View of A concept of land management and land administration

Acta Sci. Pol., Administratio Locorum 12(3) 2013, 25–33

Adres do korespondencji – Corresponding author: Marta Gross, Katedra Zasobów Nieruchomoœci, Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Prawocheñskiego 15/305, 10-720 Olsztyn, marta.gross@uwm.edu.pl

POJÊCIE LAND MANAGEMENT ORAZ LAND ADMINISTRATION

Marta Gross

Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie

Streszczenie. Gospodarowanie nieruchomoœciami jest przedmiotem zainteresowania nie tylko w Polsce, ale równie¿ na arenie miêdzynarodowej. Problematyka ta jest nadal aktu- alna, o czym œwiadczyæ mo¿e wiele opracowañ naukowych, tematyka organizowanych konferencji naukowych, czy te¿ dzia³alnoœæ ró¿nego rodzaju organizacji (np. Komisji 7 Miêdzynarodowej Federacji Geodetów – FIG, czy Organizacji Narodów Zjednoczo- nych do Spraw Wy¿ywienia i Rolnictwa – FAO). Celem opracowania jest próba usyste- matyzowania pojêcia gospodarowania nieruchomoœciami, a tak¿e zdefiniowanie pojêæ land management oraz land administration, które pojawiaj¹ siê w literaturze zagranicznej.

S³owa kluczowe: gospodarowanie, land management, land administration

WPROWADZENIE

Gospodarowanie nieruchomoœciami jest przedmiotem zainteresowania nie tylko w Polsce, ale równie¿ na arenie miêdzynarodowej. Mog¹ o tym œwiadczyæ prace Miêdzy- narodowej Federacji Geodetów (FIG), a w szczególnoœci Komisji 7, Organizacji Narodów Zjednoczonych do Spraw Wy¿ywienia i Rolnictwa (FAO), czy te¿ tematyka konferencji, np. FIG/FAO International Seminar on State Land Management in Transitional Coun- tries: Issues and Ways Forward (Budapeszt 2012), FIG–World Bank Conference on Land Governance in Support of the Millennium Development Goals: Responding to the New Challenges (Waszyngton 2009), FIG/FAO/CNG International Seminar on State and Pu- blic Sector Land Management (Werona 2008). Opublikowano ponadto liczne opracowania dotycz¹ce tego zagadnienia – m.in.: Acharya [2008], Bundesanstalt für Immobilienaufga- ben [2012], Municipal real... [2011], Office politics... [2012], FAO [2007], Gaulë [2011], Gospodarowanie gminnymi… [2008], Grover [2008, 2009], Grover i Elia [2011], Janowski i Wiœniewski [2008a, 2008b], Khanalibayli [2008], Nowacki [2008], Marona [2012]. Œwiad- czy to tym, i¿ problematyka gospodarowania nieruchomoœciami jest nadal aktualna.

Do podjêcia prezentowanej tematyki autorkê sk³oni³a chêæ usystematyzowania pojê- cia gospodarowania nieruchomoœciami, tym bardziej, ¿e pojawia siê ono w literaturze za- granicznej.

GOSPODAROWANIE NIERUCHOMOŒCIAMI

Pojêcie gospodarowanie nie zosta³o wyjaœnione przez ustawodawcê. Termin ten znaj- duje siê w tytu³ach niektórych ustaw funkcjonuj¹cych w Polsce oraz w treœci przepisów odnosz¹cych siê do nieruchomoœci w sposób poœredni lub bezpoœredni.

„Gospodarowanie to œwiadoma dzia³alnoœæ ludzi o charakterze indywidualnym lub zbiorowym polegaj¹ca na rozdziale ograniczonych zasobów miêdzy konkurencyjne za- stosowania na podstawie racjonalnych przes³anek i u¿ycia tych zasobów dla osi¹gniêcia mo¿liwie najlepszego (optymalnego) po¿ytku, tj.: wytworzenia i podzia³u wartoœci (dóbr) i us³ug w sposób zapewniaj¹cy zaspokojenie potrzeb spo³ecznych, a zarazem oszczêdne ich spo¿ytkowanie bez szkody dla œrodowiska naturalnego i warunków ¿ycia spo³eczeñ- stwa” [róbek 2005].

