Na zajęcia 31/03 i 01/04 proszę przygotować następujące zagadnienia: 1. Sprawy małżeńskie 2. Stosunki między rodzicami a dzieckiem 3. Przysposobienie. 4. Opieka i kuratela. 5. Obowiązki alimentacyjne.

Na zajęcia 31/03 i 01/04 proszę przygotować następujące zagadnienia:

1. Sprawy małżeńskie

2. Stosunki między rodzicami a dzieckiem 3. Przysposobienie.

4. Opieka i kuratela.

5. Obowiązki alimentacyjne.

PPM –Forma i pełnomocnictwo, przedawnienie – materiały uzupełniające Opracowano na podstawie:

Prawo spółek handlowych. Tom 2 System Prawa Handlowego prof. dr hab. Stanisław Włodyka

Rok 2012

Wydanie 2

W myśl art. 25 ust. 1 „forma czynności prawnej podlega prawu właściwemu dla tej czynności (zd. 1). Wystarczy jednak zachowanie formy przewidzianej przez prawo państwa, w którym czynność zostaje dokonana (zd. 2). Jeżeli umowę zawierają osoby przebywające w chwili złożenia oświadczeń woli w różnych państwach, wystarczy wówczas zachowanie formy przewidzianej dla tej czynności przez prawo jednego z tych państw” (zd. 3). Według art. 25 ust. 2 PrPrywM „przepisu ust. 1 zdanie drugie i trzecie nie stosuje się do rozporządzeń dotyczących nieruchomości oraz do czynności prawnych, których przedmiotem jest powstanie, łączenie, podział, przekształcenie lub ustanie osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej”. Zgodnie z art. 25 ust. 3 PrPrywM „jeżeli czynności prawnej dokonał przedstawiciel, w razie stosowania przepisu ust. 1 zdanie drugie i trzecie, bierze się pod uwagę okoliczności dotyczące przedstawiciela”.

Przepis art. 25 ust. 1 PrPrywM ustanawia – po pierwsze – podstawową normę kolizyjną miarodajną dla formy, w myśl której forma czynności prawnej podlega prawu dla tej

czynności właściwemu (właściwość legiscausae) oraz – po drugie – dwie normy subsydiarne:

pierwsza wykorzystuje łącznik miejsca dokonania czynności prawnej (właściwość legis loci actus), druga zaś, obejmująca sytuacje, gdy strony zawierające umowę przebywają w chwili złożenia oświadczeń woli w różnych państwach, stanowi, że w takich przypadkach wystarczy dopełnienie wymagań przewidzianych przez prawo jednego z wchodzących w grę państw.

Pierwszą normę subsydiarną ustanawia art. 25 ust. 1 zd. 2, drugą zaś art. 25 ust. 1 zd. 3 PrPrywM.

O subsydiarnym charakterze norm z art. 25 ust. 1 zd. 2 i 3 PrPrywM przesądza występujące w tekście tego przepisu słowo „wystarczy”. Ma to znaczenie przy poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, jakie prawo decyduje o sankcji niezachowania wymagań co do formy,

przewidzianych zarówno w prawie wskazanym przez normę podstawową, jak i w prawach

wskazanych przez normy subsydiarne. Odpowiedź na to pytanie jest oczywista bez względu

na to, jaką sankcję niezachowania wymagań co do formy przewiduje prawo wskazane przez

normy subsydiarne, skutki niezachowania formy należy bowiem oceniać według prawa wskazanego przez normę podstawową

. O skutkach tych decyduje zatem – zgodnie z art. 25 ust. 1 zd. 1 PrPrywM – prawo właściwe dla danej czynności prawnej (lex causae).

We wskazany wyżej sposób należy postępować nie tylko wtedy, gdy prawo wskazane przez normę podstawową przewiduje rygor surowszy niż prawo wskazane przez normę

subsydiarną, lecz również w sytuacji odwrotnej – gdy sankcja przewidziana przez legem causae jest łagodniejsza. Dotyczy to np. sytuacji gdy dochodzi do zderzenia się w odniesieniu do tej samej czynności prawnej formy adprobationem lub formy ad eventum z formą

adsolemnitatem.

