WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY
WE WROCŁAWIU
r 1 1918—1993
75 (§§) U
200 lat Statystyki Polskiej
GOSPODARKA LEŚNA
W WOJ. WROCŁAWSKIM
W LATACH 1985 - 1992
WROCŁAW październik 1993
WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY
WE WROCŁAWIU
GOSPODARKA LEŚNA
W WOJ. WROCŁAWSKIM
W LATACH 1985 - 1992
<*- “RINW.xVWROCŁAW październik 1993
SIMS TRKŚCI
WPROWADZENIE
Iah!
x
Sir.
3 ZASOBY LEŚNE...
Powierzchnia lasów wg form własności ...
Powierzchnia lasów prywatnych wg urzędów rejonowych ...
Powierzchnia lasów stanowiących własność gmin ...
Powierzchnia lasów i lesistość wg gmin ...
Powierzchnia lasów wg wieku i składu gatunkowego drzewostanów Zasoby drzewne na pniu wg klas wieku i grup rodzajowych ...
Ważniejsze zwierzęta łowne ...
X
1 2 3 4 5 6 7
5 8 9 9 10 11 13 14 ZAGOSPODAROWANIE LASÓW 1 ZADRZEWIENIA ...
Odnowienia, zalesienia i inne prace hodowlane ...
Odnowienia i zalesienia...
Hodowla lasów w lasach prywatnych ...
Zadrzewienia i pozyskiwanie drewna (grubizny) z zad rzewień ...
Zadrzewienia i pozyskiwanie drewna (grubizny) z zadrzewień wg gmin
x 1/8/
2/9/
3/10/
4/11/
5/12/
15 18 19 19 20 21 GOSPODARCZE WYKORZYSTANIE LASÓW...
Pozyskanie drewna (grubizny) ...
Pozyskiwanie drewna wg form własności i sortymentów ...
Pozyskiwanie drewna w lasach prywatnych wg urzędów rejonowych Odstrzał zwierzyny łownej ...
X
1/13/
2/14/
3/15/
4/16/
23 24 25 25 ZAGROŻENIA I OCHRONA ŚRODOWISKA LEŚNEGO ORAZ PRZYRODY .. x
Powierzchnia i masa drzewostanów zagrożonych szkodliwym oddziaływaniem gazów
i pyłów wg stref zagrożenia... 1/17/
Powierzchnia i kategorie lasów ochronnych ... 2/18/
Obszary i obiekty prawnie chronione ... 3/19/
Rezerwaty przyrody ... 4/20/
Rezerwaty przyrody (imiennie) ... 5/21/
Pomniki przyrody ... 6/22/
Grunty leśne wyłączone na cele nieleśne ... 7/23/
Ochrona lasów ... 8/24/
Chemiczne zwalczanie szkodników lasów ... 9/25/
Usuwanie posuszu i wiatrołomów ... 10/26/
Pożary w lasach województwa ... 11/27/
26 29 29 30 30 31 34 34 35 35 36 36 Spis ilustracji:
Lesistość wg form gmin w 1992 r... 6 Zasoby leśne w 1992 r... 12 Rezerwaty i projektowane obszary chronionego krajobrazu ... 28
WPROWADZENIE
Od roku 1992 rozpoczęły się ustawowe przekształcenia własnościowe lasów wynikające z wejścia w Zycie nowej ustawy o lasach (Dz.U. nr. 101 z 1991 r. poz. 444), która nakłada na wszystkich właścicieli lasów taki sam obowiązek trwałego ich utrzymywania i zapewnienia ciągłości użytkowania, pielęgnowania i ochrony oraz powiększania zasobów leśnych. Nowa ustawa o lasach wyodrębnia dwie podstawowe formy własności leśnej:
- lasy Skarbu Państwa (lasy b. organizacji gospodarczej Lasy Państwowe, lasy byłego PFZ oraz lasy pod zarządem innych ministrów i wojewodów),
- lasy nie stanowiące własności Skarbu Państwa (lasy osób fizycznych, wspólnot gruntowych RSP, Kółek Rolniczych, gmin oraz pozostałe).
W rozumieniu ustawy zarząd nad lasami państwowymi stanowiącymi własność Skarbu Państwa sprawuje Państwowe Gospodarstwo Leśne - Lasy Państwowe. Nadzór nad gospodarką leśną w lasach nic stanowiących własności Skarbu Państwa sprawuje wojewoda lub kierownik rejonowego urzędu rządowej administracji ogólnej.
Zgodnie z art. 44 i art. 74 ustawy, dyrekcje "Lasów Państwowych" rozpoczęły od 1.01.1992 r. za pośrednictwem nadleśnictw przejmowanie lasów państwowych od likwidowanych pgr podległych wojewodom oraz innym ministrom, a także lasów i gruntów leśnych przeznaczonych do zalesienia znajdujących się w zasobach Państwowego Funduszu Ziemi. Do końca 1992 roku przejęto ok. 60% lasów pomimo, że ustawowy termin zmian własnościowych w lasach minął w końcu 1992 r., a prawne porządkowanie w dalszym ciągu trwa.
Formy własności leśnej wynikające z nowej ustawy w niniejszej publikacji zaprezentowano w sposób nawiązujący do lat poprzednich jako lasy publiczne i lasy prywatne.
1. Lasy publiczne obejmują:
a/ lasy stanowiące własność Skarbu Państwa zarządzane i użytkowane przez:
- Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe (w skrócie Lasy Państwowe), - jednostki ochrony przyrody (parki narodowe),
- jednostki organizacyjne pod zarządem innych ministrów i wojewodów (patrz art. 74 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach, Dz.U. Nr 101, poz. 444),
b/ lasy stanowiące własność gmin.
2. Lasy prywatne obejmują:
a/ lasy stanowiące własność osób fizycznych (lasy indywidualne),
b/ lasy wspólnot gruntowych stanowiące wspólną własność wszystkich lub części mieszkańców wsi, c/ lasy stanowiące własność rolniczych spółdzielni produkcyjnych i kółek rolniczych oraz lasy oddane im w
zarząd i bezpłatne użytkowanie,
d/ lasy stanowiące własność osób prywatnych (tj. kościołów, organizacji społecznych i politycznych, związków zawodowych oraz spółek prawa handlowego z przewagą kapitału prywatnego).
4
I AM.. WOJI WÓDZ IWO WROVIAWSKII NA 11 I KKA.ll I W IWi K
Wyszczególnienie Jednostka
miary
Polska | Woj. wrocławskie w liczbach
bezwzględnych
Polska-HK)
Powierzchnia lasów ogółem ... tys. ha 8718,0 134.7 1.5 w tym:
lasy publiczne ... tys. ha 7228,0 131.8 1,8 lasy prywatne ... tys. ha 1490,0 2,9 0,2 lesistość ... % 27.9 21,4 X Pozyskiwanie drewna ogółem ... dam' 22037,0 521.4 2.4 w tym gruhiz.na ... dam' 20638,0 447.7 2.2 grubizna na 1CX) ha powierzchni leśnej ... m3 236,7 332,3 140.4 Odnowienia i zalesienia ... tys. ha 59,2 1,2 2,0 Melioracje ... tys. ha 43,1 0,8 1,9 Powierzchnia drzewostanów zagrożonych szkodliwym
oddziaływaniem gazów i pyłów ... tys. ha 1464,0 3,9 0,3 Powierzchnia lasów ochronnych ... tys. ha 2920,1 40,1 1.4
% ogólnej
pow. lasów 33,5 29,8 X
Powierzchnia rezerwatów przyrody ... tys. ha 122,4 5,7 4.7 w % powierz.
geograficznej 0,39 0,91 X
ZASOBY LEŚNE Uwagi melodyczne
Powierzchnia lasów obejmuje grunty leśne zalesione (drzewostany i plantacje drzew) oraz przejściowo nie zalesione (zręby, halizny, płazowiny, planatacjc choinek i krzewów, poletka łowieckie, szkółki leśne, użytki ekologiczne oraz przeznaczone do wyłączenia z produkcji np. wylesienia spowodowane przez zalewiska i zapadliska).
Powierzchnia zalesiona obejmuje uprawy, młodniki 1 klasy wieku (do 20 lat) o zadrzewieniu 0,5 i wyższym, drzewostany II klasy wieku (21-40 lat) o zadrzewieniu 0,4 i wyższym, drzewostany III i wyższych klas wieku (41 lat i więcej) o zadrzewieniu 0,3 i wyższym, drzewostany w klasie odnowienia i w klasie do odnowienia, bez względu na zadrzewienie oraz plantacje topolowe i leśnych gatunków drzew szybko rosnących.
Zręby są to powierzchnie leśne pozbawione drzewostanu w okresie ostatnich 5 lat.
Halizny są to powierzchnie leśne pozbawione drzewostanu dłużej niż 5 lat oraz uprawy i młodniki o zadrzewieniu do 0,4 (pełne zadrzewienie 1,0),
Płazowiny są to powierzchnie leśne pokryte drzewostanem II klasy wieku (21-40 lat) o zadrzewieniu 0,1 - 0,3 oraz III i wyższych klas wieku (41 lat i więcej) o zadrzewieniu 0,1 - 0,2.
Szkółka leśna lub zadrzewieniowa jest to teren, na którym odbywa się produkcja sadzonek drzew i krzewów do celów odnowień i zalesień lub zadrzewień.
Plantacja nasienna to teren pokryty wyselekcjonowanymi drzewami w luźnej więźbie, przeznaczonej do produkcji nasion.
Do powierzchni lasów należą wszystkie grunty leśne o łącznej zwartej powierzchni co najmniej 0,1 ha. Zasada ta dotyczy wyłącznie gruntów formalnie włączonych do gospodarstwa leśnego. Zgodnie z powyższym nie zaliczono do powierzchni lasów gruntów zadrzewionych i zakrzewionych, parków, cmentarzy, nieużytków i innych gruntów przeznaczonych do zalesienia itp. Nie zalicza się do powierzchni lasów również gruntów wchodzących w skład gospodarstw leśnych, ale nie zajętych pod bezpośrednią produkcję leśną (dotyczy to użytków rolnych, terenów komunikacyjnych, wód, terenów osiedlowych, nieużytków).
lesistość jest to stosunek procentowy powierzchni lasów do ogólnej powierzchni geograficznej.