Termin gospodarowanie zwi¹zany jest z pojêciem gospodarka, które ma wiele zna- czeñ. Gospodarowanie kojarzone jest przede wszystkim z zarz¹dzaniem, dysponowaniem czy te¿ zajmowaniem siê np. nieruchomoœciami. Najogólniej rzecz bior¹c, stanowi zespó³ czynnoœci faktycznych i prawnych [Bieniek 2001]. Pierwsza grupa to czynnoœci maj¹ce na celu zabezpieczenie nieruchomoœci przed uszkodzeniem lub zniszczeniem oraz utrzy- manie jej w stanie co najmniej niepogorszonym, aby mog³a spe³niaæ swoje funkcje. Z ko- lei czynnoœci prawne to dzia³ania maj¹ce na celu ustalenie prawa w³asnoœci, jego ochro- nê i rozporz¹dzanie tym prawem. Gospodarowanie to wykonywanie tych dwóch rodzajów czynnoœci. Dziêki temu mo¿na oceniæ jego efektywnoœæ z punktu widzenia in- teresu w³aœciciela oraz interesu spo³ecznego [Szachu³owicz 2005].

W innym wymiarze gospodarowanie to ca³okszta³t zagadnieñ, które powi¹zane s¹ z planowaniem, organizowaniem, koordynowaniem oraz kontrol¹, a wiêc z realizacj¹ pro- cesu zarz¹dzania [Cichoñ 2010], dziêki któremu mog¹ zostaæ zrealizowane procedury oraz wykonane czynnoœci gospodarowania. Janowski i Wiœniewski [2008a] definiuj¹ gospo- darowanie nieruchomoœciami jako „zorganizowany proces: podejmowania czynnoœci fak- tycznych zmierzaj¹cych do osi¹gniêcia mo¿liwie najlepszego (optymalnego) po¿ytku z nieruchomoœci, realizacji przyjêtych planów i programów, optymalnego zarz¹dzania ograniczonymi zasobami nieruchomoœci, wykonywania zadañ szczegó³owych zwi¹zanych z bie¿¹cymi potrzebami, w tym ³agodzenia konfliktów przestrzennych, racjonalnego inwe- stowania w nieruchomoœci, stosowania odpowiednich narzêdzi oceny i nadzorowania re- alizowanych czynnoœci oraz podejmowania innych niezbêdnych dzia³añ dotycz¹cych nieruchomoœci, których celem jest realizacja i wykonanie zadañ wynikaj¹cych z racjonal- nych przes³anek”. Zatem gospodarowanie nieruchomoœciami jest ci¹giem zdarzeñ, które wystêpuj¹ bezpoœrednio po sobie w czasie i przestrzeni. Jest to proces realizowany eta- powo, prowadz¹cy do zmian nie tylko samej nieruchomoœci, ale równie¿ jej otoczenia.

Proces ten prowadzi do zmian jakoœciowych, czyli zmian funkcji nieruchomoœci, ale tak¿e do zmian iloœciowych, które powoduj¹ zmiany w strukturze przestrzennej zasobu

nieruchomoœci [Janowski i Wiœniewski 2008a]. Zatem, w odró¿nieniu do Bieñka [2001]

i Szachu³owicza [2005], cytowani autorzy w swojej definicji pomijaj¹ czynnoœci prawne gospodarowania.

Z kolei Nowak [2009] wyraŸnie podkreœla, i¿ do czynnoœci gospodarowania nierucho- moœciami nale¿y zaliczyæ zarówno czynnoœci o charakterze prawnym (np. za³o¿enie ksiêgi wieczystej dla nieruchomoœci), ekonomicznym (np. wycena nieruchomoœci), jak i tech- nicznym (rozumiane jako zespó³ czynnoœci faktycznych maj¹cych na celu zabezpieczenie nieruchomoœci przed jej zniszczeniem lub uszkodzeniem). W zwi¹zku z tym mo¿na wnio- skowaæ, i¿ gospodarowanie nieruchomoœciami wymaga interdyscyplinarnej wiedzy, na co uwagê zwracaj¹: Nowak [2009], Williamson i in. [2010] oraz róbek i in. [2012].

