ZYGMUNT CYBULSKI
W PŁY W W ILGOTNOŚCI GLEBY NA M IN ER A LIZA C JĘ AZOTU OBORNIKA
Zespół Chemii Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie
Z agadnienie p rzem ian azotu zn ajdującego się w glebie je s t przed m io tem ciągłych b ad ań [4-8]. O statnio bardzo w nikliw ie om ówili te n problem Ł o g i n o w i K a s z u b i a k [5]. W skazują oni na w y raźn ą k o relację m iędzy czynnikam i m eteorolqgicznym i a łatw o rozpuszczalnym i form am i azotu.
P i a s e c k i n ato m iast [9] b adając dynam ikę p rzem ian azotu w gle bach naw ożonych różnym i naw ozam i stw ierdza, że w ilgotność gleby na ogół nie w p ły n ęła na zm ianę sto su n ku azotu azotanow ego do am onow ego ani też nie spow odow ała zm ian w ogólnej zaw artości azotu. Je d y n ie w k om binacji z obornikiem słom ow ym w iększa w ilgotność w pły n ęła istotn ie na w zrost zaw artości azotu m ineralnego. W k om binacjach z obornikiem ferm en to w an y m bezściółkow ym stw ierdzono nieznacznie w ięcej azotu m i n eraln eg o p rzy niższej w ilgotności.
F r ą c k o w i a k [2], k tó ry na to rfach w dośw iadczeniu łąkow ym b adał w pływ w ilgotności gleby na m ineralizację zaw artego w niej azotu, zw raca uw agę, że n a d m iern a w ilgotność (ponad 90°/o m aksym alnej pojem ności w odnej) w pływ a u jem n ie na te n proces, a w szczególności na n itry fik ację.
K r z y w y [4] badając glebę inkub o w an ą w różnych te m p e ra tu ra c h ustalił, że dłuższa susza w pły w a ham u jąco na w y tw a rz an ie się m in e ra l n ych fo rm azotu, zwłaszcza w piasku w yd m nadm orskich.
W św ietle przed staw iony ch p rac postanow iono zbadać w p ływ w ilg ot ności na m in eralizację azotu w glebach lekkich, naw ożonych obornikiem o różnych ilościach ściółki. Do dośw iadczeń w zięto glebę po w ietrznie suchą oraz o w ilgotności rów nej 20 i 60% m ak sy m aln ej pojem ności w odnej.
BADANIA WŁASNE
Glebę do dośw iadczeń pobrano w okolicy K oszalina. Był to piasek luź n y (tab. 1), którego m ak sy m alna pojem ność w odna w ynosiła 27%.
T a b e l a 1 C h arakterystyka g le b y u ż y t e j do dośw iadczeń
C h a r a c t e r is t ic s o f s o i l used i n th o experim ent
P ro cen t c z ą s te k o ś r e d n ic y w mm
Per cen t o f p a r t i c l e s o f nun in d ia pH N ogółem T o ta l W
1 ,0 0 1 , 0 - 0 ,1 0 ,1 - 0 ,0 5 0, 0 5 - 0 ,0 1 0 ,0 1 H20 KCl %
- 7 5 ,5 1 4 ,5 6 ,0 4 ,0 6 ,4 5 ,5 0 ,0 9 6
Do bad ań użyto świeżego obornika bezściółkow ego oraz dw a rodzaje obornika zaw ierającego ściółkę. Przygotow ano je sztucznie, zakładając, że jed n a sztu ka bydła w ydala w ciągu doby 20 kg k a łu i 10 kg moczu. Na tak ą ilość w zięto w pierw szej kom binacji 2 kg, w drug iej 8 kg słomy. W te n sposób rozporządzano trzem a obornikam i: pierw szy był m ieszaniną k ału i moczu w podanym w yżej stosunku, d ru gi i trzeci zaw ierały w sw ym składzie jeszcze słom ę (2 lub 8 kg). Słom ę pocięto na sieczkę długości
1-2 cm.
Z analiz w ynika, że mocz zaw ierał 0,67, kał 0,329, a słom a 0,62% azotu ogółem.