Obie normy subsydiarne z art. 25 ust. 1 zd. 2 i 3 PrPrywM uzupełniają się. Norma

przewidująca właściwość legis loci actus jest bezużyteczna w odniesieniu do sytuacji, gdy zawarcie umowy następuje inter absentes, a strony w czasie jej zawarcia znajdują się w różnych państwach

. W przypadkach tych nie jest bowiem możliwe ustalenie rzeczywistego miejsca zawarcia umowy, a miejsce ustalone przy zastosowaniu wskazówek mieszczących się w prawie krajowym (własnym lub obcym) nie nadaje się do wykorzystania przy

stosowaniu normy kolizyjnej posługującej się łącznikiem miejsca dokonania czynności prawnej. Takie sztuczne miejsce zawarcia umowy nie może spełniać roli łącznika normy kolizyjnej. Chodzi tu np. o miejsce zawarcia umowy ustalone na podstawie art. 70 § 2 KC

.

Przypadki zawarcia umowy inter absentes obejmuje druga norma subsydiarna (art. 25 ust. 1 zd. 3 PrPrywM). Zgodnie z nią – w sytuacji gdy osoby składające oświadczenia woli

przebywają w różnych państwach – wystarczy zachowanie formy przewidzianej przez prawo jednego (któregokolwiek) z tych państw.

Trzeba jednak pamiętać, że do norm subsydiarnych w celu poszukiwania prawa właściwego dla formy można sięgać dopiero wtedy, gdy nie zachowano wymagań przewidzianych przez prawo, któremu czynność prawna podlega.

Z kolei właściwość prawa wskazanego przez normę subsydiarną jest uzależniona od tego, czy przy dokonaniu czynności prawnej zachowano w zakresie formy wymagania wynikające z tego prawa

. Lex loci actus można więc stosować gdy przy dokonaniu czynności prawnej zachowano wymagania w zakresie formy przewidziane w prawie miejsca jej dokonania. Z kolei prawo miejsca przebywania stron w chwili złożenia oświadczeń woli – w sytuacji zawarcia umowy inter absentes – można stosować wtedy, gdy zostały dopełnione wymagania

1

Ar. 70 kc [Chwila i miejsce zawarcia umowy]

§ 1. W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w chwili otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane - w chwili przystąpienia przez drugą stronę do wykonania umowy.

§ 2. W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w miejscu otrzymania przez

składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę

oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane albo oferta jest składana w postaci

elektronicznej - w miejscu zamieszkania albo w siedzibie składającego ofertę w chwili

zawarcia umowy.

w zakresie formy choćby przez jedno z tych praw.

Wymagania co do formy należy uważać za dopełnione również wtedy, gdy prawo stosowane do oceny formy nie przewiduje żadnych wymagań w zakresie formy danej (ocenianej) czynności prawnej

. Czynność prawna jest w opisywanej sytuacji z punktu widzenia wymagań dotyczących formy ważna, choćby przy jej dokonaniu nie dopełniono wymagań przewidzianych w prawie dla niej właściwym i były to wymagania pod rygorem nieważności.

Na szczególną uwagę w rozważanym kontekście zasługuje art. 25 ust. 2 PrPrywM

. Wyłącza on stosowanie art. 25 ust. 1 zd. 2 i 3 (czyli obu norm subsydiarnych) w stosunku do

rozporządzeń dotyczących nieruchomości oraz czynności prawnych, których przedmiotem jest powstanie, połączenie, podział, przekształcenie lub ustanie osoby prawnej. Forma tych czynności prawnych podlega więc wyłącznie właściwości legis causae (czyli prawu, któremu one podlegają). Prowadzi to, przy uwzględnieniu art. 41 PrPrywM, do poddania formy czynności prawnych rozporządzających dotyczących nieruchomości prawu miejsca położenia nieruchomości (legis rei sitae) oraz przy uwzględnieniu art. 17 ust. 1 i 2 PrPrywM formy czynności wymienionych w art. 25 ust. 2 – statutowi personalnemu osoby prawnej (ułomnej osoby prawnej).

