Ćwiczenie nr 4 Zautomatyzowane tworzenie dokumentacji

Ćwiczenie nr 4 – Zautomatyzowane tworzenie doku- mentacji technicznej

Od wersji 2013 programu AutoCAD istnieje możliwość wykonywania pełnej dokumentacji technicznej dla obiektów 3D tj. wykonywanie rzutu bazowego z elementu, widoków głównych, przekrojów i szczegółów z zachowaniem powiązania tworzonych rzutów z modelem (do wersji 2016 włącznie brak jest możliwości wykonywania wyrwań). Oznacza to możliwość modyfikacji modelu z automatyczną aktualizacją rzutów na arkuszu wydruku. Proces tworzenia poszczególnych rzutów jest analogiczny do innych zaawansowanych systemów CAD. W programie AUTOCad proces ten jest zbliżony do czynności wykonywanych w pro- gramie Inventor. W trakcie wykonywania dokumentacji program automatycznie tworzy dodatkowe war- stwy wg schematu: MD_***, np. MD_Opis, MD_Ukryty, MD_Kreskowanie, na których rozmieszczane są poszczególne części tworzonego rysunku.

Polecenia przeznaczone do konfigurowania arkusza znajdują się w karcie Układ. Widok karty pokazano na rys. 1.

Rys. 1. Karta układ v.2014/16 Przygotowanie arkusza

Tworzenie arkusza rozpoczyna się (tak jak w innych metodach przygotowania arkusza wydruku) od usta- wień arkusza, tj. wyboru urządzenia drukującego oraz wyboru rozmiaru i orientacji arkusza – do tego celu można użyć polecenia ustawieniastr. W przypadku tworzenia dokumentacji automatycznie rzutnie two- rzone są przez program więc należy usunąć wszystkie rzutnie z bieżącego arkusza.

Wykonanie rzutów podstawowych

Kolejnym krokiem jest utworzenia rzutu bazowego (ikona Baza, polecenie ^widokpodst). Jako rzut bazowy można wybrać jeden z predefiniowanych widoków istniejącego modelu w bieżącym pliku lub z pliku dys- kowego, ale wówczas tylko z pliku programu Inventor. W czasie wybierania orientacji widoku posługuje- my się standardowymi widokami (panel Orientacja dodatkowej karty Tworzenie widoku rysunku rys.2) Do wyboru mamy standardowe orientacje wynikające z Globalnego Układu Współrzędnych tj. Góra, Dół, Lewo, Prawo, Przód i Wstecz, widoki izometryczne oraz widok bieżący. Widok bieżący należy stosować w sytuacji, gdy żaden z widoków standardowych nie jest odpowiedni.

Rys. 2. Karta Tworzenie widoku rysunku w czasie tworzenia rzutu bazowego

W czasie tworzenia widoku bazowego wybieramy również podziałkę w panelu Wygląd oraz sposób wy- świetlania linii niewidocznych. Po zatwierdzeniu przyciskiem OK, możemy przystąpić do wykonywania

innych rzutów ortogonalnych (prostokątnych) lub zakończyć tworzenie rzutów. Inne rzuty prostokątne możemy wykonać potem korzystając z odpowiedniego przycisku (Prostokątny) na karcie Układ, wskazu- jąc jeden z istniejących rzutów jako rzut odniesienia

Tworzenie przekrojów

Tworzenie przekrojów odbywa się na podobnej zasadzie jak tworzenie widoków prostokątnych, tj. należy wybrać rzut na którym będzie wykonywany przekrój. W dodatkowej karcie (rys. 3.), która się uaktywni w tym momencie należy ustawić opcje wyglądu przekroju i jego oznaczenia.

Rys. 3. Dodatkowa karta tworzenie przekrojów

Następnie przystępuje się do wskazania punktów, przez który przechodzi płaszczyzna lub zespół płasz- czyzn (przekrój łamany) a po wciśnięciu klawisza Enter przechodzi się do pokazania strony przekroju i jego lokalizacji (rys. 4.). Przekrój jest wyrównany z rzutem, w którym jest wykonywany. Wzór kreskowania może być zmodyfikowany przez okno Szybkie właściwości (rys.5).