Rozkład naw ozu w glebie badano w 600-m ilim etrow ych zlew kach, do któ ry c h w prow adzono 480 g suchej m asy gleby zm ieszanej z 20 g odpo w iedniego obornika. Stosow ano glebę p ow ietrznie suchą oraz o w ilgotności 20 i 80% m aksym alnej pojem ności w odnej. U bytek w ilgoci uzupełniano wodą desty low an ą co 3 dni do stałego ciężaru. T ak zap ro jektow ane do św iadczenie składało się z czterech serii (seria k o n tro ln a i trz y rodzaje obornika), z k tó ry c h każda m iała 3 kom binacje: suszę oraz 20 i 80% m a k sym alnej pojem ności w odnej. K ażda kom binacja obejm ow ała 36 zlewek. W całym okresie in k u b acji u trzy m y w an o te m p e ra tu rę 16 + 2°C.
W celu przeprow adzenia analiz likw idow ano po 3 zlew ki z każdej kom binacji. P ierw sze analizy przeprow adzono po 5 dniach inkubacji, a jed e naście n astęp n y ch w odstępach tygodniow ych. Z aw artość trzech zlew ek danej kom binacji naw ozow ej m ieszano dokładnie w jed n y m p o jem n ik u
i przecierano przez sita o
0
4 m m. Pozostałość na sicie odrzucano, a z gleby przesian ej po ponow nym w ym ieszaniu pobierano 100-gram ow e próbki do analiz, k tó re w ykonano w trzech pow tórzeniach. Z p rzesianej gleby pobierano rów nież po 3 pró b ki do oznaczenia wilgoci. Z aw artość w ody
w p o b ran y ch p ró bk ach glebow ych oznaczano w suszarce w te m p e ra tu rz e 105°C w ciągu 24 godzin. Ogólną zaw artość azotu oznaczano m etodą K je l- dahla, prow adząc spalanie w obec m ieszaniny selenow ej. A zot am onow y oznaczano m etodą O l s e n a w m o dyfikacji R ichardsona [8], azotanow y zaś — w pozostałości w kolbie po oznaczeniu azotu am onow ego m etodą r e d u k c y jn ą stopem D e w a r d a [8]. Sum ę azotu azotanow ego i am onow ego p rzy ję to uw ażać za azot p rzy sw aja ln y nieorganiczny. C ałkow itą pojem ność w odną oznaczano w cy lin d rach K opecky’ego. pH m ierzono za pom ocą po
te n c jo m e tru „R idan ” .
WYNIKI DOŚWIADCZEŃ
W glebie naw ożonej (tab. 2) w zasadzie zaw artość azotu m in eraln ego spada przez cały okres badań: gw ałtow nie przez ok. 3 tygodnie, po czym znacznie w olniej. N ajm n iejszy spadek zaznaczył się w glebie pow ietrzn ie suchej, a najw iększy p rzy w ilgotności odpow iadającej 80% m aksym aln ej pojem ności w odnej. W pierw szym okresie gleba o tej w ilgotności w y k azu je n ajw iększą ilość azotu m ineralnego. M niej w ięcej po 4 tygodniach zaznacza się jed n a k w y raźn ie u je m n y w pływ ta k znacznej w ilgotności gleby za rów no na n itry fik a c ję ja k na am onifikację.
T a b e l a 2 Przemiany a z o tu w g le b ie bez dodatku obornika
N itr o g e n tr a n s fo r m a tio n s i n s o i l w ith o u t dung a d d itio n .
