród [mający byü osáoną] przeciw Mazowszu. Wtedy dopiero nadeszáy posiáki od Rusinów i WĊgrów. [...] Wówczas Zbigniew zupeánie upadá na duchu [...]
i uznaá siĊ za niĪszego od brata [...].
Cyt. za: M. Tymowski, ĝredniowiecze, üwiczenia Ĩródáowe..., t. II, Warszawa 1999, s.144.
A. Wybierz tytuá do zacytowanego fragmentu.
a) Najazd Rusinów.
b) UwiĊzienie arcybiskupa.
c) Konflikt Bolesáawa ze Zbigniewem.
d) OblĊĪenie Kalisza.
B. WskaĪ stronĊ zwyciĊską w konflikcie.
a) zwyciĊzcą jest Zbigniew, b) zwyciĊzcami są Rusini, c) zwyciĊzcą jest arcybiskup, d) zwyciĊzcą jest Bolesáaw.
C. W Ğredniowieczu konflikt o wáadzĊ w rodzinie panującej byá.
a) specyficznym problemem Polski.
b) unikalny w Ğredniowiecznej Europie.
c) charakterystyczny tylko na Rusi.
d) konsekwencją prawa feudalnego.
D. Wáadcą Wielkopolski i Mazowsza byá
a) ksiąĪĊ Zbigniew.
b) ksiąĪĊ Bolesáaw.
c) wspomniany komes.
d) arcybiskup Marcin.
Zadanie 8. (0-1 pkt.)
PoniĪej wymieniono elementy procesu historycznego, który rozwijaá siĊ w XIII do XV w. na ziemiach polskich. Podaj jego nazwĊ.
¾ na czele wsi stoi soátys
¾ wolnoĞü osobista cháopów
¾ wprowadzenie tzw. trójpolówki
¾ cháop otrzymuje prawo do dziedziczenia gruntu,
¾ oczynszowanie cháopów
¾ zniesienie lub ograniczenie paĔszczyzny
...
Zadanie 9. (0-2 pkt.)
Oznacz literą A wydarzenie pierwsze chronologicznie, literą B ostatnie z niĪej podanych, związanych z konfliktem z KrzyĪakami.
Litery wpisz w wolne miejsca tabeli.
1. Bitwa pod Páowcami
2. ZagarniĊcie Pomorza GdaĔskiego przez KrzyĪaków 3. II pokój toruĔski
4. Bitwa pod Grunwaldem
Zadanie 10. (0-3 pkt.)
UwzglĊdniając wartoĞü historyczną dzieá trzech kronikarzy polskiego Ğredniowiecza uporządkuj ich hierarchicznie: Gall Anonim, Wincenty Kadáubek, Jan Dáugosz.
I. ...
II. ...
III.
...
Zadanie 11. (0-3 pkt.)
WymieĔ trzy przyczyny reformacji w Europie.
1. ...
...
2. ...
...
3. ...
...
Zadanie 12. (0-4 pkt.)
W XVI wieku wystąpiáo w Europie zjawisko dualizmu gospodarczego. Wykonaj poniĪsze polecenia od A do C:
A. WyjaĞnij, na czym polegaáo zjawisko dualizmu gospodarczego.
...
...
...
...
...
...
B. Podaj dwa przykáady skutków zjawiska dualizmu gospodarczego dla paĔstwa i spoáeczeĔstwa Rzeczypospolitej XVI wieku.
1. ...
...
2. ...
...
C. OkreĞl znaczenie rzeki àaby dla zjawiska dualizmu gospodarczego.
...
...
Zadanie 13. (0-5 pkt.)
Przeczytaj poniĪszy tekst i rozwiąĪ zadania oznaczone literami od A do E.
Rozwiązanie zadaĔ polega na napisaniu krótkich, rzeczowych odpowiedzi.