Rys. 4. Tworzenie przekroju Rys. 5. Edycja wzoru kreskowania

Istnieje możliwość tak pokierowania płaszczyzną przekroju aby uzyskać efekt przekroju częściowego. W tym celu część płaszczyzn należy umieścić przed elementem (rys. 6.)

a) b) c)

Rys. 6. Prowadzenie płaszczyzny przekroju częściowego i trzy warianty głębokości przekroju: pełny, b) płat, c) głębokość – w trakcie wskazywania głębokości przekroju

Sposobem wyświetlania przekroju steruje panel Metoda (rys.3). Do wyboru mamy dwie metody rzutowa- nia: metodę ortogonalną i normalną, trzy sposoby określenia głębokości przekroju: pełna, płat (rozumiany jako kład) oraz pośrednia głębokość z określeniem głębokości przy pomocy dodatkowej płaszczyzny (rys.

6.)

Pokazywanie szczegółów

W przypadku użycia widoku szczegółu stosujemy przycisk Szczegół na karcie Układ. Po wybraniu rzutu, z którego szczegół jest wykonywany uaktywnia się dodatkowa karta Tworzenie rzutu szczegółu (rys.7.), na któ- rej wybieramy podziałkę (panel Wygląd), rodzaj obwiedni i sposób wyświetlania szczegółu (panel Krawędź modelu).

Po wybraniu opcji Gładka z ramką widok szczegółu będzie jak na rys.8.

Rys. 7. Karta Tworzenie rzutu szczegółu

Rys. 8. Wstawienie szczegółu na arkusz Modyfikacja rzutów

Własności/wygląd rzutów można modyfikować przez kliknięcie na poszczególne rzuty. Dostępna będzie dodatkowa karta Widok rysunku rys. 9

Rys. 9. Karta Widok rysunku

Wybór przycisku Edytuj rzut udostępnia szczegółowe własności danego rzutu (rys. 10 – w tym wypadku dla przekroju)

Rys. 10. Karta Edytor przekroju

Dodanie wymiarów, opisów i osi symetrii

Ostatnim etapem tworzenia arkusza jest dodanie potrzebnych osi, opisów i wymiarów. Wykonywane są one standardowymi poleceniami. Należy zwrócić uwagę na to, że osie nie są powiązane z widokiem mode- lu i w przypadku zmiany geometrii modelu może wystąpić konieczność modyfikacji ich położenia.

Należy zwrócić uwagę na właściwe wskazywanie elementów wymiarowanych (przez punkty charaktery- styczne). W innym przypadku odległości pomiędzy wskazanymi punktami będą odpowiadały odległo- ściom na papierze a nie w obszarze modelu.

Ćwiczenie nr 4 – Dodatek

Przygotowanie dokumentacji technicznej dla brył w starszych wersjach programu

Automatyczne tworzenie rzutów i powiązanie rzutów z modelem (aktualizacja widoków) jest dostępna od wersji 2012 (pełniejsza wersja od 2013). We wcześniejszych wersjach stosowano dwa warianty:

1) oparte o polecenie ^profil

2) stosujące polecenia ^rzutuj i ^rysrzut

Brak narzędzi automatycznych wymagała wykonania czynności za system w celu uzyskania zadawalającego efektu. W przypadku modeli przestrzennych istnieje konieczność przeniesienia widoków modelu oraz jego wybranych szczegółów lub przekroi do postaci rysunku zgodnego z zasadami rysunku technicznego.

Zwykłe zastosowanie trybów prezentacji obiektów, poza niektórymi przypadkami, nie daje widoków zgodnych z normami sporządzania rysunku technicznego (rys. dd1 lewy). W prezentacji krawędziowej przeszkadzają linie siatkowe oraz krawędzie pozorne, natomiast brak jest linii konturowych, co jest błę- dem w modelach o symetrii osiowej. Dlatego dla sporządzania widoków na arkuszach z obiektów prze- strzennych od dawna oferowane są polecenia profil oraz ^przekrój pozwalające wykonać potrzebne widoki modelu w postaci zbioru dodatkowych elementów rysunkowych pokazujących wybrany model z żądanej strony (rys. d1 po prawej). Wadą tych poleceń jest kłopotliwe ręczne tworzenie poszczególnych rzutów, ustawianie podziałki, wykonywanie widoku bryły (profilu) oraz wyłączenie warstw modelu. Poszczególne rzuty muszą być ręcznie wyrównywane i przy każdej zmianie modelu musi być powtarzana procedura wykonywania profili, gdyż nie ma stałego powiązania profilu z modelem. Wraz z rozwojem programu pojawiła się możliwość tworzenia dokumentacji półautomatycznie z wykorzystaniem polecenia przygoto- wujących konfigurację rzutuj i polecenia tworzącego potrzebne profile i widoki rysrzut.