W ilgotn ość g le b y S o i l hu m idity Forma a zo tu N itr o g e n form Zawartość N w g le b ie w mg na 100 g su ch ej masy g le b y po in k u b a c ji tr w a ją c e j w dobach: N c o n te n t in s o i l i n mg p er 100 g o f dry m atter o f s o i l a f t e r in c u b a tio n days: 5 12 19 26 33 40 47 54 61 68 75 82 P o v â e tr z n ie sucha A ir -d r y N - KO" N - NH+ 5 ,1 3 5 ,1 5 4 ,3 4 3 ,9 8 3 ,9 3 2 ,8 8 2 ,3 7 1 ,9 9 1 ,8 2 1 ,6 8 2 ,4 6 1 ,1 2 1 .4 6 1 .4 6 1 ,8 9 1 ,2 0 1 ,7 2 1 ,8 4 0 ,4 0 1 ,2 8 0 ,9 1 1 ,9 8 0 ,1 9 0 ,6 2 2<2/o maksymalnej pojem ności wodnej 20fo o f maximal w ater c a p a c ity N - N0" N - nh+ 4 ,4 2 6 ,5 0 3 ,9 1 4 ,5 3 3 ,5 2 3 ,4 6 1 ,8 7 2 ,1 1 0 ,8 9 1 ,9 0 2 ,2 0 1 ,7 0 1 ,0 9 1 ,3 2 1 ,3 0 1 ,8 4 1 ,6 0 1 ,2 0 0 ,8 7 1 ,0 3 0 ,7 2 0 ,9 8 0 ,1 2 0 ,2 5 80% maksymalnej pojem ności wodnej 80^ o f maximal w ater c a p a c ity N - NO" P N - NH+ 5 .9 0 7 .9 0 5 ,4 0 6 , 9 0 3 ,2 0 4 ,6 5 2 ,1 4 3 ,0 5 2 ,4 6 1 ,5 8 1 ,2 2 1 ,3 6 1 ,2 0 1 ,0 5 1 ,5 ? 0 ,4 3 2 ,0 4 0 , 3 0 0 ,2 6 0 ,8 3 0 ,1 2 0 ,2 2 0 ,0 0 0 ,1 2
W serii z glebą zaw ierającą obornik bezściółkow y (tab. 3) w pierw szych dw óch ty godniach stosunkow o w ysoką zaw artość azotu m ineralnego w idać w glebie o w ilgotności 80°/o m ak sy m aln ej pojem ności w odnej. Nieco m niej tych form azotu zaw iera gleba p ow ietrznie sucha. C h arak tery sty czn e je st
to, że obie k om binacje w y k azu ją n ajw iększą ilość azotu m ineralneg o w pierw szych tygodniach, po czym n a stę p u je jego znaczny spadek.
W glebie o w ilgotności 20% m ak sy m alnej pojem ności w odnej zaznacza się nieznaczny w zrost azotu m in eraln eg o w czw arty m tygodniu inkubacji. W dalszym ciągu zaw artość azotu zm niejsza się nieznacznie, u trz y m u ją c się na w yższym poziom ie niż w glebie m okrej.
T a b e l a 3 Przem iany a zo tu w g le b ie nawożonej obornikiem bezściółkow ym
N itr o g e n tr a n s fo r m a tio n s i n s o i l f e r t i l i z e d w ith l i t t e r l e s s dung
Y /ilgotność g le b y S o i l hu m idity Forma a z o tu N itr o g e n form Zawartość N w g l e b i e w mg na 100 g su ch ej masy g le b y po in k u b a c ji tr w a ją c e j w dobach: N c o n te n t i n s o i l i n mg p e r 100 g o f dry m a tter o f s o i l a f t e r in c u b a tio n days: 5 12 19 26 33 40 47 54 61 68 75 82 P o w ie tr z n ie sucha A i r - dry +J* g g i i Й я 5 ,3 0 7 ,2 0 4 .3 2 6 .3 2 2 ,4 0 5 ,2 0 2 ,1 5 4 ,5 5 2 ,8 4 3 ,8 2 2 ,5 5 2 ,7 5 3 ,2 3 3 ,4 2 3 ,8 5 2 ,6 5 3 ,9 2 3 ,5 5 2 ,6 5 3 ,0 6 3 ,6 1 3 ,3 7 1 ,4 3 1 .1 4 2СГ/о maksymalnej pojem ności wodne j 2(У/о o f maximal w ater c a p a c ity и - но j н - мн£ 4 ,1 5 6 ,4 5 4,47 5 ,5 5 5 .1 5 6 .1 5 4 ,8 0 5 ,0 3 4 ,1 5 1 ,6 9 5 ,6 0 1 ,6 2 4 ,3 7 1 ,4 6 3 ,7 4 1 ,0 7 2 ,2 2 1 ,0 2 3 ,0 0 2 ,0 4 3 ,0 0 1 ,2 9 1 ,7 2 0 ,1 4 80% maksymalnej pojem ności wodnej 8<У/о o f maximal w ater c a p a c ity N - N0" N - КН+ 7 ,1 0 9 ,5 5 5 ,8 0 9 ,2 0 3 ,5 0 5 ,9 1 3 ,3 5 3 ,8 0 4 ,7 0 2 ,2 5 3 ,2 0 1 ,0 5 1 ,2 9 1 ,7 2 1 ,3 9 1 ,0 0 1 ,7 5 0 ,8 0 0 ,6 5 1 .1 7 0 ,5 1 0 ,9 6 0 ,2 4 0 ,1 6
