Sprawozdanie z XIII Międzynarodowej Konferencji Praw Człowieka nt. "Europa Ojców Założycieli : inwestycja we wspólną przyszłość : w 50-lecie śmierci Roberta Schumana"

Marta Wójcicka

Sprawozdanie z XIII

Międzynarodowej Konferencji Praw

Człowieka nt. "Europa Ojców

Założycieli : inwestycja we wspólną

przyszłość : w 50-lecie śmierci

Roberta Schumana"

2013

Spraw ozdanie z X III M iędzynarodowej K onferen­ cji P raw Człowieka nt. „Europa Ojców Założycieli. In w esty cja we w spólną przyszłość (w 50-lecie śm ierci R oberta Schum ana)”

W dniach 31 m aja - 1 czerwca 2013 r. w C entrum Edukacji Ekologicznej w E łku odbyła się XIII Międzynarodowa Konferencja P raw Człowieka. O rgani­ zatoram i tego w ydarzenia byli: Wydział P raw a i A dm inistracji U niw ersytetu W armińsko-M azurskiego w Olsztynie, II Wydział P raw a U niw ersytetu Aldo Moro w B ari (Włochy), Wydział P raw a U niw ersytetu Komeńskiego w B ra ty ­ sławie (Słowacja) oraz Wydział P raw a U niw ersytetu w Walencji (Hiszpania). W śród 70 uczestników konferencji znaleźli się goście z Włoch, Słowacji, Wiel­ kiej B rytanii, H iszpanii, Rosji, a także reprezentan ci polskich środowisk a k a ­ demickich. Inspiracją do wyboru te m a tu sta ła się przypadająca w 2013 r. 50. rocznica śm ierci R oberta Schum ana, jednego z trzech Ojców Założycieli zjednoczonej Europy.

Celem organizatorów była w ym iana poglądów naukow ych n a tem a t w ar­ tości chrześcijańskich, k tó re stanow iły podstaw ę integracji europejskiej, o czym rzadko w spom ina się w dzisiejszych czasach, a także podjęcie akad e­ mickiej debaty n a tem a t efektywności ochrony praw człowieka i nowych wyzwań zw iązanych z w ielokulturow ością U nii Europejskiej. Dodatkowo, w n aw iązan iu do ak tu aln y ch problemów, z którym i boryka się zjednoczona E uropa, poruszano tem aty dotyczące kryzysu finansowego oraz zm ian ekono­ micznych, społecznych i praw ych związanych z procesam i integracyjnym i.

Konferencja rozpoczęła się od cerem onii otw arcia, w trakcie której k ró t­ kie w ystąpienia wygłosili: przew odnicząca kom itetu organizacyjnego d r hab. M agdalena Sitek, prof. UWM, oraz prezydent E łku Tomasz Andrukiewicz. Pierw szy referat sesji otwierającej, zatytułow any Wspólne ram y integracji

europejskiej: budowa nowego h u m a n izm u wygłosił prof. G aetano Dammacco,

stojący n a czele licznej delegacji przybyłej z U niw ersytetu Aldo Moro w B ari (Włochy). N astępnie prof. C hristopher H arding z U niw ersy tetu w A bery­ stw yth (Wielka B rytania) wspólnie z d r J o a n n ą B anach-G utierrez z U niw er­ sy te tu W arm ińsko-M azurskiego w O lsztynie przybliżyli zebranym Prawa

podstawowe w polityce karnej Unii E uropejskiej. D r hab. M aria Królikowska-

-Olczak, prof. UWM, podkreśliła rolę swobody św iadczenia usług we wspól­ nym ry n k u U nii Europejskiej, a także w skazała n a dopuszczalne ogranicze­

324 S p r a w o z d a n ia

n ia tej swobody, które m ogą być stosow ane przez p aństw a członkowskie UE. O statn im prelegentem w tej części konferencji był prof. B ran islav Fabry z U niw ersytetu Komeńskiego w B ratysław ie. Wygłosił on refe ra t K ryzys eu­

ropejski a legitym izacja praw a, w którym naw iązał do wpływu o statnich

w ydarzeń ry n k u finansowego UE n a uzasad nienie obowiązywania praw a stanowionego przez jej instytucje.