Drzewostany w klasie odnowienia są to drzewostany rębne i przeszłorębne podlegające jednocześnie użytkowaniu i odnowieniu (pod osłoną), w których co najmniej 50% powierzchni (w drzewostanach użytkowanych rębniami gniazdowymi co najmniej 30% powierzchni) zostało odnowione naturalnie lub sztucznie, oraz drzewostany młodsze wymagające przebudowy za pomocą rębni częściowych lub gniazdowych z uwagi na złe efekty produkcyjne.
Drzewostany w klasie do odnowienia obejmują drzewostany użytkowane rębniami częściowymi i gniazdowymi, które wymagają odnowienia jako bezwzględnego warunku kontynuacji cięć tymi rębniami.
Drzewostany o strukturze przeręltowej są to drzewostany składające się z grup i kęp o różnym wieku i wysokości, w których prowadzone są jednocześnie zabiegi związane z. użytkowaniem, odnowieniem i pielęgnowaniem lasu Przestoje są to drzewa nie wycięte w terminie przewidzianym koleją rębności.
Zasobność drzewostanów oblicza się dzieląc cały zapas drzewostanów (masa drewna znajdująca się na powierzchni leśnej lub zalesionej) przez ich ogólną powierzchnię.
LESISTOŚĆ WEDŁUG GMIN W 1992 R.
stan w czerwcu
Krośnice Wińsko
Trzebnica Prusice
Wut ów
Oborniki 6l.
Wisznia Mała
Długołęka Miękinia
Środa Śl.
Wrocław
Bierutów Czernica
Kąty Wrocławskie Kostomłoty
Św. Katarzyna Kobie
rzyce
Żórawina Mietków
Domaniów Borów
Jordanów
Łagiewniki
Strzelin Kondra
towice
Lesistość
z z ; " ...
10 20 30 40 50
%Zasoby leśne 7
Uwagi analityczne
Lasy w województwie wrocławskim według stanu na dzień 31.XII. 1992 r. zajmują 13472 t ha. co stanowi 21,4 A powierzchni geograficznej województwa (lesistość) i pod względem tego czynnika zajmujemy 34 lokatę w Polsce (przy przeciętnej lesistości w kraju wynoszącej 27,9%). Lesistość poszczególnych rejonów województwa jest zróżnicowana. Na Równinie Wrocławskiej, na lewym brzegu Odry jest ona najmniejsza: w gminie Domaniów lasy stanowią zaledwie 0,5% powierzchni administracyjnej gminy, a w Żórawinie 1,5%. W gminach położonych w Dolinie Baryczy i na Wzgórzach Trzebnickich odsetek jest większy: w Dobroszycach 43,0%, Twardogórze 42,1%,, Miliczu 41,0%, Wołowic 39,0%, Obornikach Śląskich 34,2%. W II gminach województwa lesistość przekracza 30%, a w 11 innych gminach nic osiąga 10%.
W strukturze własnościowej dominują lasy publiczne (131835 ha) i stanowią 97,9% powierzchni lasów województwa, w tym 93,2% stanowią lasy Skarbu Państwa będące pod zarządem Lasów Państwowych. W myśl ustawy z dnia 10 maja 1990 r. (Dz.U. nr 32 poz.191) gminy przejęły lasy w ramach komunalizacji. Powierzchnia lasów komunalnych będących własnością gmin wzrosła wówczas prawie 2 - krotnie i w końcu 1992 r. wynosiła 1235 ha, co stanowiło 0,9% ogólnej powierzchni lasów województwa.
Lasy prywatne zajmują powierzchnię 2894 ha (w tym lasy osób fizycznych - 2359 ha), co stanowi 1,8% ogólnej powierzchni województwa.
W lasach województwa wrocławskiego dominują drzewostany młodszych klas wieku, tj. do 40 lat i one zajmują aż 44,2% całkowitej powierzchni lasów, podczas gdy przeciętnie w kraju stanowią 42,1%. Drzewostany starszych klas wieku, powyżej 80 lat zajmują 21,7% powierzchni lasów. Przeciętnie w skali kraju drzewostany tej grupy zajmują
15,8% powierzchni lasów. Średni wiek lasów w warunkach naszego województwa wynosi 54 lal.
Pod względem składu gatunkowego przeważają w województwie monokultury iglaste. Ich udział w ogólnej powierzchni lasów wynosi 69,2% w tym: gatunku głównego sosny - 64,7%, świerku - 4,4%, jodły i jedlicy - 0,1%.
Drzewa liściaste zajmują 30,8% ogólnej powierzchni lasów województwa, a przeważają tu drzewostany dębowe (z domieszką jesionu, klonu, jawora i wiązu) stanowiące 18,4% oraz olchy 6,4%. Mniej jest grabu, brzozy i robinii akacjowej - 3,7%, zaś pozostały obszar, tj. 2,3% zajmują: buk, osika, lipa, wierzba i topola.
Łączne zasoby grubizny (w korze) na pniu według stanu w dniu 1.01.1992 wynosiły 27,8 hm3, z czego w lasach Skarbu Państwa będących w zarządzie Lasów Państwowych 26,4 hm3, a w lasach prywatnych tylko 0,2 hm3.
Zasobność drzewostanów, czyli przeciętne zasoby grubizny na pniu przeliczone na 1 ha powierzchni zalesionej wynoszą 209 m3. Udział gatunków iglastych w ogólnej masie drzewostanów osiągnął 18,6 hm3 tj. 67,1%- zasobów, a drzew liściastych 9,2 hm3 czyli 32,9% całych zapasów.
Zasoby lc.<nc 8
TABL 1/1/. POWIERZCHNIA LASÓW WG FORM WŁASNOŚCI Stan w dniu 31 XII
Wyszczególnienie 1985 1990 1991 1992
OGÓŁEM w ha... 134582 135032 135054 134729
Lasy publiczne... 131578 132207 132215 131835
własność Skarbu Państwa ... 131185 131754 131784 130600"/
w tym w zarządzie Lasów Państwowych... 123997 124831 124866 125575
własność gmin... 393 453 431 1235
lasy prywatne ... 3(X)4 2825 2839 2894b/
w tym osób fizycznych ... 2471 2270 2305 2359
LESISTOŚĆ w % ... 21,4 21,5 21,5 21.4 a/ Lecznic z lasami h. Państwowego Funduszu Ziemi, które nie przeszły w zarząd Lasów Państwowych -1175 ha, oraz lasami pozostającymi pod zarządem innych ministrów - 363 ha b/ Oprócz ujętych w tablicy osób fizycz
nych obejmują lasy: wspólnot gruntowych - 4ha, Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych - 447 ha, Kółek Rolni
czych - 67 ha oraz stanowiące własność osób prawnych (poza Skarbem Państwa) - 17 ha.
Zasoby leśne 9 TABL ITU. POWIERZCHNIA LASÓW PRYWATNYCH WEDŁUG URZĘDÓW REJONOWYCH W 1992 R
Slan w dniu 31 XI!
Urzędy Rejonowe
Ogółem lasy prywatne
Według form własności osób
fizycznych
wspólnot gruntowych
rolniczych spółdzielni produkcyj
nych
kółek rolniczych
pozostałe
w hektarach
WOJEWÓDZTWO... 2894 2359 4 447 67 17
Milicz... 423 376 - 46 1 -
Oleśnica ... 356 295 4 55 1 1
Oława ... 391 320 - 60 - 11
Trzebnica ... 532 414 - 114 4 •
Wołów... 280 235 - 31 14 -
Wrocław ... 912 717 - 141 47 5
TABL. 3/3/. POWIERZCHNIA LASÓW STANOWIĄCYCH WŁASNOŚĆ GMIN Stan w dniu 31 XII
Gminy Powierzchnia
lasów w ha
Gminy
--- ---
Powierzchnia lasów w ha
WOJEWÓDZTWO... 1235 Mietków ... 19
m. Wrocław ... 712 Miękinia ... m Oleśnica ... Milicz ... 69
m. Oława ... 7 Oborniki Śląskie ... 19
Bierutów ... 13 Oleśnica... 57
Borów ... 11 Oława ... 6
Brzeg Dolny... Prusice ... 17
Cieszków ... 6 Sobótka ... 17
Czernica ... 3 Strzelin ... 4
Długołęka ... 32 Środa Śląska 20 Dobroszyce ... 9 Święta Katarzyna 16 Domaniów ... 1 Trzebnica .. 51
Jelcz-Laskowicc ... Twardogóra 25
Jordanów Śląski ... 1 Wiązów ...
Kąty Wrocławskie ... 14 Wińsko ... in
Kobierzyce ... 7 Wisznia Mala
Kondratowice ... 2 Wołów... 1 7
Kostomłoty... 2 Zawonia... a Krośnice ... 7 Żmigród ...
Łagiewniki ... II Żórawina ....
Malczyce ... 17 1 1
I
10 Zasoby leśne
TABL 4/4/. POWIERZCHNIA LASÓW I LESISTOŚĆ WEDŁUG GMIN Stan w czerwcu 1992 r.