Od wersji 2013 polecenia właściwe do konfigurowania rzutni na arkuszu/układzie znajdują się w osobnej karcie o nazwie Układ. Karta Wyświetl udostępnia polecenia tylko do konfigurowania i tworzenia rzutni w obszarze modelu. Część poleceń znajduje się w karcie Narzędzia Główne panel Modelowanie (w części zakry- tej). Sa to polecenia: ^rzutuj, ^rysrzut i ^profil. W tej samej karcie znajduje się panel Przekrój służący do gene- rowania przekrojów.

Rys. d1. Widok w trybie krawędziowym (lewy) i widok zgodny z normami (prawy) uzyskany poleceniem profil.

Widok bryły

Polecenie profil służy do sporządzania widoku bryły pozbawionego niepotrzebnych linii, ale za to uzu- pełnionego liniami konturowymi – czyli dokładnie jej profilu. Pozwala ono rozdzielić linie profilu na widoczne i niewidoczne poprzez umieszczenie ich na różnych warstwach. Ponadto polecenie daje użytkownikowi możliwość usunięcia krawędzi pozornych (stycznych). Można je wydać tylko w prze- strzeni modelu, ale udostępnionej przez rzutnie z obszaru papieru. Efektem polecenia jest utworzenie anonimowego bloku 2D lub 3D składającego się z obiektów liniowych. Elementy bloku 2D są umiesz- czane w jednej płaszczyźnie zaś bloku 3D pokrywają się z krawędziami modelu i w związku z tym są umieszczane na wielu płaszczyznach lub tworzą krzywe 3D. Pozytywna odpowiedź na pytanie:

Wyświetlić ukryte linie profilu na osobnej warstwie? [Tak/Nie] <T>:

pozwala na rozdzielenie widocznych i niewidocznych linii na różne warstwy. Dodatkowo, jeżeli w ry- sunku jest załadowany typ linii HIDDEN/UKRYTE, to zostanie on automatycznie użyty na warstwie, na której umieszczone będą linie niewidoczne. Polecenie to tworzy nowe warstwy o nazwach PV-xxx na linie widoczne oraz PH-xxx na linie niewidoczne (xxx – jest numerem heksadecymalnym) dlatego po zakończeniu polecenia warto zmienić ich nazwy adekwatnie do tego co one przedstawiają

Pozytywna odpowiedź na pytanie:

Rzutować linie profilu na płaszczyznę? [Tak/Nie] <T>:

pozwala na utworzenie bloku 2D umieszczonego na płaszczyźnie równoległej do płaszczyzny aktual- nego widoku poprowadzonej przez początek aktualnego LUW. Wersja 2D jest wygodniejsza do wy- miarowania w obszarze modelu, ale aby je wykonać konieczne jest zdefiniowanie na płaszczyźnie profi- lu osobnego LUW. LUW warto zmienić przed wydaniem polecenia (wygodna opcja to ^NowywiDOk) bo należy pamiętać, że profil 2D jest tworzony na płaszczyźnie równoległej do płaszczyzny ekranu i przechodzącej przez punkt początkowy aktualnego LUW Wreszcie ostatnie pytanie :

Usunąć styczne krawędzie? [Tak/Nie] <T>:

pozwala ustalić czy krawędzie pozorne mają zostać w profilu pominięte. Standardowe odpowiedzi na te pytania (3 x Tak) odpowiadają powszechnie stosowanym normom sporządzania dokumentacji tech- nicznej.

Przygotowanie przekrojów

Do tworzeniu przekroi brył służy polecenie ^przekrój. Polecenie to właściwie generuje nie tyle przekrój co kład przekroju bryły określoną płaszczyzną. Przekrój może być wykonany płaszczyzną zdefiniowa- ną trzema punktami (opcja ^3punkty), płaszczyzną widoku (opcja ^Widok) płaszczyznami równoległymi do płaszczyzn XY, YZ lub ZX aktualnego LUW’u (opcje XY..ZX), płaszczyzną innego płaskiego obiek- tu (opcja ^Obiekt) lub płaszczyzną zdefiniowaną przez punkt i jej wektor normalny (opcja ^{oś Z}).