Po krótkiej przerw ie uczestnicy XIII Międzynarodowej Konferencji P raw Człowieka mogli uczestniczyć w dwóch, prowadzonych równolegle, panelach dyskusyjnych. Pierw szem u, zatytułow anem u Europa przyszłości Ojców Z ało­

życieli, przewodniczył prof. C hristopher H arding. N ajpierw m gr P io tr Zamel-

ski, rep re z en ta n t Politechniki Opolskiej, wygłosił przygotow any wspólnie z prof. Stanisław em L. Stadniczeńko refe ra t zatytułow any Wartości w E u ro­

pie - przeszłość i przyszłość. A utorzy zwrócili szczególną uwagę n a wpływ

system u w artości oraz idei filozoficznych n a praw odaw stw o i politykę U nii Europejskiej. D rugim prelegentem była dr E dyta Sokalska z UWM w O lszty­ nie, k tó ra omówiła U w arunkow ania historyczne i podłoże psychologiczne idei

Zjednoczonej Europy. Kolejny odczyt pt. M ałżeństwo z rozsądku - 40 lat Wiel­ kiej B ryta n ii w Unii Europejskiej zaprezentow ała m gr J u s ty n a G ileta, re p re ­

zentu jąca K atolicki U niw ersytet Lubelski. N astępnie m gr E lżbieta Deja z UWM w Olsztynie w referacie zatytułow anym Czynnik palestyń ski w E uro ­

pie podjęła próbę odpowiedzi n a pytanie, z jakiego powodu E uropa staje się

m iejscem, do którego ta k chętnie em igrują Palestyńczycy, a także ja k i s ta tu s przysługuje osobom pochodzących z tego kraju, które w ybierają n a miejsce zam ieszkania W ielką B rytanię, H olandię, Niemcy, Belgię czy też Francję. Kolejne w ystąpienie w tej części konferencji Strategia UE w zakresie ochrony

i dobrostanu zw ierząt (2012-2015): nowe wyzwanie m iędzy w zględam i h u m a ­ nitaryzm u, ekonomii i religii należało do dr O ksany Cabaj z UWM. O statni

refe ra t w tym p an elu pt. Odpowiedzialność za przyszłe pokolenia w kontek­

ście praw a do decydowania o w ykorzystyw aniu własnych informacji wygłosiły

m gr D aniela Cickanova i m gr Sona O ndrasikova z U niw ersy tetu K om eńskie­ go w B ratysław ie. A utorki poruszyły w ażną kw estię ochrony praw a każdego człowieka do decydowania o tym , w ja k i sposób i ja k długo przetw arzane są jego dane osobowe.

Równolegle trw ający panel w języku polskim, zatytułow any Wartości

europejskie, prowadzony był pod przew odnictw em prof. B ronisław a Sitka.

Jak o pierw sza referen tk a w ystąpiła d r M ałgorzata A ugustyniak, rep re z en tu ­ jąc a UWM w Olsztynie, któ ra przybliżyła uczestnikom konferencji projekt integracji europejskiej stw orzony przez francuskiego kom isarza ds. planow a­ n ia J e a n a M onneta. N astępnie dr W iesław B reński z UWM w Olsztynie przedstaw ił problem y dyskrym inacji i nierówności n a ry n k u pracy w p a ń ­ stw ach członkowskich U nii Europejskiej. Kolejnym prelegentem był d r M i­ chał Indan-Pykno z U niw ersytetu M ikołaja K opernika w Toruniu. W w ystą­

pieniu zatytułow anym Wykonywanie orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw

Człowieka z perspektyw y Polski poddał analizie reform y praw a krajowego RP

dokonywane w lata ch ubiegłych, a także te, które n a s tą p ią w najbliższej przyszłości pod wpływem orzeczeń m iędzynarodowych trybunałów , w szcze­ gólności Europejskiego Trybunału P raw Człowieka. M gr Jo a n n a P a u lin a K u­ fel z U niw ersytetu Łódzkiego w swoim w ystąpieniu zatytułow anym A spekty

ageizm u w świetle praw człowieka a u to rk a zajęła się n ato m iast skutecznością

ochrony praw osób starszych, również w kontekście praw a polskiego. O sta t­ nie w ystąpienie należało do stu d en tek U niw ersytetu Jagiellońskiego M arty Sam borskiej i W eroniki Orłowskiej, które w swoim referacie Unijne propozy­

cje regulacji środków do w alki z kryzysem naw iązały do aktu aln y ch proble­

mów zw iązanych z kryzysem finansowym w U nii Europejskiej.

