Onderzoek naar de veiligheid van de boezemkade van de polder De Wijde Wormer

Onderzoek n a a r de v e i l i g h e i d van de boezemkade van de p o l d e r De W i j d e Wormer

A-77.028

Inhoud

-

Blz.

1.

Inleiding 1

2 . Beschrijving van de polder, de boezem en de kade 2 . 1 . De polder

2.1.1. Ligging

2 . 1 . 2 . Oppervlakte en peilen

2.1.3. Inwoners en economi sche belangen 2 . 1 . 4 . Gevolgen

van

een

doorbraak

2 . 2 . 1 . Oppervlakte, peilen en maatgevende boezemstand 2 . 2 . 2 . Mogelijkheden

t o t

compartimentering

2 . 2 . 3 . Daling

van

de boezem b i j een

doorbraak

2 . 2 . 4 . Gevolgen

voor

de scheepvaart

en

de

waterhuis- houding b i j een doorbraak

2.3.1. De lengte

van

de kade

2.3.2. Beschrijving

van

het profiel

aan

de

hand

van

de gemeten dwarsprofielen

2.3.3. Beschrijving van de kade 2.3.4. Vreemde objecten

2.3.5. Onderhoud

van

de

kade

2.2. De boezem

2.3. De kade

3. Geschiedenis

4. Beoordeling

van

de veiligheid

van

de gehele kade

2 2 2 2 2 2 3 3

4

4 5 8 11 12 13 1 4 5. Samenvatting

Bijlagenlijst polder de Wijde Wormer

Bijlage nr.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1 4 1 5 1 6 17 18

Omcchri jving

Situatie, dwarsprofielen en representati-

viteit

Dwarsprofiel

1

en

2

Dwarsprofiel

3

en

4

Dwarsprofiel

5

en 6

Dwarsprofiel

7

en 8

Dwarsprofiel 9 en

1 0

Dwarsprofiel

11

en

12

Foto

1 en 2

Foto

3

en

4

Foto

5

en

6

Foto

7

en 8

Foto 9 en

1 0

Foto

11

en

12 F o t o 13

en

1 4

Foto

15

en

1 6

Foto

17

en

1 8

Foto

1 9

en

2 0

Rapport

LGM C0-240180/42

Tek. nr.

22177.41 5 42177,432 52177.433 52177.434 42177.435 42177.436 42177.437 A4/ 78.568 A4178.569 A4178.570 A4178.571 A4178.572 ,44178.573 A4178.574 A4178.575 A4178.576 A4178.577

- 1 -

1. Inleidina

I n

het kader

van

het systematisch kade-onderzoek i s een onderzoek ingesteld naar de veiligheid van de boezemkade van waterschap "de Wijde Wormer". De polder l i g t in de provincie Noord-Holland. De boezem w o r d t beheerd d o o r het hoogheemraadschap

van

de Uitwaterende Sluizen in Kennemerland en Westfriesland.

De kade beschermt een

g r o o t ,

zeer diepliggend agrarisch gebied met enige bebouwing en de belangrijke wegverbindinc tussen het Noordzee- kanaalgebied en het Noorden van het land.

Het onderzoek i s uitgevoerd in de kaden langs de Wijde Wormer- ringvaart en de Ringvaart

v a n

de Wijde Wormer, welke

t o t

de Schermerboezem behoren.

Er

i s een verkenning uitgevoerd, waarbij ondermeer dwarsprofielen z i j n gemeten, de bestaande geologische en bodemkundige gegevens zijn geanalyseerd en gegevens omtrent onderhoud en gedrag

van

de kade werden verzamel d.

Het grondmechanisch onderzoek en de rapportering hierover, i s ver- r i c h t

door

het Laboratorium

voor

Grondmechanica ( L G M ) .

Er

i s tevens gebruik gemaakt

van

gegevens, die de Provinciale Waterstaat van Noord-Holland beschikbaar heeft gesteld. Dit be- t r e f t

vooral

gegevens over de aanwezigheid en ligging

v a n

l e i - dingen.

- 2 -

2. B e s c h r i j v i n g van de p o l d e r , de boezem en de kade

2.1. De p o l d e r

2.1.1. L i g g i n g

De p o l d e r de Wijde Wormer l i g t i n de p r o v i n c i e Noord-Holland en behoort t o t h e t gebied van de Schermerboezem. Deze boezem wordt beheerd door h e t Hoogheemraadschap van de Uitwaterende S l u i z e n i n Kennemerland en W e s t f r i e s l a n d .

De p o l d e r l i g t t e n westen van Purmerend en wordt omringd door de Wijde Wormerringvaart i n h e t zuidoosten en door de R i n g v a a r t van de Wijde Wormer i n h e t noord-westen.

2.1.2. Oppervlakte en p e i l e n

De p o l d e r de Wijde Wormer h e e f t een w a t e r s t a a t k u n d i g e o p p e r v l a k t e van 1650 ha waaronder de hogere en l a g e r e delen inbegrepen z i j n . Het zomerpeil i n de p o l d e r l i g t op NAP

-

4,55

m

en h e t maaiveld v a r i e e r t van NAP

-

3,6 m i n h e t zuiden t o t NAP - 4 m i n h e t noorden.

De bemaling van de p o l d e r g e s c h i e d t m i d d e l s een gemaal met 2 cen- trifugaalpompen, u i t s l a a n d op de R i n g v a a r t van de Wijde Wormer.

2.1.3. Inwoners en economische belangen

De p o l d e r de Wijde Wormer behoort g r o t e n d e e l s t o t de gemeente Wijde Wormer met a l s voornaamste woonkern h e t gehucht Neck

.

H e t a a n t a l inwoners i n de p o l d e r bedraagt naar ruwe s c h a t t i n g ongeveer 1 5 00.

De p o l d e r i s g r o t e n d e e l s a g r a r i s c h gebied, met voorname1 i j k v e e t e e l t.

I n de r i c h t i n g zuid-west en noord-oost l i g t i n de p o l d e r de toekomstige Rijksweg A25.

I n h e t zuid-westen van de p o l d e r de Wijde Wormer worden s p o r t - v e l den aangel egd.

2.1.4. Gevolgen van een doorbraak

Na een eventuele doorbraak van een d e r boezemkaden z i j n de gevolgen voor de p o l d e r de Wijde Wormer a a n z i e n l i j k .

De p o l d e r z a l t o t ongeveer NAP

-

1,7

m

inunderen. B i j de berekening z i j n de volgende aannamen gedaan:

- 3 -

-

De o p p e r v l a k t e van de boezem bedraagt 2000 ha b i j een boezem- stand van

NAP.

-

De boezem i s n i e t gecompartimenteerd.

-

Met s l o o t b e r g i n g i n de p o l d e r i s geen r e k e n i n g gehouden.

I n d i e n de Wijde Wormer t o t

N A P

-

1,7 m i n u n d e e r t , z a l e r e r n s t i g gevaar o n t s t a a n voor de i n de p o l d e r aanwezige b e v o l k i n g en z a l g r o t e schade aan de v e e t e e l t , akkerbouw en de d i v e r s e bebouwingen

toegebracht worden.

Om de schade zoveel m o g e l i j k t e beperken, z a l na een eventuele doorbraak, i n d i e n m o g e l i j k d i r e k t t o t compartimentering over- gegaan moeten worden ( z i e hoofdstu k 2. '2.2. ) .

2.2. De boezem

2.2.1. Oppervlakte, p e i l e n en maatgevende boezemstand

De boezemwateren rond p o l d e r de M i jd e Idormer behoren met u i t z o n d e r i n g van h e t g e d e e l t e van de Wijde Wormerringvaart tussen de k e r i n g

n a b i j de Oosterdwarsweg en de k e r i n g t e r hoogte van I' ' t Heeren- h u i s " t o t h e t boezemgebied van de Schermer en staan hiermee on- d e r normale omstandisheden i n open v e r b i n d i n g .

De t o t a l e o p p e r v l a k t e van de Schermerboezem bedraagt 2000 ha, b i j een boezemstand van

NAP.

Het p e i l van de boezem v a r i e e r t van

N A P

-

0,58 m t o t

NAP.

Meteorologische omstandigheden kunnen h e t p e i l doen oplopen. I n h e t r a p p o r t van h e t Centrum "Systematisch kade-onderzoek

1972" i s een beschouwing gegeven o v e r h e t voorkomen van een maat- gevende boezemstand op de Schermerboezem.

H i e r v o o r wordt een stand van

N A P

+

0,2 m aangehouden.

Het g e d e e l t e van de Wijde Wormerringvaart tussen de hierboven vermelde keringen heeft een gemiddeld zomerpeil van NAP

-

1

m

en gemiddeld w i n t e r p e i l van NAP

-

1,15 m.