W porów naniu z pozostałym i kom binacjam i, począw szy od d ziew iętn as tego dnia trw a n ia dośw iadczenia, procesy n itry fik a c ji p rzeb iegają n a jin tensyw niej w glebie o w ilgotności 20% m ak sy m alnej pojem ności w odnej. N ajm niej in ten sy w n ie przebiega te n proces w glebie u trz y m an e j w w ilg ot ności odpow iadającej 80% m aksym aln ej pojem ności w odnej. A m onifikacja przebiega in ten sy w n iej począw szy od trzydziestego trzeciego dnia w gle bie suchej. W serii z obornikiem zaw ierający m 2 kg ściółki (tab. 4) w p ie r w szych d ziew iętn astu dniach stw ierdzono w yższy poziom azotu m in e ra l nego w pró bk ach nasyconych w odą niż w po w ietrznie suchych. Po ty m okresie w y stę p u je jak b y h am u jące działanie w ilgoci na procesy m in e ra lizacji związków azotow ych. A m onifikacja przebiega n ajin te n sy w n ie j w glebie pow ietrznie suchej, zaś n itry fikać ja w próbkach o w ilgotności ró w nej 20% m aksym aln ej pojem ności w odnej.
W serii z obornikiem zaw ierający m 8 kg ściółki (tab. 5) uw idacznia się sty m u lac ja działania dużej w ilgotności gleby na m in eralizację azotu w p ierw szych pięciu tygodniach. Azot am onow y nie w y k azu je w tej serii znacznych różnic m iędzy poszczególnym i stopniam i w ilgotności.
Przemiany a zo tu w g l e b i e nawożonej obornikiem zaw ierającym 2 kg ś c i ó ł k i N itr o g e n tr a n sfo r m a tio n s i n s o i l f e r t i l i z e d w ith dung c o n ta in in g 2 kg o f l i t t e r
W ilgotność g le b y S o i l hum idity Forma a zo tu N itro g en form
Zawartość N w g le b ie w m-j na 100 g such ej masy g le b y po in k u b a c ji tr w a ją c e j w dobach: N c o n te n t i n s o i l in mg p er 100 g o f dry m atter o f s o i l a f t e r in c u b a tio n days: 5 12 19 26 33 40 47 54 61 68 75 82 P o w ie tr z n ie sucha A ir -d r y N - NO" N - NHj 3 ,2 7 6 ,1 0 3 ,0 8 5 ,7 0 3 ,5 2 5 ,3 2 3 ,2 5 3 ,7 5 2 ,9 8 3 ,1 7 2 ,2 8 2 ,7 5 2 ,1 4 2 ,7 5 1 .2 9 1 .2 9 1 ,5 8 2 ,0 5 0 ,6 5 1 ,0 4 1 ,8 0 2 ,1 0 0 ,7 4 1 ,2 4 20ft maksymalnej pojem ności wodnej 20£i o f maximal w ater c a p a c ity N - NO" N - NH+ 5 ,2 0 6 ,5 0 4 ,2 5 5 ,4 5 4 ,9 0 4 ,7 0 2 ,1 5 2 ,3 5 0 ,8 9 0 ,8 9 5 ,7 0 1 ,4 7 3 ,7 0 2 ,0 7 2 ,7 8 0 ,8 5 2 ,3 0 0 ,5 7 2 ,3 0 0 ,6 6 2 ,8 5 1 ,2 8 2 ,7 0 0 ,5 4 8C>/o maksymalnej pojem ności wodnej 80/S o f maximal w ater c a p a c ity N - KO" N - KHj 5 ,2 5 6 ,6 0 3 ,2 5 4 ,9 2 5 ,2 0 4 ,3 5 4 ,5 5 2 ,2 5 3 ,5 5 2 ,6 0 1 ,6 5 0 ,7 5 1 ,6 0 1 ,2 1 2 ,6 5 1 ,3 6 0 ,7 9 0 ,7 2 0 ,3 2 0 ,9 2 0 ,1 6 3 0 ,4 1 0 0 ,3 2 0 ,1 7 T a b e l a 5 Przem iany azo tu w g le b ie nawożonej obornik iem zawierającym 8 kg ś c i ó ł k i
N itr o g e n tr a n sfo r m a tio n s i n s o i l f e r t i l i z e d w ith dung c o n ta in in g 8 kg o f l i t t e r