Po przerw ie uczestnicy konferencji mogli wziąć udział w toczących się równolegle kolejnych dwóch panelach tem atycznych. Pierwszy, zatytułow any

E fektyw ność ochrony praw człowieka, prowadzony był przez prof. G aetano

Dammacco. N a początek w ystąpił prof. B ronisław S itek z UWM w Olsztynie z referatem Prawa człowieka w świecie d ykta tu medialnego. A utor w skazał na konieczność głębokiej refleksji n a d wpływem nowoczesnych mediów na politykę, praw o i w artości, a także w prow adzenia niezbędnych zm ian w tym kontekście. Z treścią w ystąpienia prof. B. S itka korespondow ał referat Z w a l­

czanie niegodziwego traktow ania i seksualnego w ykorzystyw ania dzieci w E u ­ ropie dr K atarzyny Badźm irowskiej-M asłowskiej z A kadem ii Obrony N arodo­

wej w W arszawie. A utorka zwróciła uw agę n a szerzenie się w m ediach pornografii dziecięcej, podała także inne przykłady łam an ia p raw i wolności najm łodszych w dzisiejszej rzeczywistości. Kolejne dwa odczyty w tej części konferencji należały do rep re z e n ta n te k U n iw ersytetu Aldo Moro w B ari (Włochy). Jak o pierw sza z referatem zatytułow anym Wolność religijna a p r a ­

wa więźniów w europejskim systemie p ra w nym w ystąpiła prof. M aria Luisa

Lo Giacco, następ n ie o praw ie do wychowania m iędzykulturow ego i między- religijnego w polityce europejskiej mówiła dr M aria R osaria Piccini. Kolejną p relegentk ą była d r M agdalena Kun-Buczko z Wyższej Szkoły A dm inistracji Publicznej w Białym stoku. Wygłosiła ona refe ra t zatytułow any Prawo do

pomocy m aterialnej - wyzwanie dla dzisiejszego św iata. K seniya Doneckova

(Levashkina) z Akadem ii Agencji Rządowej w Wołgogradzie (Rosja) w ystąpiła z odczytem pt. Z a m ia n a długu na w ydatki na ochronę środowiska, współpra­

ca m iędzynarodow a oraz bitw a o środowiskowe praw a człow ieka. N astępnie

m gr Bożena Nowak-Chrząszczyk, reprezentu jąca In sty tu t N au k Praw nych Polskiej Akadem ii N auk, mówiła o przypadkach rażącego n a ru sz a n ia praw człowieka i problem ie zgodności z norm am i sprawiedliwego procesu n a przy­ kładzie system u sądów Gacaca, wprowadzonego w Rw andzie w 1994 r. O s ta t­ n ią p releg en tk ą p an elu była m gr Jo a n n a Przyjem ska z In sty tu tu N auk Praw nych PAN, któ ra analizow ała „prawo do bycia zapom nianym ” i poruszy­

326 S p r a w o z d a n ia

ła w ażną kw estię ochrony danych osobowych w kontekście „wieczności” infor­ m acji przechowywanych w Internecie, szczególnie tych godzących w dobre imię. N aw iązała także do reform y ochrony danych osobowych przygotowywa­ nej przez Komisję Europejską.

Trwający równolegle panel dyskusyjny zatytułow any Tolerancja wobec

policentryzm u wartości prowadzony był w języku włoskim przez prof. B roni­

sław a Sitka. Jak o pierw szy w ystąpił d r hab. P iotr K rajew ski, prof. UWM. W referacie Tożsamość jed n o stki a presja wielokulturowości zwrócił uwagę na w artości i idee wpływające n a tożsam ość narodow ą i ku lturo w ą człowieka, k tóre poddaw ane są próbom ujednolicania w wielokulturow ym , zglobalizowa- nym społeczeństwie. W ystąpienie to zapoczątkowało dyskusję n a d znacze­ niem chrześcijaństw a i w artości religijnych w w ielokulturow ej Europie i kon­ tynuow ane było przez rep rezen tu jącą U n iw ersytet Aldo Moro prof. Robertę Santoro, k tó ra mówiła o roli w yznań religijnych w procesie budow ania E u ro ­ py. Tem atykę zw iązaną z w artościam i religijnym i, tym razem w kontekście szeroko dyskutow anej K arty P raw Podstaw owych UE, podpisanej 7 g rudnia 2000 r., pogłębiał dr Raffaello D esina, także reprezentujący U niw ersytet w B ari (referat N ow y k szta łt wolności religijnej w Karcie z Nicei). N astępnie dr A ndrea Dammacco (U niw ersytet Aldo Moro w Bari) wygłosił refe ra t Wol­