Powstanie, połączenie, podział, przekształcenie lub ustanie osoby prawnej należą do zakresu zastosowania statutu personalnego osoby prawnej. Według jego postanowień należy ustalać materialnoprawne przesłanki ważności i skuteczności aktów prowadzących do tego rodzaju skutków prawnych. Dotyczy to także aktów będących czynnościami prawnymi.

Potwierdzenie tego znajdujemy w art. 17 ust. 3 pkt 2 PrPrywM.

Forma czynności prawnych, o których mowa, na podstawie art. 25 ust. 1 zd. 1, przy zastosowaniu art. 17 ust. 3 pkt 2 PrPrywM podlega zatem statutowi personalnemu osoby prawnej (lub ułomnej osoby prawnej). Statut personalny osoby prawnej (lub ułomnej osoby prawnej) wyznaczają zaś normy kolizyjne z art. 17 ust. 1 i 2 PrPrywM.

Z art. 25 ust. 2 PrPrywM wynika norma kolizyjna zupełna. Obejmuje ona rozporządzenia dotyczące zarówno nieruchomości położonych w Polsce, jak i za granicą oraz wymienione w tym przepisie czynności gdziekolwiek dokonane i dotyczące zarówno własnych, jak i obcych osób prawnych.

Od kwestii formy należy oddzielić kwestię wpisu do rejestru. Często wpis do rejestru odgrywa istotną rolą przy powstaniu lub ustaniu osoby prawnej.

Materialnoprawne skutki wpisu do rejestru objęte są zakresem zastosowania statutu

personalnego osoby prawnej, z kolei zasady prowadzenia rejestru określa prawo państwa, w którym rejestr jest prowadzony (lex fori processualis).

Współcześnie przeważa stanowisko, że wymaganie zachowania formy aktu notarialnego, wynikające z prawa polskiego, może być dopełnione za granicą, w państwach, w których istnieje notariat podobny do notariatu polskiego (przesłanka ta jest spełniona w kręgu tzw.

notariatu łacińskiego). W ramach tzw. substytucji formy dopuszcza się dopełnienie wymagań

formalnych w innym państwie, jeśli spełnione są przesłanki ekwiwalentności formy

.

V. Szczególne unormowania formy

Autor: J. Pazdan § 22; M. Wojewoda § 21; Ł. Żarnowiec § 23-25

Prawo Prywatne Międzynarodowe System Prawa Prywatnego t. 20A prof. dr hab. Maksymilian Pazdan 2014

W PrPrywM z 2011 r., poza ogólną regulacją formy w art. 25, znajdują się przepisy regulujące prawo właściwe dla formy niektórych czynności prawnych:

1) w myśl art. 40 PrPrywM z 2011 r., forma umowy o arbitraż (zapisu na sąd polubowny) podlega prawu państwa miejsca arbitrażu; wystarczy jednak zachowanie formy przewidzianej przez prawo państwa, któremu umowa o arbitraż – zgodnie z art. 39 PrPrywM z 2011 r. – podlega;

2) forma zawarcia małżeństwa – zgodnie z art. 49 ust. 1 PrPrywM z 2011 r. – podlega prawu państwa, w którym ono jest zawierane (właściwość legis loci celebrationis matrimonii); jeżeli małżeństwo zawierane jest poza granicami Polski, wystarczy zachowanie formy wymaganej przez prawo ojczyste obojga małżonków albo przez wspólne prawo miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu małżonków z chwili zawarcia małżeństwa (art. 49 ust. 2);

3) zgodnie z art. 50 PrPrywM z 2011 r., o skutkach braku możności oraz niezachowania formy zawarcia małżeństwa rozstrzyga odpowiednio prawo wskazane przez normy z art. 48 (norma ta poddaje ocenę możności zawarcia małżeństwa w stosunku do każdej ze stron jej prawu ojczystemu z chwili zawarcia małżeństwa) i art. 49;

4) w art. 66 ust. 1 PrPrywM z 2011 r. znalazła się informacja, że prawo właściwe dla formy testamentu i jego odwołania określa konwencja haska dotycząca formy rozrządzeń

testamentowych z 1961 r., a w art. 66 ust. 2 PrPrywM z 2011 r. nakazano postanowienia tej konwencji stosować odpowiednio do formy innych niż testamenty rozrządzeń na wypadek śmierci (w szczególności więc do formy umów o dziedziczenie).