Ter hoogte van h e t natuurbad de Wijde Wormer o n t b r e e k t z e l f s de tussenboezem en vormt een groene kade de s c h e i d i n g tussen de p o l d e r de Wijde Wormer en de p o l d e r Oostzaan.

- 4 -

2 . 2 . 2 . Mogelijkheden

t o t

compartimentering

Na

een eventuele

doorbraak

van

de kade langs de Wijde Wormer- ringvaart welke

t o t

de Schermerboezem behoort,

zou

d i t boezem-

v a k door

het s lu ite n

van

1 kering, de klepkering b i j Neck, op eenvoudige wijze gecompartimenteerd z i j n ( f o t o 1 ) .

Het ten zuiden

v a n

deze kering ontstane boezemvak heeft d a n een dusdani ge oppervlakte

,

d a t

na

een eventuel e d o o r b r a a k s l e c ht s het peil i n de sloten verhoogd

zou

worden.

Het boezemvak waarin de Ringvaart

van

de Wijde Wormer i s gelegen, was tijd e n s de visuele verkenning

nog

n i e t t e compartimenteren. Wel z ijn hiervoor een tweetal keringen in ontwerp, welke

na

een eventuele doorbraak

van

de kade gesloten zouden kunnen worden. Indien

van

deze twee keringen in de toekomst gebruik gemaakt gaat worden, heeft het hier binnen gelegen boezemvak een opper- vlakte

van

s le c h ts 25 ha.

2.2.3. Daling van de boezem b i j een

doorbraak

Na

een doorbraak

van

een der boezemkaden zal indien n i e t

t o t

compartimentering

w o r d t

overgegaan, de boezem

t o t

NAP

-

1 , 7 m dalen.

Ook hier z i j n de onder hoofdstuk 2 . 1 . 4 . vermelde aannamen

van

toepassing.

Indien

na

een doorbraak

van

het kadegedeelte langs de Wijde Wormer- ringvaart, de klepkering b i j Neck gesloten

w o r d t ,

zal het dan

o n t -

stane boezemvak geheel in de polder leeglopen.

2.2.4. Gevolgen

voor

de scheepvaart en de waterhuishouding b i j een doorbraak

De scheepvaart, zal b i j een boezemdaling

t o t

NAP

-

1 , 7 er n stig belemmerd o f z e l f s geheel verhinderd worden.

Bovendien

wordt

de waterhuishouding in een v r i j

g r o o t

gebied erns tig verstoord.

m

Indien wel

t o t

compartimentering

wordt

overgegaan zullen de boven- vermelde gevolgen alleen

voor

de afgesloten boezemvakken gelden.

- 5 -

2.3. De kade

2.3.1. De l e n g t e van de kade

De t o t a l e l e n g t e van de boezemkade van de p o l d e r de W i j d e Wormer b e d r a a g t ongeveer 11,5 km.

De kade l a n g s de R i n g v a a r t van de W i j d e Wormer h e e f t een l e n g t e van b i j n a 8 km.

De kade l a n g s de W i j d e Wormerringvaart h e e f t een l e n g t e van 3,5 km.

H e t kadegedeelte l a n g s de W i j d e Wormerringvaart waarvan h e t zomer- p e i l op NAP

-

1

m

l i g t , h e e f t een l e n g t e van ongeveer 4 km.

T e r hoogte van h e t n a t u u r b a d W i j d e Wormer o n t b r e e k t z e l f s de tussenboezem. De binnenkade h e e f t h i e r een l e n g t e van ongeveer 1 km.

2.3.2. B e s c h r i j v i n g van h e t p r o f i e l aan de hand van de gemeten dwars- p r o f i e l en

De d w a r s p r o f i e l e n z i j n ruwweg r e p r e s e n t a t i e f v o o r de op b i j l a g e 1 aangegeven t r a j e c t e n .

I n d w a r s p r o f i e l 1, b i j l a g e 2, gemeten o v e r de kade l a n g s de W i j d e Wormerringvaart i n h e t g e d e e l t e t u s s e n Neck en de a u t o - snelweg de A25,is de k r u i n 5

m

b r e e d met h i e r o p een even brede a s f a l t w e g . De hoogte van de k r u i n l i g t i n h e t d w a r s p r o f i e l op NAP

+

0,79 m.

H e t b u i t e n t a l u d h e e f t een h e l l i n g van 1:3 met h i e r o p a a n s l u i t e n d een ongeveer 5

m

brede s t r o o k r i e t - v l i e t l a n d .

De bodem van de W i j d e Wormerringvaart l i g t t e r p l a a t s e van dwars- p r o f i e l 1 op NAP

-

2,4

m.

H e t b i n n e n t a l u d h e e f t een h e l l i n g van i : 2 en de ongeveer 3

m

brede t e e n s l o o t l i g t i n h e t gemeten d w a r s p r o f i e l op ongeveer 19

m

u i t

de t e e n van de kade. H e t a c h t e r l a n d l i g t op NAP

-

3,7

m

( f o t o 2 en 3 ) .

D w a r s p r o f i e l 2 eveneens gemeten o v e r de kade l a n g s de W i j d e Wormer- r i n g v a a r t i s een groene kade met een 4

m

brede k r u i n op ongeveer NAP

+

0,8

m

en h e e f t een h o l en f l a u w b i n n e n t a l u d .

Op ongeveer 1 9

m

u i t de b i n n e n k r u i n l i j n l i g t i n de t e e n een 5

m

brede a s f a l t w e g en op 27

m

a f s t a n d l i g t de i e t s meer dan 2

m

brede t e e n s l o o t .

H e t a c h t e r l a n d l i g t i n h e t d w a r s p r o f i e l op NAP

-

3,5

m.

- 6 -

veer 4

m

brede strook r i e t - v l i e t l a n d .

Dwarsprofiel 3 heeft een ongeveer 4

m

brede en v r i j bolle kruin

waarvan

het hoogste

p u n t op

NAP t 0,34

m

l i g t .

Het binnentalud heeft een helling

v a n

1:3 met

op

ongeveer 20

m

u i t de teen een 2 , 5

m

brede teensloot.

Het achterland l i g t op ongeveer NAP

-

3,6

m.

Het buitentalud i s zeer flauw met

ook

hierlangs een rietkraag van ongeveer 3 m breed ( f o t o

4

en 5 ) .

De dwarsprofielen 4,5 en 6 gemeten over de groene kade langs de Wijde Wormerringvaart,

waarvoor

een lager peil

wordt

aangehouden,

hebben nagenoeg eenzelfde vorm.

De kruinbreedte in dwarsprofiel 4 en 5 bedraagt ongeveer 5,5

m

ter w ijl deze in dwarsprofiel 6 ongeveer

4

m

i s . Ook de kruinhoogte in dwarsprofiel

4

en 5 liggen v r i j dicht b i j elkaar namelijk

NAP

+

0,49

m

en NAP t 0,44

m,

terwijl deze in dwarsprofiel 6

op

NAP t 0,27 m l i g t .

Het binnentalud heeft in de d r i e dwarsprofielen een helling

v a n

gemi ddel d 1 : 4.

De teensloot d ie in dwarsprofiel 4 een breedte heeft

van

ongeveer 2 , 5 m, i n dwarsprofiel 5 ongeveer 3

m

en in dwarsprofiel 6 onge- veer 4,5

m

l i g t in dwarsprofiel

4

en 5

op

ongeveer

25

m

u i t de binnenkruinlijn en in dwarsprofiel 6 op ongeveer 28 m u i t de binnenkruinlijn. Het achterland l i g t in de dwarsprofielen

4 ,

5 en 6 op r e s pe c tiev e lijk NAP

-

3,85 m, NAP

-

3,77

m

en NAP

-

3,95

m.

Het brede en flauwe buitentalud i s in de d r i e dwarsprofielen

nagenoeg g e l i j k , De aanwezige rietkraag heeft een breedte

van

1

à 2 m .

Voor een overzicht van de dwarsprofielen

kan

verwezen worden naar de volgende f o t o ' s :

-

voor

dwarsprofiel 4 , f o t o 6

-

voor

dwarsprofiel 5 , fo to 7 en 8

-

voor

dwarsprofiel 6 , fo to 9 en 1 0

De dwarsprofielen

4,

5 en 6 z i j n over de Wijde Wormerringvaart doorgemeten

om

het hoogteverschil tussen de kaden

van

de polder de Wijde Wormer en de polder Oostzaan

aan

t e geven.

- 7 -

D w a r s p r o f i e l 7 i s gemeten over h e t kadegedeelte welke de p o l d e r de Wijde Wormer van de p o l d e r Oostzaan s c h e i d t .