Kolonizacja wszystkich trzech Ameryk przez Europejczyków, prowadzona w nieustannych, zaciekáych walkach z Indianami, byáa - jeĞli moĪna uĪyü tego okreĞlenia – koniecznoĞcią historyczną, pierwotna bowiem cywilizacja Amerindów ustąpiü musiaáa wysoko rozwiniĊtej cywilizacji europejskiej. Proces ten odbywaá siĊ kosztem straszliwego terroru i rozlewu krwi i naleĪy do najokrutniejszych kart historii ludzkoĞci. Charakter kolonizacji, a wáaĞciwie podboju Nowego ĝwiata, determinowaáy dwa czynniki – ĞciĞle okreĞlony kierunek ekspansji europejskiej nastawionej na caákowite i trwaáe opanowanie olbrzymiego kontynentu, a nie tylko doraĨne wyeksploatowanie jego bogactw, i nieunikniony w takiej sytuacji zdecydowany opór Indian.
Cyt. za: Z. Wójcik, Historia powszechna wiek XVI – XVII, Warszawa 1999, s. 108.
A. Podaj nazwy „trzech Ameryk” o których wspomina autor w Ĩródle.
...
...
...
B. OkreĞl doraĨny i dalekosiĊĪny cel Europejczyków w walce z Indianami.
...
...
C. OceĔ postĊpowanie Europejczyków w stosunku do „innych cywilizacji”.
...
...
...
D. WskaĪ jakie znaczenie miaáa kolonizacja dla Indian i Europejczyków.
...
...
...
E. Zacytuj fragment, w którym autor jednoczeĞnie opisuje proces historyczny i wyraĪa o nim opiniĊ.
...
...
...
Zadanie 14. (0-1 pkt.)
WyjaĞnij dylemat Macieja Stryjkowskiego, który pisząc w XVI wieku o czasach sobie wspóáczesnych, powiedziaá: „Īywych ludzi sprawy o ĞwieĪej pamiĊci rzeczy, nie bardzo bezpieczne bywają na Ğwiatáo wydawane”.
cyt. za: Z. Wojtkowiak, Nauki pomocnicze historii najnowszej, PoznaĔ 2001, s. 29.
...
...
...
...
...
...
Zadanie 15. (0-1 pkt.)
WskaĪ formĊ ustroju w Rzeczypospolitej w XVI wieku.
A. monarchia patrymonialna, B. monarchia absolutna, C. oligarchia magnacka, D. demokracja szlachecka.
Zadanie 16. (0-6 pkt.)
Na podstawie poniĪszego zdjĊcia rozwiąĪ polecenia od A do F.
Polityka, nr 31, 31 lipca 2004, s. 51.
A. OkreĞl rodzaj Ĩródáa historycznego.
...
B. Podaj nazwisko autora dzieáa.
...
C. Podaj tytuá dzieáa.
...
D. Podaj nazwĊ epoki, w której powstaáo dzieáo.
...
...
E. WyjaĞnij, co áączyáo dzieáo z ideologią epoki, w której dzieáo powstaáo.
...
F. Podaj nazwĊ paĔstwa, w którym przedstawione dzieáo jest w staáej ekspozycji.
...
Zadanie 17. (0-1 pkt.)
WskaĪ dokument, który koĔczy okres rozwoju demokracji szlacheckiej w Polsce.
A. Konstytucja Nihil novi, B. Przywileje nieszawskie, C. Artykuáy henrykowskie, D. Przywileje piotrkowskie.
Zadanie 18. (0-3 pkt.)
Wpisz do diagramu nazwy trzech stanów sejmujących w polskim sejmie XVI wieku.
Stany sejmujące w
Sejmie Rzeczypospolitej XVI wieku
Stan
...
Stan
...
Stan
...
Zadanie 19. (0-3 pkt.)
Zaznacz na mapie Rzeczypospolitej XVIII wieku obszar:
A. wcielony do Prus po pierwszym rozbiorze.
B. wcielony do Rosji po drugim rozbiorze.
C. wcielony do Austrii po trzecim rozbiorze.
Uwaga: Na odpowiednim obszarze wpisz literĊ oznaczającą kolejny zabór.
E. Olczak, Historia, zeszyt do üwiczeĔ...,Warszawa 2002, s. 47.
Zadanie 20. (0-1 pkt.)
WskaĪ wydarzenie niezwiązane z okresem romantyzmu.
A. Wiosna Ludów na ziemiach polskich.
B. Powstanie listopadowe.
C. Uchwalenie Konstytucji 3 Maja.
D. Ukazuje siĊ Kordian J. Sáowackiego.
Zadanie 21. (0-1 pkt.)