ność inform acji a nowe technologie. Jak o o statn i w ystąpił prof. Luigi P ru n e tti

z U niw ersytetu Moskiewskiego (Rosja). W swoim odczycie Wielokulturowość

ja k o cecha współczesnej społeczności kontynuow ał tem a t zw iązany z m iesza­

niem się w ram ach jednego k raju lub związku państw, jak im jest UE, wielu grup społecznych o różnorodnym pochodzeniu, wyznawanej religii, system ach normatywnych. Profesor zwrócił uwagę n a fakt bezpośredniego powiązania zjawiska wielokulturowość z cechami dzisiejszego św iata i społeczeństwa.

Pierw szy dzień konferencji zam ykały dwa panele dyskusyjne. N a sali p lenarnej pod przew odnictw em d r K atarzyn y Badźm irowskiej-M asłowskiej prowadzony był interdyscyplinarny panel Procesy integracyjne a zm ia n y eko­

nomiczne, społeczne i prawne. Współczesne problem y rynku pracy Unii E u ro­ pejskiej. S tał się on okazją do przedyskutow ania ak tualnych w ydarzeń, dzia­

łań, ale też problemów, z jak im i boryka się U nia Europejska. Jak o pierwszy w ystąpił d r M arek Salamonowicz z UWM w Olsztynie, który w swoim refe ra ­ cie nt. A kadem icka spółka odpryskowa ja ko pra w n a form a komercjalizacji

w yników badań, chroniona praw em własności intelektualnej podjął się a n a li­

zy wpływu tego ty p u spółki n a w zrost gospodarczy i nowoczesne technologie, a także zalet spółek ty p u spin-off jako najskuteczniejszego narzędzia rozpo­ w szechniania wyników badań. Kolejne w ystąpienie Złożoność praw a p ry w a t­

nego ja k o argum ent przeciwko unifikacji. A naliza ekonomiczna należało do

dr J a k u b a J. Szczerbowskiego z UWM w Olsztynie. N astępnie w ystąpili dr Ł ukasz Zarzycki (U niw ersytet Technologiczno-Hum anistyczny w Rado­ m iu) i m gr Przem ysław Zarzycki (Akadem ia Obrony Narodowej w W arsza­

wie), którzy omówili Interdyscyplinarne podejście do badań nad transgra-

niczną przestępczością zorganizowaną w zdłuż wschodniej granicy UE, z pew ­ nym i odniesieniam i do slangu przem ytn ika, dokonując analizy czynników

ekonomicznych, społecznych i politycznych wpływających n a rozwój tego typu przestępczości. Z kolei m gr A nna D rabarz, reprezentu jąca U niw ersytet w Białym stoku, przedstaw iła refe ra t In stru m enty praw ne na rzecz włączenia

osób z niepełnosprawnością do ryn ku pracy Unii Europejskiej. O statn im p re ­

legentem w tej części konferencji był m gr Rudolf K asinec z U niw ersytetu Komeńskiego w B ratysław ie. Tem atem jego niezwykle interesującego w ystą­ pienia były filmy jako społeczne źródło inform acji o praw ach człowieka.

N ad trw ającym równocześnie panelem , zatytułow anym Znaczenie chrze­

ścijaństw a i wielokulturowości w procesie integracji europejskiej. Nowe w y­ zw ania pra w człowieka, przewodnictwo objął dr hab. P io tr K rajew ski, prof.

UWM. Jak o pierw szy prelegent w ystąpił ks. prof. Tomasz Rakoczy, rep rezen ­ tujący Zamiejscowy Wydział Katolickiego U n iw ersytetu Lubelskiego w Stalo­ wej Woli. Mówił on o ochronie w artości chrześcijańskich w polskich n o rm a­ ty w n ych a k ta c h mediów, zw racając uw agę n a m iejsce, ja k ie zajm u ją w dzisiejszej telewizji, prasie i radio kościoły i związki wyznaniowe. Z jednej strony w skazał na możliwość szerzenia w yznaw anych idei, z drugiej podkre­ ślił wiodącą rolę w artości chrześcijańskich, które stanow ią podbudowę dla funkcjonowania dzisiejszych mediów. N astępnie w ystąpił ks. dr hab. Woj­ ciech Szukalski z U niw ersy tetu Adam a Mickiewicza w P oznaniu z odczytem zatytułow anym Ja n a Pawła I I koncepcja praw a do wolności religijnej w kon ­