D i t kadegedeelte l i g t t e r hoogte van h e t natuurbad Wijde Wormer en k e e r t geen boezemwater.

Deze tussenkade h e e f t een ongeveer 2

m

brede, ronde k r u i n en een hoogte van

N A P

+

0,18

m.

Het b i n n e n t a l u d h e e f t bovenin een h e l l i n g van 1:2 en o n d e r i n een h e l l i n g van ongeveer 1:7.

I n deze overgang i s i n l e n g t e r i c h t i n g t i j d e n s h e t meten van h e t d w a r s p r o f i e l een scheur geconstateerd en a l s zodanig vermeld. De 6

m

brede t e e n s l o o t l i g t ongeveer 1 9 m u i t de b i n n e n k r u i n l i j n . Het a c h t e r l a n d l i g t h i e r op

NAP

-

3,77 m.

Het b u i t e n t a l u d h e e f t een h e l l i n g van 1:3 met h i e r o p a a n s l u i t e n d een 4

m

brede s t r o o k r i e t - v l i e t l a n d .

Het water wat door d i t kadegedeelte gekeerd w o r d t h e e f t een p e i l d a t l i g t op

NAP

-

1,33 m en b e h o o r t t o t h e t p o l d e r w a t e r van de p o l d e r Oostzaan ( f o t o 1 1 ) .

De d w a r s p r o f i e l e n 8, 9 en 1 0 gemeten over de groene kade l a n g s de " R i n g v a a r t van de Wijde Wormer" z i j n qua vorm nagenoeg g e l i j k . De k r u i n i n de gemeten p r o f i e l e n h e e f t een b r e e d t e d i e l i g t tussen de 5 en 6 m t e r w i j l de hoogte ervan i n de d w a r s p r o f i e l e n 8, 9 en 10 op r e s p e c t i e v e l i j k

NAP

+

0,31

m ,

NAP

+

0,37

m

en op

N A P

+

0,42 m l i g t .

De h e l l i n g van h e t b i n n e n t a l u d bedraagt i n d w a r s p r o f i e l 8 gemiddeld 1:2 en i n de b e i d e andere p r o f i e l e n ongeveer 1:3.

Op een a f s t a n d van 27 à 28 m u i t de b i n n e n k r u i n l i j n l i g t e v e n w i j d i g aan de kade een t e e n s l o o t welke i n d w a r s p r o f i e l 8 een b r e e d t e h e e f t van 4,5 m, i n d w a r s p r o f i e l 9, 6

m

breed i s en i n d w a r s p r o f i e l 10 b i j n a 8

m

breed i s . De hoogte van h e t a c h t e r l a n d i n de d r i e p r o f i e l e n l i g t om en n a b i j de

NAP

-

4 m.

Het b u i t e n t a l u d h e e f t een boven h e t boezempeil gemeten h e l l i n g 5

van 1:2 i n de d w a r s p r o f i e l e n 8 en 9 en een h e l l i n g van 1:4 i n dwarsprof i e l 10.

Verder b e v i n d t z i c h i n h e t b u i t e n t a l u d t e r hoogte van de water- l i j n i n a l l e d r i e de d w a r s p r o f i e l e n een 1 ä 2 m brede r i e t k r a a g . Ook voor deze dwarsprof i e l en kan verwezen worden naar de v o l gende

f o t o ' s :

-

voor dwarsprofiel 8, foto 1 2

voor

dwarsprofiel 9 , fo to 13

voor

dwarsprofiel 1 0 , foto 14 en 15.

Dwarsprofiel 11, eveneens over de kade langs de Ringvaart

van

de Wijde Wormer gemeten, wijkt qua

vorm

i e t s af

van

de d r i e hiervoor besproken profielen.

De kruin i s s le c ht s 3,5 m breed en de hoogte l i g t

op

NAP t 0 , 2 7 m.

Het binnentalud heeft een helling

van

1:3 met

op

31 m u i t de binnenkruinlijn een ongeveer 4

m

brede teensloot.

Het buitentalud met een helling

van

1:6 à 7 , gemeten boven boezempeil heeft een breedte

v a n

ongeveer 5 m met ook hier t e r hoogte van de waterlijn een 1 à 2 m brede strook r i e t - v l i e t l a n d ( f o t o 1 6 ) .

Dwarsprofiel 1 2 i s gemeten over het kadegedeelte langs de Ring- vaart

v a n

de Wijde Wormer

waar

o p de kruin een 3

m

brede a s f a l t - weg l i g t en langs de oever vele woonboten een vaste l i g p l a a t s heb ben.

De kruinbreedte bedraagt ongeveer

4

m

en l i g t gemeten over de

as

van

de weg

o p NAP

t 0,29 m.

Langs

de binnenkruinlijn s t a a t een ongeveer 1 m

hoog

hek,

waar-

achter het binnentalud l i g t d a t een helling heeft

van

ongeveer 1 : 2 .

Vervolgens l i g t hierop aansluitend een deel

van

het binnentalud

v a n

NAP

-

2,OO

m t o t NAP

-

3 , 5

m

onder een helling

van

1 : 7 . De teensloot l i g t

op

een dusdanige grote afstand u i t de binnen- kruinlijn d a t deze

voor

de s t a b i l i t e i t van de kade van geen in- vloed meer i s en

daarom

ook n i e t in het dwarsprofiel i s ingemeten De buitenberm, heeft een breedte

v a n

ongeveer

4

à 5 m en

maakt

deel u i t van de tuinen b i j de woonboten ( f o t o 1 7 ) .

2.3.3. Beschrijving

van

de kade

Het kadegedeelte langs de Wijde Wormerringvaart gelegen tussen de Dorpsstraat t e Neck en de autosnelweg, de A25,heeft een lengte

van

ongeveer 450 m. Voor d i t kadegedeelte

kan

dwarsprofiel 1 representatief gesteld worden.

- 9 -

aangetroffen en i

s

op

het gedeel t e l

i j k

aangevulde

b u i

tental

ud

een parkeerstrook aangelegd.

De weg d i e in het voor dwarsprofiel

1

representatief gestelde

kadegedeelte op de

kruin

l i g t , kruist de

A25

onderlangs

aan de

teen

van

de kade. Ook

na de autosnelweg

l i g t

t o t

het

p u n t waar

de weg van de kade

a f b u i g t ,

de weg

1

angs de teen

v a n

de kade

( f o t o

18).

Voor

het kadegedeelte tussen de

A25

en de Zuiderweg

( h i e r

b u i g t

de weg van de kade a f ) kan dwarsprofiel

2

represen-

t a t i e f gesteld worden.

Dit

kadegedeelte heeft een lengte

van

ongeveer

850

m.

Voor

het'kadegedeelte tussen de Zuiderweg en de regelbare stuw,

ongeveer

150 m

voorbij de dwars door de polder gelegen "Ooster-

dwarsweg", kan dwarsprofiel

3

representatief gesteld worden.

Dit kadegedeel t e , gel egen 1 angs de Wijde Wormerri ngvaart d a t

nog

t o t

de Schermerboezem behoord, heeft een lengte

van

2 , l km.

Door middel van deze regelbare stuw ( f o t o

19)

wordt

het overige

deel

van

de Wijde Wormerringvaart op een lager peil gehouden

namelijk op

NAP

-

1,00

m

i n

de zomer en

NAP

-

1,15 m i n

de winter.

Het kadegedeelte gelegen tussen de hierboven vermelde stuw en

de kade t e r hoogte van het "natuurbad Wijde Wormer", heeft een

lengte

van

ongeveer

3 , 4 km.

Over

d i t

gedeel t e

z i j n i n t o t a a l 3

dwarsprofielen

( 4 , 5

en

6 )

gemeten en kunnen hiervoor representatief gesteld worden.

De kade t e r hoogte

v a n

het natuurbad en waarvoor dwarsprofiel

7

representatief i s , heeft een lengte v a n ongeveer

1 km.

De t e r plaatse

v a n

het profiel geconstateerde scheur aan de teen

van

de kade, i s over grote lengte aanwezig.

Na

het

n a t u u r b a d l i g t de Zuiderweg,

t o t

ongeveer

100

m

v o o r b i j

de

plaats

waar

de

A25

de kade k r u i s t , langs de teen

van

de kade.

Het kadegedeelte tussen de

A25

en

I'

' t Heerenhuis", keert geen

boezemwater.

Dit

gedeelte

van

de Wijde Wormerringvaart

i s

van de "Braak" en

de "Ringvaart

van de Wijde Wormer", welke behoren

t o t

de Schermer-

boezem, afgescheiden door een

dam

met hierin een afsluitbare

wateri nlaat

e

Voor

de

vorm

y a n

d i t kadegedeelte kan verwezen worden naar

dwars-

-

10

-

Het kadegedeelte v a n a f deze dam t o t aan de p r o v i n c i a l e weg van Z a a n d i j k n a a r Purmerend, h e e f t een l e n g t e van ongeveer 100 m. De k r u i n i s i e t s b r e d e r en hoger dan i n d w a r s p r o f i e l 1, d a t h i e r - voor r e p r e s e n t a t i e f g e s t e l d i s .