Wyszczególnienie
Powierzchnia lasów w ha
Lesistość Powierzchnia
lasów na 1 mieszkańca
w arach
w % lokata
gminy
WOJEWÓDZTWO ... 134689 21.4 X 11.9
m. Wrocław ... 1624 5,5 31 0,3
m. Oleśnica ... ... 4 0,2 40 0,01
m. Oława ... 129 4,7 34 0,4
Bierutów ... 3318 22,6 13 31.2 Borów... 51)2 5.1 32 9.3
Brzeg Dolny ... 3002 31,8 9 17,5
Cieszków ... 3235 32,1 8 68,8
Czernica ... 1599 19,0 18 22,7
Długołęka ... 3573 17,0 22 21.7
Dobroszyce ... 5659 43,0 1 96,3
Domaniów ... 51 0,5 39 1.0
Jelcz-Laskowice ... • • • 5277 31,4 11 24,9
Jordanów Śląski ... 191 3,4 36 6,3
Kąty Wrocławskie... 1327 7,5 30 7,9
Kobierzyce ... 472 3,2 37 4,2
Kondratowicc ... 763 7,8 29 15,6
Kostomłoty ... 714 4,9 33 10,1
Krośnice... 6681 37,4 5 87,3 Łagiewniki ... 2380 19,1 17 31,0 Malczyce ... 568 10,8 26-27 9.9 Mietków... 923 11.1 25 23,4 Miękinia... 3235 18,0 20 30,0 Milicz ... 16799 41,0 3 69,5
Oborniki Śląskie... 5263 34,2 7 32,5
Oleśnica ... 5345 22,0 14 50,4 Oława ... 4669 20,0 16 36,7 Prusice ... 2883 18,2 19 31,3 Sobótka ... 2872 21,2 15 23,3 Strzelin ... 1476 8,6 28 . 6.4
Środa Śląska ... 3657 17,6 21 19.1
Święta Katarzyna ... 1065 10,8 26-27 8,8
Trzebnica ... 271.1 13.5 23 12,8
Twardogóra ... 7067 42,1 2 56,7
Wiązów ... 592 4,2 35 7.7
Wińsko ... 6253 25,1 12 68.7
Wisznia Mała ... 1337 12,7 24 19,9
Wołów ... 12915 39,0 4 55,8
Zawonia ... 4303 36,4 6 81.0
Żmigród ... 10070 31.7 10 65.2
Żórawina ... 185 1,5 38 2,4
Zasoby leśne
TABL. 5/5/. POWIERZCHNIA LASÓW WEDŁUG WIEKU, SKŁADU GATUNKOWEGO DRZEWOSTANÓW W 1992 R.
Wyszczególnienie Powierzchnia lasów
w tys. ha w odsetkach
OGÓŁEM
WEDŁUG KLAS WIEKU DRZEWOSTANÓW 134,7 W tym powierzchna zalesiona .
drzewostany w klasach wieku:
I /I-20 lal/...
II / 21-40 lat/...
III /41-60 lat/...
IV /61-80 lal/ ...
V i wyższych /SI lat i więcej/
133,1
23.2 36.4 20,9 21.5 29.2
drzewostany w klasie odnowienia, w klasie do odnowienia i o strukturze przerobowej ...
WEDŁUG GRUP RODZAJOWYCH DRZEW OGÓŁEM... 134,7 Drzewa iglaste ...
sosna i modrzew...
świerk...
jodła i jedlica ...
Drzewa liściaste...
dqb, jesion, klon, jawor i wiqz...
buk ...
grab, brzoza i robinia akacjowa ...
olcha...
osika, lipa, wierzba i topola ...
93.2 87.2
5,9 0,1 41,5 24,8 2,0 5,0
8,6
U
100,0
98,8
17,2 27.0
15,5 16.0 21,7
KM) 69,2 64.7 4.4 0,1 30.8 18.4 1.5 3,7 6.4 0,8 Źródło: dane Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej oraz szacunki uzupełniające Głównego Urzędu Statystycznego.
ZASOBY LEŚNE W 1992 R.
stan w dniu I I
według STRUKTURY GATUNKOWEJ według STRUKTURY WIEKOWEJ
Powierzchnia lasrSw Zasoby drzcwoManńw Powierzchnia la.sOw (grubizna w korze) *
Zasoby drzewostanów (gruhizna w korze)
mmmmmm* mm • m ■■ ■«■■■■• - ■ »■ 1 iSHMWMia . t MMMMM -W . W
AwwVy'
mm 11
Drzewa iglaste Drzewa liściaste
dąb, jesion, klon, jawor i wiąz
huk
grab, brzoza i robinia akacjowa
olcha
osika, lipa, wierzba i topola
a
'm.
Klasy wieku
m 'c*"')
l'ttifHi 11 (21 40 tai)
| III (41 60 lal)
111! IV (61 80 la.) j V (pnwy/C) 81 lal)
! v.y ."1 hali/ny. płazowany. zręby
Za.sohy leśne 13 TABL 6/6/. ZASOBY DRZEWNE NA PNIU WG KLAS WIEKU I GRUP RODZAJOWYCH W 1992 R.
Stan w dniu 1 I
Wyszczególnienie Gruhizna brutto*7
w hm1 w odsetkach
WEDŁUG KLAS WIEKU DRZEWOSTANÓW
OGÓŁEM... 27,8 100,0 W tym na powierzchni zalesionej... 27,8 100,0
drzewostany w klasach wieku:
1 /I-20 lat/... 0,3 0,9 II /21-40 lat/... 4,5 16,3 III /41-60 lat/... 5,7 20,7 IV /61-80 lal/ ... 6,8 24,6 V i wyższych /81 lat i więcej/ ... 9,9 35,5
drzewostany w klasie odnowienia, w klasie do odnowienia
i o strukturze przerębowej ... 0,5 1,8 przestoje... 0,1 0,2
WEDŁUG GRUP RODZAJOWYCH DRZEW
OGÓŁEM... 27,8 100 Drzewa iglaste ... 18,6 67,1 sosna i modrzew... 17,2 61,8 świerk... 1.4 5.2 jodła i jedlica ... 0,0 0,1 Drzewa liściaste... 9,2 32,9
dąb, jesion klon, jawor i wiąz ... 5,9 21,3 buk ... 0,5 1,8 grab, brzoza i robinia akacjowa ... 0,8 2,9 olcha... 1,8 6,3
osika, lipa, wierzba i topola ... 0,2 0,6
a/ W korze.
Źródło: dane Biuia Urządzania l-asu i Geodezji Leśnej orazszaeunki uzupełniające Głównego Urzędu Siaiyslycznego.
14 Zasoby leśne TABL. 7/7/. WAŻNIEJSZE ZWIERZĘTA ŁOWNE ^ (w sztukach)
Stan w dniu 31 III
Zwierzęta 1985 IWO 1991 1992
Jelenie... 938 1239 1285 1264
Daniele... 181 186 132 146
Sarny leśne .. 7841 9560 10069 10250
Sarny polne .. 5850 6802 7639 8720
Dziki ... 1138 1477 1552 1466
Lisy ... 913 1169 933 1208
Zające ... 22250 23459 22907 25236
Bażanty... 7657 7288 13389 7314
Kuropatwy .. 8049 9302 10846 17014
a/ Dane szacunkowe.
Źródło: dane Wydziału Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa we Wrocławiu
ZAGOSPODAROWANIE IASÓW I ZADRZEWIENIA
Uwagi melodyczne
Zagospodarowanie lusu obejmuje zespół czynności gospodarczych mających na celu zachowanie lasu i pomnożenia jego zasobów oraz wzmaganie jego wielostronnych funkcji ekologicznych i społecznych.
Hodowla lasu obejmuje wszelkie prace z zakresu nasiennictwa i szkółkarstwa leśnego, odnowień na powierzchni lasów przejściowo pozbawionych drzewostanu, zalesicń na gruntach nieleśnych, dolcsicń luk i przerzedzeń powstałych w drzewostanach, poprawek i uzupełnień, pielęgnowania siedlisk i drzewostanów oraz melioracji leśnych.
Zalesienia polegają na zakładaniu upraw leśnych na gruntach pozostających poprzednio poza uprawą leśną (nie zaliczonych do powierzchni leśnej) tj. na gruntach nieleśnych.
Przez odnowienia rozumie się powstawanie młodego drzewostanu w miejsce drzewostanu usuwanego lub usuniętego:
a/ odnowienia sztuczne są to uprawy leśne zakładane przez sadzenie lub siew,
b/ odnowienia naturalne są to uprawy leśne powstałe na powierzchni leśnej z samosiewu i odrośli, uznane za pełnowartościowe i pokrywające co najmniej 50% terenu.
Odnowienia wykonywane są na powierzchniach otwartych tj. na powierzchniach zrębów zupełnych, halizn i płazowin oraz na powierzchniach pod osłoną drzewostanu (w wyniku cięć rębniami złożonymi, wprowadzenie II piętra, dolesienia luk w drzewostanach).
W ramach odnowień i zalesicń mieszczą się prace z zakresu:
- zakładania plantacji gatunków drzew szybko rosnących,
- przebudowy drzewostanów negatywnych, obejmujących zmianę ich składu gatunkowego i formy (pod względem rozmieszczenia gatunków).
Poprawki i uzupełnienia są to prace hodowlane mające na celu poprawę jakości hodowlanej oraz uzupełnienie potencjału produkcyjnego upraw i młodników, w których z różnycli przyczyn powstały wypady, luki i przerzedzenia wpływające na obniżenie masy drzewnej.
Pielęgnowanie lasu obejmuje zespół czynności gospodarczych związanych z pielęgnowaniem gleby i drzewostanu tj. spulchnianie gleby, niszczenie chwastów w uprawach, wprowadzanie podszytów, cięcia pielęgnacyjne i poprawianie formy poszczególnych drzew (podkrzcsywanic itp), utrzymywanie gleby w czarnym ugorze na plantacjach drzew szybko rosnących.
Nazwą uprawy określa się drzewostan od momentu powstania do osiągnięcia zwarcia (zazwyczaj w wieku do 10 lat).
Pod pojęciem młodnika rozumie się drzewostan w okresie życia od momentu osiągnięcia zwarcia do rozpoczęcia procesu wydzielania i oczyszczania się strzał (zazwyczaj w wieku od 10 do 20 lat).
Prace pielęgnacyjne właściwe dla młodników to usuwanie lub hamowanie wzrostu zbędnych, wadliwych lub przeszkadzających dizcw (czyszczenia późne), formowanie strzał i koron.
Wprowadzanie podszytów jest to sadzenie drzew lub krzewów, które powinny znajdować się stale w dolnej warstwie drzewostanu, spełniając w stosunku do gleby i drzewostanu głównego rolę pielęgnacyjną.
Dane dotyczące pielęgnowania lasu obejmują rzeczywiste powierzchnie (określone szacunkowo), na których dokonywano wszystkich czynności związanych z pielęgnacją upraw i miodników, wprowadzaniem podszytów, formowaniem Mtzal i koron up. Dane te nie obejmują powierzchni leśnej, na której wykonywano trzebieże (cięcia pielęgnacyjne prowadzone w drzewostanach starszych niz 20 - letnie).
