Rodzice w szkole:
petenci, klienci czy uczestnicy szkolnej społeczności?
Anna Izabela Brzezińska, Joanna Matejczuk Instytut Psychologii
Wydział Nauk Społecznych
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Akredytacja
Państwowej Komisji Akredytacyjnej (Uchwała Nr 474/2010 z dn. 27.05. 2010r.)1111
Przekonania i uprzedzenia
czyli z czym zaczynamy współpracę?
- Będziemy współpracować?
- Ależ oczywiście.
3
W głowie rodziców – matek i ojców
Szkoła jest „zamkniętą całością”: lepiej nie kłaść tam swoich paluchów
Jeszcze włożę paluchy, gdzie nie trzeba, a za całość „zapłaci” moje dziecko Nie chcę się wtrącać, chyba wiedzą, co robią
Inni rodzice też nie pomagają, co się będę wychylał
Nie jestem lizusem! Inni rodzice pomyślą, że się podlizuję, żeby mojemu dziecko było lepiej. Nauczyciele też tak pomyślą. O nie!
Wszyscy wiemy, jacy są nauczyciele, od nich lepiej z daleka. A dyrektor – to dopiero!
Do szkoły chodzi się tylko na wywiadówki. I ewentualnie bronić dziecko, gdy Cię wezwą.
Jaka współpraca? Już teraz muszę walczyć o moje dziecko!
W zasadzie czasy są inne. Niech sobie nie myślą! Żyją z moich podatków.
Będę ich rozliczał z efektów!
Co się będę nakręcał, wszystko mi jedno, byle przetrwać te kilka lat…
W głowie dyrektora i nauczycieli
Czy rodzice się angażują? Nigdy się nie angażują. Oni tak zawsze.
Rodzicom i tak jest wszystko jedno.
A na wywiadówki chodzą akurat nie ci, którzy powinni.
Zebrać rodziców na wywiadówce to i tak cud ...
Przychodzą na wywiadówki, żeby się wykłócać, wylewać żale i bronić swoich dzieci, jakbyśmy im tu specjalnie robili krzywdę.
Przecież ich zaprosiliśmy do współpracy! Słyszeli wyraźnie. Nie chcą to nie!
Hmm.. Ale jakby to było, gdyby każdy rodzic sobie bezkarnie chodził po szkole – dziesiątki rodziców! – może lepiej niech zostanie jak jest ?
Co rodzic to inne zdanie. To jest nie do pogodzenia.
W Polsce nigdy nie zadziała współpraca rodzica i szkoły. Tu są INNE realia.
I tak mamy dużo pracy, co będziemy jeszcze niańczyć rodziców.
Zaproszenie dostali – teraz ruch po stronie rodziców.
Pewnie lepiej, by się pracowało, gdyby bardziej interesowali się swymi dziećmi
Co robić?
Pytania podstawowe:
czy dobra współpraca szkoły z rodzicami jest w ogóle możliwa?
Przecież co uczeń to inny problem !
czy naprawdę chcemy się podzielić swoją władzą –
rodzicielską i nauczycielską nad uczniem?
czy nam się będzie to opłacało?
co zyskamy?
ile musimy w to włożyć swojej energii i czasu?
Warto porozmawiać:
część rodziców z chęcią się zaangażuje w sprawy i na rzecz szkoły, ale mają różne obawy – jakie mogą to być obawy?
co oznacza współpraca, na czym może polegać?
niektórzy rodzice już ze szkołą współpracują – pokażmy to na
przykładach = dobre praktyki jakie sens ma współpraca, co
przynosi szkole, rodzicom, ale przede wszystkim dzieciom i nastolatkom
jakie są potrzeby rodziców, uczniów, nauczycieli, dyrekcji szkoły?
jak rozpocząć?; od jakiego
wspólnego zadania?; co jest
najpilniejsze?
Punkt wyjścia:
zmiana relacji pokoleniowych w rodzinie
Dominuje pokolenie „starszych” jako strażników wartości oraz źródła wiedzy:
dziadkowie rodzice dzieci
Dominuje pokolenie „średnich” jako pośredników i łączników:
dziadkowie rodzice dzieci
Dominuje pokolenie „młodych” jako nośników zmian, w tym nowinek technicznych:
dziadkowie rodzice dzieci
Co się zmieniło ?
Kiedyś:
• Okienko kasowe
• Książki w bibliotece domowej, publicznej
• Piekarnik i spiżarnia
• Tara, pralka Frania,
namydlanie, moczenie, gotowanie,
krochmalenie,
maglowanie, prasowanie
• . . .