Wynikiem polecenia jest utworzenie w płaszczyźnie przekroju regionu. Nie jest on kreskowany.

Aby to uczynić trzeba uprzednio zdefiniować w jego płaszczyźnie nowy LUW. Samo kreskowanie jest już łatwe wystarczy bowiem wskazać region jako obiekt do kreskowania (przycisk Dodaj: Wybierz obiekty). Ponieważ region reprezentuje kład przekroju konieczne będzie też dorysowanie brakujących krawędzi i osi widocznych w danym przekroju. Powinno się je rysować w nowo zdefiniowanym LUW (tym samym co dla kreskowania).

Pewien problem stanowią przekroje łamane. W tym przypadku można je zbudować modyfikując i łącząc ze sobą klika przekrojów sprowadzonych do jednej płaszczyzny. Pomocne jest tu polecenie roz- bij pozwalające wydzielić z utworzonych przekrojów krawędzie, które można użyć do budowania osta- tecznego przekroju. Można też skorzystać i innej techniki. Mianowicie w roli płaszczyzn przekroju ła- manego można wykorzystać ściany innego pomocniczego obiektu 3D rysunek dd2.

a) b) c)

Rys. d2. Sposób tworzenia przekroju łamanego. a) obiekt i krawędź przekroju. b) przeniknie (linia przerywana) miedzy obiektem a bryłą pomocniczą zbudowaną na bazie krawędzi przekroju. c) pozostawienie odpowiednich ścian przenikania (po uprzednim rozbiciu bryły przenikania) i wykonanie na ich bazie kreskowania na LUW zdefiniowa- nym na jednej ze ścian.

Obiekt pomocniczy tworzymy na bazie krawędzi (rys. dd2a) przekroju dorysowując dodatkowe linie obejmujące jedną z części bryły w celu utworzenia regionu, który później wyciągamy na wysokość bry- ły. Wykonujemy później przenikanie obu brył z opcją utworzenia bryły przenikania (rys. dd2b). Po- mocniczą bryłę możemy usunąć natomiast bryłę przenikania rozbijamy i usuwamy jej niepotrzebne ściany pozostawiając jedynie siany przekroju. Na końcu sprowadzamy LUW na jedną ze ścian i wyko- nujemy kreskowanie wskazując jako obiekty do kreskowania pozostawione ściany (rys. d2c). W razie potrzeby można dokonać edycji kreskowania i przyciskiem Odtwórz obwiednię odtworzyć krawędzie kreskowania na płaszczyźnie kreskowania.

Polecenie płaszczyzna przekroju

W nowszych wersjach oprogramowania dodatkowo pojawiła się opcja tworzenia przekroju za pomocą polecenia „Płaszczyzna przekroju” ^płaprzekr. Polecenie to tworzy obiekt przekroju, który działa jako narzędzie przecinający element 3D (bryłę, siatkę). Obiekt ten (początkowo płaszczyzna) może zostać rozbudowany o tzw. uskoki tworząc złożony obiekt przestrzenny służący m in. do tworzenia przekro- jów złożonych lub prostych oraz do analizy „przecinanego obiektu”

Polecenie to wybrać najlepiej z karty ^{Narzędziagłówne}/panel ^Przekrój. (rys. dd3.) lub z klawiatury ^pła-

przekr. Po wykonaniu płaszczyzny przekroju mamy do wyboru 3 opcje:

 Przekrój na bieżąco (^przekbież)– wykonanie przekroju przez obiekt (pokazanie obiektu po działaniu płaszczyzny przekroju jako obiektu tnącego) w celu jego lepszej wizualizacji. Po- nowne wybranie tej opcji anuluje działanie płaszczyzny przekroju

 Dodanie uskoku (płaszczprzekusk) – możliwość dodania uskoku do płaszczyzny przekroju w miejscu wskazanym

 Utworzenie bloku (płaszczprzeknablok)– wykonanie z danego obiektu 3D: bloku (2D) będą- cego widokiem przekroju obiektu wzdłuż płaszczyzny przekroju z pokazaniem krawędzi prze- kroju i kreskowaniem części przeciętych (wzór i wygląd kreskowania zmieniamy w ustawie- niach przekroju – patrz niżej) lub bloku 3D będącego bryłą 3D po wykonaniu przekroju Dodatkowe 2 polecenia dostępne w panelu ^przekrój nie dotyczą płaszczyzny przekroju:

 Rzut płaski (^rzutpłaski)– wykonanie profilu z całego obiektu 3D

 Wyodrębnij krawędzie (^wydzkraw)– utworzenie dodatkowego modelu krawędziowego z dane- go obiektu 3D

Ustawienia obiektu przekroju (płaszczyzny przekroju) wywołujemy wciskając przycisk na tym pane- lu. W ustawieniach mamy możliwość zdefiniowanie wyglądu poszczególnych wariantów działania płaszczyzny przekroju. Polecenie umożliwia między innymi wybór wzoru kreskowania dla bloku prze- kroju 2D. Jeżeli tych zmian nie wykonamy przed wywołaniem polecenia to istnieje możliwość modyfi- kacji przez edycję elementu.

Rys. d3. Polecenie płaszczyzna przekroju

Częściowo zautomatyzowane tworzenie dokumentacji technicznej

Strategia przygotowania dokumentacji technicznej sposób częściowo zautomatyzowany polega na wy- konaniu kilku kroków. Zmianą w stosunku do zwykłego polecenia profil jest tu wygodniejszy i szybszy, sposób generowania rzutni, profili i przekrojów. Jego zaletą jest automatyczne tworzenie rzutni, warstw oraz sterowanie widocznością warstw w rzutniach. Sporządzanie arkusza dokumentacji technicznej sprowadza się do czterech znanych już kroków:

1. Przygotowanie LUW’ów 2. Tworzenie rzutni

3. Generowanie profili i przekrojów w rzutniach.

4. Wymiarowania rysunku.

Do wykonania kroków 2 i 3. wykorzystuje się polecenia rzutuj oraz rysrzut wydawane w odpowiedniej kolejności. Pierwsze stosujemy do utworzenia rzutni zamiast polecenia rzutnie. Polecenie to automaty- zuje wszystkie czynności związane z tworzeniem rzutni włącznie z manipulowaniem widocznością warstw jak i wyrównywaniem widoków. Drugie wyręcza nas w tworzeniu profili i przekrojów i zastępu- je polecenia profil i ^przekrój. Jego przewagą jest to, że wykonuje ono całą „czarną” robotę łącznie z kreskowaniem i dorysowywaniem brakujących krawędzi na przekroju. W wersjach programu stosują- cych menu wstążkowe polecenie jest dostępne w karcie Narzędzia główne/ panel Modelowanie (rys. dd4).

Rys. d4. Dostęp do poleceń rzutuj, rysrzut i profil w panelu Modelowanie (v.2010)

Polecenie rzutuj umożliwia stworzenie konfiguracji rzutni z pomocą 4 opcji, z tym że opcja Luw musi być użyta jako pierwsza na nowym arkuszu (obecnie arkusz oznacza się jako układ):

 Luw – tworzenie rzutni w płaszczyźnie XY wybranego układu współrzędnych (bieżącego, global- nego lub o określonej nazwie) należy podać podziałkę w tworzonej rzutni a następnie wskazać środek rzutni i dwa narożniki wyznaczające granice rzutni;

 Orto – tworzenie rzutni z rzutem prostopadłym do wybranej strony istniejącej na arkuszu rzutni, przy wskazywaniu boku rzutni należy wskazać ten bok, z którego patrzymy na model;

 pomoCniczy – tworzy widok pomocniczy, należy wskazać w wybranej istniejącej rzutni 2 punkty tworzące z kierunkiem osi Z danego widoku płaszczyznę pomocniczą, względem której jest two- rzony nowy widok;

 Przekrój – tworzy przekrój danego obiektu w oparciu o wskazane 2 punkty w wybranej rzutni.

Kolejne polecenia:

 Rzutuj

 Rysrzut

 Profil

Cały proces tworzenia dokumentacji zostanie omówiony na przykładzie bryły tworzonej w ramach ćwi- czenia.

Przygotowanie LUW’ów

Przygotowanie LUWów odbywa się jak to opisano w poprzednich ćwiczeniach. Dla naszych potrzeb wystarczą tylko dwa LUWy pokazane niżej o nazwach podanych pod rysunkiem d5. Ich ustawienie jest powiązane z rzutami jakie chcemy uzyskać na rysunku końcowym. W LUWie BOK płaszczyzna XY0 pokrywa się z bokiem elementu zaś w LUWie PODSTAWA płaszczyznaXY0 pokrywa się z podstawą elementu.