16 Zagospodarowanie lasów ...
Melioracje do których zalicza się agromclioracjc i melioracje wodne są to zabiegi mające na celu oczyszczenie powierzchni przed odnowieniem i zalesieniem, likwidacją warstwy rudawca, ustalenie gleby podlegającej erozji oraz. polepszenie produkcyjności gleby przez, wprowadzanie pewnych gatunków roślin, nawożenia, odwadnianie, nawadnianie itp. Melioracje, o których mowa mają charakter lokalny i stwarzają warunki do odnowień i zalcsicń.
Ochrona lasów obejmuje czynności zapobiegające szkodom wyrządzonym w lesic przez czynniki przyrody ożywionej i nieożywionej oraz zanieczyszczenia przemysłowe, czynności zwalczające choroby i szkodniki oraz usuwające zaistniałe szkody.
Zadrzewienia są to produkcyjne i ochronne nasadzenia drzew i krzewów na terenach publicznych i prywatnych poza lasami i granicami administracyjnymi miast. Celem ich jest produkcja drewna i użytków niedrzewnych, oddziaływanie na środowisko przyrodnicze oraz. kształtowanie krajobrazu. Do zad rzewień nic zalicza się: lasów i gruntów leśnych oraz gruntów nieleśnych przeznaczonych prawomocnymi decyzjami do zalesienia, sadów, plantacji oraz szkółek drzew i krzewów, cmentarzy, urządzonej zieleni komunalnej w miastach (parki miejskie, lasy komunalne, zieleńce użyteczności publicznej), ogrodów działkowych, nieruchomości otaczających obiekty zabytkowe.
Dane dotyczące pozyskania drewna z zad rzewień nie zostały uwzględnione w danych o ogólnym pozyskaniu drewna (grubizny).
Dane dotyczące pozyskania drewna z zadrzewień na gruntach prywatnych mają charakter szacunkowy.
Uwagi analityczne
Na stan zasobów drewna i całą gospodarkę leśną bardzo ważny wpływ ma odnawianie I sadzenie lasu.
Produkcją sadzonek do zalesień sztucznych i odnowień zajmują się szkółki leśne prowadzone przez nadleśnictwa.
Powierzchnia produkcyjna szkółek leśnych województwa wg stanu na dzień 31 XII 1992 r. wynosi 5850 ha i jest mniejsza o 315 ha w porównaniu do roku poprzedniego.
Odnowienia i zalesienia przeprowadzono na powierzchni 1163 ha gruntów przejściowo pozbawionych drzewostanów (zrębów, halizn i plazowin) oraz. gruntów nieleśnych. W porównaniu do roku 1991 rozmiar odnowień i zalesień sztucznych był wyższy o 18 ha.
Poprawki i uzupełnienia • czyli dodatkowe wprowadzenia sadzonek w uprawach i młodnikach, w powstałych lukach i przerzedzcniach przeprowadzono na powierzchni 425 ha, czyli o 9 ha (o 2,1%) mniejszej niż przed rokiem. Całość prac dokonano w lasach stanowiących własność Skarbu Państwa.
Zabiegi pielęgnacyjne będące głównym środkiem podnoszenia produkcyjności lasów wykonane zostały na powierzchni 6544 ha i były o 1034 ha niższe od rozmiaru tych prac wykonanych w roku 1991. W lasach Skarbu Państwa będących w zarządzie lasów Państwowych powierzchnia objęta pielęgnowaniem lasów wyniosła 6084 ha i była mniejsza o 1440 ha niz w roku poprzednim. Zmniejszenie powierzchni pielęgnowanej zaistniało wskutek koncentracji prac w leśnictwie na porządkowaniu stanu sanitarnego lasów, głównie poprzez usuwanie posuszu, złomów i wywrotów w drzewostanach.
Do zabiegów mających na celu głównie polepszenie produkcyjności gleby przed przystąpieniem do odnowień i zalesień zalicza się melioracje. W roku 1992 zmeliorowano 784 ha lasów tj. o 40 ha (5,4'!) więcej niż w roku poprzednim, całość przeprowadzonych melioracji dokonano w lasach stanowiących własność Skarbu Państwa.
Zagospodarowanie lasów ... 17
Walory cstclyczno-zdrowoinc oraz użytkowe środowiska przyrodniczego wydatnie podnoszą zadrzewienia, czyli pojedyncze drzewa i krzewy lub ich skupiska nie stanowiące lasu. Występują zarówno jako element miejskich terenów zieleni, jak i w krajobrazie otwartym, obejmującym również osiedla wiejskie i znajdujące się w nich obiekty przemysłowe, jako ważny składnik ekosystemów rolniczych Stanowią integralną część środowiska przyrodniczego i wspomagają lasy w ich funkcjach środowiskowych i ochronnych. Do ważniejszych z nich należą;
funkcje sanitarno higieniczne, korzystnie oddziaływując na zdrowie i podnosząc biologiczno-zdrowotne wartości środowiska przez hamowanie rozprzestrzeniania się gazów i pyłów, ochronę przed hałasem i wibracją,korzystną ujemną jonizację powietrza. Ponadto, stwarzają warunki do wypoczynku i zaspokajają potrzeby człowieka w zakresie estetyki otoczenia.
W roku 1992 posadzono w województwie wrocławskim około 7 lys. drzew i blisko 47 tys. krzewów. Gwałtownie maleje liczba sadzonych drzew i krzewów: o ile w roku 1985 posadzono 51,4 tys. drzew i 119,1 tys. krzewów, to już w roku 1990 - 38,7 tys. drzew i 58,2 tys. krzewów a w roku 1991 tylko 23,1 tys. drzew i 71,8 tys. krzewów.
Powierzchnia produkcyjna szkółek zadrzewieniowych również ulega ciągłemu zmniejszeniu. W roku 1992 zmalała o 12 ha i wynosi już tylko 9 ha, podczas gdy w roku 1985 zajmowała powierzchnię 39 ha, w 1990 - 25 ha, a w 1991-23 ha.
W 1992 roku pozyskano z zad rzewień 7073 m3 drewna (grubizny), tj. o 1567 m3 (o 28,5%) więcej jak przed rokiem, w tym na gruntach prywatnych 3466 m3. Pozyskanie grubizny liściastej stanowiło 91,2% drewna ogółem.
Obecny stan zadrzewień nie odpowiada potrzebom i oczekiwaniom społecznym. Roczny rozmiar nasadzeń drzew i krzewów maleje, a wzrasta pozyskanie drewna. Ma tu miejsce zjawisko oddrzewiania krajobrazu na skutek pomijania potrzeb zadrzewieniowych i ich funkcji ekologicznych w planowaniu przestrzennym oraz niedostatecznej ochrony prawnej zadrzewień.
18 Zagospodarowanie lasów .. .
TABL 1/8/. ODNOWIENIA, ZALESIENIA 1 INNE PRACE HODOWLANE W 1992 R.
WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem
Lasy publiczne
Lasy prywatne razem
własność Skarbu Państwa
własność razem w tym w gmin
zarządzie Lasów Państwowych w hektarach
Powierzchnia produkcyjna szkółek leśnych (stan w dniu
31 XII)... 5850 5850 5850 5850 • -
Odnowienia i zalesienia... 1163 1146 1140 980 6 17
sztuczne... 1163 1146 1140 980 6 17
zrębówa/ ... 947 938 932 772 6 9
w tym dolesienia luk w •
drzewostanach... 48 48 48 48 r •
halizn i płazowin ... 155 155 155 155 - -
użytków rolnychb/ i nie-
użytków... 61 53 53 53 - 8
naturalne... - ‘ - - - -
Poprawki i uzupełnienia... 425 425 425 425 • * -
Plantacje choinek ... 8 8 8 8 - •
Pielęgnowanie lasu ... 6544 6508 6086 6084 422 36
w tym:
upraw... 4548 4512 4090 4090 422 36
młodników... 1869 1869 1869 1869 - •
wprowadzanie podszytów . 110 no III) 110 • •
Melioracje... 784 784 784 784
a/ Lecznic z odnowieniami pod osłoną drzewostanu, b/ Zakwalifikowanych do zalesienia
Zagospodarowanie lasów... 19 TABL. 2/9/. ODNOWIENIA 1 ZALESIENIA
Wyszczególnienie 1985 1990 1991 1992
OGÓŁEM w ha ... 726»/ 1190 1155 1163
Lasy publiczne... 705 1168 1136 1146 własność Skarbu Państwa... 705 1168 1133 1140 w tym w zarządzie Lasów Państwowych ... 688 1128 1038 980 własność gmin... • - 3b/ 6
Lasy prywatne... 21c/ 22b/ 19b/ 17 a/ Bez dolesień luk w drzewostanach, b/ Dane szacunkowe, c/ Łącznie z lasami stanowiącymi własność gmin.
TABL. 3/10/. HODOWLA LASÓW W LASACH PRYWATNYCH WG URZĘDÓW REJONOWYCH W 1992 R.
Wyszczególnienie
Odnowienia i zalesienia
Pielęgnowanie ogółem w tym na gruntach lasu
nieleśnych w hektarach
WOJEWÓDZTWO... 17 8 36
Milicz... 1 - 7
Oleśnica... 3 2 10
Oława... 3 2 1
Trzebnica... 6 4 13
Wołów ... - - 1
Wrocław... 4 - 4
20 Zagospodarowanie lasów ...
TABL. 4/11/. ZADRZEWIENIA I POZYSKANIE DREWNA (GRUBIZNY) Z ZADRZEWIEŃ WEDŁUG GMIN W 1992 R.