Dzisiaj:
• e-bank
• e-book
• Wikipedia
• Kuchenka mikrofalowa, lodówko-zamrażarki
• Pralka automatyczna
• Suszarka automatyczna
• Zmywarka do naczyń
• . . .
Co się zmieni ?
Dzisiaj:
spam blogi
www.nasza.klasa.pl
forum
grupa dyskusyjna czat
komunikatory
P2P (peer to peer)
internet bezprzewodowy internet w telefonie
MP3, MP4 …
Jutro:
?
Szkoła i rodzina muszą być gotowe do kontaktu ze sobą
Szkoła jest gotowa do kontaktu z rodzicami swych uczniów
Szkoła wychodzi z
różnymi inicjatywami i
zaprasza rodziców / rodziny uczniów
Rodzina jest gotowa do kontaktu ze szkołą swego
dziecka Rodzina
wychodzi z różnymi inicjatywami i kontaktuje się ze szkołą swego
dziecka
Możliwa jest współpraca
bez dominacji którejkolwiek ze stron
Jaka jest szkoła ? Jaka jest rodzina ?
Rodziny niegotowe do kontaktu ze szkołą
rodziny zamknięte rodziny jednolite
rodziny izolujące się rodziny izolowane
rodziny zaniedbujące dzieci
rodziny „z przemocą”
wobec dorosłych i dzieci rodziny „problemowe”
utrzymujące systematyczne kontakty z dalszą rodziną
budujące więzi ze swymi sąsiadami włączające się w życie lokalnych wspólnot
znające i podtrzymujące tradycje rodzinne, lokalne, regionalne rozsądnie kontrolujące i nie
ograniczające kontaktów z rówieśnikami dbające o to, by dziecko poznawało
bliższą i dalszą okolicę, mobilne czytające dziecku i zachęcające do samodzielnego czytania, zadawania pytań, śledzenia bieżących wydarzeń, rozmawiania o nich
rozmawiające z dzieckiem
Rodziny gotowe
do kontaktu ze szkołą
Jaka jest szkoła?
Model A: technologiczny
efektywność kształcenia
dominuje funkcja kształcąca
nacisk na osiąganie „odpowiedniego poziomu”
przez uczniów, nagradzanie wysokich osiągnięć selekcja uczniów słabszych i/lub specjalne formy pomocy - ryzyko etykietowania
szkoła to miejsce nauki i pracy z wyraźnie rozdzielonymi rolami i zakresami
odpowiedzialności nauczycieli i uczniów oraz ich rodziców
instrumentalna więź szkoły z różnymi instytucjami w środowisku lokalnym na wsi / w mieście
rodzice są petentami i klientami
= powinni się ze szkołą kontaktować
Model B: społeczny
rozwój / postępy
kształcenie wychowanie opieka
nacisk na czynione postępy, na drogę rozwoju ucznia, docenianie jego wysiłku
indywidualizacja pomocy: „pomoc dla każdego” (zdolny, przeciętny, „opóźniony”) szkoła to społeczność, a nauczyciele, uczniowie
i rodzice to „uczestnicy” procesu edukacyjnego silna więź ze środowiskiem lokalnym i działania
na jego rzecz, włączanie różnych instytucji w życie szkoły, wzbogacanie w ten sposób oferty wychowawczej
rodzice są pełnoprawnymi
uczestnikami szkolnej społeczności
= chcą ze szkołą współpracować
albo
Model A: technologiczny
efektywność kształcenia
rodzice są wzywani do szkoły
to szkoła wychodzi z inicjatywą kontaktu
kontakty są sformalizowane: e.dzienniki, logowanie się, zebrania / wywiadówki tylko w ustalonych przez szkołę terminach, godziny dyżurów, kontrola obecności rodziców
zebrania poświecone są „problemom”
z nauką, z zachowaniem, sprawom finansowym szkoły …
rodzice są pouczani, instruowani, kontrolowani, zwraca się im uwagę na niewłaściwe zachowania ich dziecka
rodziców odsyła się do specjalistów w przypadków problemów wychowawczych z dziećmi
Model B: społeczny
rozwój / postępy
rodzice są zapraszani do szkoły
z inicjatywą kontaktu wychodzą obie strony zależnie od sytuacji
kontakty są głównie naturalne, „przy okazji”
okazji do kontaktu jest bardzo dużo rodzice są często obecni w szkole w różnym czasie i przy różnych okazjach rodzice są na bieżąco informowani o tym, co się dzieje w szkole
rodzicom pomaga się
w rozwiązywaniu ich problemów wychowawczych z dziećmi
szkoła jest otwarta na inicjatywę i pomysły rodziców
umożliwia się kontakty rodziców między sobą
= wymiana dobrych praktyk