Zdaniem Nowackiego [2008], gospodarowanie nieruchomoœciami stymulowane jest poprzez postêp technologiczny, dziêki któremu np. instalacje stosowane w obiektach s¹ bardziej efektywne i o wiêkszej sprawnoœci. Na procesy gospodarowania wp³yw maj¹ równie¿ dzia³ania konserwacyjno-remontowe zarz¹dcy.

Gospodarowanie nieruchomoœciami to oddzia³ywanie podmiotów funkcjonuj¹cych na rynku zarówno na nieruchomoœæ, jak i jej czêœci sk³adowe, poprzez podejmowanie mniej lub bardziej racjonalnych decyzji. Decyzje te maj¹ wp³yw na dostosowanie pojedynczej nieruchomoœci lub zasobu nieruchomoœci do aktualnych i przysz³ych potrzeb podmio- tów gospodaruj¹cych tym œrodkiem trwa³ym. Wobec tego proces decyzyjny w gospoda- rowaniu nieruchomoœciami powinien przebiegaæ etapowo. Nale¿y rozpocz¹æ od zdefinio- wania problemu poprzez przeprowadzenie szczegó³owej analizy badanego zjawiska.

Kolejnym krokiem powinno byæ okreœlenie mo¿liwych do wykonania wariantów postê- powania, a nastêpnie wariantu optymalnego, który prowadzi do podjêcia decyzji, w jaki sposób rozwi¹zaæ sformu³owany wczeœniej problem.

Decyzje podejmowane w ramach realizacji procesu gospodarowania nieruchomoœcia- mi dotycz¹ m.in. wyboru nieruchomoœci przeznaczonych do sprzeda¿y, oddania w u¿yt- kowanie wieczyste, trwa³y zarz¹d, najem, dzier¿awê, okreœlenia wysokoœci op³at adia- cenckich, sposobu nabycia nieruchomoœci dla realizacji celu publicznego, okreœlenia sposobu zap³aty ceny transakcyjnej (jednorazowo lub w ratach), czy przyznawania boni- fikat od ceny transakcyjnej nieruchomoœci. Na podejmowanie decyzji wp³yw ma wiele czynników, które mo¿na pogrupowaæ. Na rysunku 1 przedstawiono zale¿noœci miêdzy grupami czynników wp³ywaj¹cych na œrodowisko decyzyjne. Zatem gospodarowanie nieruchomoœciami to oddzia³ywanie podmiotów, stale podejmuj¹cych okreœlone decyzje, na nieruchomoœci i ich czêœci sk³adowe. Na proces gospodarowania wyraŸny wp³yw maj¹ umiejêtnoœci zarz¹dcze podmiotu gospodaruj¹cego nieruchomoœci¹.

Zdaniem Janowskiego i Wiœniewskiego [2008a], gospodarowanie nieruchomoœciami oznacza równie¿ wykonywanie ró¿nego rodzaju zadañ szczegó³owych, które zwi¹zane s¹ ze zwyk³ymi codziennymi czynnoœciami gospodarowania wynikaj¹cymi z jego potrzeb (s¹ to czynnoœci bie¿¹ce, okresowe, przypadkowe). Zgadza siê z tym równie¿ Hycner [2006], twierdz¹c, i¿ gospodarka nieruchomoœciami stanowi zbiór dzia³añ podejmowanych na podstawie obowi¹zuj¹cych aktów prawnych przez w³aœciwe organy w celu utrzyma- nia nieruchomoœci znajduj¹cych siê w ich zasobach w optymalnym i prawid³owym stanie.

Rys. 1. Zale¿noœci miêdzy grupami czynników wp³ywaj¹cych na œrodowisko decyzyjne Fig. 1. Relations among the groups of indicators that have an influence on decision making

ród³o: róbek [2000]

Source: róbek [2000]

Gospodarka nieruchomoœciami okreœla „metody i warunki zarz¹dzania przestrzeni¹ i jej obiektami” [Hycner 2006], które przede wszystkim wynikaj¹ z zapisów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W zwi¹zku z tym niektóre procesy gospoda- rowania nieruchomoœciami realizuj¹ procesy planistyczne.

