Effectieve strategieën voor verduurzaming van de bestaande woningvoorraad

1

(Eindelijk) Op stoom?

Energiebesparing in de Nederlandse naoorlogse woningbouw

Prof. dr. ir. Anke van Hal OTB/Platform31 Wooncongres

29 oktober 2013 Den Haag

2

1973: energiebesparing op de Nederlandse agenda

Source: http://www.anp-archief.nl/page/2094486/nl

Autovrije zondagen

3

1989: terugblik op energiebesparing in de Nederlandse woningbouw

Israels, Stofberg, Dubbeling, Van Hal, Schokkenbroek, De Isolatiegolf, Novem, 1989

4

1983

“Ook energiebesparing bij renovatie van naoorlogse woningbouwprojecten krijgt meer aandacht. Vooral nadat de subsidies voor isolatiemaatregelen verhoogd zijn en eigenaren,

zoals woningbouwverenigingen actief meewerken, neemt het aantal renovatieprojecten waarbij energiebesparing een

belangrijke rol speelt, langzaam maar zeker toe.”

5

1985

http://www.w-e.nl/Bestanden/bestanden/publicaties/W_E%20Jubileumboek%20MedRes.pdf

6

2013: Energieakkoord

In 2020 14% duurzame energie (nu 4%)

300.000 woningen en andere gebouwen per jaar minimaal 2 labelstappen

Sociale huur: gemiddeld label B Particuliere verhuur: minimaal 80% label C Nieuwbouw bijna energie-neutraal

http://www.ser.nl/~/media/files/internet/publicaties/overige/2010_2019/2013/energieakkoord-duurzame-groei/energieakkoord-duurzame-groei-09-09-2013.ashx

2

We hebben 6 jaar de tijd

8

Gaan we het redden?

2013: de Stroomversnelling- akkoord voor transformatie van 111000 woningen naar nul-op-de-meter in 2020

9

2009-2013: Project Slim & Snel

EnergieSprong

praktijkprogramma Slim & Snel

opschalen in de praktijk

10

2009-2013: project Slim & Snel

Nyenrode netwerk Slim & Snel

krachten bundelen, delen ervaringen en ontwikkelen

kennis

11

2009-2013: Project Slim & Snel

Nyenrode in opdracht Energiesprong

Onderzoek Slim & Snel

Optimaal bestaande kennis benutten en voorkomen heruitvinden wiel http://verduursaam.nl/Reality-Game-'Regelpaneel'.aspx?NL-1-222-0 http://www.creatov.nl/2012/09/sneller -leren-door-fouten-maken/

3

Manieren die niet werken

focus beperken tot techniek en financien (en negeren van ‘zachte’ invloedrijke factoren)

14

Manieren die niet werken

focus op techniek en financien (en negeren van ‘zachte’ invloedrijke factoren)

bestaande kennis negeren

(zowel ervaringen uit het verleden als kennis uit gedragswetenschappen)

15

Manieren die niet werken

focus op techniek en financien (en negeren van ‘zachte’ invloedrijke factoren)

bestaande kennis negeren

(zowel ervaringen uit het verleden als kennis uit gedragswetenschappen)

negeren van details

(veel struikelblokken liggen in details die door professionals vaak over het hoofd worden gezien of op voorhand als onbelangrijk worden beschouwd.)

16

Manieren die niet werken

focus op techniek en financien (en negeren van ‘zachte’ invloedrijke factoren)

bestaande kennis negeren

(zowel ervaringen uit het verleden als kennis uit gedragswetenschappen)

negeren van details

(Veel struikelblokken liggen in details die door professionals vaak over het hoofd worden gezien of op voorhand als onbelangrijk worden beschouwd.)

voor elkaar denken i.p.v. naar elkaar luisteren (De wijze van samenwerken is van grote invloed)

17

Wat werkt wel?

Accepteren dat het verduurzamen van de bestaande woonomgeving een complexe opgave is

http://www.unimaginedtesting.ca/blog/133

18

Het vereist:

Kennis van techniek Kennis van financien Kennis uit eerder opgedane ervaringen

Kennis uit de gedragswetenschappen Samenwerkingsvaardigheden

4

De acceptatie van de complexiteit maakt het verschil!