W wielu bilateralnych konwencjach, o których była mowa wyżej, poza ogólną regulacją właściwości prawa dla formy czynności prawnych napotkać można również normy

regulujące odrębnie właściwość prawa dla formy wybranych rodzajów czynności prawnych.

Szczególna kolizyjnoprawna regulacja formy znajduje się w prawie wekslowym i czekowym.

Zgodnie z art. 78 PrWeksl i art. 64 PrCzek, formę oświadczenia wekslowego lub czekowego

ocenia się według prawa państwa, w którym oświadczenie zostało podpisane. Jeżeli jednak

oświadczenie wekslowe i czekowe, nieważne z punktu widzenia wymagań prawa miejsca

podpisania, odpowiada prawu kraju, w którym zostało podpisane późniejsze oświadczenie,

ważności późniejszego oświadczenia nie uchybia okoliczność, że forma wcześniejszego

oświadczenia była nieprawidłowa.

Zobowiązania wekslowe lub czekowe zaciągnięte za granicą przez obywatela polskiego są ważne w Polsce w stosunku do innego obywatela polskiego także wówczas, jeżeli zostały zaciągnięte z zachowaniem formy przewidzianej przez prawo polskie.

W myśl art. 83 PrWeksl i art. 68 PrCzek, formę (i terminy) protestu, tudzież formę innych czynności potrzebnych do wykonania lub do zachowania praw wekslowych (praw

czekowych) ocenia się według prawa państwa, w którym protest ma być dokonany lub czynność przedsięwzięta.

5. Pełnomocnictwo

Prawo Prywatne Międzynarodowe System Prawa

Prywatnego t. 20A prof. dr hab. Maksymilian Pazdan 2014

Autor: J. Pazdan § 27; Ł. Żarnowiec § 26 35

1. W ustawie – Prawo prywatne międzynarodowe z 1965 r. brak było przepisu wskazującego prawo właściwe dla pełnomocnictwa, w tym także dla prokury.

Odpowiednich rozwiązań poszukiwała więc doktryna

. Lukę tę usunął art. 23

Wyznacza on tzw. statut pełnomocnictwa. Od tego statutu należy odróżnić statut stosunku podstawowego (czyli prawa właściwego dla stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa) oraz statut miarodajny dla czynności prawnej dokonanej przez pełnomocnika i wynikającego z niej stosunku prawnego (statut czynności prawnej wykonawczej).

W praktyce obrotu udzielenie pełnomocnictwa dość często wyprzedza powstanie stosunku podstawowego tegoż pełnomocnictwa. Rzadko kiedy osoba trzecia, z którą pełnomocnik dokonuje czynności prawnej, zna nie tylko treść, ale nawet jedynie rodzaj (charakter) stosunku podstawowego. Wobec osoby trzeciej pełnomocnik legitymuje się zwykle dokumentem pełnomocnictwa, w którym nie jest ujawniony stosunek podstawowy.

Jeżeli nawet istnieje stosunek podstawowy pełnomocnictwa, pełnomocnik oraz osoba trzecia, z którą pełnomocnik zawiera umowę lub której składa oświadczenie woli, mogą mieć

(usprawiedliwiony) interes, by pełnomocnictwo podlegało innemu prawu niż prawo właściwe dla stosunku podstawowego.

Na rzecz kolizyjnoprawnej samodzielności pełnomocnictwa przemawia też fakt wyraźnego

wyłączenia kompetencji przedstawiciela do działania wobec osoby trzeciej w imieniu osoby

reprezentowanej z zakresu zastosowania rozporządzenia Rzym I.