Het geheel g e e f t e c h t e r een wat rommelige i n d r u k door de a a n l e g van t u i n e n b i j de woonboten d i e h i e r een v a s t e l i g p l a a t s hebben.

I n h e t b i n n e n t a l u d bevinden z i c h d i v e r s e op- en a f r i t t e n t e n be- hoeve van de v e r s p r e i d voorkomende bebouwing aan de t e e n van de kade en i n h e t a c h t e r l a n d .

Na de p r o v i n c i a l e weg h e e f t de kade l a n g s de R i n g v a a r t van de Wijde Wormer o v e r een l e n g t e van ongeveer 1400

m

een b i j n a 4

m

brede a s f a l t w e g op de k r u i n .

D i t kadegedeelte komt qua vorm nagenoeg overeen met d w a r s p r o f i e l 1 z o d a t ook h i e r v o o r d w a r s p r o f i e l 1 r e p r e s e n t a t i e f g e s t e l d kan worden.

Ongeveer 100

m

n a d a t de Noorderweg van de kade a f b u i g t i s dwars- p r o f i e l 8 gemeten en kan v o o r h e t kadegedeelte gelegen tussen de Noorderweg en de Westerdwarsweg r e p r e s e n t a t i e f g e s t e l d worden. De l e n g t e van d i t kadegedeelte l a n g s de R i n g v a a r t van de Wijde Wormer bedraagt ongeveer 2 , l km.

De d w a r s p r o f i e l e n 9 en 10, d i e o v e r i g e n s z o a l s ook b l e e k u i t de be- s c h r i j v i n g van de d w a r s p r o f i e l e n

kunnen r e p r e s e n t a t i e f g e s t e l d worden v o o r h e t kadegedeelte tussen de Westerdwarsweg en de Oosterdwarsweg.

D i t kadegedeelte h e e f t een l e n g t e van ongeveer 1,8 km.

qua vorm nagenoeg g e l i j k z i j n ,

Ongeveer 1 5 0 m t e n noord-oosten van de Oosterdwarsweg b e v i n d t z i c h h e t gemaal van de p o l d e r .

I n h e t kadegedeelte tussen de Oosterdwarsweg en h e t gemaal l i g t op de k r u i n een ongeveer 3,5 m brede a s f a l t w e g .

T e r hoogte van h e t gemaal l o o p t een brede v a a r t , genaamd Machine- t o c h t , e v e n w i j d i g aan de Oosterdwarsweg p o l d e r w a a r t s .

Voor h e t kadegedeelte na h e t gemaal kan o v e r een l e n g t e van 1350 m d w a r s p r o f i e l -11 r e p r e s e n t a t i e f g e s t e l d worden. Ongeveer 100 m v o o r d w a r s p r o f i e l 11 b e v i n d t z i c h i n h e t t e r p l a a t s e verhoogde binnen- t a l u d een oude van z i j n wieken ontdane molen.

- 11

-

D w a r s p r o f i e l 12 i s r e p r e s e n t a t i e f v o o r de l a a t s t e ongeveer 850 m kade l a n g s de R i n g v a a r t van de Wijde Wormer.

Langs d i t kadegedeelte hebben woonboten o v e r de gehele l e n g t e een v a s t e l i g p l a a t s . H i e r worden d i v e r s e s o o r t e n beschoeiingen aange- t r o f f e n en w o r d t h e t b u i t e n t a l u d g e b r u i k t v o o r de a a n l e g van t u i n e n , de o p s l a g van m a t e r i a l e n o f h e t p a r k e r e n van a u t o ' s .

De a f s t a n d van de t e e n s l o o t t o t de kade welke i n h e t gemeten p r o f i e l z e e r g r o o t i s , b e d r a a g t e c h t e r o v e r h e t g r o o t s t e g e d e e l t e n i e t meer dan ongeveer 30 m u i t de b i n n e n k r u i n l i j n .

N a b i j de bebouwing van Neck w o r d t t o t hoog i n h e t b i n n e n t a l u d de kade g e b r u i k t v o o r v o l k s t u i n e n ( f o t o 20).

Het kadegedeelte met een l e n g t e van ongeveer 150

m

d a t deel u i t m a a k t van de bebouwing van Neck, kan met geen enkel d w a r s p r o f i e l represen- t a t i e f g e s t e l d worden. De bebouwing i n h e t b i n n e n t a l u d l i g t h i e r op kadehoogte en b e h o o r t t o t h e t oude g e d e e l t e van Neck.

2.3.4. Vreemde o b j e c t e n

T i j d e n s de v i s u e l e v e r k e n n i n g van de kade z i j n e r d i v e r s e k r u i s e n d e l e i d i ngen g e c o n s t a t e e r d .

Tevens h e e f t de P r o v i n c i a l e W a t e r s t a a t van Noord-Holland gegevens v e r s t r e k t met b e t r e k k i n g t o t de l i g g i n g van gas- en w a t e r l e i d i n g e n i n de kaden van de p o l d e r de Wijde Wormer.

I n h e t kadegedeel t e waarvoor d w a r s p r o f i e l 1 r e p r e s e n t a t i e f i s g e s t e l d tussen de N e c k e r s t r a a t en de A7, b e v i n d t z i c h i n de

t e e n van de kade een w a t e r l e i d i n g ( l e i d i n g m a t e r i a a l asbest-cement) met een d i a m e t e r van j3 40

mm.

Halverwege h e t kadegedeelte waarvoor d w a r s p r o f i e l 2 r e p r e s e n t a t i e f i s g e s t e l d k r u i s e n twee h o g e d r u k t r a n s p o r t l e i d i n g e n van de Gasunie de boezem en de kade. De d i a m e t e r van deze twee l e i d i n g e n i s

r e s p e c t i e v e l i j k

fl

8" en fl 12".

I n h e t kadegedeelte vanaf de Oosterdwarsweg b e v i n d t z i c h i n de t e e n van de kade o v e r een l e n g t e van ongeveer 1 km een asbest- cement w a t e r l e i d i n g met een d i a m e t e r van j3 50 mm overgaand i n

fl

40 mm.

Tussen d w a r s p r o f i e l 5 en de Westerdwarsweg b e v i n d t z i c h een p o l y - p r o p y l e e n w a t e r l e i d i n g met een d i a m e t e r van

fl

32 cm.

T e r hoogte van de autosnelweg, de

A25,

waar deze de Polderkade i n h e t zuidwesten k r u i s t , b e v i n d t z i c h eveneens een

fl

1 6 " hogedruk-

-

12

-

transportleiding

van

de Gasunie.

Een tweede

16"

hogedru ktransportl ei di

ng

kruist de boezem t e r

hoogte

van de provinciale weg.

I n

het kadegedeelte tussen de

A25

en

' t Heerenhuis l i g t nabij de

teensloot

nog een asbest-cement waterleiding, met een diameter

van

fl

150

mm.

Ook

in dwarsprofiel

8

l i g t

op een afstand

van ongeveer

1 , 5

m

u i t de teensloot boezemwaarts een waterleiding

v a n asbest-cement,

welke een diameter heeft

van 50

mm.

Een waterleiding bestaande

u i t

asbest-cement met een diameter

van

150

mm

in de teen

v a n de kade, l i g t in het gedeelte

waarvoor de

dwarsprofielen

11

en

12

representatief gesteld z i j n .

Eveneens bevindt zich in het buitentalud

van het kadegedeelte waar-

voor alleen dwarsprofiel

12

representatief i s een gasleiding

v a n

P V C

met een diameter

van fl

80 mm

en een distributiedruk

van

100

m.

bar. Deze leiding heeft vele aansluitingen ten behoeve v a n de

hier afgemeerde woonschepen.

Verder kruist hal verwege d i t kadegedeel t e een r i

001

pers1 eidi

ng

de

kade welke u i t pvc bestaat en een diameter heeft

van 125

mn.

Verder dient hier nogmaals gewezen t e worden op de aanwezigheid

van beplantingen, schuurtjes e.d. op het buitentalud t e r plaatse

van

woonboten en

op

het aanleggen

van volkstuinen in het binnentalud

van

de kade ( z i e

ook hoofdstuk

2.3.2.

en foto

20).

2.3.5.

Onderhoud

van de kade

Het onderhoud van de kade bestaat voornamelijk u i t het onderhouden

van de rietkraag, het j a a r l i j k s aanbrengen van kleine herstellingen

en verbeteringen.