Wyszczególnienie
Sadzenie drzew Sadzenie krzewów Wyrąb drewna
/grubizny/
ogółem
w tym na grun
tach pry
watnych
ogółem
w tym na grun
tach pry
watnych
ogółem
w tym na grun
tach pry
watnych
w hektarach w m3
WOJEWÓDZTWO 6513 1002 22942 3675 6160 3466
m. Wrocław ... - - - -
m. Oleśnica ... - - - -
m. Oława... - - - -
Bierutów ... - - - - 33 30
Borów ... - - - - 7 7
Brzeg Dolny ... - - - -
Cieszków... 15 - 25 - - -
Czernica ... 940 500 1250 150 30 22
Długołęka ... - - - - 40 26
Dobroszyce ... - - - - 19 17
Domaniów ... - - - -
Jelcz-Laskowice ... 770 - 4391 - 122 80
Jordanów Śląski ... 1250 - - - - -
Kąty Wrocławskie---- 37 22 120 - 1744 72
Kobierzyce ... - - - -
Kondratowice ... - - - - 65 65
Kostomłoty ... 10 10 1550 1550 819 819
Krośnice... • - - - 112 52
Łagiewniki ... 20 - 70 - 262 219
Malczyce ... - - - -
Mietków ... - - - - 52 52
Miękinia... 100 80 600 500 15 1
Milicz ... 595 - 6612 - 180 178
Oborniki Śląskie... - - - - 309 173
Oleśnica ... - - - - 142 98
Oława ... 882 350 1808 1440 171 126
Prusice ... - - - - 117 110
Sobótka ... - - - - 332 332
Strzelin ... - • - - 103 64
Środa Śląska ... 60 - 550 - 69 8
Święta Katarzyna ___ 969 - 775 - - -
Trzebnica ... - - - - 260 141
Twardogóra ... - - - - 178 80
Wiązów ... 150 - 761 - 26 17
Wińsko ... - - - - 570 367
Wisznia Mała ... 320 40 470 35 90 65
Wołów ... 395 - - - 66 20
Zawonia ... - - - - 2 .
Żmigród ... • - 3960 - 225 225
Żórawina ... - - - - -
Zagospodarowanie lasów... 21 TABL 5/12/. ZADRZEWIENIA I POZYSKANIE DREWNA /GRUBIZNY/ Z ZADRZEWIEŃ
1985 1990 1991 1992
WYSZCZEGÓLNIENIE
ogółem
w tym na grun
tach pry
watnych
Powierzchnia produkcyjna szkółek zadrzewie
niowych (slan w dniu 31 XII) w ha... 39 29 23 9 -
Sadzenie drzew wszt... 51350 38682 23104 6833 1002
Sadzenie krzewów wszt ... 119127 58161 71791 46815 3675
Pozyskanie drewna (grubizny)a/ w m3 ... 3360 6184 5506 7073 3466
grubizna igła ta 403 466 280 621 401
w tym drewno tartaczne... 145 304 148 330 221
grubizna liściasta... 2957 5718 5226 6452 3065 w tym drewno tartaczne... 1025 2232 1412 2238 1073
a/ Dane szacunkowe; nie uwzględniono w danych o ogólnym pozyskaniu drewna (grubizny).
GOSPODARCZE WYKORZYSTANIE LASÓW
Uwagi metodyczne
Na masę pozyskanego drewna składa się masa grubizny, drobnicy i karpiny.
Gmblzna - jest to drewno okrągłe, wielkowymiarowe i średniowymiarowe. Drewno wielkowymiarowe jest to drewno o średnicy górnej od 14 cm (bez kory) mierzone w pojedynczych sztukach. Drewno średniowymiarowe jest to drewno o średnicy (mierzonej bez kory) górnej od 5 cm i dolnej do 14 cm, mierzone w pojedynczych sztukach i w sztukach grupowo.
Drobnica jest to drewno okrągłe o średnicy dolnej do 5 cm (bez kory) mierzone w sztukach grupowo lub w stosach.
Karpina jest to surowiec drzewny pozyskany z karp nie łupanych (drewno pniakowe) lub łupanych na szczapy i niewymiarowe kęsy. Karpina przemysłowa (dojrzała) są to karpy sosnowe dojrzałe o określonej zawartości żywicy.
Użytkowanie rębne prowadzone jest w drzewostanach, które osiągnęły wiek dojrzałości rębnej w ramach cięć planowanych oraz pozaplanowych (cięcia sanitarne itp).
Użytki rębne jest to drewno pozyskane w ramach użytkowania rębnego. Powierzchnia cięć rębnych to rzeczywista powierzchnia, na której dokonano wyrębu drzew.
Użytkowanie przedręhne prowadzone jest w drzewostanach, które nie osiągnęły wieku dojrzałości rębnej, w ramach cięć pielęgnacyjnych. Powierzchnia, na której wykonano cięcia pielęgnacyjne.
Użytkowanie przygodne pozyskiwane jest jednostkowo lub grupowo z tytułu uprzątnięcia wywrotów i złomów, pojedyńczo wydzielającego się posuszu (między trzebieżami) oraz pułapek na szkodniki owadzie.
Dane o wyrębie drewna w ramach użytkowania rębnego i przedrębnego obejmują drewno pozyskane w lesie. Przez pozyskanie drewnu należy rozumieć ostateczne pozyskanie sortymentów drewna pochodzącego z bieżących wyrębów i remanentów.
Dane o pozyskiwaniu zwierząt łownych dotyczą okresów polowań w ramach tzw. łowieckiego roku hodowlanego (od I kwietnia roku bieżącego do 31 marca roku następnego).
Uwagi analityczne
Produkcja i pozyskanie surowca drzewnego to główna funkcja lasów z gospodarczego punktu widzenia. W roku 1992 pozyskano 447,7 dam1 drewna (grubizny), tj. o 22,4% więcej jak przed rokiem. Z ogólnej masy pozyskanego drewna aż 189,0 datn3 (42,2%) pochodziło z cięć sanitarnych przeprowadzonych w celu usunięcia z drzewostanów posuszu, wywrotów i złomów. W lasach publicznych pozyskano 444,7 dam' grubizny, a w lasach prywatnych tylko 3 dam'. Pozyskanie drewna (grubizny) w przeliczeniu na 100 ha powierzchni leśnej wyniosło dla województwa 332,3 m' (o 40,4% więcej niż średnia dla kraju) z czego w lasach publicznych 337,3 m\ w lasach prywatnych 103,7 m3. Dla Polski wskaźniki te wyniosły odpowiednio: 237 m', 269 m' i 81 m \
Pozyskanie grubizny iglastej (314,3 dam') było wyższe jak liściastej (133,5 dam'), co wynikało ze struktury gatunkowej lasów naszego województwa. Ponadto pozyskano 73,6 dam' drobnicy mieszanej (iglastej i liściastej razem) oraz 22 dam3 karpiny.
W ramach ubocznej produkcji leśnej występuje pozyskiwanie zwierzyny liczone w okresach łowieckiego roku hodowlanego (1.04 - 31.03). W łowieckim roku hodowlanym 1991/1992 odstrzał zwierząt łownych był na poziomic roku popizedniego, wzrosła natomiast liczba pozyskiwanego z odstrzału ptactwa: bażantów o 35% i kuropatw o ponad 160%.
Oprócz, drewna i zwierząt łownych do cenniejszych surowców pozyskiwanych z lasów należy: żywica, kora dębu, sok brzozowy, grzyby, leśne owoce jadalne oraz rośliny zielarskie.
Gospodarcze wykorzystanie ... 23 TABL 1/13/. POZYSKANIE DREWNA /GRUBIZNY/ W LATACH 1985-1992 R.
Wyszczególnienie
OGÓŁEM w dam
Lasy publiczne
własność Skarbu Państwa
w tym w zarządzie Lasów Państwowych
Lasy prywatne
OGÓŁEM NA 100 ha POWIERZCHNI LEŚNEJ w m
I^asy publiczne
własność Skarbu Państwa
W tym w zarządzie I jtsówPaństwowych własność gmin
Lasy prywatne
a/ Dane szacunkowe, b/ Łącznie z lasami stanowiącymi własność gmin.
24 Gospodarcze wykorzystanie ...
TABL 2/14/. POZYSKANIE DREWNA WEDŁUG FORM WŁASNOŚCI I ASORTYMENTÓW
WYSZCZEGÓLNIENIE
1990 1991 1992
Ogółem
lasy publiczne
lasy prywat- razem nc*
w tym własność Skarbu Państwa razem
w tym w zarządzie
Lasów Państwowych w m3
DREWNO OGÓŁEM... 453971 421795 521371 518338 516769 514277 3033 GRUB1ZNA razem ... 415011 365681 447744 444711 443142 440938 3033 Grubizna iglasta... 304823 255574 314252 313106 312644 312252 1146
w tym:
drewno tartaczne b/... 143376 131272 169121 168538 168248 168072 583
drewno na słupy i stępie budowlane 18 11 11 11 11 - -
drewno kopalniakowe... 35127 19161 9973 9973 5973 9973 -
papierówka świerkowo-jodłowa ... 7516 1969 3775 3775 3775 3775 -
papierówka sosnowa... 49688 22295 46237 46237 46237 46237 - inne drewno użytkowe... 46035 46732 49124 48782 48678 48678 342 drewno opalowe... 26696 34134 36011 35790 35722 35517 221 Grubizna liściasta ... 110188 110107 133492 131605 130498 128586 1887
w tym:
drewno tartaczne... 47473 45170 58425 57685 57092 56289 740 papierówka... 29044 17837 23329 23329 23329 23325 - inne drewno użytkowe... 7487 5899 6238 5723 5497 5489 515 drewno opałowe ... 25615 41202 45500 44868 44580 43583 632 DROBNICA iglasta i liściasta Lj... 38957 56108 73605 73605 73605 73317 • użytkowa... 27877 43974 53245 53245 53245 53205 - opałowa... 11080 12134 20360 20360 20360 20112 -
KARPINA ^ ... 3 6 22 22 22 22 -
a/ Dane szacunkowe, b/ Łącznie z drewnem średniowymiarowym, c/ Wyłącznie w lasach publicznych; w la
sach prywatnych pozyskanie drobnicy i karpiny nie jest rejestrowane.
Gospodarcza wykorzystanie ... 25 TABL. 3/15/. POZYSKANIE DREWNA W LASACH PRYWATNYCH WEDŁUG URZĘDÓW
REJONOWYCH W 1992 R.
Pozyskanie drewna (grubizny)
w tym iglaste ogółem
WOJEWÓDZTWO Milicz.