tekście jednoczącej się Europy. Z kolei dr A gnieszka W edeł-D om aradzka

z U niw ersytetu K azim ierza Wielkiego w Bydgoszczy przeanalizow ała kw e­ stie religijne w orzecznictwie Europejskiego T ryb un ału P raw Człowieka w kontekście spraw odnoszących się do początkowych i końcowych elem en­ tów życia ludzkiego. W szystkie pozostałe prelegentki, które w ystąpiły w tej części k o n fere n c ji, re p re z e n to w a ły U n iw e rs y te t W arm iń sk o -M az u rsk i w Olsztynie. M gr A leksandra U kleja przybliżyła uczestnikom konferencji dynam icznie rozwijające się praw o kosmetyczne, a także rozw iązania zasto­ sowane w tej dziedzinie służące ochronie podstawowych w artości, jak im i są zdrowie i życie człowieka. M gr P a u lin a Siejka poruszyła n ato m iast kwestię stosow ania środków przym usu bezpośredniego przez funkcjonariuszy pol­ skich służb w kontekście ochrony praw człowieka. Z kolei m gr M arta Wójcic­ ka w swoim w ystąpieniu pt. Polityka prom ow ania odnaw ialnych źródeł ener­

g ii w Unii E uropejskiej a praw o człowieka do życia czystym środow isku

zwróciła uwagę n a związek pomiędzy działaniam i na rzecz zw iększania pro­ dukcji i konsum pcji „zielonej energii” a należącym do III generacji praw człowieka praw em ludzkości do czystego środowiska. O statnie dwa w ystąpie­ nia należały do stu d en tek W ydziału P raw a i A dm inistracji UWM w O lszty­ nie: Ilona Biedrzycka wygłasosiła referat nt. M isje pokojowe synonim em p o ­

328 S p r a w o z d a n ia

k o ju , zaś A gnieszka Hryszko zwróciła uw agę n a problem przestrzegania

praw dziecka n a kontynencie afrykańskim .

W drugim dniu obrad XIII Międzynarodowej Konferencji P raw Człowie­ k a odbyła się o sta tn ia sesja pod przew odnictw em prof. G aetano Dammacco i prof. B ronisław a Sitka. Jak o pierw sza z referatem zatytułow anym Nowe

w yzw ania w polityce zrównoważonej turystyki Unii Europejskiej a praw a czło­ wieka w ystąpiła dr hab. M agdalena Sitek, prof. UWM. Kolejne w ystąpienie L isty z Treblinki... należało do reprezentującego U niw ersytet W arszawski

prof. Iv ana Iurlo, który mówił o równości i b rate rstw ie m iędzy narodam i. Z kolei ks. dr hab. F lo rian Lem pa, prof. UWM, wygłosił refe ra t zatytułow any

Model separacji skoordynowanej ze zw ią zka m i w yznaniow ym i. Jak o o statn ia

w ystąpiła dr B eata Pachucy-Sm ulska z UWM - m ówiła o ochronie konsu­ m en ta i praw ie do informacji.

Liczne przybyli n a XIII M iędzynarodow ą Konferencję P raw Człowieka uczestnicy, a także dyskusje, które toczyły się w trakcie paneli dyskusyjnych i poza nimi, udowodniły trafność wyboru te m a tu konferencji przez o rganiza­ torów. W zw iązku z interdyscyplinarnym c h arak terem konferencji udało się zebrać osoby o różnych poglądach. Tem aty poruszane w trakcie obrad dają asu m p t do dalszych b a d ań naukow ych i refleksji n ad system em w artości dzisiejszej U nii Europejskiej, ja k też stanow ią wyzw ania do ochrony praw człowieka w m u ltik u ltu raln y m świecie wszechobecnej globalizacji.

Corocznie owocem spo tk an ia naukowego staje się publikacja pokonferen- cyjna. O rganizatorzy zapowiedzieli zatem wydanie anglojęzycznej monografii zaw ierającej referaty uczestników XIII M iędzynarodowej Konferencji P raw Człowieka.