-

13

-

3.

Geschiedenis

De Staten

van

Holland

en Westfriesland verleenden

25

maart

1624

aan de regenten

van

de stad Purmerend octrooi

t o t

bedijking en

droogmaking

van de polder de Wijde Wormer, o p voorwaarde,

d a t

in de Nieuwendam in de Krommenije een houten duikersluis gemaakt

moest worden en daarop corresponderende, een uitwatering

naar

het deel

van

het

I J ,

het Wijkermeer genaamd. (Deze werken

z i j n

inderdaad uitgevoerd, doch weldra bleek,

d a t

de uitwatering sterk

verzandde

)

.

Aanvankelijk verliep de

droogmaking ZO

gunstig,

d a t

reeds een j a a r

na de aanvang

van

het werk de verkaveling

zou

kunnen plaatsvinden.

Begin 1625 echter b r a k de Waterlandsche Zeedijk op vier plaatsen

door

en

ook

de pas gelegde ringdijk om de polder de Cdijde Wormer bezweek.

De Staten verleenden

b i j

octrooi van

18

maart

1625

nieuwe gunstige

voorwaarden aan de regenten van Purmerend. Het werk werd hervat

en in

1626

was

de droogmaking voltooid. Op

1

augustus

1626

had

de toewijzing

van de kavels plaats.

Op 6

februari 1825 l i e p de polder de Wijde Wormer nogmaals onder,

toen b i j de bekende storm- en springvloed

van

4

februari de Water-

landsche Zeedijk

b i j

Burgerdam was doorgebroken met a l l e gevolgen

van dien.

Het g a t

i n

de ringdijk, t e r hoogte

van het tegenwoordige natuurbad

om de polder de Wijde Wormer werd n i e t gedicht, d a a r hieraan be-

langrijke bezwaren waren verbonden. Men gaf de voorkeur aan een

nieuwe waterkering, bestaande

u i t 2

dammen

i n

de

r i n g v a a r t ,

één

bewesten en één beoosten de doorbraak. Hierop aansluitend werd een

nieuwe

d i j k

gelegd buitenwaarts om de doorbraak heen

op

gronden

van de polder

Oostzaan,

Daarna

g i n g

men opnieuw

t o t

droogmaking

over.

Tijdens de watersnood

van

1916

heeft o.a. de polder de Wijde Wormer

wel in ernstig gevaar verkeerd, maar i s toch voor overstroming be-

waard gebleven.

-

1 4

-

4. Beoordeling

van

de veiligheid

v a n

de gehele kade

Het Laboratorium

voor

Grondmechanica ( L G M ) heeft

voor

het betrokken gebied een geologisch lengteprofiel opgesteld.

Bij de keuze

van

de representatieve profielen i s uitgegaan

van

d i t geologisch lengteprofiel en de door het COW uitgevoerde visuele verkenning.

De geschiedenis

van

de kade bood weinig informatie d i e

op

de profielkeuze

v a n

invloed i s geweest.

Voor wat b e t r e f t het geologisch l e ng t e pr o f i e l , de keuze

van

de representatieve profielen; het uitgevoerde stabiliteitsonderzoek en de u itein d e lijk e beoordeling

van

de gehele kade w o r d t verwezen naar het

d o o r

het COW en

LGM

_{opgestelde s t a b i l i t e i t s r a p p o r t . Dit} rapport i s a l s b ijla g e 13 bijgevoegd. Op grond

van

d i t onderzoek kunnen de boezemwaterkerende kaden a l s veil i 9 worden aangemerkt - (minimum evenwichtsfactor 1 , 3 ) .

De t e r plaatse

van

woonboten voorkomende beplantingen, schuurtjes e.d. op/in het buitentalud

van

de kade en de volkstuinen in het binnentalud, zoals ook vermeld in hoofdstuk 2.3.4. dienen a l s vreemde objecten i n en

o p

de waterkering beschouwd t e worden.

Na

de aanleg

van

de parkeerstrook

op

de buitenberm

van

de kade langs de Wijde Wormerringvaart nabij Neck z i j n langsscheuren in het wegdek geconstateerd. Deze langsscheuren kunnen enerzijds het gevolg

van

ongelijke zettingen z i j n , anderzijds i s het

ook

mogelijk dat

door

het gewicht

v a n

geparkeerde ( v r a c h t ) a u t o ' s het buitentalud n i e t sta b ie l meer i s .

De oorzaak van de t e r hoogte van dwarsprofiel 7 geconstateerde scheur i s n i e t nader onderzocht,

omdat

d i t kadegedeelte geen boezemwater keert ( z i e

ook

hoofdstuk 2 . 3 . 2 . en 2 . 3 . 3 . ) .

De aanwezigheid

van

kabels, leidingen en vreemde objecten i s n i e t in de beschouwing over de veiligheid

van

de kaden betrokken. De aanwezige kabels, leidingen en vreemde objecten dienen t e worden g eto e tst

aan

de volgende leidraden

van

de Technische Adviescommissie

voor

de Naterkeringen.

a .

Leidraad

voor

constructie en beheer

van

gasleidingen i n ,

op

en nabij waterkeringen.

b. Leidraad voor constructie en beheer van vloeistofleidingen i n ,

-

1 5

-

c. L e i d r a a d voor ontwerp, beheer en onderhoud van c o n s t r u c t i e s en vreemde o b j e c t e n i n , op en n a b i j waterkeringen.

-

16

-

5. Samenvatting P o l d e r de W i j d e Wormer

De p o l d e r de W i j d e Wormer, gelegen i n de p r o v i n c i e Noord-Holland, h e e f t een w a t e r s t a a t k u n d i g e o p p e r v l a k t e van 1650 ha.

De kade l i g t i n h e t noord-westen l a n g s de R i n g v a a r t van de Wijde Wormer en i n h e t z u i d o o s t e n l a n g s de Wijde Wormerringvaart.

De R i n g v a a r t van de W i j d e Wormer en een d e e l van de Wijde Wormer- r i n g v a a r t behoren t o t h e t boezemgebied van de Schermer en staan hiermee onder normale omstandigheden i n open v e r b i n d i n g .

H e t o v e r i g e d e e l van de W i j d e Wormerringvaart h e e f t een l a g e r p e i l , d a t d o o r een stuw n a b i j de Oosterdwarsweg w o r d t geregeld.

I n de p o l d e r l i g t een d e e l van de r i j k s w e g A25 en de bebouwing van h e t gehucht "Neck".

H e t m a a i v e l d i n de p o l d e r l i g t tussen NAP

-

3,6

m

en NAP

-

4 m en b e s t a a t voor h e t g r o o t s t e gedeel t e u i t g r a s l a n d .

Van de 11,5 km l a n g e boezemkade welke de p o l d e r de Wijde Wormer o m r i n g t , b e s t a a t ongeveer 8,5 km u i t een zogenaamde groene kade.

H i e r v a n l i g t b i j n a 3 km l a n g s de Wijde Wormerringvaart. Deze kade h e e f t een ongeveer 4

m

brede k r u i n .

De k r u i n h o o g t e v a r i e e r t van NAP t 0,3 m t o t NAP t 0,8 m. Het binnen-

t a l u d h e e f t een h e l l i n g van gemiddeld 1:3, met op een a f s t a n d van ongeveer 28 m u i t de b i n n e n k r u i n l i j n een 2 ti 2,5

m

brede t e e n s l o o t . D i r e k t a a n s l u i t e n d op h e t b u i t e n t a l u d l i g t o v e r de gehele l e n g t e een 3 à 4 m brede s t r o o k r i e t - v l i e t l a n d .

H e t kadegedeelte l a n g s de Wijde Wormerringvaart met een 4

m

brede weg op de k r u i n , h e e f t een l e n g t e van ongeveer 450 m en een gemiddelde k r u i n h o o g t e van NAP

+

0,8

m.

H e t b i n n e n t a l u d h e e f t een h e l l i n g van 1:2 met

t e r

hoogte van Neck e n i g e bebouwing aan de t e e n van de kade. De kade l a n g s de R i n g v a a r t van de Wijde Wormer, h e e f t vanaf de "Braak" i n h e t u i t e r s t e zuidwesten t o t ongeveer 1100

m

voor de bebouwing van Neck nagenoeg een z e l f d e p r o f i e l v o r m . De t o t a l e l e n g t e van d i t kadegedeelte b e d r a a g t b i j n a 6,8 km en h e e f t o v e r de e e r s t e 1,5 km een 3,5 à 4

m

brede a s f a l t w e g

op

de k r u i n . H e t b i n n e n t a l u d h e e f t een gemiddelde h e l l i n g van 1:3 met op ongeveer 27 à 28 m u i t de b i n n e n k r u i n l i j n een t e e n s l o o t met een v a r i ë r e n d e b r e e d t e .