WskaĪ trzy elementy związane z ideologią konserwatyzmu.
walka klas, tradycja, wolnoĞü Ğwiatopoglądowa, wiara w autorytety, rewolucja spoáeczna, ewolucja polityczna.
Zadanie 22. (0-3 pkt.)
Na podstawie Ĩródáa rozwiąĪ zadania od A do C.
ħródáo wáasne.
A. Podaj nazwĊ przedstawionego obiektu.
...
B. Podaj nazwĊ miasta, którego przedstawiony obiekt jest symbolem.
...
C. WskaĪ dwie cechy konstrukcji, które inspirowaáy wiarĊ w nieograniczone moĪliwoĞci techniczne czáowieka XIX wieku.
1. ...
2. ...
Zadanie 23. (0-5 pkt.)
Uzupeánij tekst:
Okresem zaborów wstrząsaáy powstania zbrojne, których celem byáa niepodlegáoĞü Polski.
Powstanie ... byáo najwiĊkszym zrywem narodowym w ...
wieku na ziemiach polskich. BezpoĞrednią przyczyną wybuchu byáa ..., czyli przymusowy pobór do ... ..., który zarządziá polityk polski
Zadanie 24. (0-3 pkt.)
Na podstawie planu miasta àodzi okreĞl trzy wyznania religijne jej mieszkaĔców w XIX wieku.
G. Szelągowska, K. Szelągowska, Dzieje nowoĪytne i najnowsze 1815-1939, t IV, Warszawa 1999, s. 101.
1. ...
2. ...
3. ...
Zadanie 25. (0-3 pkt.)
Na podstawie poniĪszego tekstu wskaĪ trzy róĪnice w poáoĪeniu ludnoĞci polskiej pod zaborami.
We wszystkich zaborach zaznaczyá siĊ wzrost demograficzny mocno przewyĪszający Ğrednią europejską. W drugiej poáowie stulecia ludnoĞü zaboru pruskiego wzrosáa o 60%, Galicji – 85%, Królestwa Kongresowego zaĞ – o 160%. Wymowne byáy teĪ róĪnice materialne i kulturowe pomiĊdzy tymi trzema regionami. Zabór pruski charakteryzowaá siĊ nowoczesnym rolnictwem oraz przemysáem lekkim, wskaĨnik analfabetyzmu zaĞ zmniejszyá siĊ tam w latach 1870-1901 z 30% do 1%. W zacofanej Galicji i w królestwie Kongresowym, przechodzącym w tym czasie przez stadium rewolucji przemysáowej, analogiczny spadek wyniósá odpowiednio z 80% do 56% i z 80% do 65%. Galicja mogáa przynajmniej poszczyciü siĊ rosnącą liczba studentów, którzy stanowili 22% ogóáu studentów caáej Austrii [...]
P. S. Wandycz, Cena wolnoĞci, Kraków 1995, s. 270.
1. ...
...
2. ...
...
3. ...
...
Zadanie 26. (0-4 pkt.)
Oznacz literą P (prawda) zdanie prawdziwe, literą F (faász) zdanie faászywe.
Odpowiednią literĊ wpisz do tabeli.
1 Wáadysáaw Grabski byá autorem reformy walutowej w 1925
roku, której symbolem byáo wprowadzenie silnego záotego. ...
2. Trzykrotny premier Wincenty Witos w parlamencie
II Rzeczypospolitej byá reprezentantem SDKPiL. ...
3.
Pierwszym prezydentem odrodzonej Rzeczypospolitej
wybranym w 1922 roku w gáosowaniu powszechnym byá
Stanisáaw Wojciechowski. ...
4. Józef Piásudski jako Naczelnik PaĔstwa dowodziá wojskami
w okresie najazdu bolszewickiego na PolskĊ w 1920 roku. ...
Zadanie 27. (0-2 pkt.)
Uporządkuj, przestrzegając chronologii, ogáoszenie poniĪej podanych aktów prawnych z okresu II Rzeczypospolitej. Przy dokumentach wpisz liczby od 1 do 4.
A. (...) Konstytucja kwietniowa,
B. (...) Dekret o najwyĪszej wáadzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej, C. (...) Nowela sierpniowa,
D. (...) Konstytucja marcowa.
Zadanie 28. (0-13 pkt.)