Oleśnica Oława Trzebnica Wołów Wrocław
a/ Dane szacunkowe.
TABL. 4/16/. ODSTRZAŁ ZWIERZĄT ŁOWNYCH
Zwierzęta łowne 1985 1990 1991 1992
w sztukach
Jelenie... 477 643 805 716
Daniele ... • 37 39 39
Sarny (polne i leśne)... 3566 4713 6208 7554
Dziki ... 1888 2467 2296 2194 Lisy ... • 442 456 482 Zające ... 6594 4932 4889 5234
Bażanty... 1774 1186 1723 2334
Kuropatwy ... 437 5308 1683 4395
Źródło: dane Wydz. Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Urzędu Wojewódzkiego (obej
mują rok łowiecki: (kwiecień - marzec).
ZAGROŻENIA I OCHRONA ŚRODOWISKA LEŚNEGO ORAZ PRZYRODY
Silne zagrożenie lasów Dolnego Śląska (szczególnie w województwach legnickim i wałbrzyskim) z racji uprzemysłowienia i emisji gazów toksycznych oraz związków metali ciężkich stanowi zagrożenie również dla lasów sąsiednich województw. Teren Sudetów to obszar opadów atmosferycznych o największym zakwaszeniu powodującym miejscami całkowite wymieranie lasów. Tylko w Górach Izerskich i Karkonoszach z tego powodu w minionym 10-leciu wymarło 13 tys. ha drzewostanów. Stało się więc koniecznością chronienie lasów, ograniczanie szkodliwych emisji pyłów i gazów oraz ilości gromadzonych odpadów i utrzymanie optymalnych warunków dla tych lasów, które są jeszcze we względnie dobrej kondycji zdrowotnej.
Takich lasów w województwie wrocławskim w stosunku do innych bardziej jeszcze zagrożonych regionów jest względnie mało. Ma to związek z położeniem większych kompleksów leśnych w północnej części województwa, gdzie emisja gazów i pyłów jest stosunkowo słaba, charakterystyczna dla I strefy zagrożenia lasów, w której głównym objawem szkodliwego oddziaływania gazów i pyłów przemysłowych jest tylko zmniejszenie aktywności życiowej i ograniczona zdolność produkcyjności drzewostanów. Drzewa osłabione stają się przedmiotem ataku chorób i pojawiających się licznie pasożytów. Zagrożenie szkodliwym oddziaływaniem gazów i pyłów występuje na obszarze 3904 ha lasów zarządzanych przez. Lasy Państwowe. Określone tu zagrożenia lasów obejmują stany chroniczne i ostre, nic uwględniają natomiast, tzw. szkód utajonych, które wg ocen monitoringowych występują na ponad 50% powierzchni lasów ogółem.
Do współczesnych zagrożeń lasów należy też stałe zabieranie gruntów leśnych i przeznaczanie ich na cele nieleśne np. wydobywcze (kopalnie odkrywkowe), przemysłowe (budowa zakładów produkcyjnych), komunikacyjne (budowa dróg i parkingów) oraz osiedlowe (budownictwo mieszkaniowe).
W roku 1992 na cele nieleśne przekazano 2,7 ha lasów (głównie pod wały przeciwpowodziowe) z masą drzewostanów w ilości 290 m'ł grubizny.
Lasy oprócz produkcji drewna pełnią wiele funkcji ochronnych. lasy ochronne są to obszary leśne podlegające szczególnej ochronie ze względu na spełniane funkcje proekologiczne, a także umożliwiające racjonalny wypoczynek mieszkańcom miast, wpływające na klimat uzdrowisk itp. Należą do nich grunty leśne u brzegów rzek, na zboczach większych wzniesień, lasy wodochronne, otaczające źródliska rzek i potoków, grunty leśne leżące w granicach administracyjnych miast i w odległości 10 km od tych granic, a także lasy uszkodzone wskutek działalności przemysłu.
Powierzchnia lasów ochronnych w województwie wrocławskim jest stosunkowo duża i wynosi 40121 ha, stanowi to około 30% ogólnej powierzchni lasów, a w kraju odsetek ten wynosi 33,5%. Największą powierzchnię tj. 18085 ha zajmują lasy uznane za tereny masowego wypoczynku ludności, co stanowi 45,1% całej powierzchni lasów ochronnych, l^asy wodochronne obejmują obszar 7884 ha, krajobrazowe 6975 ha i glebochronne 3479 ha. Lasy położone w bezpośredniej strefie oddziaływania przemysłu i poważnie zagrożone oddziaływaniem gazów i pyłów zajmują 3698 ha. Brak jest w województwie strefy zieleni wysokiej, mającej za zadanie osłonę większych skupisk ludzkich przed zanieczyszczeniami powietrza.
Obszary I obiekty przyrodnicze objęte prawną ochroną (rezerwaty i parki krajobrazowe) zajmują 13092 ha i stanowią 2,1% powierzchni geograficznej województwa. Nie ma w województwie wrocławskim parków narodowych i obszarów prawnie chronionego krajobrazu. Dotychczas utworzono w województwie tylko jeden - Ślężański Park Krajobrazowy o powierzchni 7350 ha, a w planach zagospodarowania przestrzennego dopiero uwzględnia się utworzenie dalszych 9 obszarów chronionych. Będą to parki krajobrazowe oraz obszary chronionego krajobrazu w rejonie Doliny Odry, Wzgórz. Trzebnickich, Doliny Baryczy, Wzgórz Sir/clińskich, Doliny Bystrzycy, Doliny Widawy i inne. Są to obszary krajobrazowe najbardziej urozmaicone, ekologicznie najmniej przekształcone.
Ochroną objęto w województwie również 16 rezerwatów przyrody (szczególnie cenne pod względem przyrodniczym, naukowym lub kulturowym), w tym 3 rezerwaty ścisłe na obszarze 68 ha. Ogólna powierzchnia rezerwatów stanowi 0,91% powierzchni geograficznej województwa (pr/y średniej krajowej 0,31';).
Zagrożenia i ochrona ... 27 Do największych obszarowo i najbardziej interesujących należy rezerwat faunistyczny (ornitologiczny) 'Stawy Milickic". Zajmuje on 92,7% całkowitej powierzchni rezerwatów województwa i jest niedostępny dla turystyki.
Przeciętna powierzchnia jednego rezerwatu wynosi w naszym województwie 358,9 ha (średnio dla Polski jest to 118,2 ha).
Duże znaczenie ochronne mają też pomniki przyrody obejmujące twory przyrody żywej i nieożywionej, które stanowią akcenty urozmaicające krajobraz w rodzaju pojedynczych drzew, alei, głazów narzutowych, skałek itp.
Pomników przyrody jest w naszym województwie 281, wśród nich wyróżniono 204 pojedynczych sędziwych drzew, 57 grup drzew, 15 głazów narzutowych oraz 6 innych obiektów nieożywionych.
Wśród głazów narzutowych wyróżnia się szczególnie głaz o obwodzie 14 m, znajdujący się w rezerwacie Jodłowiec k. Obornik Śląskich, największy tego typu na Śląsku.
Nowa ustawa z dnia 16 października 1991 r. (Dz. Ust. nr 114 poz. 492) o ochronie przyrody wprowadziła inne formy ochrony indywidualnej w drodze uznania za stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo - krajobrazowe.
W myśl nowej ustawy sporządzona została pełna dokumentacja na utworzenie dwóch użytków ekologicznych:
pierwszego na terenie gminy Miękinia o powierzchni 0,16 ha z chronionym stanowiskiem sasanki łąkowej, zaś drugiego na terenie gminy Oława chroniona łąka o powierzchni 2,17 ha z zimowitem jesiennym oraz zespołu przyrodniczo - krajobrazowego pod nazwą Skalna o powierzchni 32,87 ha na zboczu góry Ślęży.
Prowadzone są w dalszym ciągu prace dokumentacyjne nad utworzeniem dalszych użytków ekologicznych i innych form ochrony indywidualnej.
W roku 1992 zabiegi z zakresu ochrony lasów przeprowadzono na łącznej powierzchni 4173 ha, tj. o 1671 ha (28,6%) mniejszej niż w roku poprzednim.
Chemicznej ochrony lasów dokonano na powierzchni 3074 ha (tj. 73,0% ogólnej powierzchni chronionej). Prace te koncentrowały się głównie na chemicznym zabezpieczeniu upraw i młodników przed zwierzyną - 1705 ha, zwalczaniu szkodników owadzich (głównie szeliniaka sosnowego) - 1248 ha oraz gryzoni - 101 ha. Do zwalczania szkodników wtórnych (kornik drukarz i cęlnica) zastosowano 9346 sztuk pułapek chwytnych, a zwalczaniem metodą chemiczną objęto 550 m3 surowca drzewnego, mechaniczną (przez korowanie) 149 m3 surowca.
Grodzenie czyli zabezpieczenie szkółek i upraw przed zwierzyną wykonano na powierzchni 390 ha, a zabezpieczenia mechaniczne zastosowano na 429 ha.
Do zabiegów ochronnych lasów należą cięcia sanitarne przeprowadzane w celu usunięcia posuszu, złomów i wywrotów w drzewostanach. Do posuszu zaliczono drzewa stojące, zamierające lub martwe, które obumarły w wyniku działania czynników biotycznych (owady, grzyby pasożytnicze), abiotycznych (pożar, susza, mróz) i antropogenicznych (oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza), a także w wyniku procesu naturalnego wydzielania.
Złomy i wywroty są to drzewa powalone lub złamane przez wiatr, śnieg itp. W wyniku cięć sanitarnych usunięto w 1992 roku 189,7 dam3 drewna tj. o 78,3 dam3 (70,3%) więcej jak przed rokiem. Najwięcej, bo aż 60,4 dam3 drewna usunięto w nadleśnictwie Oleśnica, gdzie od 1988 roku trwa jeszcze usuwanie szkód powstałych w wyniku burzy huraganowej, która w części objęła również nasze województwo. W nadleśnictwach Oborniki Śląskie i Wołów prace sanitarne koncentrowały się głównie na likwidacji skutków pożarów lasów. Usunięto tam łącznic ponad 60 dam3 drewna.