GOSPODAROWANIE NIERUCHOMOŒCIAMI – UJÊCIE MIÊDZYNARODOWE (LAND MANAGEMENT, LAND ADMINISTRATION)

Termin gospodarowanie nieruchomoœciami zdefiniowano równie¿ na forum miêdzyna- rodowym. Mecha [2012] zwraca uwagê na brak ujednolicenia s³ownictwa dotycz¹cego tego zagadnienia. Podkreœla, i¿ niew³aœciwe t³umaczenia terminów pochodz¹cych z jêzy- ka angielskiego mo¿na znaleŸæ tak¿e w przepisach Unii Europejskiej. W zwi¹zku z tym przytoczono wybrane definicje charakteryzuj¹ce gospodarowanie nieruchomoœciami w ujêciu miêdzynarodowym, poniewa¿ analizuj¹c literaturê przedmiotu, okazuje siê, ¿e pojêcia te czêsto pojawia³y siê w tekstach anglojêzycznych.

W literaturze anglojêzycznej stosowane s¹ dwa podstawowe okreœlenia: land mana- gement oraz land administration. Wed³ug Oxford English Dictionary [2012] termin ma- nagement oznacza odpowiedzialnoœæ i kontrolê nad zasobami firmy, departamentu lub innej organizacji („the responsibility for and control of the resources of a company, de- partment, or other organization”). Black i in. [2012] podaj¹, i¿ opisywane pojêcie ma na celu zrozumienie jak podejmowane s¹ decyzje oraz okreœlenie menad¿erów, którzy mog¹ podejmowaæ lepsze decyzje („Management aims to understand how decisions are made and to produce managers who can make better decisions”). Zatem termin ten mo¿na t³u- maczyæ jako gospodarowanie.

Pojêcie administration, zgodnie z zapisami Oxford English Dictionary [2012], oznacza prowadzenie biura lub urzêdu („The right to perform a particular office; authority”), wy- konywanie czynnoœci maj¹cych na celu kontrolowanie spraw publicznych pañstwa, regionu itd., rz¹dzenie („The action of taking charge of the public affairs of a country, district; governance”). Zatem termin ten mo¿e byæ rozumiany jako wykonywanie czyn- noœci administrowania (administrowanie).

Z kolei termin land (grunt) Pirwitz [1998] oraz United Nations Economic Commission for Europe (UNECE) [1996] proponuj¹ stosowaæ zamiennie z pojêciem nieruchomoœæ.

Stwierdzenie to wynika z podanej przez UNECE [1996] definicji nieruchomoœci (po- wierzchnia Ziemi, wszystko to, co znajduje siê nad ni¹ i pod ni¹, jak równie¿ wszystko to, co jest trwale zwi¹zane z gruntem).

Zdaniem Williamsona i in. [2009], gospodarowanie nieruchomoœciami (land manage- ment) to czynnoœci zwi¹zane z zarz¹dzaniem nieruchomoœciami jako zasobem zmierzaj¹ce do osi¹gniêcia spo³ecznego, œrodowiskowego i ekonomicznego rozwoju zrównowa¿onego.

Gospodarowanie nieruchomoœciami (land management) jest procesem, w ramach które- go d¹¿y siê do racjonalnego wykorzystania zasobów nieruchomoœci. Obejmuje czynno-

œci zwi¹zane z zarz¹dzaniem zasobem nieruchomoœci, a mianowicie takie procedury jak [UNECE 1996]:

– przenoszenie w³asnoœci nieruchomoœci (w tym decyzje dotycz¹ce ustanawiania hipo- tek i realizacji inwestycji);

– szacowanie nieruchomoœci;

– rozwój i zarz¹dzanie obiektami u¿ytecznoœci publicznej oraz us³ugami;

– zarz¹dzanie zasobami nieruchomoœci leœnych i rolnych;

– tworzenie i wdra¿anie polityki dotycz¹cej wykorzystania nieruchomoœci;

– ocena oddzia³ywania na œrodowisko;

– monitorowanie dzia³añ, które wp³ywaj¹ na mo¿liwie najlepsze wykorzystanie nierucho- moœci.