Ustalony na podstawie norm z art. 23 PrPrywM statut pełnomocnictwa obejmuje w szczególności ocenę udzielenia pełnomocnictwa (z wyjątkiem zdolności wymaganej po stronie mocodawcy i formy, w jakiej pełnomocnictwa powinno być udzielone).

3. Zdolność mocodawcy do udzielenia pełnomocnictwa podlega jego statutowi personalnemu (art. 11 ust. 1 i 2, art. 17 ust. 1 i 2 PrPrywM).

Jednakże o tym, czy pełnomocnictwo może być udzielone osobie ograniczonej w zdolności do czynności prawnych, rozstrzyga statut pełnomocnictwa. O zdolności pełnomocnika (czy ma on pełną, czy ograniczoną zdolność do czynności prawnych) decyduje jego statut personalny (art. 11 ust. 1 PrPrywM).

38

4. Forma pełnomocnictwa podlega prawu wskazanemu przez normy z art. 25 ust. 1 zd. 1 i 2 PrPrywM. Jest ona wyłączona z zakresu zastosowania zarówno statutu stosunku

stanowiącego podstawę pełnomocnictwa (jeżeli taki istnieje), jak i statutu czynności prawnej wykonawczej. Przepis art. 99 § 1 KC

może być stosowany tylko w razie właściwości do oceny formy pełnomocnictwa prawa polskiego. Nie można mu przypisywać bezpośrednich skutków kolizyjnoprawnych.

W myśl art. 25 ust. 1 zd. 1 PrPrywM do oceny formy pełnomocnictwa stosować należy prawo państwa, któremu podlega pełnomocnictwo (statut pełnomocnictwa), czyli prawo wskazane przez art. 23 PrPrywM.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 zd. 2 PrPrywM wystarczy jednak – przy udzielaniu pełnomocnictwa – zachowanie wymagań w zakresie formy dla udzielenia pełnomocnictwa przewidzianych przez prawo państwa, w którym pełnomocnictwa udzielono (właściwość legiloci actus), a więc prawo państwa, na którego obszarze miało miejsce zachowanie mocodawcy wyrażające wolę udzielenia pełnomocnictwa.

Nie ma podstaw do wyłączenia zastosowania art. 25 ust. 1 zd. 2 PrPrywM w razie udzielenia za granicą pełnomocnictwa do zawarcia umowy spółki w Polsce, jeśli nawet ma to być spółka handlowa prawa polskiego. Do ważności takiego pełnomocnictwa wystarczy dopełnienie wymagań w zakresie formy przewidzianych w prawie państwa miejsca udzielenia

pełnomocnictwa

. 39

5. Jeżeli pełnomocnictwo zostało oparte na stosunku podstawowym (umowie zlecenia, umowie o pracę itp.), zachodzi konieczność starannego rozgraniczenia pola działania stanu pełnomocnictwa i statutu stosunku podstawowego. W roli obu statutów niekoniecznie przecież musi występować prawo tego samego państwa.

Prawo Prywatne Międzynarodowe System Prawa Prywatnego

2

Art. 99 kc [Forma]

§ 1. Jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie.

§ 2. Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie.

t. 20A prof. dr hab. Maksymilian Pazdan 2014

Art. 26 Przedawnienie Autor J. Zrałek

Pisząc o łączniku normy kolizyjnej, trzeba pamiętać, iż dokonuje się uproszczenia polegającego na tym, że opis zdarzeń decydujących o dojściu do głosu konkretnej normy kolizyjnej określa się tym samym wyrażeniem, co fakt wypełniający cechy tego opisu

. Jednocześnie należy zaznaczyć, że łącznikiem nie jest prawo, lecz czynnik wskazujący na system prawny

.