Ook h i e r l i g t de k r u i n o v e r a l boven de maatgevende boezemstand van NAP t 0,20

m.

-

17 -

5 ( 1 : 2

2 m b r e e d t e .

De l a a t s t e 1100

m

kade l a n g s de R i n g v a a r t van de Wijde GJormer n a b i j Neck h e e f t een ongeveer 4 m brede k r u i n met h i e r o p een 3 m brede a s f a l tweg.

Ook h i e r l i g t de k r u i n h o o g t e boven de maatgevende boezemstand. Het h o l l e b i n n e n t a l u d h e e f t een h e l l i n g van gemiddeld 1:3 à 4, welke d i c h t e r naar de bebouwing van Neck i e t s s t e i l e r wordt. De s l o o t e v e n w i j d i g aan de kade l i g t ook i n d i t g e d e e l t e op v r i j g r o t e a f s t a n d u i t de teen.

De b u i t e n b e r m welke m i n of meer op k r u i n h o o g t e l i g t h e e f t een b r e e d t e van 4 à 5 m en w o r d t i n verband met de l a n g s d i t kade- g e d e e l t e afgemeerde woonboten, v o o r d i v e r s e d o e l e i n d e n g e b r u i k t . De o e v e r v e r d e d i g i n g b e s t a a t u i t d i v e r s e s o o r t e n beschoeiingen welke de bewoners van de woonboten merendeels z e l f hebben aange- b r a c h t .

t o t 1:7) met h i e r o p a a n s l u i t e n d een r i e t k r a a g van ongeveer

De kade l i g t g e o l o g i s c h g e z i e n i n een z e l f d e g e b i e d en i s van boven n a a r beneden opgebouwd u i t een l a a g zandige k l e i

,

welke b e h o o r t t o t de a f z e t t i n g e n van Duinkerke.

H i e r o n d e r l i g t een l a a g veen, h e t zogenaamde Hollandveen, waarvan de bovenkant met k l e i i s vermengd.

Onder h e t Hollandveen l i g g e n de a f z e t t i n g e n van C a l a i s welke bestaan u i t : k l e i vermengd met p l a n t e n r e s t e n , k l e i , k l e i zandig o f zand k l e i i g en zand.

Tussen de a f z e t t i n g e n van C a l a i s en h e t P l e i s t o c e n e zandpakket, ( f o r m a t i e van Twenthe) b e v i n d t z i c h nog een ongeveer 0,5 m d i k k e l a a g Basisveen, d i e p l a a t s e l i j k kan ontbreken.

De bovenkant van h e t P l e i s t o c e n e zandpakket v a r i e e r t tussen NAP

-

1 6 en NAP

-

22 m.

Op grond van h e t v e r r i c h t e s t a b i l i t e i t s o n d e r z o e k kunnen de boezem- water kerende kaden l a n g s de Ni j d e Wormerringvaart en de R i n g v a a r t van de Wijde Wormer a l s v e i l i g worden aangemerkt (minimum evenwichts- f a k t o r 1,3).

Langs een g e d e e l t e van de kade l a n g s de R i n g v a a r t van de Wijde Wormer l i g g e n woonboten. T u i n a a n l e g e t c . , v i n d t h i e r p l a a t s i n h e t b u i t e n t a l u d . I n h e t b i n n e n t a l u d z i j n t e r hoogte van Neck v o l k s t u i n e n aangelegd. Deze s i t u a t i e s moeten a l s ongewenst worden beschouwd.

De aanwezigheid

v a n

kabe

- 18

-

s ,

leidingen en vreemde objecten i s n i e t

in de beschouwing over de veiligheid van de kaden betrokken.

De aanwezige kabels, leidingen en vreemde objecten dienen t e worden

g e t o e t s t aan de volgende leidraden

van de Technische Advies-

comm

i

s

c i

e voor de Water ker

i

ngen

.

a. Leidraad voor constructie en beheer van gasleidingen

i n ,

o p

en

n a b i j

waterkeringen.

b.

Leidraad

voor

constructie en beheer

v a n

vloeistofleidingen i n ,

op

en nabij waterkeringen.

c. Leidraad

voor

ontwerp, beheer en onderhoud

van constructies

en vreemde objecten i n , op en nabij waterkeringen,

laboratorium voor grondmechanica

stieltjesweg 2 ., postbus 69

telefoon: (015)-56 92 23’

1

telex: solab nl33326 postgiro: 234342

bank: mees en hope nv delft

delft

7

Werkzaamheden ten behoeve van opdrachtgevers worden slechts uitgevoerd op voorwaarde dat de opdrachtgever afstand doet van ieder recht op aaneprakelljkstelilng en zich verpilcht tot vrijwarlng voor iedere aansprakelljkheld jegens derden.

.Het rapport mag slechts woordeiijk en In zijn geheel worden gepubliceerd na schriftelljke toestemming.

kennerk: C0-240180/42 Inhoud 1. Algemeen blad: -’ 1

-

b l z .

-

2

2. Geologische b e s c h r i j v i n g van h e t gebied 3

2.1. Overzicht van de geologische geschiedenis . 3

2.2. Samenvatting 4

-,3. Keuze van de t e onderzoeken dwarsprofielen 5

4. Uitvoering en r e s u l t a t e n van h e t groridonderzoek 7

4 . 1 Uitvoering 7 4.2. Resultaten 7 4 2.1. Boringen 7 4 . 2 . 2 . Celproeven 12 4.2.3. V e r g e l i j k i n g van de gronämechanische 1 2 e i gens chappen *

5. Keuze van liet p r o f i e l voox s t a b i l i t e l t s o n d e r z o e k 14

6. S t a b i li t e i tconderzoek

6.1. Rekenmode l I

6.2. Metingen van h e t f r e a t i s c h e vlak

6 . 3 . B e t waterspanningcverloop

&,4. Uitkamcten van h e t c t a b i l i t e i t c o n d e r z a e k

15 15

17

18

18

kenmerk: CO-2401 80/42

1. I Algemeen

blad:

-

2

-

I n h e t kader van h e t systematisch kade-onderzoek i s door h e t Lahouatoriwn voor Grondmechanica (LGM), i n samenwerking met h e t Centrum

voor Onderzoek Waterkeringen (COW),een onderzoek i n g e s t e l d naar de standzekerheid van de boezemkade van de polder de Wijde Wormer. Het onderzoek i s uitgevoerd i n de kade van de R i n g v a a r t van de

Wijde Wormer en de kade van de Wijde Wormerringvaart.

A a n de hand van een door h e t COW uitgevoerde v i s u e l e verken-

ning en h e t door h e t LGM opgestelde geologische l e n g t e p r o f i e l z i j n .

een twaalftal prof i e l e n opgemeten en i n tekening gebracht, waarna.'

i n 2 p r o f i e l e n grondonderzoek i s uitgevoerd. Leder p r o f i e l i s min o f meer r e p r e s e n t a t i e f voor een bepaald kadegedeelte. Nadat e r ge-

gevens bekend waren over laagopbouw en grondeigenschappen i s er

een keuze gemaakt van h e t p r o f i e l voor s t a b i l i t e i t s o n d e r z o e k . Aan de hand van de b e r c k e n i n g s r e s u l t a t e n van d i t onderzoek i s een be- o o r d e l i n g van de standzekerheid van de gehele kade gegeven.

.

kenmsrk: C0-240180/42 b l a d :

-

3

-

Aan h e t einde van h e t P l e i s t o c e e n (Weichselien) h e e r s t e n i n h e t Westen van Nederland voornamelijk twee geologische dominanten, t e weten: wind en r i v i e r e n . I n h e t gebied, waarvan i n d i t rapport sprake is, werden onder p e r i g l a c i a l e omstandigheden, voornamelijk door windwerking, dekzanden a f g e z e t , Z i j behoren t o t de Formatie van Twenthe.

H e t begin van h e t Holoceen wordt bepaald door een a a n z i e n l i j k e

klimaatsverbe t e r i n g . Het l a n d i j s ging a f smelten, waardoor enorme hoeveelheden water vrijkwamen, hetgeen l e i d d e t o t een langzame zee- s p i e g e l - r i j z i n g en een verhoging van de grondwaterspiegel. D i t w a s de impuls t o t een s t e r k e p l a n t e n g r o e i . Het opéénhopen van de plan-

t e n r e s t e n l e i d d e t o t de ontwikkeling van h e t z . g . Basisveen.