W nomenklaturze zagranicznej pojêcie land administration jest powszechnie stoso- wane. Problemem jest t³umaczenie go na jêzyk polski – jako zarz¹dzanie gruntami [Pirwitz 1998, Kozierkiewicz 2008], zarz¹dzanie terenami [Wilkowski 2004], administrowanie grun- tami [Pirwitz 1998] czy te¿ administrowanie terenami [Mecha 2012]. Zatem na podstawie stwierdzenia o mo¿liwoœci zamiennego stosowania terminu grunt (land) i nieruchomoœæ pojêcie to mo¿na t³umaczyæ jako administrowanie nieruchomoœciami. Wed³ug FAO [2002]

jest to sposób, w jaki s¹ wprowadzane, a nastêpnie stosowane zasady dotycz¹ce praw do nieruchomoœci. Obejmuje to wiele systemów i procesów administrowania:

– prawa do nieruchomoœci – przydzielenie praw do nieruchomoœci; ustalenie granic dzia³ek, do których przydzielono prawa; transfer praw do nieruchomoœci poprzez sprzeda¿, dzier¿awê, darowiznê, dziedziczenie; rozstrzygniêcie w¹tpliwoœci i sporów dotycz¹cych praw i granic dzia³ek;

– kontrolê wykorzystania nieruchomoœci – planowanie przestrzenne, jego egzekwowanie i rozstrzyganie konfliktów z tym zwi¹zanych;

– szacowanie nieruchomoœci – rozstrzyganie sporów zwi¹zanych z wycen¹.

Williamson i in. [2010] równie¿ definiuj¹ pojêcie administrowania nieruchomoœciami (land administration). Autorzy zauwa¿aj¹, i¿ jest to proces prowadzony na szczeblu rz¹- dowym wykorzystuj¹cy agencje sektora publicznego i prywatnego zwi¹zane z posiada- niem, wartoœci¹, wykorzystaniem i rozwojem nieruchomoœci.

Wed³ug UNECE [1996] pojêcie administrowania nieruchomoœciami (land administra- tion) to proces gromadzenia, rejestrowania i rozpowszechniania informacji na temat w³a- snoœci, wartoœci i wykorzystania nieruchomoœci w ramach realizacji polityki dotycz¹cej gospodarowania nieruchomoœciami.

Zdaniem Wilkowskiego [2004] przedstawiona definicja jest „pojêciowo szersza od po- jêcia gospodarki nieruchomoœciami (…). Mo¿na przyj¹æ, ¿e w tej definicji mieœci siê pro- blematyka obejmuj¹ca (…):

– kataster nieruchomoœci i ksiêgi wieczyste;

– wycenê nieruchomoœci;

– szeroko pojêt¹ gospodarkê nieruchomoœciami obejmuj¹c¹ wszystkie ich rodzaje: grun- towe, rolne, leœne, a tak¿e wszystkie rodzaje postêpowañ zwi¹zanych z t¹ gospodark¹, tj. scalenia i podzia³y nieruchomoœci, scalenia i wymiany gruntów, wykupy i wyw³asz- czenia”.

Nieco inne stanowisko reprezentuj¹ Williamson i in. [2009], Grover [2012] oraz Maro- na [2012], twierdz¹c, i¿ termin gospodarowanie nieruchomoœciami (land management) jest pojêciem szerszym ni¿ administrowanie nieruchomoœciami (land administration).

PODSUMOWANIE I WNIOSKI

Z przedstawionych rozwa¿añ wynika, i¿ zdefiniowanie pojêæ gospodarka nierucho- moœciami (land management) oraz administrowanie nieruchomoœciami (land administra- tion) sprawia wiele trudnoœci. Nie ma wiêc jednoznacznej definicji, poniewa¿ w ka¿dej terminy rozpatrywane s¹ pod innym k¹tem. Omawiane pojêcia rozumiane s¹ ponadto nieco odmiennie na forum miêdzynarodowym ni¿ w Polsce. Wobec tego na podstawie zaprezentowanych rozwa¿añ przyjêto, i¿ poprzez termin land management nale¿y rozu- mieæ gospodarowanie nieruchomoœciami, natomiast przez land administration – admini- strowanie nieruchomoœciami, czyli prowadzenie bie¿¹cej obs³ugi nieruchomoœci.

Przyjêto, i¿ gospodarowanie nieruchomoœciami (land management) stanowi ogó³ czynnoœci faktycznych i prawnych polegaj¹cych na podejmowaniu racjonalnych decyzji (z uwagi na ograniczonoœæ zasobów nieruchomoœci) z uwzglêdnieniem postêpu techno- logicznego oraz narzêdzi nadzoru i kontroli w celu d¹¿enia do osi¹gniêcia rozwoju zrów- nowa¿onego. Z kolei administrowanie (land administration) jest pojêciem wê¿szym zna- czeniowo.