Okoliczności określające prawo właściwe dla dawności utratczej sprecyzowane są w normach kolizyjnych opisujących prawo właściwe dla roszczeń ulegających przedawnieniu lub

wygaśnięciu. Normy z art. 26 i 27 PrPrywM z 2011 r. – mimo swojej samodzielności – sięgają do innych norm kolizyjnych, w związku z czym nie istnieje samoistny łącznik określający statut przedawnienia i dawności utratczej. Nie ulega natomiast wątpliwości, że należy wyznaczyć samodzielny zakres norm kolizyjnych z art. 26 i 27 PrPrywM z 2011 r. Realizacja tego zadania wymaga dokonania zabiegów kwalifikacyjnych. Przy konstruowaniu treści norm kolizyjnych nie da się uniknąć korzystania z wyrażeń mających prawne zabarwienie

. Jednocześnie zadaniem norm kolizyjnych nie jest ocena prawna konkretnych stosunków życiowych, lecz wskazanie systemu, który prawnie scharakteryzuje określony stan faktyczny

. Przyporządkowanie stanu faktycznego do zakresu normy kolizyjnej jest więc zabiegiem tymczasowym. Na tym etapie nie wiadomo nawet, czy stan faktyczny jest stanem prawnym, bowiem kwestię tę rozstrzygną dopiero przepisy prawa właściwego. W tym tkwi nieusuwalna sprzeczność zabiegów kwalifikacyjnych:

trzeba dokonać prawnego przyporządkowania sytuacji życiowej po to, aby dowiedzieć się, czy jest ona sytuacją prawną.

Ta sprzeczność jest źródłem dyskusji na temat metod, jakie powinny znaleźć zastosowanie przy wykładni wyrażeń użytych w treści norm kolizyjnych. W polskiej literaturze – pomimo szacunku, jakim darzy się koncepcję kwalifikacji autonomicznej E.Rabla – przeważa koncepcja

kwalifikacji funkcjonalnej (inaczej kwalifikacji według kolizyjnej legis fori)

. Sędziemu zawsze łatwiej jest obracać się w świecie pojęć własnego systemu prawnego, nawet przy uwzględnieniu specyfiki prawa prywatnego międzynarodowego

. Jednocześnie ten sposób wykładni nie zamyka drogi do interpretacji wykraczającej poza schematy własnego prawa. Umożliwia to uporanie się z kwalifikacją zdarzeń, które nie są znane własnemu systemowi prawnemu oraz dopasowanie wykładni norm kolizyjnych do specyficznych potrzeb obrotu międzynarodowego. Temu zadaniu nie może natomiast sprostać kwalifikacja według merytorycznej legis fori. Kwalifikacja według kolizyjnej legis fori nie stanowi przejawu forsowania własnego systemu prawnego do oceny zdarzeń z elementem międzynarodowym. Skorzystanie z pomocy własnych schematów prawnych służy wyłącznie wskazaniu prawa, które oceni dany stan faktyczny

.

W przeciwieństwie do PrPrywM z 1965 r., norma dotycząca przedawnienia nie obejmuje swoim

zakresem innych instytucji dawności, które wpływają na istnienie lub możliwość dochodzenia

roszczeń i wykonywania innych uprawnień

. W obecnej ustawie innym instytucjom dawności

poświęcony został art. 27. Nakazuje on odpowiednie (z uwzględnieniem specyfiki danych

terminów) stosowanie do innych instytucji związanych z upływem czasu normy z art. 26

PrPrywM z 2011 r. Także więc w przypadku pozostałych terminów dawności utratczej sięga się

do legis causae.

Brzmienie art. 27 jest nieco mylące, sugeruje bowiem, że przepis ten odnosi się do wszystkich instytucji dawności (szczególnie gdy porówna się redakcję polskiej normy z normami

dotyczącymi dawności utratczej w rozporządzeniach Rzym I i Rzym II). Taki wniosek nie jest jednak poprawny. Dawność nabywcza – w tym w szczególności zasiedzenie i przemilczenie – nie są objęte działaniem normy z art. 27 PrPrywM z 2011 r.