W roku 1992 na skutek długotrwałej suszy utrzymywało się wysokie zagrożenie pożarowe. W województwie zarejestrowano 208 pożarów lasów tj. blisko 3 - krotnic więcej w porównaniu z rokiem poprzednim Objęły one obszar 762 ha tj. 12 - krotnic większy niż w 1991 r. Najgroźniejszy pożar lasu miał miejsce 10 sierpnia na terenie nadleśnictwa Oborniki Śląskie i Wołów. Ogień strawił tam 534 ha lasów. Szacowane straty bezpośrednie (w drzewostanie) na skutek pożaru w województwie wrocławskim wynos/ą ponad 47 mld zł.
28 Zagrożenia i ochrona ...
PRUSIC)
ßRZfcÖr*^
WISZNIA
WROCL
Ó>JElC,
REZERWATY (cyfry arabskie) oraz PROJEKTOWANE OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU (obszary tak rr skowane, cyfry rzymskie) województwa wrocławskiego.
Cyfry w kółkach oznaczają: I. Góra Radonia, 2. Góra Ślę/a, V Grahowno, 4. Grodziska Ryczyńskie. 5 Judlowicc, t>. Kaniogóra.
7. Jelcz ł-acłia, 8 Łąka Sulistrowicka, V Odrzyska, 10. Olszyny Niezgodzkie, 11 Radziądz. 12 Skaiszyn. 1I Sławy Milickie.
14. Wzgórze Joanny. 15. Zabór, Ib Zwierzyniec
Cyfry rzymskie oznaczają: I. Dolina Baryczy, II Wzgórze Trzebnickie, III Dolina Odry I (Zabór Malczyce Ścinawa), IV. Dolina Jezierzycy, V. Dolina Dobrej. VI Dolina Widawy, VII Dolina Odry II. VIII Dolina Bystrzycy, IX Wzgórza Niemczańsko Sirzclińskic.
Zagrożenia i ochrona ... 29 TABL 1/17/. POWIERZCHNIA I MASA DRZEWOSTANÓW ZAGROŻONYCH87 SZKODLIWYM
ODDZIAŁYWANIEM GAZÓW 1 PYŁÓW WEDŁUG STREF ZAGROŻENIA Stan w dniu 31 XII
Wyszczególnienie 1985 1990 1991 1992
Powierzchnia drzewostanów zagrożonych w ha... 3928b/ 3904 3904 3904
w % ogólnej powierzchni lasów ... 2,9 3,2 3,2 3,2 Według stref zagrożenia w ha
I (uszkodzenia słabe) ... 3928 3904 3904 3904 11 (uszkodzenia średnie) ... - - - - III (uszkodzenia silne) ... - - - - Masa drzewostanów zagrożonych w dm1... 741 741 741 741 Według stref zagrożenia:
I (uszkodzenia słabe) ... 741 741 741 741 II (uszkodzenia średnie) ... - - - - III (uszkodzenia silne) ... - - - -
a/ W "Lasach Państwowych", b/ W tym 15 ha lasów prywatnych.
TABL. 2/18/. POWIERZCHNIA a/1 KATEGORIE LASÓW OCHRONNYCH Stan w dniu 31 XII
Wyszczególnienie 1985 1990 1991 1992
OGÓŁEM ... 40320 40124 40124 40121
Glebochronne ... 878 3479 3479 3479
Wodochronne ... 10974 7885 7885 7884 Masowego wypoczynku ludności... 17560 18087 18087 18085
Sfery zieleni wysokiej ... 67 - • -
Krajobrazowe... 7134 6975 6975 6975
W strefie oddziaływania przemysłub/... 3707 3698 3698 3698 a/ W Lasach Państwowych, b/ Ponadto w pozostałych kategoriach lasów ochronnych zinwentaryzowano 206 ha.
30 Zagrożenia i ochrona ...
TABL 3/19/. OBSZARY I OBIEKTY PRAWNIE CHRONIONE
Wyszczególnienie 1985 1990 1991 1992
OBIEKTY:
Rezerwaty przyrody... 14 16 16 16 Parki krajobrazowe... • 1 1 1 POWIERZCHNIA ogółem w ha... 5664 13331 13092 13092 w % powierzchni województwa... 0,9 2,1 2,1 2,1 Rezerwaty przyrody... 5664 5742 5742 5742 Parki krajobrazowe... - 7589 7589 7350 Pomniki przyrody... 287 281 281 281
TABL. 4/20/. REZERWATY PRZYRODY Stan w dniu 31 XII
Wyszczególnienie 1985 1990 1991 1992
OBIEKTY ogółem ... 14 16 16 16 w tym ścisłe... 3 3 3 3 POWIERZCHNIA rezerwatów w ha:
ogółem ... 5664 5742 5742 5742 w % powierzchni geograficznej... 0,91 0,91 0,91 0,91 w tym ścisłych ... 68 68 68 68
w % ogólnej powierzchni rezerwatów... 1,2 1.2 1.2 1,2
faunistycznych... 5324 5324 5324 5324 krajobrazowych... 166 166 166 166 leśnych ... 90 164 164 164 torfowiskowych... 4 4 4 4 florystycznych ... 78 82 82 82 przyrody nieożywionej... 2 2 2 2
Zagrożenia i ochrona ... 31 TABL 5/21/. REZERWATY PRZYRODY
NAZWA REZERWATU
Gmina
Powie
rzchnia obiektu
w ha
Rodzaj
rezerwatu Przedmiot ochrony
Góra Ślęża Sobótka 142,70 krajobrazowy Rezerwat utworzono dla ochrony zabytków historii 1 walorów krajobrazowych. Na uwagę zasługują tu buczyny, z których najhardziej interesujące fragmenty występują w partii szczytowej. Oprócz huków spotykamy stare jawory i wiązy górskie Bogate runo w tym lesic tworzą m. in. szczyr trwały, marzanka wonna, czworolisl pospolity, kopytnik pospolity i inne. Florę góry Ślęży charakteryzują często występujące naczyniowe rośliny górskie, interesująca flora porostów, wątrobowców i mchów. Do osobliwości przyrodniczych Ślęzy niewątpliwie należy gołoborze gabra na jej stokach. Z najważniejszych funkcji ekologicznych rezerwatu w krajobrazie nizinnym tego zabytkowego geologicznie wypiętrzenia należy podkreślić funkcje klimatyczne i retencji wód. Masyw Ślęży to zaplecze letniej i zimowej czynnej rekreacji Wrocławian.
Góra Radunia Łagiewniki 44,26 fiorys tyczny Rezerwat floryslyczny obejmuje szczyt Raduni w Masywie Ślęży o swoistej budowie geologicznej. Podłoże stanowią tu serpentynity tworzące specyficzny kompleks serpentynowy warunków ekologicznych. Warunkuje on występowanie rzadkich, tzw. naskalnych paproci serpentynowych, z których zanokcica klinowata tworzy odrębny zespół roślin. Południowo-zachodni stok góry porasta las, fragmentarycznie zachowana świetlista dąbrowa. W tym ciepłolubnym lesie występują rzadkie i chronione rośliny, jak lilia złotogłów, wawrzynek wilcze łyko, naparstnica zwyczajna, a nieco niżej mieczyk dachówkowaty i inne. Na szczycie góry występuje murawa kserotermiczna, której grozi całkowite wydeptanie przez turystów.
Torfowisko k. Grabowna Twardogóra 4,22 torfowiskowy Rezerwat obejmuje trzy małe torfowiska, na których rozwinęły się zbiorowiska roślin charakterystyczne dla torfowisk niskich, przejściowych i wysokich. Leżą one w niewielkich obniżeniach terenu (180 m n. p m.) i otoczone są wzgórzami do wysokości 220 m n. p m.
Znaczne powierzchnie zajmują tu szuwary: szuwar turzycy sztywnej i manny jadalnej. Ponadto występuje tu zbiorowisko roślin zbliżone do boru bagiennego. Występujące w ostatnich latach susze spowodowały całkowite wyschnięcie zastoisk wody i w związku z tym zanik niektórych roślin wodnych, w tym wątrobowców.
Grodziska - Ryczy its kie Oława 1,75 przyrody nieożywionej
Rezerwat powstał na obszarze prehistorycznego grodu z X w. - Ryczy nu Są to właściwie dwa grodziska: duże koliste zwane Ryczynem Wielkim i male, stożkowate zwane Ryczynem Małym. Tc historyczne miejsca, wały i wnętrze grodziska jairasta las dębowo grabowy, pozostałość po dawnej Puszczy Ryczyńskicj Mają tu przewagę dęby szypułkowe, graby, lijiy drobnohstne, jesiony i sosny Rezerwat wraz z kompleksem leśnym ma zasadnicze znaczenie ekologiczne, klimatyczne i hydrologiczne, a przy tym biotyczne Jest ostoją zwierząt i rzadkich roślin.
32 Zagrożenia i ochrona ...
TABL 5/21/. REZERWATY PRZYRODY (cd.) NAZWA
REZERWATU
Gmina
Powie
rzchnia obiektu w ha
Rodzaj
rezerwatu Przedmiot ochrony
Jodłowi cc Oborniki Śląskie 9.36 leiny Ochronie podlega lu »lary, o charakterze puszczańskim, jodłowy bór mieszany. Zachowały się tu okazałe sędziwe jodły i świerki, a także dęby, modrzewie i sosny. W runie występują typowe rośliny borowe. Na Walc Trzebnickim jodłowy bór ma kresowe stanowiska, w pobliżu przebiega północna granica zasięgu jodły.
Kanigóra Oława 436 leśny Ochronie podlegają tu lasy porastające żyzne mady rzeczne wzdłuż strumieni leśnych łęg wiązowo jesionowy, a na pozostałym obszarze wilgotny grąd. Drzewostany dębowo-grabowe chronią 200-300 letnie dęby, nie ustępujące wiekiem graby, a towarzyszą im niemalże wszystkie drzewa liściaste rosnące w naturalnych zespołach leśnych Polski. W bogatym runie występuje m. in. czosnek niedźwiedzi, groszek wiosenny, kokoryczka wielokwiatowa, czworolist i wiele innych. Oprócz bogactwa roślin rezerwat wyróżnia się obfitością fauny, a zwłaszcza ptactwa. Jego nazwa pochodzi od drapieżnej kani rudej, która gnieździ się w pobliskich uroczyskach, a tu ma swój rejon łowczy. Chroniona tu biocenoza ma szczególne znaczenie dla nauki i gospodarki leśnej, może być modelem renaturalizacji grądów.