PIŒMIENNICTWO

Acharya B.R., 2008. Government and Public Land Management in Nepal. FIG/FAO/CNG Inter- national Seminar on State and Public Sector Land Management. Verona, Italy, 9–10 September 2008. www.fig.net, dostêp: 3.12.2013 r.

Bieniek G., 2001. Procedury prawne gospodarowania nieruchomoœciami. [W:] Procedury i nego- cjacje w gospodarowaniu i zarz¹dzaniu nieruchomoœciami. Materia³y konferencyjne IX konfe- rencji naukowej Towarzystwa Naukowego Nieruchomoœci. Poznañ–Kiekrz: Biuro Us³ugowo- -Handlowe „PRINTER”, ss. 22–41.

Black J., Hashimzade N., Myles G., 2012. A dictionary of economics. Oxford University Press, www.oxfordreference.com, dostêp: 2.10.2012 r.

Bundesanstalt für Immobilienaufgaben, 2012. Federal Real Estate. Real estate services under one roof. 5^th Edition. Bonn: Bundesanstalt für Immobilienaufgaben, http://www.bundesimmobi- lien.de/, dostêp: 2.11.2012 r.

Cichoñ D., 2010. Zintegrowany system zarz¹dzania nieruchomoœciami mieszkaniowymi w Polsce (rozprawa doktorska). Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydzia³ Zarz¹dzania, http://winntbg.bg.agh.edu.pl/rozprawy2/10348/full10348.pdf, dostêp: 2.12.2012 r.

FAO. 2002. Land Tenure and Rural Development. FAO Land Tenure Studies no 3. FAO, Rzym.

FAO. 2007. Good governance in land tenure and administration. FAO Land Tenure Studies no 9.

FAO, Rzym.

Gaulë E. 2011. Analysis of county governors’ administrations reform of 2010 in Lithuania. Public Policy and Administration 10(3), 413–426, http://www.vpa.ktu.lt, dostêp: 12.2012 r.

Gospodarowanie gminnymi zasobami nieruchomoœci. 2008. Red. R. Wiœniewski, Wydawnictwo UWM.

Grover R., 2008. FIG/FAO International Seminar. State and Public Sector Land Management.

9–10 September 2008. Verona, Italy. Report. www.fig.net, dostêp: 3.01.2009 r.

Grover R., 2009. State and public land management: the drivers of change. [W:] Journal of land reform, Land settlement and cooperatives. 2009/1. FAO, ss. 58–68.

Grover R., 2012. Informacje uzyskane podczas wizyty studyjnej w Oxfordzie, 14–21.11.2012 r.

Grover R., Elia E., 2011. The management of state and public sector land. FIG working week 2011. Bridging the gap between cultures. Marrakech, Morocco, 18–22 May 2011, www.fig.net, dostêp: 2.09.2011 r.

Hycner R., 2006. Zagadnienia geodezyjno-prawne gospodarki nieruchomoœciami, Wydawnictwo Gall, Katowice.

Janowski A., Wiœniewski R., 2008a. Gospodarowanie zasobami nieruchomoœci w warunkach ryn- kowych, cz. I. Acta Sci.Pol., Administratio Locorum 7(1), 17–29.

Janowski A., Wiœniewski R., 2008b. Gospodarowanie zasobami nieruchomoœci w warunkach ryn- kowych, cz. II. Acta Sc.Pol. Administratio Locorum 7(2), 5–23.

Khanalibayli E., 2008. Management and privatization of state and public land in Azerbaijan.

FIG/FAO/CNG International Seminar on State and Public Sector Land Management. Verona, Italy, 9–10 September 2008, www.fig.net, dostêp: 3.01.2010 r.

Kozierkiewicz R., 2008. Dictionary of real estate market. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.

Marona B., 2012. Ocena racjonalnoœci gospodarowania a cele posiadania nieruchomoœci w sekto- rze prywatnym i publicznym. Materia³y z V Konferencji Naukowej „Efektywnoœæ Ÿród³em bogactwa narodów” 23–25 stycznia 2012, http://efektywnosc.konferencja.org/ufiles/File/Ma- rona_Bartlomiej.pdf, dostêp: 06.2012 r.