W ilgotność S le b y S o i l hu m idity Forma a zo tu N itr o g e n form
Zawartość N w g le b ie w mg na 100 g suchej masy g le b y po in k u b a c ji tr w a ją c e j w dobach: N c o n te n t i n s o i l i n mg p er 100 g o f dry m atter o f s o i l a f t e r in c u b a tio n days: 5 12 19 26 33 40 47 54 61 68 75 82 P o w ie tr z n ie sucha A ir -d r y N - NO" N - NHj 5 ,3 8 5 ,7 5 4 ,2 0 5 ,7 0 5 .1 0 4 .1 0 2 ,7 0 5 ,2 0 1 ,9 1 2 ,3 5 2 ,0 4 2 ,4 0 1 ,9 0 1 ,9 5 1 ,6 8 1 ,2 0 0 ,8 0 0 ,9 4 0 ,8 0 0 ,9 1 0 ,1 2 1 ,0 0 0 ,0 0 0 ,4 2 2Q£ maksymalnej pojem ności wodnej 20£j o f maximal w ater c a p a c ity N - NO" N - NHj 5 ,6 5 3 ,5 0 5 ,5 5 3 ,1 5 5 ,5 0 3 ,1 0 4 .1 5 2 .1 5 3 ,5 0 1 ,5 6 1 ,4 8 0 ,9 5 1 ,6 8 1 ,0 7 0 ,0 0 1 ,2 0 0 ,6 3 0 ,5 3 0 ,6 9 0 ,7 6 1 ,5 4 0 ,8 6 1 ,7 4 0 ,7 7 80^ maksymalnej pojem ności wodnej 8 ($ o f maximal w ater c a p a c ity N - ND" N - NHj 8 ,4 0 7 ,5 0 6 ,8 0 4 ,4 0 6 ,9 5 4 ,5 2 3 ,4 5 3 ,9 0 1 ,0 1 0 ,8 2 1 ,0 8 1 ,4 0 1 .4 7 1 .4 7 1 ,8 2 1 ,4 8 0 ,9 3 1 ,1 9 0 ,5 4 0 ,9 7 0 ,3 5 1 ,0 8 0 ,3 4 0 ,2 5
In te re su ją c y c h a ra k te r m ają p rzem ian y azotow e przebiegające w róż nych obornikach przy tej sam ej w ilgotności gleby. Podczas suszy (rys. 1) n ajk o rzy stn iejsze w yn iki w y d aje się daw ać obornik bezściółkowy. W m ia rę w zro stu ilości ściółki w oborniku obniża się ilość azotu m ineralnego. Ta sam a ten d e n c ja zary so w u je się rów nież w glebie o w ilgotności rów nej 20% m ak sym aln ej pojem ności w odnej (rys. 2). P rz y 80% m aksym alnej pojem ności w odnej (rys. 3) jed y n ie w pierw szych dniach m ożna m ówić
Rys. 1. Zawartość azotu m ineralnego w glebie powietrznie suchej
1 — g leb a b ez n a w o zu , 2 — g leb a z o b o rn ik iem b ez- śc ió łk o w y m , 3 — g leb a z o b o rn ik iem o 2 kg śc ió łk i,
4 — g leb a z o b o rn ik iem o 8 k g śc ió łk i
M ineral nitrogen content in air-dry soil
1 — so il w ith o u t dung, 2 — so il w ith litte r le s s dung, 3 — so il w ith dung co n ta in in g 2 kg litte r , 4 — so il w ith
dung co n ta in in g 8 kg litte r
Doby-Days
Rys. 2. Zawartość azotu m ineralnego w glebie nasyconej wodą do 20% maksym alnej pojem ności
wodnej; oznaczenia jak na rys. 1
Mineral nitrogen content in w ater-saturated soil to 20°/o of m axim al w ater capacity; denotations —
as in Fig. 1
Doby-Days
o w iększej m in eralizacji oborników : bezsłom owego i o ośm iu kg słomy. W dalszym okresie nie w idać w y raźn ej różnicy w stop niu m in eralizacji użyty ch oborników . Z uzyskanych w yników d a je się zauw ażyć, że n ajm niej azotu m ineraln ego w yzw ala się w glebie bardzo m okrej (80% m aksym alnej pojem ności w odnej). Szczególnie niski poziom azotu m ineralnego p rzy d u żej w ilgotności gleby może być spow odow any n ied o statk iem tlen u , k tó ry siłą rzeczy w niej się zaznacza.