I n d i t veenlandschap drong de s t i j g e n d e zee s t e e d s verder b i n -

nen, met a l s gevolg a f z e t t i n g e n op h e t Basisveen. E r z i j n i n p r i n - c i p e twee mariene pakketten gevormd, gescheiden door een nader t e

noemen veenlaag. Het oudste pakket wordt de Afzettingen van Calais I

genoemd, h e t jongste de Afzettingen van Duinkerke. De tussenliggen- de veenlaag, o n t s t a a n t e n gevolge van een s t i l s t a n d i n de zeespiegel- r i j z i n g , noemt men h e t Holland veen.

A l l e h i e r v o o r genoemde Afzettingen, d i e i n de Holocene t i j d z i j n

o n t s t a a n , vanaf h e t Basisveen t o t en met de Afzettingen van Duin- k e r k e , behoren t o t de Westland-Formatie.

2.2. Samenvatting

----

----

(zie t e v e n s b i j l a g e K-1)

Ter p l a a t s e van de kade komt i n p r i n c i p e h e t volgende p r o f i e l voor:

kenmerk: CO-240180/42

k l e i afgewisseld door dunne z a n d l a a g j e s zand, f i j n , zwak k l e i i g m e t dunne k l e i l a a g j e s zand 1 b l a d :

-

4

-

-

Afzettingen v C a l a i s k l e i , zandig

-

A f z e t t i n g e n v Duinkerke 5

-

Holland veen ,

-1

veen, k l e i i g en/of k l e i , v e n i g veen k l e i m e t p l a n t e n r e s t e n -: Holoceen veen

-

Basisveen zand

-

Formatie v

-

P l e i s t o - Twenthe peen

kenmerk:, CO-240180/42 blad:

-

5

-

3. Keuze'van de t e onderzoeken dwarsprofielen

I

Om een indruk t e k r i j g e n van de vorm e n de afmetingen van de ver- s c h i l l e n d e kadedelen z i j n t i j d e n s de v i s u e l e verkenning i n eerste i n s t a n t i e twaalf p r o f i e l e n uitgezocht, waarin nader onderzoek p l a a t s zou vinden. Ieder p r o £ i e l i s min-of meer r e p r e s e n t a t i e f g e s t e l d voor

een bepaald kadegedeelte ( z i e COW-rapport -Beschrijving van de kade-).

B i j de keuze van de r e p r e s e n t a t i e v e dwarsprofielen i s riaasii de i n - formatie verkregen u i t de v i s u e l e verkenning uitgegaan van de ge- gevens verkregen u i t h e t geologisch l e n g t e p r o f i e l ,

P r o f i e l 1 r e p r e s e n t e e r t h e t kadegedeelte van a f de Noorderweg t o t aan de k r u i s i n g van de weg n a a r Purmerend van Zaandijk. I n dit: t r a j e c t b e v i n d t z i c h een weg op de kade.

P r o f i e l 2 r e p r e s e n t e e r t het kadegedeelte van af de k r u i s i n g

van d e weg naar Purmerend van Zaruidijk t o t aan de Zuiderweg. H e t be- t r e f t h i e r een groene kade m e t een weg l a n g s de binnenteen.

De p r o f i e l e n 3, 4, 5, 6 en 7 z i j n r e p r e s e n t a t i e f g e s t e l d voor h e t r e s t e r e n d e g e d e e l t e van de kade l a n g s de Wijde Wormerringvaart. P r o f i e l 3 representeert h e t kadegodeelte t o t aan de s l u i s . T e r plaat-

se van p r o f i e l 3 i s t i j d e n s de v i s u e l e verkenning een " b u l t " i n de

kade waargenomen ( b i j l a g e D-11. P r o f i e l 7 i s g e s i t u e e r d t e r plaatse van h e t Natuurbad. I n d i t t r a j e c t z i j n scheuren i n de kade geconsta-

t e e r d . D e breedte van de boezem b e d r a a g t s l e c h t s 5,O m.

De p r o f i e l e n 8, 9 , 10, 11 en 1 2 r e p r e s e n t e r e n h e t kadegedeelt langs de Ringvaart van de Wijde Wormer. P r o f i e l

tx

en 12 represen-

t e r e n h e t kadegedeelte waar woonboten l a n g s de kade z i j n gelegen. T e r plaatse van p r o f i e l 1 2 i s een weg op de kade aanwezig. U i t he geologisch l e n g t e p r o f i e l kon worden a f g e l e i d d a t de l a a g k l e i m e t p l a n t e n r e s t e n b i j p r o f i e l 1 2 d i k k e r zou z i j n dan b i j de overige pro- f i e l e n .

Het boezempeil van af d e ' s l u i s n a b i j de Dwarsweg t o t aan h e t

kenmerk: C0-240180/42 blad:

-

6

-

Voor h e t r e s t e r e n d e kadegedeel% bedraagt h e t boezempeil c a N.A.P.

-

0,45 m.

De k o n f i g u r a t i e van de kade en de d i k t e van de verschillende lagen

i n en onder de kade volgens h e t geologische l e n g t e p r o f i e l i n aan- merking genomen,is i n o v e r l e g m e t h e t COW b e s l o t e n , d a t i n de pro- f i e l e n 3 en 10 grondonderzoek zou plaatsvinden.

kenmc; rk :, CO-2 40 180/4 2 blad:

-

7

-

4.

4.1.

I

4 . 2 .

Uitvoerinq en r e s u l t a t e n van h e t grondonderzoek

U i tvoer i n 2

---

Ter v e r k r i j g i n g

t r e n t de grondopbauw z i j n i n - d e p r o f i e l e n

a

C-n 10 i n e e r s t e i n s t a n t i e 3

begemannboringen i-4 66 mm gestoken, n.1. één boring i n de k r u i n , één boring i n de teen en één boring i n h e t t a l u d van de kade. Om meer informatie i n de l e n g t e r i c h t i n g van de kade t e k r i j g e n en

om over een r e l a t i e f groot a a n t a l monsters t e kunnen beschikken, t e n behoeve van de s t a t i s t i s c h e verwerking van de c e l p r o e f r e s u l t a - ten, z i j n t e r p l a a t s e van p r o f i e l 10 nog 2 boringen

6

66 mm gestoken, resp. 2 5 meter l i n k s en 2 5 meter r e c h t s van boring 10-2. I n h e t laboratorium z i j n u i t de boringen i n t o t a a l 52 celproefmonsters ge- nomen. Op 45 monsters z i j n langzame celproeven uitgevoerd oin de

van ongeroerde monsters en aanvullende gegevens om-

wrijvingseigenschappen (cl- en+'-waarden) van de d i v e r s e grondla- gen i n geconsolideerde toestand t e bepalen. De resterende 7 mon- s t e r s z i j n a l s r e s e r v e monsters i n h e t laboratorium opgeslagen.

U i t de d i v e r s e boringen z i j n tevens monsters genomen waarvan de

volumieke massa's z i j n bepaald. De volumieke massa's z i j n n a a s t de wri jvingseigenschappen van belang voor de bepaling van de aaiidri j -

vende en. weerstand bigdende krachten b i j stabiliteitsberekeningen. Nadat de monsters t e n behoeve van de laboratoriumproeven u i t de boringen z i j n genomen i s h e t r e s t e r e n d e gedeelte van de boringen be- schreven en gefotografeerd.

I n e l k van de p r o f i e l e n 3 en 10 i s t e r p l a a t s e van de kruinboring een middelzware sondering met kleefmeting uitgevoerd.

4.2.1; Boringen

Re navolgende b e s c h r i j v i n g van de grondopbouw i n en beneden h e t kade-

kenmerk : C0-240180J42 blad:

-

8

-

PROFIEL 3 boring 1 Y_-__.

'I

PROFIEL 3 boring 2 ? dikte 0 , 6 0 rn 0,40 m 3,10 m 0 , 7 5 m 0 , 5 5 m 1,lO m 0,80 m

--

--dikte 0,45 ra 1,15 m . 0,75 m 0,60 m 2,OO m I -om sc h ri j vin g

-

--I_ k l e i , z a n d i g k l e i , v e n i g I v e e n , zwak k l e i ï g m e t k l e i - l a a g j e s overgaand i n veen k l e i m e t p l a n t e n r e s t e n

k l e i afc&isseld door zand-

l a a g j e s zand f i j n , . ' k l e i ï q m e t ~ - I ' sche i p 1 aag -J e s zand, f i j n , k l e i ï g , a f g e w i s - ' s e l d door k l e i l a a g j e s omschrijving

I,

t e e l a a r d e , ' veen ' k l e i m e t p l a n t e n r e s e e n ' k l e i a f g e w i s s e l d door zarid- l a a g j e s

. zand, f i j n , zwak k l e i ï g met

k l e i en s c h e l p l a a g j e s

1

-

zand, f i j n afgewisseld dom

sche Lp l a a g j e s

r

lithost ratig raf ie

A f z e t t i n g g e n v D u i n k e r k e

Hollandveen

A f z e t t i n g e n van

C a l a i s

i ithos trat igrofie L

Hollandveen ! : I . I j ' ,:

r

. A f z e t t i n g e n van - * a Calais L.- i

. .