Mecha E., 2012. Przewodnik po faktach nr 152, 5 marca 2012, http://www.gispol.org.pl, dostêp:

06.2012 r.

Municipal real estate. Comparing public real estate management in European cities, 2011. Rotter- dam: Real Estate EMEA, http://www.deloitte.com/assets/Dcom-Austria/Local%20Assets/Do- cuments/Studien/EMEA%20EU%20Real%20Estate%20lr.pdf, dostêp: 03.2012 r.

Nowacki P., 2008. Efektywne gospodarowanie nieruchomoœciami w organizacjach gospodarczych z wykorzystaniem praktyk facility management. Studia i Materia³y Towarzystwa Naukowe- go Nieruchomoœci 16(1), 53–66.

Nowak M.J., 2009. Gospodarka nieruchomoœciami – próba definicji. Wycena 4(89), 26–30.

Office politics. Public sector property management in Finland. Deloitte Development LLC, 2012, http://www.deloitte.com/assets/Dcom-Global/Local%20Assets/Documents/Public%20Sector/

dttl_ps_OfficePoliticsFinlandCaseStudy2012.pdf, dostêp: 01.2013 r.

Oxford English Dictionary. 2012. Oxford University Press, www.oed.com, dostêp: 10.2012 r.

Pirwitz K., 1998. Wytyczne administrowania gruntami ze szczególnym uwzglêdnieniem krajów znajduj¹cych siê w fazie przekszta³ceñ (II). Geodeta 11(42), 28–33.

Szachu³owicz J., 2005. Gospodarka nieruchomoœciami. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa.

United Nations Economic Commission for Europe. 1996. Land administration guidelines with special reference to countries in transition. UN-ECE, Geneva.

Wilkowski W., 2004. Prawne i geodezyjne uwarunkowania wspó³czesnych trendów w gospodar- ce nieruchomoœciami. Prace Instytutu Geodezji i Kartografii. T. L, z. 107, http://bc.igik.edu.pl/

Content/110/PI_2004_107_17.pdf, dostêp: 07.2012 r.

Williamson I., Enemark S., Wallace J., Rajabifard A., 2009. Land administration for sustainable development. Redlands, ESRI Press, California.

Williamson I., Enemark S., Wallace J., Rajabifard A., 2010. Land administration for sustainable development. FIG Congress 2010. Facing the Challenges – building the Capacity. Sydney, Australia, 11–16 April 2010, http://www.fig.net/pub/fig2010/papers/ts03a/ts03a_william- son_enemark_et_al_4103.pdf, dostêp: 06.2010 r.

róbek R., 2000. Wybrane aspekty gospodarki nieruchomoœciami z uwzglêdnieniem warunków rynkowych. [W:] Materia³y konferencji naukowej nt. „Tendencje i kierunki dzia³añ w gospo- darce i zarz¹dzaniu nieruchomoœciami”. Wydawnictwo POLIGRAFIA, Olsztyn, ss. 7–21.

róbek R., 2005. Gospodarka nieruchomoœciami – pojêcie i zakres w ujêciu dynamicznym. Go- spodarka i zarz¹dzanie zasobami nieruchomoœci. Red. R. róbek, Wydawnictwo UWM, Olsz- tyn, ss. 7–22.

róbek S., róbek R., Kuryj J., 2012. Gospodarka nieruchomoœciami z komentarzem do wybra- nych procedur. Wydawnictwo Gall. Wydanie II rozszerzone, Katowice.

A CONCEPT OF LAND MANAGEMENT AND LAND ADMINISTRATION

Abstract. Real estate management is a subject of interest not only in Poland, but also in the international area. This issue is still up-to-date, what is shown by many scientific studies, subjects of scientific conferences or activities of various types of organizations (for example Commission 7 of International Federation of Surveyors – FIG, Food and Agriculture Organization of the United Nations – FAO). The aim of this paper is to systematize a concept of real estate management and also define a concept of land management and land administration, which appear in the foreign literature.

Key words: management, land management, land administration

Zaakceptowano do druku – Accepted for print: 31.10.2013