Lacha - Jelcz Jelcz Laskowi cc 14,62 florys tyczny Rezerwat obejmuje stare koryto Odry, w którym występuje chroniona kotewka orzech wodny i lilie wodne - grzybienie białe, oraz szuwary turzycowy i trzcinowy na obrzeżach. Zasięg kotewki zmniejsza się, zmniejsza się także liczebność populacji w tym rezerwacie, najpierw - wskutek powodzi, a w następnych latach wskutek obniżenia się poziomu Odry, przenikanie w związku z tym do Łachy substancji trujących i aklimatyzacja amura białego.
Łąki Sulistrowickic Sobótka 2637 (lorystyczny To jeden z najcenniejszych rezerwatów fiorystycznych na Dolnym Śląsku Ochronie podlegają zbiorowiska roślin łąkowych, wśród których rośnie 19 prawnie chronionych gatunków, i innych rzadko występujących roślin naczyniowych i mchów. W większości należą one do zespołu trzęślicy modrej, zajmującej polany wśród lasów sosnowych.
Rosną tu m in. goryczka wąskolistna, goździk pyszny, ki wściec syberyjski, pełmk europejski, mieczyk dachówkowaty, mieczyk błotny i inne W pobliżu strumyków małe młaki porastają zbiorowiska mizyslo- lurzycowe, a wśród nich rzadko spoty kana turzyca Dawalla
Od rżysko Wołów 5,15 florystyczny Rezerwat obejmuje fragment starorzecza Odry, w którym występuje kotewka orzech wodny i paproć salwtnia pływająca. Poważne zagrożenie dla tych chronionych roilin stanowi duże obniżenie poziomu wód i przenikające do starorzecza skażone chemicznie wody Odry O lizyny Niczgodzkic Żmigród 74,28 leśny Ochronie podlegają lu zbiorowiska roślin bagiennych z olszą czarną i
łęgi olszowe Towarzyszy im roślinność szuwarowa i torfowiskowa
Zagrożenia i ochrona ... 33 TABL. 5/21/. REZERWATY PRZYRODY (dok.)
NAZWA REZERWATU
Gmina
Powie
rzchnia obiektu
w ha
Rodzaj
rezerwatu Przedmiot ochrony
Radziądz Żmigród 6,83 leśny Ochronie podlega las liściasty o charakterze grądu, porastający wzniesienie nad stawem. Dominują tu stare okazałe dęby, buki 1 graby.
W runie występuje chroniony m. in. widłak jałowcowy.
1 jis hukowy w Skarszynie Trzebnica 23,70 leśny Rezerwat obejmuje niewysokie wzniesienie porośnięte lasem bukowym obejmujące dwa zespoły: charakterystyczną dla Wału Trzebnickiego kwaśną buczynę niżową i grąd z udziałem starych buków, którym towarzyszą dęby. Dużą powierzchnię w runie zajmują mszaki.
Stawy Milickic Milicz 5324,31 faunistyczny Położone w dolinie Baryczy, na odcinku ponad 40 km, stanowią rezerwat faunistyczny będący największym tego typu obiektem chronionym w Polsce. Należy do najcenniejszych rezerwatów ornitologicznych w skali europejskiej. Roślinność rezerwatu jest bardzo zróżnicowana. Poza zbiorowiskami roślin wodnych i szuwarowych występują tu łąki, lasy, zespoły ruderalne i segetalne. Łącznie stwierdzono tu występowanie 55 zbiorowisk roślinnych. Szczególnie cenny kopleks roślinności występuje w okolicy Rudy Sułowskicj. Godne podkreślenia jest występowanie takich rzadkich roślin, jak wolffia bezkorzeniowa, grzybieńczyk wodny, długosz królewski, czy salwinia pływająca.
Wzgórze Joanny Milicz 24,23 krajobrazowy Rezerwat leży w paśmie wzgórz Kraśnickich, będących północnym odgałęzieniem Wału Trzebnickiego. Wzniesienie porasta tu las mieszany, w centralnej cząści buczyna niżowa, z przewagą buka i domieszką dębu i grabu, a w runie z charakterystycznych gatunków tego typu zbiorowiska rosną marzanka wodna i perlówka jednokwialowa.
Jest to wyspowe stanowisko buczyny na wschodniej granicy zasięgu. Na szczycie wzgórza istniała prawdopodobnie osada warowna.
Zahór Miękinia 33,91 leśny Ochronie podlega tu las łęgowy o bujnym podszyciu i runie. Wśród drzew dominuje olsza czarna, a jako domieszka jesion, dąb, grab i brzoza W podszyciu licznie występują pnącza chmielu i psianki slodkogórz, a w runie przytulia czepna, zawilec gajowy, złoć i inne
Zwierzyniec Oława 8,96 leśny W rezerwacie ochranie podlega naturalny las liściasty
charakterystyczny dla doliny Odry, o bogatej Horze W drzewostanie rośnie 16 gatunków drzew, wśród których dominuje dąb, a w podszyciu 10 gatunków krzewów. W bogatym runie występują m. m. kokorycz pusta, czosnek niedźwiedzi, żywokosl bulwiasty i przebiśnieg lais jest ostoją licznych zwierząt, miejscem gnieżdżenia się takich ptaków, jak gołąb siniak, myszołów zwyczajny, puszczyk, pójdżka i wielu innych Rezerwat położony jest na przedmieściach Oławy, stąd znaczne zagrożenie roślin i zwierząt w nim występujących.
34 Zagrożenia i ochrona ...
TABL 6/22/. POMNIKI PRZYRODY Stan w dniu 31 XII
Pomniki przyrody 1985 1990 1991 1992
OGÓŁEM ... 287 281 281 281 Pojedyncze drzewa ... 208 204 204 204 Grupy drzew... 58 57 57 57 Aleje ... 3 3 3 3 Głazy narzutowe ... 15 14 14 14 Skałki, groty, jaskinie ... 3 3 3 3
TABL. 7/23/. GRUNTY LEŚNE WYŁĄCZONE NA CELE NIELEŚNE (wg siedziby nadleśnictwa)
Wyszczególnienie
w hektarach
OGÓŁEM
Na tereny osiedlowe Pod zakłady przemysłowe Pod wydobywanie kopalin
Pod rozbudowę terenów komunikacyjnych Pod rurociągi i gazociągi
Pod linie wysokiego napięcia
Pod budowę zbiorników i urządzeń wodnych Inne (m. innymi wały przeciwpowodziowe)
Zagospodarowanie i ochrona ... 35 TABL 8/24/. OCHRONA LASÓW
Wyszczególnienie Jednostka
miary 1990 1991 1992
ZBIÓR MATERIAŁÓW PROGNOSTYCZNYCH
-próbne poszukiwania owadów w ściółce i glebie ... liczba prób 3357 3569 3444 ZWALCZANIE:
Owadów: ryjkowców ... ha 975 1152 1168 pędraków ... ha - - 5 szkodników wtórnych na:
pułapkach (klasycznych i feromonowych) szt 11822 8614 9346
drzewach trocinkowych ... szt 8784 23382 17757
surowcu drzewnym mechanicznie ... m3 402 184 149
surowcu drzewnym chemicznie ... m3 2750 - 550
szkodników liściożemych ... ha 1243 2160 75 Grzybów: chemicznie ... ha 26 28 20 biologicznie ... ha 59 238 280 OCHRONA PRZED SZKODAMI SZKÓŁEK
I UPRAW
Wyrządzanych przez zwierzynę:
grodzenia ... ha 141 66 390 zabezpieczenie:
mechaniczne ... ha 192 239 429 chemiczne ... ha 1831 1702 1705 Wyrządzanych przez myszowate:
mechaniczne ... ha - 1 •
chemiczne ... ha 318 258 101
USUNIĘCIE z lasów posuszu, złomów i wywrotów ... dam3 175,4 111,4 189,7
Źródło: dane Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu.
TABL. 9/25/. CHEMICZNE ZWALCZANIE SZKODNIKÓW LASÓW W 1992 R.
(wg siedziby nadleśnictwa)
Nadleśnictwo
Powierzchnia chroniona zabiegami chemicznymi ha przed
owadami
przed grzybami
przed zwierzyną
leśną
przed gryzoniami
WOJEWÓDZTWO... 1248 20 1705 101
Miękinia ... 31 3 201 14
Milicz... 117 3 500 81
Oborniki Śląskie ... 126 4 130 •
Oleśnica ... 653 2 2 1
Oława ... 86 3 312 5
Wołów... 169 1 268
Żmigród ... 66 4 292 - Źródło: dane Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu.
36 Zagrożenia i ochrona...
TABL 10/26/ USUWANIE POSUSZU I WIATROŁOMÓW (wg siedziby nadleśnictwa) Stan w dniu 31 XII
Nadleśnictwo 1985 1990 1991 1992
w tys m3
WOJEWÓDZTWO... 212,5 175,4 111.4 189,7 Miękinia... 28,7 21,8 20.9 17,8 Milicz... 38,9 15,1 9.8 16,4 Oborniki Śląskie ... 20,4 7,8 5,5 31,6 Oleśnica ... 41,1 90,0 39,7 60,4 Oława ... 21,8 14,6 12,3 14,4 Wołów... 29,0 15,2 11,0 31,1 Żmigród ... 32,6 10,9 12,0 18,0 Źródło: dane Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu.
TABL. 11/27/. POŻARY W LASACH WOJEWÓDZTWA (wg siedziby nadleśnictwa) Stan na 31 XII
Wyszczególnienie 1990 1991 1992
Liczba pożarów ... 160 81 208 Powierzchnia spalona lasów (w ha) ... 110 62 762 Straty w drzewostanie (szacowane w mld zł)... 14,6 7,2 47,1 Źródło: dane Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu
Druk : WUS OP we Wrocławiu, zam. 199/93, na kl 30 cgz.