Z jaw isko niekorzystnego w p ływ u znacznej w ilgotności na rozkład obor n ika o dużej ilości ściółki w glebie zaobserw ow ał ju ż w cześniej P i a s e с
-m g, 16
IV
12- X
Rys. 3. Zawartość azotu m ineralnego w glebie nasyconej wodą do 80%> m aksym alnej pojem noś
ci wodnej oznaczenia — jak na rys. 1
10
M ineral nitrogen content in w ater-saturated soil to 80°/o of m axim al w ater capacity; denotations —
as in Fig. 1
J---1— i___i I I I I I i 1 г
0 5 19 33 47 61 75
Doby-Days
k i [9]. W yraźny spadek m in eraln y ch form azotu w czasie rozkład u obor nika świeżego w glebie stw ierdzono rów nież w bad aniach przeprow adzo nych w K ated rze Chem ii Rolnej WSR w Szczecinie [4]. N ależy sądzić, że pew ien w pływ na m ineralizację azotu m a jego ilość przed naw ożeniem .
1. W piasku luźn ym zaznacza się w tra k c ie m ineralizacji obornika gw ałtow ny spadek m in e raln y c h form azotu przy w szystkich trzech zba danych poziom ach w ilgotności.
2. W czasie rozkładu w glebie obornika zaw ierającego 8 kg ściółki d aje się zauw ażyć w yższy poziom azotu m ineralnego w pierw szych czterech tygodniach p rzy w ilgotności 80% m ak sy m alnej pojem ności w odnej niż p rzy pozostałych dw u poziom ach. W dalszym okresie różnice te zacierają się.
3. P rz y naw ożeniu obornikiem bezściółkow ym w glebie po w ietrzn ie suchej i nasyconej w odą do 20% m aksym alnej pojem ności w odnej u w i dacznia się w yższy poziom azotu m ineraln ego niż w kom binacji, w k tó rej gleba jest nasycona do 80% m aksy m aln ej pojem ności w odnej.
[1] В 1 a s с o M. L., С o r n f i e 1 d A. H.: Stim ulation of nitrification follow ing tem porary acidification of soil. Nature, t. 210, 1966 nr 5041, 1188-1189.
[2] F r ą c k o w i a k H.: Badania przebiegu am onifikacji i nitryfikacji na łąkach nawodnionych ściekam i cukrowniczym i. Zesz. probl. Post. Nauk roi., z. 34, 1962, 69.
WNIOSKI
[3] H e b e r t J.: D w uletnie badania tygodniow ych zm ian azotu m ineralnego w glebie bez pokrycia roślinnego i pod uprawam i roślin w północnej Francji. Przegl. nauk. Lit. roi., t. 9, 1963, z. 4, 413-414.
[4] K r z y w y E.: Studia nad dynamiką przemian azotu i w artością nawozową obor nika w zależności od różnych okresów i term inów w ystępow ania suszy (praca doktorska wykonana w Katedrze Chemii Rolnej WSR w Szczecinie, 1968).
[5] Ł o g i n o w W., K a s z u b i a k T.: Dynam ika azotu w glebie. Pam. puław., 1964, z. 14.
[6] Ł o g i n o w W., W i t a s z e k J.: Hydroliza azotu glebowego. Pam. puław., 1964, z. 14.
[7] M i ł o w s к i j A. W., W o ł y n i e c : Azot w m ietam orficzeskich porodach. Geo- chim ija, nr 8, 1966, 936-942.
[8] P i a s e c k i J.: Studia nad rozkładem słom y w glebie. Szczecińskie Tow. Nauk. Wydz. Nauk przyrod. roi., t. 22, 1965, z. 2.
[9] P i a s e c k i J.: Studia nad m etabolizm em azotu w obornikach w warunkach gle bowych. WSR Szczecin, 1966, Rozprawy, nr 2.