Na podstawie poniĪszych Ĩródeá historycznych rozwiąĪ zadania od A - F ħródáo A
S. Bronsztejn, LudnoĞü Īydowska w Polsce..., Warszawa 1963, s. 189.
ħródáo B
S. Bronsztejn, LudnoĞü Īydowska w Polsce..., Warszawa 1963, s. 113.
A. Podaj, na podstawie Ĩródáa A, w której czĊĞci Polski w latach 1925 – 1929 najbardziej wzrósá udziaá procentowy uczniów narodowoĞci Īydowskiej.
...
B. Podaj, na podstawie Ĩródáa A, dwie nazwy obszarów II Rzeczypospolitej, w których znajdowaáy siĊ najliczniejsze skupiska ludnoĞci Īydowskiej.
1. ...
2. ...
C. OkreĞl rodzaj:
Ĩródáa A - ...
Ĩródáa B - ...
D. Stosując kryterium wielkoĞci obszaru zamieszkania, na podstawie Ĩródáa B, wymieĔ kolejno piĊü, najliczniejszych narodowoĞci II Rzeczypospolitej.
1. ...
2. ...
3. ...
4. ...
5. ...
E. Na mapie (Ĩródáo B) nie umieszczono mniejszoĞci Īydowskiej, poniewaĪ
a) Īyáa w rozproszeniu gáównie w miastach.
b) byáa nieliczna.
c) Īyáa przede wszystkim na wsi.
d) nie stanowiáa mniejszoĞci.
F. Podaj trzy argumenty, wyjaĞniające Ĩródáa mozaiki narodowoĞciowej spoáeczeĔstwa II Rzeczypospolitej.
1. ...
...
2. ...
...
3. ...
...
Zadanie 29. (0-3 pkt.)
Na podstawie poniĪej przedstawionego zdjĊcia uczestników konferencji w Poczdamie rozwiąĪ zadania od A do C.
Najnowsza historia Ğwiata, pod red. A. Patka, J. Rydla, J. J. WĊca, Kraków 1997, s. 384.
A. Podaj trzy nazwiska przywódców Wielkiej Trójki.
1. ...
2. ...
3. ...
B. WyjaĞnij, w jaki sposób zdjĊcie ilustruje hierarchiczną zaleĪnoĞü pomiĊdzy dwoma politykami reprezentującymi Związek Radziecki. MoĪesz uwzglĊdniü ich funkcje w paĔstwie.
...
...
...
C. Podaj nazwisko polityka brytyjskiego, którego podczas obrad konferencji w Poczdamie zastąpiá nowo wybrany premier.
...
Zadanie 30. (0-1 pkt.)
WskaĪ nazwisko polskiego laureata literackiej Nagrody Nobla, którego dzieáo pt. Zniewolony umysá jest krytyką postaw w okresie socrealizmu:
A. Wáadysáaw Reymont, B. Henryk Sienkiewicz, C. Wisáawa Szymborska,
Zadanie 31. (0-1 pkt.)
Na podstawie wypowiedzi premiera Józefa Cyrankiewicz z czerwca 1956 roku, sformuáuj wniosek o stosunku wáadzy do spoáeczeĔstwa w okresie PRL.
KaĪdy prowokator czy szaleniec, który odwaĪy siĊ podnieĞü rĊkĊ przeciw wáadzy ludowej, niech bĊdzie pewny, Īe mu tĊ rĊkĊ wáadza ludowa odrąbie.
Wiek XX w Ĩródáach..., oprac. M. SobaĔska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1998, s. 398.
...
...
....
Zadanie 32. (0-1 pkt.)
Uzasadnij, Īe zjawisko Jesieni Ludów, które zmieniáo oblicze Europy narodziáo siĊ w Polsce.
...
...
Zadanie 33. (0-5 pkt.)
Sformuáuj, przywoáując po jednym argumencie, uzasadnienie powodu do dumy wspóáczesnych Polaków z osiągniĊü i postaw kaĪdej z przestawionych postaci.
Gazeta Wyborcza, nr 219, 17 kwietnia 2004, s. 1.
1. ...
...
2. ...
...
3. ...
...
4. ...
...
5. ...
...