PROFIEL 3 boring

-

3 ‘4.A.P PROFIEL I0 boring 1 -I- 1, 9 kenmerk: CO-240180/42 dikte

--

0,30 m 0,5C ra 0,95 m 2,15 m

-

.

-

---

--di kte 1,lQ m 1,QO m 1,05

m-

1,65 m 0,50 m i 2,70 m

-

om sc h ri j vin g

-

veen

-

k l e i m e t p l a n t e n r e s t e n

-

kle’i m e t é é n z a n d l a a g j e

-

zand, f i j n , k l e i ï q m e t k l e i e n s c h e l p l a a g j e s

-

zand, f i j n m e t s c h e l p l a a g j e : omschrijving \

-

,klei‘, z a n d i g m e t é é n veen- laag j e

-

veen m e t k l F i l a a g j e s

-

k l e i , v e n i g

-

veen

-

klei met p l a n t e n r e s t e r i ,

-

k l e i a f g e w i s s e l d door zand- l a a g j e s e n e n k e l e s c h e l p - r e s t e n

-

zand, f i j n , afyewisseld doo:

k l e i l a a g j e s

e6

enkele s c h e l ] r e s t e n blad:

-

9

-

t ithos t rat ia ra f is

-

Hollandveen

-

A f z e t t i n g e n v C a ï a i s

-

A f z e t t i n g e n van Duinkerke

-

€lollandveen .’

.

t

-

A f z e t t i n g e n van C a l a i s

PROFIEL 10 , boring 2 PROFIEL 10 -boring I_ 3 .I_ MV

=

3,0'Sm

-

N.A.F? b kenmerk: CO-2401 S0/4Z dikte O , 85 'm 1,60 m 0,75 m 3,20 m 0,70 m

.

--

-di k t e ..__I_ 0,40 m 0 , 5 5 m 1,25 m 1,70 m om cjc hri j vin g

-

k l e i , v e n i g

-

veen - k l e i . met p l a n t e n r e s t e n

-

k l e i a f g e w i s s e l d door zand- l a a g j e s 1.3

.

-

z a n d , f i j n , ' a f g e w i s s e l d dooi , k l e i laacf j e s , .,, omschrijving . .

-

,klei., v e n i g

-

k l e i met p l a n t e n r e s t e n

-

k l e i afgewisseld door zand-

l a a g j e s

-

afwisselend zand e n k l e i - laagjes I blad:

-

10

-

I ithos I: rc t i g ra f ie .Ho l l a n d v e e n . A f z e t t i n g e n van Calais I i thostratigrafir!

---

A f z e t t i n g e n van Calais _{, .} . ., . ,.a* ) I d t ! #"i .-.

.

I

Y PROFIEL 10 boring 4 MV

=

r N A . I? 3 PROFIEL 10 baring 5 __I-- -kenmerk: C0-240180/42 dikte -___1 1,OO m 1,20 m

o

J 30 I11 1,80 m I

-

,dikte 0,70 m 1,20 m 0 , 3 0 m m. 3 , 8 5 m I

-

om sch ri i vi n a

-

k l e j ; humeus i veen

-

k l e i niet. p i a n t e n r e c k e n i

-

k ì e i , a f g e w i s s e l d door dunne z a h d l a a g j e s 0

-

zand, f i j n , a f g e w i s s e l d door k l e i l a a y j e s ,en 2 s c h e l p l a g e n

.

, ' - , I omschrijving . . \

-

v e e n

-

k l e i , a f g e w i s s e l d door dunne zand 1 aag j e s

-

k l e i , s t e r k z a n d i g - . . I

-

zand, f i j n b l a d :

-

1 1

-

lithos-f ie -Y -Afz v Duinkerke -Hollandveen - A f z e t t i n g e n van C a l a i s Iithostratitarafie - A f z e t t i n g e n van Duinke r k e -Hollandveen

k e n m r k : CO-240 180/42 b l a d :

-

12

-

I

4.2.2.

4.2.3.

I .

Celproeven

B i j een beschouwing van h e t verloop van de celproeven b l i j k t , d a t b i j

enkele monsters de omhullende aan de eerste twee spanningscirkels

i s bepaald, t e r w i j l o g e n s c h i j n l i j k de omhullende aan de tweede, derde en v i e r d e c i r k e l beter zou voldoen. H e t b e t r e f t h i e r e c h t e r ' monsters u i t oppervlakte l a g e n , w a a r b i j z e e r l a g e terreinspanningen

optreden. Uitgaande van de omhullende bepaald aan b.v. de tweede

e n derde spanningscirkel. z u l l e n er wrijvingswaarden worden gevonden, d i e i n h e t gebied van de maatgevende korrelspanning hoger z i j n dan d e gemeten waarden. B i j c e l p r o e f monster 10-1-22B kon geen omhullende aan de s p a n n i n g s c i r k e l s worden bepaald als gevolg van h e t n i e t op- lopen van de h o r i z o n t a l e steunspanning t i j d e n s de beproevingcduur.

De o v e r i g e celproeven z i j n bevredigend verlopen. D e monsters 3 1 B

en 32B, d i e op b i j l a g e F-5 a l s r e s e r v e monsters z i j n aangegeven, z i j n i n e e n l a t e r stadium g e l i j k t i j d i g met de monsters u i t boring

î0-4 en 10-5 beproefd.

V e r g e l i j k i n g van de grondmechanische r e s u l t a t e n ( b i j l a g e E-1 t / m E-4)

Polder de Wijde Wormer wordt omgeven door de p o l d e r s Purmerlmd, Oostzaan en Wormer, J i s p en Neck. Alleen i n de polder Wormer, J i s p

en Neck i s grondonderzoek uitgevoerd.

Wat b e t r e f t s i t u e r i n g kan p r o f i e l 10 van de polder de Wijde Wormer

vergeleken worden m e t p r o f i e l 10 van de polder Wormer, J i s p en Neck. D a a r de laagopbouw van deze p r o f i e l e n r e d e l i j k overeenstemt i s een

v e r g e l i j k i n g gemaakt van de grondmechanische eigenschappen van beide

prof ì e len

.

D e c ' - en $'-waarden, d i e gevonden z i j n b i j de beproeving van de veen-

monsters u i t de boringen 1, 2 en 3 van p r o f i e l 10 van de polder de

Wijde Wormer b l i j k e n b e t e r t e z i j n dan overeenkomstige waarden u i t

p r o f i e l 3 van d e onderhavige p o l d e r en u i t p r o f i e l 10 van de Polder

kenmerk.: CO-240180/42 blad:

-

13

-

In een l a t e r stadium i s besloten ter p l a a t s e van p r o f i e l 10 nog 2 boringen uit t.e voeren o m o.a. over voldoende celproef-monsters t e kunnen beschikken. U i t b i j l a g e E-1 b l i j k t d a t h e t s t a t i s t i s c h gemiddelde van de celproefmonsters u i t a l l e boringen t e r p l a a t s e van p r o f i e l 10 l a g e r i s dan h e t s t a t i s t i s c h gemiddelde van de veen- monsters u i t de boringen van p r o f i e l 3. Met betrekking t o t de laag k l e i met plantenresten kan g e s t e l d worden d a t h e t rekenkundig ge- middelde van c'- en

4 '

van de celproeven u i t p r o f i e l 10 l a g e r i s

dan d e c'- en $'-waarden gevgnden b i j p r o f i e l 3 en ook l a g e r dan

overeenkomstige waarden u i t p r o f i e l 10 van de polder Wormer, J i s p en Neck ( b i j l a g e E-2). Het rekenkundig gemiddelde van c ' en

4 '

van de l a a g k l e i afgewisseld door dunne zandlaagjes i s b i j p r o f i e l 10

l a g e r dan b i j p r o f i e l 3 , maar hoger dan b i j p r o f i e l 10 van de pol- der Wonner, J i s p en Neck. B i j d i t p r o f i e l z i j n u i t de b e t r e f f e n d e l a a g s l e c h t s 2 monsters beproefd t e r w i j l b i j de polder de Wijde Wormer de r e s u l t a t e n van 12 celproefmonsters t e r beschikking s t a a n . Op b i j l a g e E-3 en E-4 s t a a t een s t a t i s t i s c h e verwerking weergegeven

van de c e l p r o e i r e s u l t a t e n van de veenlaag en de l a a g k l e i afgewis- seld door dunne zandlaagjes van p r o f i e l 10 van de polder de Wijde Wormer.

.