Normy z art. 26 i 27 PrPrywM z 2011 r. nie obejmują prawnorzeczowych skutków dawności. Pomimo że w wybranych

systemach krajowych przedawnienie może skutkować nabyciem prawa rzeczowego (np. w wyniku przedawnienia roszczenia windykacyjnego poprzedniego właściciela), zasiedzenie i instytucje do niego zbliżone objęte są zakresem art. 41 ust. 2 PrPrywM z 2011 r.

Na tym nie kończą się jednak kłopoty z wykładnią art. 26 i 27 PrPrywM z 2011 r. Często bowiem terminy ograniczające możliwość korzystania z konkretnych uprawnień mają w prawie właściwym charakter procesowy. Stan taki pojawi się w dwóch przypadkach:

1) przedawnienie jest w prawie właściwym traktowane jako instytucja prawa materialnego, niemniej jednak obok terminów przedawnienia i terminów zawitych w systemie tym występują również terminy procesowe ograniczające w czasie możliwość dochodzenia roszczenia lub 2) przedawnienie jest w prawie właściwym traktowane jako instytucja prawa procesowego (większość państw systemu common law).

Przedawnienie w rozporządzeniu Rzym I i Rzym II

Osobno uregulowane zostało przedawnienie w wiążących Polskę rozporządzeniach

Parlamentu Europejskiego. Zgodnie z art. 12 rozporządzenia Rzym I, przedawnienie oraz utrata praw wynikająca z upływu terminów mieszczą się w zakresie prawa właściwego dla zobowiązań umownych

. Nieco odmiennie zredagowano tę kwestię w art. 15 rozporządzenia Rzym II, w którym prawu właściwemu dla zobowiązań pozaumownych poddano przedawnienie i terminy zawite w tym początek, przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia lub terminu zawitego.

Oznacza to, że w obu rozporządzeniach przedawnienie i inne terminy dawności utratczej stanowią element statutu podstawowego.

Normy zawarte w rozporządzeniach nie pozostawiają wątpliwości co do tego, że ich działanie odnosi się wyłącznie do terminów dawności utratczej. W przypadku art. 12 rozporządzenia Rzym I oczywistym jest, że nie obejmuje on zakresem swojego działania terminów, po upływie których dochodzi do nabycia praw rzeczowych. Takie terminy objęte są działaniem statutu rzeczowego

. Z kolei w przypadku rozporządzenia Rzym II sam przedmiot regulacji tego aktu wyklucza terminy dawności nabywczej.

W rozporządzeniu Rzym II posłużono się odmiennym niż w rozporządzeniu Rzym I opisem

zakresu działania statutu podstawowego, jeżeli chodzi o dawność utratczą

. Prawodawca

europejski odwołał się w art. 15 rozporządzenia Rzym II bezpośrednio do pojęcia terminów

zawitych, a nie ujmował tej instytucji z perspektywy ewentualnych skutków prawnych, jakie

ona wywołuje (utrata prawa wynikająca z upływu terminów). Dodatkowo wymieniono

przykładowe zagadnienia, które mają zostać poddane ocenie prawa właściwego. Nie wydaje

się jednak, żeby wskazane różnice redakcyjne prowadzić miały do odmiennych wniosków

merytorycznych. Pomimo nieco odmiennego brzmienia obu przepisów ich zakres jest taki

sam i pokrywa się z zakresem norm z art. 26 i 27 PrPrywM z 2011 r.

Rozporządzenie Rzym I przewiduje w art. 3 możliwość dokonania przez strony wyboru prawa właściwego dla całej umowy, jak również dla jej części

. Oznacza to dopuszczenie w zakresie statutu kontraktowego zarówno wyboru częściowego, jak i wyboru złożonego, zarówno przed zawarciem, jak i po zawarciu umowy

. Zgodnie z utrwalonymi poglądami, wybór następczy może wywierać skutki ex tunc lub ex nunc

. Decydujące znaczenie ma wola stron umowy.

Szanowni Państwo! Bardzo proszę o uważne przeczytanie informacji w załącznikach.

Pozdrawiam dr Agata Jaroszek

wskazówki dotyczące prac dyplomowych