BOK PODSTAWA

Rys. d5. LUWy potrzebne do prawidłowego utworzenia rzutni

Tworzenie rzutni

Poleceniem rzutuj robimy rzutnie, które są przygotowane do stworzenia profili i przekrojów. Rzutnie należy robić TYLKO tym poleceniem. Różni się ono od poznanych dotąd poleceń ^rzutnie tym, że oprócz rzutni tworzone są automatycznie nowe warstwy i nadawany jest im odpowiedni status widocz- ności. Ponadto w rzutniach ukryte są pewne informacje, które później wykorzystywane są przez pole- cenie rysrzut. Tak więc rzutuj tworzy rzutnie używając rzutowania ortogonalnego, w celu rozmieszcze- nia na arkuszu wielu rzutów i przekrojów brył 3D.

Rzutnie A i C pokazane na rysunku dd6d6 tworzymy poleceniem rzutuj opcją LuwNazwanyNazwa LUW jak to pokazano niżej

Podaj opcję [Luw/Orto/pomoCniczy/Przekrój]: L

Podaj opcję [Nazwany/Globalny/?/Aktualny]<aktualny>: N Podaj nazwę LUW do wywołania: PODSTAWA dla A i BOK dla C Podaj skalę rzutu <1.0>: Enter dla A oraz 5 i Enter dla C

Określ środek rzutu: Klikaj myszą na arkuszu, aż uzyskasz właściwe położenie widoku i naciśnij Enter Określ pierwszy narożnik rzutni: Określ 1-szy punkt narożny rzutni A lub C

Określ inny narożnik rzutni: Określ 2-gi punkt narożny rzutni A lub C

Podaj nazwę widoku: Wpisz nazwę widoku np.:WA dla A oraz WC dla C i wciśnij Enter

Rys. d6. Układ rzutni uzyskany po poleceniu rzutuj

Rzutnię B pokazaną na rysunku tworzymy opcją ^Przekrój wg dialogu pokazanego przykładowo niżej.

Podaj opcję [Luw/Orto/pomoCniczy/Przekrój]: P

Określ pierwszy punkt płaszczyzny przekroju: wskazujemy Centrum otworu

A

B C

Określ drugi punkt płaszczyzny przekroju: wskazujemy dowolny punkt linii pokazanej na rysunku Określ stronę widoku: Wskaż punkt oznaczony na rys.d6 gwiazdką

Podaj skalę rzutu <aktualnie>: 1

Określ środek rzutu: Klikaj myszą, aż uzyskasz właściwe położenie i naciśnij Enter Określ pierwszy narożnik rzutni: Wskaż 1-szy punkt narożny rzutni B

Określ przeciwległy narożnik rzutni: Wskaż 2-gi punkt narożny rzutni B Podaj nazwę widoku: Wpisz nazwę widoku np. PRZEKROJ i wciśnij Enter

Wprowadzenie skali jest odpowiednikiem podania współczynnika powiększenia jak dla polecenia zoom w stosunku do obszaru papieru. Wartością domyślną jest skala 1:1 czyli 1, która jest odpowiednikiem

zoom 1.0xp [skala 1:2,5 to 0.4 (bo 1/2,5=0,4) itd.]. Nazwy widoków są ważne albowiem na ich podsta- wie tworzone są automatycznie nowe warstwy wg schematu

NazwaWidoku-VIS – na krawędzie widoczne

NazwaWidoku-HID – na krawędzie niewidoczne

NazwaWidoku-DIM – na wymiarowanie (wykorzystamy ją na rys. osi)

NazwaWidoku-HAT – na kreskowanie

Opisywane polecenie tylko przygotowuje rzutnie. Tak więc np. na rzutni B nie ma jeszcze przekroju.

Pojawi się on dopiero po etapie opisanym dalej. Zanim do tego dojdzie zmienimy kształt rzutni C na kołowy. W tym celu rysujemy na jej tle koło (w obszarze papieru a nie modelu) a następnie wydajemy polecenie ^przytrzut.