3 . Ц Ы БУЛЬСКИ ВЛИЯНИЕ ВЛАЖНОСТИ ПОЧВЫ НА МИНЕРАЛИЗАЦИЮ АЗОТА НАВОЗА С екция Х им ии В ы сш ей И н ж ен ер ск о й Ш колы в К ош али н е Р е з ю м е В лабораторных условиях на рыхлой песчаной почве при трех уровнях влажности изучали ход минерализации трех видов навоза. Его приготовляли искусственным путем из твердых и ж идких выделений крупного рогатого скота. Закладывалось, что от головы взрослого животного получается в одни сутки 20 кг кала и 10 кг мочи. К названному количеству экскрементов добавляли 2 кг мелкой соломенной резки (1 вариант) или 8 кг такой ж е резки (II вариант). Тре тий вариант представлен был навозом не содержащим соломы. Общее содерж ание азота составляло в моче 0,67%, в кале 0,329%, в соломе 0,62% от их веса. Испытания проводились в стеклянной лабораторной посуде вместимостью 600 мл, в которую на 480 г навеску почвы вносили по 20 г данного вида навоза. В каждом варианте учитывались три уровня влажности: воздуш но сухая почва, почва насыщенная водой до 20% либо до 80% от ее максимальной влагоёмкости. Полученные результаты опыта показаны в таблицах 2-7 и на гра ф иках 1-3. Из проведенных исследований сделаны следующ ие выводы: 1. В рыхлой песчаной почве отмечается в ходе минерализации навоза резкое падение содержания минеральных форм азота при всех испытуемых уровнях влажности. 2. Во время разлож ения в почве навоза содержащ его 8 кг подстилки обнару живается в течение первых четырех недель немного высшее содерж ание мине рального азота при увлажнении соответствующем 80% максимальной влагоёмко сти, чем при освальных двух ее уровнях. В последующий период эти различия сглаживаются.
3. При внесении бесподстилочного навоза в воздуш но сухую почву или увлажненную до 20% от ее максимальной влагоёмкости обращает внимание более высокое содерж ание азота, чем в случае почвы увлажненной до 80% максималь ной влагоёмкости.
Z. CYBULSKI
INFLUENCE OF SOIL HUMIDITY ON MINERALIZATION OF DUNG NITROGEN
D ep a rtm e n t of C h em istry, T e c h n ic a l C ollege in K o sza lin
S u m m a r y
In laboratory conditions, in loose sand, at three hum idity levels, the m ineraliza tion course of three dung kinds w as observed. The dung w as prepared artificially o f faeces and urine of cattle. It has been assumed that a grow n-up cattle unit produces daily 20 kg of faeces and 10 kg of urine. To that amount of excreta 2 kg of fin e -c u t straw (1st variant) or 8 kg the sam e straw (Ilnd variant) w ere added. The Illr d v a riant constituted the same dung, but w ithout straw addition.
Total nitrogen content was: in urine 0.67°/o, in faeces 0.329,0/o, in straw 0.62%> o f w eight. The experim ent w as carried out in 600 ml vessels, w h ile adding 20 g of th e respective dung per 480 g of soil. Each variant comprised three hum idity levels: air-dry soil, w ater-saturated soil to 20°/o and to 80®/o of m axim al w ater capacity. T he results obtained are illustrated in Tables 2 -5 and in Figs. 1-3.
On the basis of the experim ent results the follow ing conclusions have been drawn:
1. In loose sand, in the dung m ineralization course a rapid drog of m ineral nitro gen forms, at all three hum idity levels investigated, is observed.
2. During dung decom position in soil containing 8 kg of litter a slightly higher increase of m ineral nitrogen le v el is observed, at 80°/o of m axim al w ater capacity than at rem aining two levels. Later on the differences disappear.
3. A t fertilization w ith litterless dung, in air-dry soil and w ater-saturated so il to 20°/o of m axim al w ater capacity, a higher m ineral nitrogen le v el is observed than in the variant, in w hich soil is saturated to вО^/о of m axim al w ater capacity.
Mgr Z y g m u n t C yb u lsk i Wpłynęło do PTG w grudniu 1969 r .
W yższa S zk oła In ży n ier sk a w K o sz a lin ie