Wybierz obiekt przycinający lub [wieloBok] <wieloBok>:wskazujemy okrąg

Po tych zabiegach rzutnia C zmienia kształt z prostokątnego na kołowy jak to pokazano na rysunku dd7.

Rys. d7. Przekształceniu rzutni prostokątnej w kołową poleceniem przytrzut

Tworzenie profili i przekrojów

Teraz poleceniem ^rysrzut generujemy profile i przekroje w rzutniach. To polecenie wymaga przygoto- wania rzutni poleceniem ^rzutuj i nie działa na rzutniach sporządzonych poleceniem ^RZUTNIE. Po wydaniu polecenia wystarczy wskazać rzutnie A, B i C, aby uzyskać efekt pokazany na rysunku dd8a.

a) b)

Rys. d8. Widok arkusza po wykonaniu polecenia ^rysrzut (a) oraz dalszej edycji (b)

Jak można zauważyć AutoCAD użył domyślnego wzoru i skali kreskowania. Podobnie linie niewi- doczne są narysowane linią ciągłą. Potrzebne są też drobne korekty jak np. dorysowanie osi. Żeby uzy- skać efekt jak na rys. d8b musimy przełączyć się na model i wejść do rzutni B a potem do A i tam do- konać odpowiednich zmian. Aby zadanie usprawnić i nie popsuć wygenerowanych widoków użyjemy tu komplementarnych poleceńrzutniamaks i ^rzutniamin dostępnych także w pasku stanu (rys. dd9).

Rys. d9. Widok fragmentu paska stanu dla wersji 2006 i 2010, z zaznaczoną ikoną minimalizacji rzutni

rzutniamin (v.2006) i maksymalizacji rzutni rzutniamaks (v.2010)

Polecenie rzutniamaks spowoduje przejście do modelu w ostatnio aktywnej rzutni powiększając ją tymczasowo do rozmiaru całego okna. Teraz możemy dokonać stosownych zmian. Zaletą tego sposo- bu nad zwykłym przejściem na zakładkę ^Model albo wejściem do modelu w rzutni jest to, że operacje zmiany widoku wykonane w tym stanie są chwilowe i nie wpływają na normalny wygląd rzutni oraz to, że mamy włączone tylko warstwy widoczne w danej rzutni, a nie wszystkie jak w przypadku zakładki model. Przejście między rzutniami odbywa się strzałkami zlokalizowanymi po obu stronach ikony w pasku stanu (rys. wyżej). Powrót do normalnego widoku rzutni odbywa się poleceniem rzutniamin. Wymiarowanie

Rysunek wymiarujemy w obszarze PAPIERU a nie MODELU. W wersji AutoCAD’a 2000 i starszej należało wymiarować w obszarze modelu. W wersjach 2002 i nowszych powinno się to robić w obsza- rze papieru jako, że ten jest przeznaczony na elementy opisowe a nie konstrukcyjne. Wymiarując ko- niecznie należy stosować uchwyty. AutoCAD pamięta do jakich punktów i których obiektów odnosiło się wymiarowanie, tak że jakiekolwiek zmiany w widoku przenoszą się automatycznie na linie wymia- rowe.

Ćwiczenie 4 – zadania do wykonania

Zadanie 1

Wykonaj poniższy model i na jego podstawie rysunek wykonawcze metodą automatyczną. Uzyskaj widok arkusza jak na rysunku

Zwróć uwagę na orientację widoku przestrzennego i ukrycie linii niewidocznych w tym widoku. Widok przestrzenny uzyskaj korzystając z ustawienia widoku w modelu i orientacji Bieżący

Dobór opcji wyświetlania rzutu można uzyskać przez edycję danego rzutu i wybór w ustawieniach wyglą- du trybu Linie Ukryte (tj. bez linii niewidocznych)

Zadanie 2

Wykonaj model i rysunek wykonawczy bryły pokazanej na rysunku obok

Uzyskaj drugi arkusz zgodnie z rysunkiem pokazanym poniżej. Widok przestrzenny z cieniowaniem uzy- skaj korzystając z ustawienia widoku w modelu i orientacji Bieżący

Zadanie 3

1. Wykonaj arkusz wydruku z modelu uchwytu utworzonego w ramach ćwiczenia 3/zadanie 7. Wprowadź wybrane osie i wymiary

2. Zmodyfikuj geometrię bryły i zaobserwuj efekt na arkuszu

Zadanie 4